XLI. Sed, ut illuc revertar, quo tempore
Fidiculanius est absolutus tu, qui iudicia facta commemoras, quid tum esse
existimas iudicatum? certe gratis iudicasse. 113.
At condemnarat, at causam totam non audierat, at in contionibus a L. Quinctio
vehementer erat et saepe vexatus. Illa
igitur omnia Quinctiana iniqua, falsa, turbulenta, popularia, seditiosa iudicia
fuerunt. Esto: potuit esse innocens Falcula. Iam ergo aliqui Oppianicum gratis condemnavit; iam non eos
Iunius subsortitus est qui pecunia accepta condemnarent; iam videtur aliqui ab
initio non sedisse et tamen Oppianicum gratis condemnasse. Verum, si innocens Falcula, quaero quis sit nocens? si hic gratis condemnavit, quis accepit? Nego rem esse ullam in quemquam illorum obiectam quae
Fidiculanio non obiecta sit, aliquid fuisse in Fidiculani causa quod idem non
esset in ceterorum. 114. Aut hoc
iudicium reprehendas tu, cuius accusatio rebus iudicatis niti videbatur,
necesse est, aut, si hoc verum esse concedis, Oppianicum gratis condemnatum
esse fateare.
Quamquam satis magno argumento esse
debet, quod ex tam multis iudicibus absoluto Falcula nemo reus factus est. Quid enim mihi damnatos ambitus colligitis, alia lege, certis
criminibus, plurimis testibus? cum
primum illi ipsi debuerint potius accusari de pecuniis repetundis quam ambitus;
nam si in ambitus iudiciis hoc eis obfuit, cum alia lege causam dicerent,
certe, si propria lege huius peccati adducti essent, multo plus obfuisset. 115. Deinde si tanta vis fuit istius criminis,
ut, qua quisque lege ex illis iudicibus reus factus esset, tamen hac plaga
periret, cur in tanta multitudine accusatorum, tantis praemiis, ceteri rei
facti non sunt? Hic profertur id quod iudicium appellari
non oportet, P. Septimio Scaevolae litem eo nomine esse aestimatam. Cuius rei quae consuetudo sit, quoniam apud homines peritissimos
dico, pluribus verbis docere non debeo; numquam enim ea diligentia quae solet
adhiberi in ceteris iudiciis eadem reo damnato adhibita est. 116. In litibus aestimandis fere iudices aut,
quod sibi eum quem semel condemnarunt inimicum putant esse, si quae in eum lis
capitis illata est, non admittunt, aut, quod se perfunctos iam esse
arbitrantur, cum de reo iudicarunt, neglegentius attendunt cetera. Itaque et maiestatis absoluti sunt permulti, quibus damnatis de
pecuniis repetundis lites maiestatis essent aestimatae, et hoc cotidie fieri
videmus, ut reo damnato de pecuniis repetundis, ad quos pervenisse pecunias in
litibus aestimandis statutum sit, eos idem iudices absolvant; quod cum fit, non
iudicia rescinduntur, sed hoc statuitur, aestimationem litium non esse
iudicium. Scaevola condemnatus est aliis
criminibus, frequentissimis Apuliae testibus; omni contentione pugnatum est uti
lis haec capitis aestimaretur. Quae res si rei iudicatae pondus habuisset, ille postea vel
isdem vel aliis inimicis reus hac lege ipsa factus esset.
|