Liber

 501 III|       Efficacior est autem dissimulata callide, quam inaniter ostentata
 502 II |             quibus est stultitie mixta calliditas. Quia vero cum huiuscemodi
 503 II |            methodi vocabulo usus es. O callidum ingenium! Ad optatum compendio
 504 III|      tangebatur. Poteram, ut aiunt, de calumnia iurare me poetarum libros
 505 III|               Ante omnia quidem possem calumniam tuam paucis verbis eludere.
 506 III|             valde oderis, tamen aperte calumniari propter metum incendii non
 507 IV |                baculum tibi quernum in calvitium impegisset, malediceres
 508 IV |             nec Alexander mittere, nec Cambises potuit pervenire. Non me
 509  I |              quiescendo; ille nudus in campis fame sua publicam pariat
 510 IV |                ac strepentem iurgiorum campum ex arce tranquilli silentii
 511 III|            Pacuvii gravitas! quis Vari candor! que Flacci discretio! que
 512 II |               dicunt, preter hunc unum canem, qui non ad lunam, ut vulgo
 513 II |                 Male tutus esses inter canes, si tam bene lepus aut cervus
 514 III|             terribilem. Nam et sanctum canibus dare et ante porcos proicere
 515 II |                ut de poetis, quibus ut canis ad lunam latras, aliquid
 516  I |               ad fame iacturam attinet cantabis vacuus coram latrone viator.
 517 IV |               te: an si te musicus non cantu, sed verbis offenderet,
 518 IV |          intonat, meas suavis volucrum cantus et dulcis aque strepitus
 519 III|                vetat, hoc tanto et tam capaci ingenio, ut philosophum
 520 III|        accuratiusque servantur, et non capacibus providetur, dum ne frustra
 521 IV |               fieri posse, etsi tu non capias, fatebuntur experti. Illud
 522 III|               dilatetur et exercitatus capiat quod capere non posset otiosus.
 523  I |             instruenda acies, qualiter capiendus castris locus, quando signum
 524 III|                amicitie tantundem. Non capit hic locus poetarum vitas.
 525 IV |             enim non solum illud "Quot capita tot sententie", sed illud
 526 II |          agnomen ex Africa reportavit, capitalem causam dicturus, primo quidem
 527 II |               enim pernitiosior, nulla capitalior fraus est, quam que proprium
 528 IV |         Ciceronem Cato meminit, nullam capitaliorem pestem quam corporis voluptatem
 529 IV |               Eschinem ac Demosthenem, capitaliorque dissensio. Quis Ieronimi
 530 III|         necaverit? Excusat item Cicero capitalium rerum reos: Deiotarum regem,
 531 IV |                et vix tandem quassanti capite sententiam feras: "Ille
 532 II |             fidutia evectus, victricem capiti lauream imposuit, testatusque
 533 III|             aliqua cloaca—id enim tibi Capitolii instar est—inter egri ventris
 534 II |           prosequente universo populo, Capitolium et deorum templa triumphantis
 535 II |         florentissima artium rethorica captiva perducitur, et que populos
 536 IV |        marcidum, semianimem in urbibus captum tenent. Solitarius sum,
 537 IV |          sepessime stomaceris, dum tu, captus vilis lucri cupidine, grabatulos
 538  I |            disponente ut rara quelibet cara simul et clara sint. Videbis
 539  I |                errare, mori Regulum in carcere, in paupertate Fabritium,
 540 III|       sillogismum recipis unius logica carentis? Siquidem, sicut anima rationalis,
 541  I |              fragilem sine gubernaculo carinam pelago ventisque committere. ~
 542 III|           simul memorieque consulitur. Cariora sunt, enim, que cum difficultate
 543 II |          medicinam ipsam michi feceris cariorem, quod tu eam dehonestas
 544 III|              ille se se in morte unice carissimeque filie: tu in illorum morte,
 545 II |              quam tu fingis reipublice caritas aspersisset, posset non
 546 III|                macello et balneis, sit caritura plebecula! Ite nunc, dyaletici
 547 IV |            audires. Hymnis quidem tuis carmen breve reddideram, sed iniuriam
 548 II |                scriptitas: cito facies carmina; iam hymnos incipis balbutiendo
 549 IV |            quid tamen ideo? Non ego te carmine aut ullo poetico mucrone
 550 III|             princeps Grecie sapientum, carminibus delectatus, tam cupide post
 551 III|              virgo illa mirabilis, que carnalem suo corpori medicinam nunquam
 552 IV |              amatores etiam in urbibus caros esse, multos habitatores
 553  I |     philosophos, punge inertes poetas, carpe incompositos oratores: nunquam
 554  I |                 Sed ad fictiones, quas carpebas, redeo. Audi ergo quid Lactantius,
 555  I |         alienam famam prurienti lingua carpere, aliud propriam ratione
 556 IV |              sed saxo feriat, Hesiodum carperes aut Palladium? Vel piscator
 557 III|                 laudatur verax, fallax carpitur. "Illa vero non est philosophia,
 558 III|           quidam in multis optimo iure carpuntur. Unde Paulus apostolus,
 559 IV |               distuleris, tibi nichil, carte autem quod merebitur, que
 560 II |              ipse olim cum Hanibale et Carthaginiensibus bene ac feliciter decertasset,
 561 IV |          semper arbitrio: tempus michi carum est, fugamque eius intueor.
 562 IV |      contigitque—quod optabam—ut essem carus illustribus, vulgo ignotus.
 563  I |         indecerpta laurea illibatusque castalius fons. ~Sed expergiscere,
