Liber

  1 Pro|      egerant, qui nulla adhuc lege Deum cognouerant; ludaei uero
  2 Pro|          naturalem habebant qua et Deum cognoscere et mala a bonis
  3   I|       meritis, ut dictum est, apud Deum primus. Beniamin quoque
  4   I|          sed per Iesum Christum et Deum Patrem qui suscitauit eum
  5   I|       plures habet patres, propter Deum scilicet Patrem et Spiritum
  6   I|           Deo esse potius quam eos Deum inuocasse, gratiam Dei exaggerat
  7   I|            quem uidet non diligit, Deum quem non uidet quomodo potest
  8   I|        nostri. Hinc et ipse Filius Deum Patrem tam suum quam nostrum
  9   I|         nouerimus quae poenam apud Deum mereantur, subintelligamus
 10   I|            iniustitiam", ostendens Deum ad ultionem praeparatum.
 11   I|       gentibus per naturalem legem Deum antea notum fuisse, ipso
 12   I|    insinuat:~ ~ Credis, inquit, in Deum Patrem omnipotentem. In
 13   I|   bonitatem extulit, ut adstrueret Deum nullatenus potuisse mundum
 14   I|          21] QUIA CUM COGNOVISSENT DEUM, NON SICUT DEUM GLORIFICAVERUNT,
 15   I|       COGNOVISSENT DEUM, NON SICUT DEUM GLORIFICAVERUNT, AUT GRATIAS
 16   I|    subponit: QUIA CUM COGNOVISSENT DEUM, per humanam scilicet rationem
 17   I|       naturalis dicitur, NON SICUT DEUM GLORIFICAVERUNT, hoc est
 18   I|           ET SICUT NON PROBAVERUNT DEUM HABERE IN NOTITIA, TRADIDIT
 19   I|           ET SICUT NON PROBAVERUNT DEUM, hoc est non laudauerunt
 20   I|        laudauerunt atque elegerunt Deum quem cognouerant, HABERE
 21   I|          solum quae mala sunt apud Deum, sed quae nulli hominum
 22   I| philosophorum bonam uitam recipere Deum, et aliter habere eos qui
 23   I|           Quomodo iustum sit impio Deum subtrahere gratiam suam,
 24   I|           pro malo malum, cum apud Deum uoluntas ipsa pro opere
 25   I|             ut supra diximus, apud Deum uoluntas pro opere facti
 26   I|            quae uelle potest, apud Deum uoluntatis remuneratorem
 27   I|           praemium uel poenam apud Deum meretur et obtinet et sola
 28   I|         isti amplius summum bonum, Deum, uel scripto uel ratione
 29   I|           PERSONARUM ACCEPTIO APUD DEUM.~ ~NON EST ENIM. Dixi generaliter
 30   I|           PERSONARUM ACCEPTIO APUD DEUM, hoc est numquam diuinum
 31   I|    AUDITORES LEGIS IUSTI SUNT APUD DEUM, SED FACTORES LEGIS IUSTIFICABUNTUR.~ ~
 32   I|    AUDITORES LEGIS iusti sunt APUD DEUM, id est diuino iudicio quamuis
 33   I|        accusare uel defendere apud Deum potius quam exteriora opera.
 34   I|         accusant uel excusant apud Deum. Cogitationum dico inter
 35   I|        praedico, asserens scilicet Deum potius intentionum quam
 36   I|             cogitationes suae apud Deum subdit, quia uidelicet solae,
 37   I|      dictum est, cogitationes apud Deum habent accusare uel defendere.
 38   I|         PER PRAEVARICATIONEM LEGIS DEUM INHONORAS.~ ~In quo autem
 39   I|      Soluite templum hoc... etc.~ ~DEUM INHONORAS, id est facis
 40   I|          Iudaei nuncupantur, foris Deum uoce confitentes et mente
 41   I|           IUDAEUS EST: confitentes Deum in corde ubi Deus uidet,
 42   I|           promissa negarentur, nec Deum, quia uerax est, promissiones
 43   I|         est. Christum uero, id est Deum simul et hominem, modis
 44   I|          carnem susciperet; et ita Deum, qui hoc ei promiserat,
 45   I|    frustrare. Si enim peccatum hoc Deum lateret, non uideretur quare
 46   I|          quasi diceret: dictum est Deum iustificari, id est iustum
