[102,884] Probe consequeretur, si malos facit, mala est; aliud est eruditio, aliud uirtus; ut qui bonus est, non continuo doctus est, ita qui doctus, non continuo bonus.

[102,885] Sed latius explicandae rei gratia quatuor hominum genera statuamus.

[102,886] Loquor enim iam tibi, Medice, tanquam imperitorum patrono, tu causam tuorum clientum ita ut coepisti tuere.

[102,887] Statuamus, inquam, utrinque binos, hinc duos, alterum doctum et malum, alterum indoctum et item malum, uter alteri praeferendus uidetur?

[102,888] MEDICVS : Ac Medicus : Nempe is prior multo erit nequior, inquit.

[102,889] Atqui istuc ipsum sat est signi non bonam esse literaturam, quae reddat nequiorem.

[102,890] Tuo te iugulo gladio.

[102,891] BATTVS: Equidem, uter altero sit nequior, inquit Battus, uix ausim definire.

[102,892] Certe uterque accusandus mihi uidetur: alter, quod optimis rebus abutatur, alter multo fortassis amplius, quod ne scire quidem curauerit.

[102,893] Priorem tangit prophetae criminatio : "Sapientes sunt, ut faciant malum, bene autem facere nesciunt".

[102,894] Alterum aeque Dauidica illa: "Noluit intelligere, ut bene ageret".

[102,895] Nam ex illiterata malicia nihil potest expectari commodi; literata malicia etsi sibi perniciosa est, aliis tamen aliquid commodi afferre potest.

[102,896] Imperitiae si mala mens accesserit, peccatur confidentius, pudetur minus.

[102,897] Imperitus quicquid magnopere cupit, id recte fieri putat.

[102,898] At eruditio tametsi prauas cupiditates omnino non prohibet, temperet tamen necesse est.

[102,899] Fieri enim non potest, ut qui honesti et inhonesti discrimen scite intelligit, non aliquando et turpitudinem exhorrescat et uirtutis speciem admiretur.

[102,900] Praeterea qui doctus est uel simulat honestatem, quod est uirtuti proximum, indoctus e uitiis suis etiam laudem sibi pollicetur.

[102,901] Ille morbum suum probe intelligit, quo sanabilior est, hic pene desperandus est, quod sibi sanus uideatur.

[102,902] Illi ad uirtutem arma sunt instructa, hic nihil ad uirtutem habet adiumenti, uerum hoc ad nostram disputationem nihil interest.

[102,903] Donemus minus esse perniciosam rusticam maliciam docta malicia, num igitur malae literae?

[102,904] Imo uel hoc uno argumento sunt optimae, ut telum, quo me iugulare parabas, in te retorqueam.

[102,905] Primum enim non adferunt maliciam literae, uerum additae tanquam fax praelata reddunt conspectiorem.

[102,906] Vt exempli causa duos uideo adulteros, alterum coelibem, coniugatum alterum, cum non dispar sit admissum, non par tamen culpa erit, nempe in coniugato turpior.

[102,907] Cur ita, an quia malum est coniugium?

[102,908] Minime quidem, uerum quo res sanctior est coniugium, eo grauior est noxia illud adulterio temerare.