 564 III|            servitutem asseris. Iam non castigandus sed urendus es, nec verbis
 565 III|          reficit, quanto maiori labore castigat animum quesita". Non sequor
 566  I |            grecum hominem, qui nunquam castra vidisset, nunquam denique
 567  I |              acies, qualiter capiendus castris locus, quando signum pugne
 568 III|        notitiam, et quecunque de decem cathegoriis philosophi tradunt, sine
 569  I |               et—quod cunta trascendit—catholica religione clarissimus, primo
 570 III|                de Lactantio ceterisque catholicis scriptoribus sentias; apud
 571 II |      providentia dici debet in sermone catholico—sive denique, quod tu fabulam
 572 III|             autem nescire te quid apud catholicos agatur, quippe qui GalieniTerapenticam
 573 III|              ac Verrem et inInvectivis Catilinam, et inPhilippicis insectatur
 574  I |          Phalaridas in patria florere, Catonem intra pestes lybicas errare,
 575 IV |                ad laudem, tum etiam ad cautelam. Curabo ita vivere, ut boni
 576  I |            esset, ut universali domino cautionem pareret, tibi nescio cui—
 577  I |               testimonio fidem queras, cautissimus disputator, patritium illum
 578 IV |              multa? Doctos ut scopulum cave, habita inter stultos. Venator
 579  I |             multitudo est, omni studio caveret. Quod licet gravissime stomaceris,
 580 IV |                subterraneis latitantem cavernis inveniet. Displicet persecutio,
 581 III|     previdentissimus Paulus admonuit: "Cavete" inquit "nequis vos decipiat
 582 III|             apud poetas sunt. Vicisti, cavillator acutissime: plus confiteor
 583  I |             haberi. Non autem vidisti, cece, quod iuxta erat, licet
 584 III|              Multa renascentur que iam cecidere, cadentque~que nunc sunt
 585 IV |          Nunquam miser in has insanias cecidisses, si aliquando cogitasses,
 586 III|            erat Cesar, et prima litera cecidisset, remanentibus quattuor sequentibus,
 587 II |                qua nulla inter homines cecitas maior. Mensura vestra fatui
 588  I |             tuam et caligantis ingenii cecitatem occultare nullo modo potes?
 589  I |           invenires. ~Sed quid colores ceco, quid surdo sonos ingero?
 590 IV |                Et miraris si te surdum cecumque, aut si saxeum vocem! Quid
 591 III|               agricolis, in hac gloria cedendum; illi vos utroque superant.
 592 IV |           putant—apud alios enim causa cedis est iustior —; inventus
 593 II |            urinas fiunt, ad quas stilo celebrandas florentissima artium rethorica
 594 III|               etiam, modo non vetitum, celebraret—quod nostrorum quidam fecerunt
 595 II |           Aristotilem doceas, Socratem celebres, cum Xenophonte contendas.
 596  I |                 tu profecto nichil; ad celerandum vero quamplurimum conferre
 597  I |             quoniam medicos divinum ac celeste genus attigerim, cum tu
 598 III|            ducit ad verum, qua nostri, celesti munere potius quam humano
 599 II |         pecunie negligentem, inhiantem celestibus, a latrinis divitum exulantem,
 600 III|    Ancillabitur forsan astrologia, que celestium corporum notitia terrenis
 601 III|          poterant viis ad optatam veri celsitudinem anhelabant, adeo ut ipsos
 602 III|          libentius fabellas, quas post cenam ante focum de orco et lamiis
 603 IV |               horas, et querere quando cenatum secundum regulas tuas, quando
 604 III|          deorum maiestate ac bonitate" censebat. In quo multos sui temporis
 605 IV |             animorum, sani hominis eam censet. Quamobrem non sum deus,
 606 III|              sua Republica, quando eos censuit urbe pellendos. Ut enim
 607 III|            presertim postquam numerare ceperint, et hic quidem oblectationem
 608 II |                opem queris; piget hinc cepisse; pudet inde desinere: ita
 609  I |               tibi ipsi da veniam, qui cepisti. Verum ego satis: ne sanus
 610 III|                ad propositum reversus, cepta peragero; et tamen loqui
 611 III|                 Sed ut, omissis aliis, ceptum sequar, in ultimo agmine
 612 IV |                quem locum pretereo, ne cerebellum tuum mole rerum opprimam.
 613  I |           quibus si loqui velim, donec cerebro humido ac fluenti tanta
 614 IV |            vivum ipsis in verbis odium cernas. Non mitior, sed multo quoque
 615 IV |                ignorantia circumventum cernerem, eum certe fideliter sed—
 616 III|        Aristotiles secunde, aut in hoc certamine, quod tecum, convitiis tuis
 617  I |                omnium gentium victore, certasset, grecum hominem, qui nunquam
 618  I |             mos: adversus verum iurgio certatis. Et nimirum hoc ipso quantum
 619  I |               inventio. Quam opinionem certioris fidei auctor inEcclesiastico
 620 II |        precipueque dementium. Id scito certissime: nec esse te philosophum,
 621 II |         videreris. Postremo, eorum qui certius probant philosophum, nichil
 622 III|         ponenda sunt; non tibi quidem, cervicose nescie, sed lectori. Romulus,
 623 II |           canes, si tam bene lepus aut cervus quam fatuus videreris. Postremo,
 624 IV |               impossibile. Ausa est in Cesares, in reges, in philosophos;
 625 II |              verborum dixerim fetores, Cesari parces Augusto quem sic
 626 II |             quique tenues in membranas cesorum animalium terga convertitis:
 627  I |        eruditissimisque sic accepimus: ceterarum rerum studia et doctrina
 628  I |       connumeras, quod vos sepius quam ceteri hominum, imo vero quasi
 629 II |               verum scio quid ei, quid ceteris liberalibus artibus dandum
 630 III|             martire, quid de Lactantio ceterisque catholicis scriptoribus
 631 II |            michi totiens philosophorum cetibus excludendus occurris? Respondebo
 632  I |                mechanice tue singulari ceu laude complaceas, audi quid
 633 II |                nocturnisque contractum chartis philosophici oris arrogas
 634 II |                 dicet tibi avis illius cibos. Inde te moresque tuos inspice,
 635 IV |               que in libroDe finibus a Cicerone posita est, quam si legisti,
 636  I |               philosophorum notitia et ciceroniana facundia et—quod cunta trascendit—
 637 III|         philosophie scolis et militari cingulo, quam macello et balneis,
 638 II |           templa triumphantis in morem circuivit, non minus gloriosus civium
 639 IV |                insequitur: nichil sane circulatori gravius, quam ludum suum
 640 II |             hic igitur miri est si tot circum pallidis, atris ac croceis
 641 IV |          flatus ingeritur, meas florum circumfusa diversitas et calcatarum
 642 IV |             ignorans—ut brevi eum tibi circumlocutione describam—me nolentem, procacis
 643 IV |              quando cubitum ires? Quem circumscribere, seu cum quo clamare posses?
 644 IV |              ait Flaccus; habitant ibi circumscriptores, mimi, fures, totumque id
 645 II |           materiam loquendo tribuerem, circumspexi. Crebro igitur dixi non
 646 IV |                publico sedentem adeat, circumstrepat, interpellet. Tu pro tribunali,
 647 IV |        quorundam fraude vel ignorantia circumventum cernerem, eum certe fideliter
 648  I |               vel Amphionis vel Orphei citara tam duram silicem movere
 649  I |        adversus sacras Pyerides testem citas atque, ut testimonio fidem
 650 III|            merueritis. Hoc nomen, iure civili vobis impositum, nunquam
 651 III|            quantum instituerat in illa civilis dissensionis intemperie
 652 IV |            cupide interdum e procellis civilium curarum in solitudinem velut
 653 IV |            probari quidem est necesse: civitatem libidinum esse sentinam,
 654 III|             Orpheus, cuius decimoctavo civitatis eterne libro Augustinus
 655 IV |             libidinum, quibus porticus civitatum ac theatra flammescunt,
 656 II |         circuivit, non minus gloriosus civium reus quam fuerat hostium
 657 III|               veritas terris illuxerat—clam suaderent falsos deos esse,
 658 III|               Quenam vero ea fex est?" clamabis ad sidera. Dicam tamen:
 659 IV |            circumscribere, seu cum quo clamare posses? Nullus occurreret:
 660 II |           fictum ab Homero ac Virgilio clamaretis. Sed doctiores excusant,
 661  I |           mentior, quamvis aliud verbo clames. Cesset pene metus: profecto,
 662 III|          immerito propheta idem et rex clamet ad Dominum: "De necessitatibus
 663 III|                medicos locutus videor, clamo et cupio me studiosum omne
 664  I |            rara quelibet cara simul et clara sint. Videbis eos gloria
 665 III|              Cicero transtulisset, aut clari quidam scriptores magnis
 666 III|             nova reperire, et repertis clarioribus uti posset? Certe Augustinus,
 667  I |   inventionibus addidisse. Non detraho claris viris, ne fiam tui similis,
 668 II |               apud Ciceronem ostendere clarissimam philosophorum sectam, veteres
 669 III|                re in Oratore Ciceronis clarissime disputatum est. Illud in
 670 III|                Flaccus inArte Poetica, clarissimis quidem verbis, sed que tibi
 671 III|                niteretur, et vel stilo clarissimo Cristi vitam vel sacrum
 672 III|          bellorum duces omnium gentium clarissimos extimaret, Alexandrum Macedonie
 673 III|            quidem oblectationem animi, claritatem nominis lucri nichil aspexerint.
 674 III|             conclusit ille enthimemate claudicante et rauco, ut illum prorsus
 675 IV |            Multis hic tibi sillogismis claudicantibus opus est, ut vel irrisor
 676 II |            aperiens, que melius semper clausa mansisset, nisi quia dementiam
 677 III|             libros ante hoc septennium clausisse, ita ut eos inde non legerim,
 678 III|        ditiores discedant homines, qui clausum invenerunt quod multis modis
 679 II |              posui in epystola illa ad Clementem papam unde tota ista lis
 680 III|           vilior eo magis necessarius? Clibanarius et lanista quam necessarii
 681 II |              quod cupide profers quasi clipeum inscitie pestilentis, sed
 682 II |            modici fames auri per omnes cloacas miserum trahit, et talem
 683 IV |          excerpsi: esto vel Pallor vel Cloacina vel Febris. Hec te cito
 684 III|                ut Cicero? Accusat ille Clodium ac Verrem et inInvectivis
 685 IV |               novorum insuper criminum coacervatione spontanea deferentem. Sed
 686 II |         inditio, tam late tristis male coagulati eloqui fumus manat. O ridiculum
 687 IV |            terrarum et iudices, quique coercendis vulgi moribus presunt, quos
 688 III|              nec verbis sed verberibus coercendus. Nimis insanis, medice.
