[83,524] Age nunc, qua mente tandem orbem prope totum tam uesanis, tam pudendis religionibus siuit irretiri?

[83,525] Nimirum, ut una exorta uniuersas summa cum gloria euerteret.

[83,526] Adeo nihil sine dimicatione fit egregium.

[83,527] Artes studiosa Graecia repperit, cum qua deinde Latium certamine suscepto bellicis quidem rebus superauit, at literarum dicendique laudibus propemodum aequauit.

[83,528] Aliis rerum latentes causas rimari curae fuit, alii Promethei uinculis alligati coelestium ignium uagos recursus obseruarunt.

[83,529] Fuerunt qui diuinitatis arcana tentauerunt, hic disserendi, ille dicendi rationem inuenit, nonnulli mortalium mores doctissime depinxerunt, quibusdam rerum gestarum memoriam ad posteros transmittere studio fuit.

[83,530] Iam uero in legibus, in philosophia, quantus sudor antiquis fuit?

[83,531] Quorsum tandem haec omnia? num, ut nos exorti contemneremus? an potius, ut optima religio pulcherrimis studiis tum honestaretur, tum fulciretur?

[83,532] Omnia ethnicorum fortiter facta, scite dicta, ingeniose cogitata, industrie tradita, suae Rei publicae praeparauerat Christus.

[83,533] Ille ministrauerat ingenium, ille quaerendi ardorem adiecerat, nec alio autore quaesita inueniebant.

[83,534] Hanc artium frugem illorum aetas tulit non tam sibi, quam nobis, siquidem, ut non quaeuis regio suppeditat omnia, nec omnis fert omnia tellus, ut inquit Maro, ita seculis suae quibusque dotes distributae mihi uidentur.

[83,535] In summo bono quaerendo plerique philosophorum et aetatem et ingenium triuerunt.

[83,536] Sed id quod erat uere summum et praestantissimum suae Christus aetati seruauit, non ita tamen, ut caeteras inutiles ac sine fruge actas uoluerit, id quod oculis quoque testibus uidemus et corporeis in rebus diligenter cauisse naturam, ne qua portio temporis inutilis effluat.

[83,537] En arbores (admoneor enim aspectu ipso ab his exemplum petere) primo iam uere frondibus alendis succum suppeditant.

[83,538] Nunc uidetis additi frondibus flores quantum uoluptatis nobis spectantibus aedant.

[83,539] Accedente aestate hi ipsi flosculi paulatim in pomi carnem turgescent; autumno mitibus malis stabunt arbores grauidae, quae simulatque posuerint, rursus id interualli quod ex autumno in hyemem superest, sub futuram aestatem nouis creandis surculis datur.