 47   I|            hoc scilicet recipiamus Deum iniqui agere puniendo peccata
 48   I|       faciendo. Nec dubitandum est Deum facere bene, etiam sinendo
 49   I|         pro abominatione habuerunt Deum pro humana redemptione incarnari
 50   I|     INTELLEGENS, NON EST REQUIRENS DEUM.~ ~Quare autem non sit iustus
 51   I|           quia NON EST INTELLIGENS DEUM aut REQUIRENS ipsum. Non
 52   I|         ipsum. Non est intelligens Deum, id est non curat eius promissis
 53   I|           quia non est intelligens Deum, nescit requirere eum per
 54   I|     INTELLIGENS, NON EST REQUIRENS DEUM, non eisdem sermonibus inuenitur
 55   I|          intelligens aut requirens Deum." Et quod dixit NON EST
 56   I|        tribuerent unde glorificare Deum deberent, contra propriam
 57   I|    crediderunt, ac per hoc tamquam Deum eum reueriti non sunt. Nec
 58   I|         actum aryst ut eum tamquam Deum non metuerent, cum sola
 59  II|           eis etiam qui magni apud Deum uidebantur ablata est.~ ~
 60  II|            CORAM ILLO, id est apud Deum. OMNIS CARO, id est omnis
 61  II|           neminem iustificari apud Deum. Sed NUNC, id est in tempore
 62  II|          approbat et per quam apud Deum iustificamur, id est caritas,
 63  II|          quia per hoc quod tenemus Deum in Christo nostram naturam
 64  II|        opus habent quasi ex debito Deum glorificare.~ ~
 65  II|             ut sit scilicet sensus Deum ad hoc sustinuisse uel distulisse
 66  II|            homines peccata, irasci Deum hominibus amplius iustum
 67  II|     Iustior quoque, id est amplius Deum diligens, quisque fit post
 68  II|         ubi specialiter illuminati Deum iam cognoscebant et diligebant,
 69  II|           autem dicimus, omnem qui Deum sincere et pure propter
 70  II|           scilicet atque diligendo Deum, in eo tempore tunc esse
 71  II|            quamuis mundi sint apud Deum, qui nondum aut caritatis
 72  II|        HABET GLORIAM, SED NON APUD DEUM.~ ~SI ENIM. Et uere non
 73  II|          quia per illa nullum apud Deum pretium habet. Et hoc est:
 74  II|            GLORIAM.~ ~SED NON APUD DEUM, hoc est apud homines, qui
 75  II|          per hoc habetur, non apud Deum qui cordis inspector est
 76  II|           Abraham iustificari apud Deum sed ex fide, quia sic habemus
 77  II|          obedientia fidei eum apud Deum iustum constituit, non circumcisio
 78  II|        inter homines, sed non apud Deum sed propter hoc dico quod
 79  II|          gratia conferri, cum apud Deum sola amantis fides ad iustitiam
 80  II|             Aliud est enim credere Deum, ut uidelicet ipse sit;
 81  II|           quod uera sins, aliud in Deum. Tale quippe est credere
 82  II|         Tale quippe est credere in Deum, ut ait Augustinus, Super
 83  II|         daemones quoque et reprobi Deum, credunt Deo, sed non in
 84  II|            credunt Deo, sed non in Deum quia non diligunt nec diligendo
 85  II|            ingerit, quae sint apud Deum uidelicet merita rostra,
 86  II|       BEATITUDO, quam uidelicet in Deum asseqnimur sine operibus
 87  II|          qua, ut expositum est, in Deum credidit, reputala est ei
 88  II|     credidit, reputala est ei apud Deum AD IUSTITIAM id est Deus
 89  II|        uoluptatibus carnis propter Deum renuntiat, et a se illas
 90  II|        Viri fratres, quid tentatis Deum imponere ingum super ceruicem
 91  II|    MULTARUM GENTIUM POSUI TE) ANTE DEUM, CUI CREDIDIT, QUI VIVIFICAT
 92  II|          insinuat cum subdit: ANTE DEUM CUI CREDIDISTI. Verba Domini