 689  I |                nec excipitur Galienus, coetaneus—nisi fallor—suus, vir et
 690 II |               qui circa terras exulare cogant, sunt qui inferos asserant,
 691 III|             rethoricam subiecisses, si cogebas eam servire mechanice. Quem
 692 III|             quod tecum, convitiis tuis cogentibus, suscepi, prima iam levis
 693 II |          perducito; admove ad eculeum: cogere poteris fortassis ut fatear;
 694 IV |          confunderem, tuumque ad limen cogerem, ubi se nunquam fuisse gloriantur. ~
 695  I |               ipse stilus indicio est. Cogeret me forte procacitas tua
 696 II |          fatear; ut assentiar, nunquam coges: quomodo ego te philosophum
 697 II |             res agatur: quis me ad hoc coget respondere, si nolim? Non
 698 III|               tecum vetus est querela. Cogita et recogita sillogismos
 699 II |              tibi dicentem, aut dicere cogitantem, nullam tui notitiam habentem
 700 III|             superbis. Tum demum curare cogitares: nunc cogitas predicare;
 701 II |            nanus edificans nec formica cogitat elephantem. Aliquot, ni
 702 III|                maledictis tuis, sed et cogitatibus responderem. Quedam sponte
 703 II |               quidam nichil aliud nisi cogitationem mortis esse dixerunt. Que
 704 III|       philosophorum sic et poetarum in cogitationibus evanuisse? Aut quis miretur
 705 II |             quasi aut ego—quod nunquam cogitavi medicinam verbis aggrediar,
 706 IV |               modo quid agam, sed quid cogitem. Dixi, igitur, ut doleres,
 707 IV |           talis esse, in quem illa nil cogitet; at in quem nil audeat esse
 708 IV |            potui; posthac impedire nec cogito nec oportet. Hunc enim pontificem
 709 II |              Inter latrinas scribitur: cognatas res esse nomen arguit. Aut
 710 III|         aliquis. Fatebor. Nam perfecta cognitio veri Dei, non humani studii,
 711 III|             egerunt, sed evanuerunt in cognitionibus suis, et obscuratum est
 712  I |             ignotis at saltem lectione cognitis loquebatur, tu de his rebus
 713  I |            historiam dixi non inamenam cognitu, magnis ab auctoribus relatam,
 714 II |               tuis falso illam violare cognomine? Sophista ridicule, equitator
 715 III|        sacrificia detestatur, "quoniam cognoscentes Deum non glorificaverunt
 716 IV |             quam ludum suum ab astante cognosci. Hinc—ne me omnino rusticum
 717  I |              ut tu adulator, sed multa cognoscit ac previdet, discordare
 718  I |          literis tuis lectis, risum me cohibere nequisse noveris. Quonam
 719 IV |              te matutina muliercularum cohors in publico sedentem adeat,
 720 IV |                misisse de longinquo ad cohortandum me noscendumque quid agerem,
 721 III|                esse, quos illusa plebs coleret. Quod et philosophos postea
 722 II |           temeritas ausa est. Hunc vos colitis, hunc amatis, hunc sectamini,
 723 II |               alicubi inAmphytrione te collocet, ubi sillogismos tuos explicans
 724 II |              iam disputare non vereor, collocutoremque meum, si libet, asinum probo".
 725 III|              querit, ac promptitudinem colloquendi. Quam ob causam illud a
 726 III|      huiuscemodi et cum stultis quoque colloquia grata sunt, insistam non
 727 IV |                in volutabrum iniuriosi colloquii protractus, contra naturam
 728 IV |           lingua in aliquo vel honesto colloquio vel salubri soliloquio detinetur;
 729 II |              fundamentum eius usque ad collum". Quid autem de te dicas,
 730 III|          accendere iras et extinguere, colorare factum, avertere infamiam,
 731 II |                ludicra te philosophice coloratum dicas! Certe pallorem amantibus
 732  I |         opusculis invenires. ~Sed quid colores ceco, quid surdo sonos ingero?
 733 II |            corporis aut color? Habitus colorque—ut ita dicam—animi requiritur.
 734 III|                nominaverunt, seu etiam coluerunt, habes plane quod accuses.
 735 III|                non dii, non concessere columne. ~Que, meo iudicio, non
 736 II |               ut assequaris—ludus risu comico prosequendus—non semel methodi
 737  I |              dixerit, ~nec minus illud comicum: ~Obsequium amicos, veritas
 738 III|         passurum fuisse ludibria? Quot comitum iocos, priusquam cuius uxor
 739 II |             philosophi nomen usurpando commacules. Persuasisti autem tibi,
 740 II |               philosophatum se iocando commemorat; philosophantem upupam nulla
 741 III|               enim deorum nomina multa commemorent, quod temporum qualitatem
 742  I |         alioquin, laudabili saltem sis commendandus affectu. ~Ego quidem—nam
 743  I |               aliquo dono atque munere commendati nobis esse videantur. Sit
 744 II |              autem nescio quis Cristus comminatur, quem ipse Averrois diffamavit
 745  I |          fideli medico et rari erroris committendum dicant, ne, plurimos consulens,
 746  I |               carinam pelago ventisque committere. ~Quod ad me attinet, iracundiam
 747 III|              Non ex duobus medicis fit commutatio" inquit "sed ex medico et
 748 II |                Si scribam quod sentio, compatriotis aut amicis meis me blanditum
 749 IV |              amotis obstaculis viteque compedibus, in Deum atque in se ipsam
 750 IV |              etate et in utroque stilo compellerer insanire. Unum me solatur:
