XXXIX. [134]
Sed iam forma [ipsa] restat et charakter ille qui dicitur; qui qualis esse
debeat ex his quae supra dicta sunt intellegi potest. Nam et singulorum
verborum et conlocatorum lumina attigimus; quibus sic abundabit, ex ore nullum
nisi aut elegans aut grave exeat, ex omnique genere frequentissimae
translationes erunt, quod eae propter similitudinem transferunt animos et
referunt ac movent huc et illuc, qui motus cogitationis celeriter agitatus per
se ipse delectat. Et reliqua ex conlocatione verborum quae sumuntur quasi
lumina magnum adferunt ornatum orationi; sunt enim similia illis quae in amplo
ornatu scaenae aut fori appellantur insignia, non quia sola ornent, sed quod
excellant. [135] Eadem ratio est horum quae
sunt orationis lumina et quodam modo insignia: cum aut duplicantur iteranturque
verba aut leviter commutata ponuntur, aut ab eodem verbo ducitur saepius oratio
aut in idem conicitur aut utrumque, aut adiungitur idem iteratum aut idem ad
extremum refertur aut continenter unum verbum non in eadem sententia ponitur;
aut cum similiter vel cadunt verba vel desinunt; aut cum sunt contrariis relata
contraria; aut cum gradatim sursum versus reditur; aut cum demptis
coniunctionibus dissolute plura dicuntur; aut cum aliquid praetereuntes cur id
faciamus ostendimus; aut cum corrigimus nosmet ipsos quasi reprehendentes; aut
si est aliqua exclamatio vel admirationis vel questionis; aut cum eiusdem
nominis casus saepius commutantur.
[136] Sed sententiarum
ornamenta maiora sunt; quibus quia frequentissime Demosthenes utitur, sunt qui
putent idcirco eius eloquentiam maxime esse laudabilem. Et vero nullus fere ab
eo locus sine quadam conformatione sententiae dicitur; nec quicquam est aliud
dicere nisi omnis aut certe plerasque aliqua specie inluminare sententias: quas
cum tu optime, Brute, teneas, quid attinet nominibus uti aut exemplis? Tantum
modo notetur locus.
|