50

Liberior: Troiamque ideo canit ille ruentem,

Ille refert Thebas iuvenemque occultat Achillem,

Ille autem Emathiam Romanis ossibus implet.

Ipse ego non nostri referam modo temporis acta,

Marte sed Ausonio sceleratos funditus Afros

55

Eruere est animus nimiasque retundere vires.

At semper te corde gerens properansque reverti,

Rex, iter hoc ingressus agam, tua maxima facta

Non ausus tetigisse prius. Magis illa trahebant;

Sed tremui, me teque videns atque omnia librans.

60

Ingenium tentare libet, si forte secundis

Cesserit auspiciis; solidis tunc viribus alta

Aggrediar, namque ipse aderis, meque ampla videbit

Inclita Parthenope redeuntem ad moenia rursus

Et Romana iterum referentem serta poetam.

65

Nunc teneras frondes humili de stipite vulsi,

Scipiade egregio primos comitante paratus:

Tunc validos carpam ramos; tu nempe iuvabis

Materia, generose, tua, calamumque labantem

Firmabis, meritumque decus continget amanti

70

Altera temporibus pulcherrima laurea nostris.

Quae tantis sit causa malis, quae cladis origo

Quaeritur: unde animi, quis tot tolerare coegit

Dura pererrato validas furor aequore gentes,

Europamque dedit Libyae Libyamque rebellem

75

Europae, alterno vastandas turbine terras.

Ac mihi causa quidem studii non indiga longi

Occurrit radix cunctorum infecta malorum

Invidia (unde oriens extrema ab origine mors est),

Atque aliena videns tristi dolor omnia vultu

80

Prospera. Non potuit florentem cernere Romam

Aemula Carthago. Surgenti inviderat urbi;

Sed gravius tulit inde parem; mox viribus auctam

Vidit et imperio dominae parere potentis

Ac leges audire novas et ferre tributum

85

Edidicit, tacitis intus sed plena querelis,

Plena minis. Frenum funesta superbia tandem

Compulit excutere et clades geminare receptas.

Angebant dolor atque pudor servilia passos

Multa viros, animisque incesserat addita duris

90

Tristis avaritia et nunquam satiabile votum.

Permixtae spes amborum optatumque duobus

Imperium populis: dignus sibi quisque videri

Omnia cui subsint, totus cui pareat orbis.

Praeterea damnumque recens iniuriaque atrox

95

Insula Sardiniae amissa et Trinacria rapta

Atque Hispania nimis populo confinis utrique,

Omnibus exposita insidiis, aptissima praedae

Terra tot infandos longum passura labores,

Haud aliter quam cum medio deprensa luporum

100

Pinguis ovis nunc huc rabidis, nunc dentibus illuc

Volvitur inque tremens partes discerpitur omnis

Bellantum proprioque madens resupina cruore.

Accessit situs ipse loci: Natura locavit