 751 II |          callidum ingenium! Ad optatum compendio pervenisti: iam philosophum
 752 IV |             sepe etiam multum prodesse compertum est, plusque unum solitarium
 753 II |          faciat, qui eam equiori animo complectatur, si iam adest, si appropinquat,
 754 III|              illum ardentis ingenii et complecti omnia cupientem, de eloquentia,
 755  I |                 vos, Dei beneficium et complexionis ac nature sue laudem usurpantes,
 756  I |                habet in aperto, eamque complexus est cuius error terra tegitur". ~
 757 II |               contemptum ac patientiam componi, illi si res exigat occurrere,
 758  I |              si assecutus fueris, voti compos egregii; alioquin, laudabili
 759 IV |             quavis oratione vel modice comprehendi; vix saltem sapientibus
 760 II |             sapiens reputabitur; et si compresserit labia sua, intelligens".
 761 III|          animos, movere lacrimas atque comprimere, accendere iras et extinguere,
 762  I |          nichil sapere, nichil nosse. ~Computa annos et reperies virum
 763 II |          diuturna neque numero annorum computata". Ecce, iam desentire incipit.
 764  I |              suam singularem laudem in comuni ceterorum infamia recognoscat
 765 II |               tuum poscit ingenium. Si comunia illa terrene philosophie
 766  I |         veritas odium parit. ~Quod cum comuniter verum sit, tum, precipue
 767 III|           nimium illud acumen in medio conamine retundatur, atque ita vel
 768  I |               irarum attritu terrifice concalescens, neque tamen tam morsu quam
 769 IV |            logice perypatheticum scio, concedam, ne de hoc ipso noviter
 770 III|             ancille tue est, tuum esse conceditur. Omnia hec, igitur, tua
 771 IV |                iracundie, contentiones concertationesque in disputando pertinaces
 772 III|              non homines, non dii, non concessere columne. ~Que, meo iudicio,
 773  I |                innumerabilium nationum conciliandis ratione animis, multa fit
 774 II |               ante huius ludi finem in concilio deorum ponam et divinitate
 775 IV |              crebra saltem repetitione concipias te, dum me invaderes, iratum
 776 III|         perorantes, et altercantes, et conclamantes occiditis. Hec medicina,
 777 III|               tue sunt, hic plaudentis conclamantisque favor exercitus—velut de
 778 III|                penitus cogitasse, unde concludens ait: "Manifestum est quod
 779 II |      sillogismum, et nichil ex nichilo concludentem, multa cerebri vertigine
 780 IV |              ais? Non potes iocum tuum concludere, mime senex! Iam nemo est
 781 III|              propter illam sunt". Hinc concludis: "Serve igitur eius sunt".
 782 III|          iaspis: ergo nobiliores. Male concluditis, falsum dicitis, pueriliter
 783 II |        meditanti raptim mors improvisa concluserit? Illam certe premeditari,
 784 III|              nemo presentium negasset, conclusit ille enthimemate claudicante
 785 III|         volitarent. Ille certe vestram conclusiunculam non probabat, ubi ait: "
 786 II |         contraria: sine magno apparatu conclusum arbitror esse te aliud quam
 787  I |                eo quidem non similiter concordamus: quod effectus medicorum
 788  I |            veritas vos ipsa confundat. Concordastis, forte, postquam ille convaluit,
 789  I |            tandem, transacto periculo, concordatis—non ineleganti vafritie —,
 790  I |                nuper cura dicis fuisse concordes, vide, non dico ne mentiaris—
 791 II |             non metuat cum tanto hoste concurrere? Nichil, scito, nisi verborum
 792 III|        firmissima etiam interdum corda concussit. Vere autem plures deos
 793 IV |          Aristoxenum vel ipsam musicam condemnares? An siquis astrologus non
 794  I |            plebei artificis temeritate condemnas. In quibus, tibi tuique
 795 II |        efficies ut odio turpium pulcra condemnem; quinetiam medicinam ipsam
 796 II |                quippe nec ego ipse qui condidi; postquam in publicum exierunt,
 797 III|                tam cupide post Athenis conditas leges et etate iam provecta,
 798 III|         lectori. Romulus, Romane Urbis conditor, Quirinus dictus est. Cur?
 799 IV |                sepe mortiferum poculum confecisti, et si nescis melius, dic
 800  I |             quid habes quo te agricole conferas, cum humanam ille vitam
 801 IV |               ut puto—scribam, cum his conferatur, que michi detractor iste
 802 III|             Deum in suis operibus sunt confessi. Respondebis autem nescire
 803 IV |         transcendit—summus es medicus. Confice ridiculum sillogismum, qui
 804 IV |              linquere meditor: illi te conficient, tu illos. Caret solitudo
 805 II |        Desinite—queso—qui papiros arte conficitis, quique tenues in membranas
 806  I |               antiquitate nominibusque confidere, qui si ad lucem redeant,
 807 IV |       pervenisse, nec perventuros esse confido, neu perveniant velim, de
 808  I |           fidei auctor inEcclesiastico confirmans, "Altissimus de terra" inquit "
 809 III|                testantur, et sanctorum confirmat autoritas, et ipsum, si
 810 III|            cavillator acutissime: plus confiteor quam accuses. Sed cum dicaris
 811 III|            familiarem suum non erubuit confiteri. Quod nisi ita esset, nunquam
 812 IV |               aut ullo poetico mucrone confixeram, sed pedestri solutoque
