XI. 30. Haec, sicuti
exposui, ita gesta sunt, iudices. Insidiator superatus est, vi victa vis, vel
potius oppressa virtute audacia est. Nihil dico quid res publica consecuta sit,
nihil quid vos, nihil quid omnes boni : nihil sane id prosit Miloni, qui hoc
fato natus est, ut ne se quidem servare potuerit, quin una rem publicam vosque
servaret. Si id iure fieri non potuit, nihil habeo quod defendam. Sin hoc et
ratio doctis, et necessitas barbaris, et mos gentibus, et feris etiam beluis
natura ipsa praescripsit,—ut omnem semper vim, quacumque ope possent, a
corpore, a capite, a vita sua propulsarent,—non potestis hoc facinus improbum
iudicare, quin simul iudicetis omnibus, qui in latrones inciderint, aut illorum
telis aut vestris sententiis esse pereundum. 31. Quod si ita
putasset, certe optabilius Miloni fuit dare iugulum P. Clodio, non semel ab
illo neque turn primum petitum, quam iugulari a vobis, quia se non iugulandum
illi tradidisset. Sin hoc nemo vestrum ita sentit, non illud iam in iudicium
venit, occisusne sit (quod fatemur), sed iure an iniuria, quod multis in causis
saepe quaesitum est. Insidias factas esse constat, et id est quod senatus
contra rem publicam factum iudicavit: ab utro factae sint incertum est. De hoc
igitur latum est ut quaereretur. Ita et senatus rem non hominem notavit, et
Pompeius de iure non de facto quaestionem tulit.
|