490

Hoc etiam monuisse velim, nil gratius illi,

Qui caelum terrasque regit, dominoque patrique,

Actibus ex nostris, quam iustis legibus urbes

Conciliumque hominum sociatum nexibus aequis.

Quisquis enim ingenio patriam seu viribus alte

495

Sustulerit sumptisque oppressam iuverit armis,

Hic certum sine fine locum in regione serena

Expectet veraeque petat sibi praemia vitae,

Iustitia statuente Dei, quae nec quid inultum,

Nec praemio caruisse sinit." Sic fatus amoris

500

Admovitque faces avido stimulosque nepoti.

Ecce autem interea venientum turba, nec ulli

Nota fuit facies; habitus tamen omnibus unus

Sidereoque levis fulgebat lumine amictus.

Augusta pauci procul omnes fronte praeibant

505

Iam senioque graves et maiestate verendi.

"Haec acies regum est, quos tempora prima tulerunt

Urbis" ait "nostrae; frons arguit inclita reges.

Romulus ecce prior, famosi nominis auctor,

Publicus ipse parens. Cernis, dulcissime, quantus

510

Ardor inest animo. Talem ventura petebant

Regna virum. Venit incessu moderatior alter,

Relligione nova populum qui temperet acrem.

Hic virtute prius patriae Curibusque Sabinis

Insignis, nostramque ideo transvectus in arcem est.

515

Aspice sollicitum, monitu ceu coniugis almas

Instituat leges et euntem dividat annum.

Extulit hunc natura senem, primoque sub aevo

Hanc habuit frontem, sic tempora cana genasque.

Tertius ille sequens, qua tu nunc uteris, omnem

520

Militiae expressit regum fortissimus artem,

Fulmineus visu, victus quoque fulmine solo.

Quartus arat muros et Thybridis ostia fundat,

Praesagus quas totus opes huc convehat orbis,

Bifida primaevo connectens moenia ponte.

525

Frons quinti mihi nota parum, sed suspicor illum

Quem nobis regem longe dedit alta Corinthus.

Ille est haud dubie: video tunicasque togasque

Et fasces trabeasque graves sellasque curules

Atque leves phaleras et cuncta insignia nostri

530

Imperii, currusque et equos pompasque triumphi.

Illum autem numero quem cernis in ordine sextum

Servilis solio regem transmisit origo,

Et nomen servile manet, sed regia mens est.

Dedecus hic generis virtute piavit et actis;

535

Condidit hic censum prior, ut se noscere posset

Roma potens, altumque nihil sibi nota timeret."

Finierat. Tunc ille iterat: "Si lecta recordor,

Romuleo cinxisse comas diademate septem

Audieram, totidem cognomina certa tenebam.

540

Alter ubi est igitur?" "Fili carissime," dixit

"Huc et luxus iners et dura superbia nunquam

Ascendunt. Illum sua pessima crimina Averno

Merserunt, atroxque animus nomenque superbum.