 813 IV |            obiciens, ex actu laudabili conflare infamiam voluisti. Providebo
 814  I |       eloquentie intentus, in insuetis conflictationibus tempus teris, his, quos
 815 II |              erroneus post ydolum tuum confragosis anfractibus delectare, venturus
 816  I |              testibus veritas vos ipsa confundat. Concordastis, forte, postquam
 817  I |         imperio confusis, artes quoque confundere et liberales mechanicarum
 818 IV |            nolui, ut eas insueto odore confunderem, tuumque ad limen cogerem,
 819  I |                omnibus fortune imperio confusis, artes quoque confundere
 820 IV |              Certe non opus est turbis confusisque clamoribus, non theatrico
 821  I |               puduit illud etiam inter confusum murmur inserere: me pontifici
 822 II |                ne omnia unam in partem congeram, multa etiam nunc de hac
 823 III|              sillogismos filo marcente conglutinas, quos queat anus quelibet
 824 III|              minime latinis quidem aut congruis, sed maternis atque vulgaribus
 825 II |          asseris, remisisti, ut aperte conicerem qualis tibi repentinus ac
 826 III|               hec sibi invicem adversa connectimus: philosophiam a philosopho
 827  I |                forsan inter miraculosa connumeras, quod vos sepius quam ceteri
 828 IV |              Quod ad irridendum studio conquisisti, ad irrisionem tuam et gloriam
 829  I |              arbitror quod inter anxie conquisitas evadendi vias, quibus inenodabilem
 830 II |          proprie recordatus, et ob hoc conscientie fidutia evectus, victricem
 831 IV |         mendice medice, qui te, nature conscium, philosophum vocas, sic
 832 II |       preclaram rerum gestarum gloriam consecuti sunt. Illic, si tibi debitum
 833 III|             est presens. Quomodo autem consentaneum sit, vel poetas in hac lingue
 834 II |                blandiendo, fallendoque consenuit? Stultorum senum ingens
 835 III|             immortalis nec omnipotens, consequenterque ne deus quidem; unum esse
 836 IV |              qui logicam spuis, facile consequentiam vides. At ne nimis urgeam,
 837 III|     dimensiones temporum et intervalla consideret? Que res, vobis quia necessaria
 838 IV |            sapientum pueris etiam nota consilia "Laudet te alienum, et non
 839 IV |        voluptatis regno virtutem posse consistere". Quibus ita se habentibus
 840  I |            vocas, quasi de pretura vel consolatu questio sit, et quasi non
 841 III|                quod ibi suis erroribus consonum nichil esset. Quamvis enim
 842 II |           philosophos transfers, quasi consorte vitium levaturus. At quia
 843 III|         tempore variantur; hinc infers consortio scientiarum sive artium
 844 III|        invisibilibus intellectis atque conspectis, prime cause et unius Dei
 845 III|             que facta sunt, intellecta conspiciuntur: sempiterna quoque virtus
 846  I |       eloquentia, sed scientia et fide conspicuum". Quo consilio cur in me
 847 III|       Africanum, a quo victum eum esse constabat, preterisset, ita certe
 848 IV |            perturbatione fiunt, ea nec constanter fieri possunt, neque his,
 849 III|             Lucani! que libertas atque constantia Iuvenalis! Longum est singulos
 850  I |          doctrina et preceptis et arte constare; poetam natura ipsa valere,
 851 III|                Ubi, undique victus, ac consternatus animo, et oblitus tui,—quis
 852 III|                urbe pellendos. Ut enim constet non de omnibus eum sensisse,
 853 II |               fundamentis adolescentie constituta sit". Si hunc, philosophe,
 854 III|               Invisibilia enim eius, a constitutione mundi, per ea que facta
 855 III|               opus sine poetarum calce construitur, cum contra fere nullus
 856  I |               speciem honestatis et ne consuetudinem publicam damnasse videatur,
 857  I |      committendum dicant, ne, plurimos consulens, plurimorum incidat in errores.
 858  I |            quibus ante alios preituris consulere nominibus datum est, et
 859 III|            tuos redire moneo. Tu michi consulis ut, mutato adhuc vite genere,
 860 III|          delectationi simul memorieque consulitur. Cariora sunt, enim, que
 861 IV |                senex puer, ut arcessas consulo. Multis hic tibi sillogismis
 862 II |          stulte senex et ignare, multo consultius tacuisses, non ut ideo philosophum
 863  I |           odiis estuanti nullus usquam consultor tam ydoneus videbatur, in
 864 III|     remanentibus quattuor sequentibus, consuluit aruspices quid sperandum
 865 III|      respondeant, vel—quod est rectius—contemnant. Non enim aut tu tanti es,
 866 II |            nichil esse, magnoque animo contemnas quod in meis locus tibi
 867 IV |              quantum fieri posset illa contemnerem, que te moribundum, marcidum,
 868 III|               actus despicis, et verba contemnis. Omelia, porro, grece originis
 869 III|              quidem ipsos inter poetas contemnuntur, qui quales essent Plato
 870 IV |               dixi, quippe nec idoneus contemplator Dei; non, si tam sapiens
 871 IV |               consilii vel immemor vel contemptor, totum se vobis tradidit.
 872 IV |             frenum mordens, adversarii contemptu et ignobilitate superbiat,
 873 II |               celebres, cum Xenophonte contendas. Nunc vero inops omnium
 874 II |                excuses. Si enim negas, contentione dimissa populum testem voco.
