[4.] Quod autem mundus sit aeternus,
arguitur sic:
<1> Omne incorruptibile habet virtutem
ut sit semper; quia si talem virtutem non haberet, incorruptibile non esset.
Mundus autem est incorruptibilis, quia omne ingenitum est incorruptibile; ergo
mundus habet virtutem ut sit semper; res autem per totam durationem ad quam
virtus sua essendi se extendit: ergo mundus est aeternus.
<2> Item, illud est aeternum quod non
habet ante se aliquam durationem: omne enim novum habet ante se aliquam
durationem; sed mundus ante se nullam habuit durationem, quoniam non tempus:
tempus enim non erat ante mundum, quia tempus sequitur motum primi mobilis, ut
passio subiectum; neque erat aeternitas ante mundum, quoniam illud nunquam est
quod habet ante se aeternam durationem; si ergo ante mundum fuisset aeterna
duratio, mundus nunquam fuisset.
<3> Item, quod fit de novo, hoc potest
fieri, quia si non, tunc fieret quod impossibile est fieri; quo autem res
potest fieri, haec est materia; sed ante mundi factionem non erat aliqua
materia ex qua mundus fieret; ergo mundus non est de novo factus, ergo est
aeternus: cum inter novum et aeternum non sit medium.
<4> Item, omne novum factum est per
transmutationem; quoniam qui tollit transmutationem, tollit omnem novitatem;
omnis autem transmutatio habet subiectum et materiam, ut scribitur principio
VIII Metaphysicae et VII eiusdem et III Physicorum: quoniam motus et omnis
mutatio est actus entis in potentia [et quidem] secundum quod huiusmodi; cum
igitur ante mundum non fuerit aliqua materia et subiectum transmutationis quae
exigeretur ad novam factionem mundi, si mundus esset factum novum; ergo mundus
non est novum factum, sed aeternum.
<5> Item, omne novum est in tempore,
quoniam novum in aliqua duratione, oportet quod fiat in parte illius: quod enim
fit in toto die, non est novum in die, et quod est in toto anno, illud non est
novum in anno, sed illud quod est novum in anno oportet quod sit in aliqua
parte anni, inter autem durationes omnes solum tempus partes habet; mundus
autem naturaliter est ante tempus; ergo mundus non est novus, sed aeternus.
<6> Item, omnis generatio est ex
corrupto, et omne corruptum est prius generatum; similiter omnis corruptio est
ex generato, et omne generatum est ex corrupto; ergo ante omnem generationem
est generatio, et ante omnem corruptionem est corruptio; ergo non convenit dare
primam generationem nec primam corruptionem, ergo generatio et corruptio est
aeterna; ergo mundus est aeternus, quia quae generantur et corrumpuntur sunt
partes mundi quae non possunt praecedere mundum in duratione.
<7> Item, effectus suam causam
sufficientem non potest sequi in duratione. Causa sufficiens mundi est aeterna,
quia ipsa est primum principium; ergo mundus non potest ipsam sequi in
duratione; quia primum principium est aeternum, ergo mundus est sibi
coaeternus. Et confirmatur ratio: ens aeternum, et secundum suam substantiam,
et secundum omnem suam dispositionem, cui nihil acquisitum est in futuro, et
cui nihil deficit in praeterito ex his per quae effectum suum produceret, facit
effectum suum immediatum sibi coaeternum; Deus est ens aeternum secundum
substantiam et secundum omnem, quaecunque in eo est, dispositionem, cui nihil
acquisitum est in futuro, [et cui] nihil deficit in praeterito ex his per quae
effectum suum produceret, et mundus est suus effectus immediatus; ergo mundus
est Deo coeternus.
<8> Item, Aristoteles dicit in IX
Metaphysicae quod "agens per voluntatem, cum potest et vult, tunc agit,
nec oportet addere, si non sit impeditum: quoniam posse removet
impedimentum"; sed Deus ab aeterno habuit potentiam et voluntatem faciendi
mundum; ergo mundus est factum aeternum.
<9> Item, omnis effectus novus aliquam
novitatem requirit in aliquo suorum principiorum: quoniam, si omnia principia
alicuius effectus semper se haberent uno modo, ex eis non posset fieri
effectus, cum prius non esset; sed in principio mundi, - quod est ens primum -,
nulla est novitas possibilis; ergo mundus non est effectus novus. Et
confirmatur ratio: aliquod agens, si ipsum est novum secundum substantiam suam,
ipsum potest esse causa novi effectus, aut quia ipsum est aeternum secundum
substantiam, novum tamen secundum aliquam virtutem vel situm - sicut apparet in
corpore caeli - aut quia prius subiacebat impedimento, aut quia in subiecto ex
quo agit, facta est nova dispositio; in causa mundi nullum istorum est
possibile, ut de se apparet; ergo mundus non est causatum novum.
<10> Item, omne quod movetur post
quietem, reducitur ad motum continuum qui semper est: quoniam quod aliquid
quandoque moveatur, quandoque quiescit, non potuit contingere ex causa
immobili; cum igitur in motibus non poterit procedere in infinitum, quorum unus
est causa alterius; ergo oportet primum motum esse continuum et aeternum. Et propter hanc rationem Aristoteles VIII
Physicorum omnem motum novum reducit ad motum primum, sicut ad causam suam, qui
secundum opinionem suam est aeternus; et hanc opinionem tenet Aristoteles
propter hanc rationem. Motus qui semper habet causas sufficientes, non potest
esse novus; sed primus motus habet semper causas sufficientes; quia, si non,
tunc ipsum praecessisset alius motus, per quem facta esset sufficientia in
causis suis, cum prius non esset, ergo ipse esset primus et non-primus, quod
est impossibile.
<11> Item, voluntas quae
postponit volitum, aliquid exspectat in futuro; ante mundum non est aliqua
exspectatio: quia ante mundum non est tempus, et nulla exspectatio est nisi in
tempore; ergo mundus non est postpositus voluntati divinae, illa autem est
aeterna, ergo mundus voluntati divinae est coaeternus.
<12> Item, omnis effectus qui
sufficienter dependet ab aliqua voluntate inter quem et ipsam voluntatem nulla
cadit duratio, simul est cum illa voluntate: quia simul sunt in duratione,
inter quae nulla cadit duratio, sed mundus sufficienter dependet a voluntate
divina, - aliam enim causam non habet - et inter illa nulla cadit duratio, quia
non tempus; ante mundum enim non erat tempus nec aeternitas, quia tunc nonesse
mundi esset in aeternitate; cum igitur illud est aeternum quod est in
aeternitate, tunc nonesse mundi esset aeternum; ergo mundus nunquam esset quod
est impossibile, ergo mundus coaeternus est voluntati divinae.
<13> Item, omnis effectus novus ante se
requirit aliquam transmutationem vel in agente suo, vel in subiecto ex quo fit,
vel saltem illam quae est adventus horae in qua agens, semper uno modo se
habens, vult agere; ante mundum nulla potuit esse transmutatio; ergo mundus non
potest esse effectus novus.
|