 875 II |               respondebunt, qui, si ad contentionem ventum fuerit, sillogismorum
 876 IV |                 et antequam nos nostre contentionis, is—unde contentio orta
 877  I |                Hanc historiam cum illi contentioso homini narrassem, quod erat
 878 II |             hymnos incipis balbutiendo contexere: boni ingenii puer eris.
 879 IV |              familiariter ostenderunt, contigitque—quod optabam—ut essem carus
 880 II |          interdicas, que logice nomine continetur, quamvis et id iure tuo
 881 III|              multo studio non potuisse contingere, quamvis, si michi forsan
 882 IV |            filii Excelsi", omnes illud continuo tristius audiremus: "Vos
 883  I |               in plures horas sermonem continuum protraxit. Denique dum qualiter
 884 II |             multa levium verborum tela contorques. Quis non metuat cum tanto
 885 IV |               sique iacula primus ille contorserit in nomen meum—quod, quantulumcunque
 886 II |                venerandum nocturnisque contractum chartis philosophici oris
 887 II |            Tuus nempe diurnis pelvibus contractus et marcidus pallor est,
 888 IV |                hec? Nempe iniquitas et contradictio in civitate, et labor in
 889 II |              girum ducit; sunt qui eam contrahant ad suum corpus, sunt qui
 890 IV |               Non est unam rem amantis contrariam sponte sequi. Non est igitur
 891 II |             ubi enim res video, verbis contrariis fidem non habeo —: cornutum
 892 II |             paupertate licuit, in unum contraxi adventu tuo diffugiant,
 893  I |                 invenies me nil omnino contro medicinam nilque contra
 894 IV |          tribus aut quattuor epystolis contudisse. Sed ea contentio lege carminis
 895 III|             Nunc dum te intus et extra contueor, multum vel inditio vel
 896 IV |         mandata sunt. Que probra, quas contumelias vel in Ciceronem Salustius
 897 IV |                vituperande; maledicta, contumelie, iracundie, contentiones
 898  I |             quidem, dubitat—multo ante convaluisset, si tu saltem per totum
 899  I |     Concordastis, forte, postquam ille convaluit, qui—quod nemo, ne ipse
 900  I |             dari, quando cani receptui conveniat, postremo que ante prelium,
 901  I |        presentia tanti ducis nichilque convenientius loqui posse, materiam rei
 902  I |       figurationibus cum decore aliquo conversa traducat; totum autem quod
 903 IV |              meam facili ludificatione conversum est. Videro qualiter upupam
 904  I |                se in rabiem furoremque convertit. Nichil enim tibi scripseram,
 905 II |                cesorum animalium terga convertitis: etruscis expiandum sacris
 906 IV |              libera tandem et expedita convertitur. Enimvero id, dum sumus
 907 IV |          principium preferebat? Atqui, conviciator mordax et frivole, sive
 908  I |            quam curari, et citius dici convitia quam repelli. Ideoque et
 909 II |                quod nullo magis ureris convitio; non casu, sed sciens sepe
 910 IV |               quam non penetret acutum convitium. Proinde, sique iacula primus
 911  I |            post prelium sint servanda, copiose disseruisset, secutusque
 912 II |               hic quod nulli. Aut quis coquine magistrum indignetur Apitium
 913 IV |            popinarum, et olentium acie coquorum atque aromata transmarina
 914    | coram
 915 III|              firmissima etiam interdum corda concussit. Vere autem plures
 916 II |                nocte texueris. Tunc in corde tuo dicis, insipiens: "Non
 917 III|            semper conscientia ad aurem cordis immurmurat: "Iste, cum quo
 918 III|             Homerum pro insano habitum Cornelius Nepos refert. Credo nimirum
 919 II |          contrariis fidem non habeo —: cornutum michi enthimema perducito;
 920  I |            fidunt, quarum ope non egra corpora mactare, sed egris animis
 921 IV |              notissime verum est: "Non corporeis oculis"—ut verba etiam ipsa
 922 II |               sunt qui eam spargant in corporibus animantum, sunt qui celo
 923 III|               notitia terrenis aliquam corpusculis opem ferat? Ancillabitur
 924  I |          sortitus artificium: longevis corpusculum scis expedire langoribus.
 925 III|                minueres, subito furore correptus, sine ulla causa irruis
 926 III|              preteriti temporis errata corrigere; quodsi michi contigerit,
 927  I |         intuens, vel deformitatem tuam corrigeres, vel desineres superbire.
 928 III|             haberent—puto—sillogizando corrumperes. Quis enim sine dolore capitis
 929 III|              in similitudinem imaginis corruptibilis hominis et volucrum et quadrupedum
 930 II |             soleo—cuiuslibet artificii corruptores lingua forsan liberiore
 931 IV |       altissimis tenebris, rapidissimo coruscamine lumen candidum intermicare".
 932 III|                testudinem, et candidum corvum dicat. In te ergo, non facundia,
 933 II |              mortes, utque vilia magno costent, fallasque licentius, radicibus
 934 III|               unum omnipotentem, omnia creantem, omnia regentem, opificem
 935  I |             rusticationem ab Altissimo creatam". Quid habes quod super
 936 II |            sunt qui simul omnes animas creatas putent; fuit et qui mirabilius
 937 IV |                Deum esse summum omnium creatorem, ipsumque solum esse qui
 938 III|                homines ipsos mundumque creaverat, nedum, si vellet, et verba
 939 IV |                quod ingenio non potes, crebra saltem repetitione concipias
 940 II |                tribuerem, circumspexi. Crebro igitur dixi non me medicine
 941 II |              ut rideamus. Sin etiam ut credamus vis efficere, facto est
 942 II |              medicum profitenti statim credatur, cum sit periculum in nullo
 943 III|               iudicium secutos fecisse credendum est, quod ipsum et philosophi
 944 III|          estquiris: arabice te locutum credent. Mille sunt talia, que sciens
 945 III|              in illis accuses; si unum credentes, plures nominaverunt, seu
 946  I |                cum discrimine damnoque credentium. Id si michi non credis,
 947  I |           multorum. Quod nisi ita esse crederem, frustra suasissem unum
 948 III|              inquisitione precederent. Credibile est etiam hos ardentissimos
 949 III|               persuadebitur. Sed esto; crediderint: erraverunt—nichil est enim
 950 III|          protulerim: qui, si unum Deum crediderunt, hoc ne in illis accuses;
 951 III|              plures deos tanta ingenia credidisse nunquam michi persuadebitur.
 952  I |                ipse senex, sibi dictum credidit, quasi et senium ei et stultitiam
 953 IV |          fateor; fecissemque, si michi creditum fuisset. ~Unum tibi satis
 954 IV |             Ubi enim nisi inter turbas credulas fatuorum ingenioli tui mercimonium
 955  I |           eorum discrimine qui, nimium creduli, te sequuntur, quibus, sanitatis
 956 IV |             impostor divites, stultos, credulos insequitur: nichil sane
 957 IV |               boni gaudeant, tu medius crepes, sive in hac sive in alia
 958 III|          instar est—inter egri ventris crepitus et raucas pelves—hee tube
 959  I |            pulsu, de humoribus, de die cretico, de farmacis! Celum ac terram
 960 II |          antequam ad maiores illos tue criminationis insultus venio, leviter
 961 II |       perveneris, sed a tergo liqueris Crisippum. Quid inde tibi nisi miserum
 962 II |        similius. Volucris galeata est, cristatique verticis, et que pueris
 963 II |             quamvis a paganis inventa, cristianorum tamen est propria, quibus
 964 II |         temporalem Cristi originem, de Cristo nisi summa cum reverentia
 965 II |              circum pallidis, atris ac croceis ipse quoque sis pallidus,
 966  I |               medici" dicere, quotiens croceum hominem aut tabescentem
 967 II |           quoque sis pallidus, ater ac croceus? Et si grex ille quondam
 968 IV |           fundamenta quassantibus, non cruento foro, non nidore fumantium
 969 II |              vaporibus ardens equor et cruentos amnes, imbremque lapideum,
 970 IV |               missura cutem nisi plena cruoris hirudo. In eo quidem quod
 971 II |              igitur, amens vage, intra cubiculum tuum redi; ibi philosophum
 972 IV |          secundum regulas tuas, quando cubitum ires? Quem circumscribere,
 973 II |             blanda est sperandi pro se cuique dulcedo". Hec est causa
 974 II |               inserere? Cur enim inter culinas non scribatur? Inter latrinas
 975 II |          egentior quam nostra, sive id culpis hominum accidit, sive fato—
 976 III|               terrarum domitus, virtus culta, vitia calcata sunt; qui
 977 II |                rerum caducarum videro, cultoremque virtutum, studiosum vere
 978 IV |            ergo? Opus exiguum Dei sum, cultorque utinam! Bestie vero titulum
 979 II |           ventum fuerit, sillogismorum cumulis obruentur? Ecce ego, qui
 980  I |               quicquid attentaveris ad cumulum glorie ascribam. Alta petentibus
 981 III|                et graves sillogismorum cuneos, in quibus, velut in equitatu
 982 IV |          habitant ibi voluptuosi atque cupidinarii, quibus placet fornix et
 983 II |                gloriam esse, sed earum cupiditatem, neque me virtutem aut bonam
 984 II |              Noli ergo reipublice, sed cupiditatibus tuis ascribere quod talis
 985 IV |              sis virtutis amicus, quam cupidus literarum, qui michi solitariam
 986 III|                quidem sine sillogismis curabantur et prope, ut tu nunc falso
 987 IV |             feras: "Ille peribit, iste curabitur". Quam cum falsam finis
 988 IV |                 tum etiam ad cautelam. Curabo ita vivere, ut boni gaudeant,
 989 III|              medicorum nullus est, qui curam tui suscipiat; puto sis
 990  I |           facilius infligi vulnus quam curari, et citius dici convitia
 991 III|              Sepe iam nequicquam dixi: curate, medemini; eloquentiam his
 992 II |               corporis sed animi vitia curaturum. Venite huc qui egrotatis:
 993 III|              iubeatur bono animo esse, cureturque artis ope, si potest? An
 994 II |              duces darent, desertis in curia accusatoribus atque iudicibus,
 995 III|             enim stultitia aliene vite curiosa esse, sue negligens. Respondebo
 996  I |         scientie sed inanis eloquentie curiosum, que ingens nostris temporibus
 997 IV |                ac plateas, et quasi ad currendum nati simus, me in solitudine
 998 IV |               ait Flaccus, non missura cutem nisi plena cruoris hirudo.
 999 III|         Augustino et Ieronimo, quid de Cypriano, Victorinoque martire, quid
1000  I |                et rumina, et tibi ipsi da veniam, qui cepisti. Verum