 93  II|            quod ait Apostolus ANTE DEUM CUI CREDIDISTI, uel nostrae
 94  II|          id est constituitur, ANTE DEUM, id est in placito eius,
 95  II|      diceret: Posui te patrem ante Deum cui credidisti, id est ut
 96  II|     MULTARUM GENTIUM POSUI TE ANTE DEUM, et non dicit "ante me"
 97  II|     sanctis et maxime in prophetic Deum potius quam ipsos loqui.
 98  II|              id est ei credendo in Deum Abraham imitemur. In eum
 99  II|       autem quod dum ait Apostolus Deum Patrem suscitasse Christum,
100  II|            FIDE, PACEM HABEAMUS AD DEUM PER DOMINUM NOSTRUM IESUM
101  II| iustificati.~ ~PACEM HABEAMUS APUD DEUM, hoc est sic reconciliemur
102  II|         dicit, id est pure propter Deum habita, ad differentiam
103  II|            hoc et salutarium fuit, Deum scilicet pro impiis mori,
104  II|      abscondita est cum Christo in Deum.~ ~Non autem segniter praetereundum
105  II|           nobis Apostolus reliquit Deum in incarnatione Filii sui
106  II|          misericordissimum iudicem Deum reus constituatur, quod
107  II|      uoluntate nostra qua rei apud Deum statuimur; altero autem
108  II|     Moralium.~ ~Quis etiam nesciat Deum non solum promittere, uerum
109  II|           et postmodum opposuimus, Deum uidelicet nulli immerito
110  II|          ut uidelicet notet non id Deum ex iustitia permittere,
111  II|   paruulorum damnatione ab iniuria Deum absoluere, nisi etiam aliquam
112  II|         hoc uidentes timidiores in Deum et de peccatis propriis
113  II|       rationibus apparere arbitror Deum de mitissima illa damnatione
114  II|            homines, non quantum ad Deum est concedendum. Alioquin
115  II|      utramque. Non est autem aliud Deum condonare peccatum quam
116 III|         itaque proximi nomen etiam Deum et maxime ipsum comprehendat --
117 III|            caritas dicitur nisi ad Deum referatur? [Unde] et ipse
118 III|           se atque proximo propter Deum.~ ~Idem, libro De moribus
119 III|      propter aliud. Si enim laudas Deum quod det tibi aliquid, iam
120 III|       aliquid, iam non gratis amas Deum. Erubesceres si uxor tua
121 III|       coniuge gratis amari uis, tu Deum propter aliud amabis? Quod
122 III|            fateantur se nullatenus Deum uenerari siue diligere,
123 III|  retributionem.~ ~Ac tunc profecto Deum pure ac sincere propter
124 III|   suscipiunt commoda. Utinam et in Deum tam sincerum haberemus affectum
125 III|            quippe Christum tamquam Deum, ipsum tamquam proximum
126 III|           CARNIS INIMICITIA EST IN DEUM: LEGI ENIM DEI NON SUBICITUR:
127 III|            dicit diuinum Spiritum, Deum esse demonstrat.~ ~
128 III|           qui nihil cuiquam contra Deum debemus, qui etiam propter
129 III|         debemus, qui etiam propter Deum animam ponere recte inbemur.
130 III|    recognitione cuius doni, nos ad Deum CLAMAMUS intente, atque
131 III|    frequenter docuit, nos scilicet Deum potius uocare Patrem quam
132 III|          sunt caritate, pares apud Deum habentur remuneratione,
133 III|            SPIRITUS: QUIA SECUNDUM DEUM POSTULAT PRO SANCTIS.~ ~
134 III|          postulare facit, SECUNDUM DEUM, hoc est secundum hoc quod
135 III|        esse nouit. Unde certum est Deum non posse latere quid agat
136 III|         AUTEM QUONIAM DILIGENTIBUS DEUM OMNIA COOPERANTUR IN BONUM,
137 III|           Qui uero sint diligentes DEUM subponit dicens HIs QUI
138 III|        DEUS PRO NOBIS, hoc est cum Deum habemus patronum?~ ~
139 III|        ETIAM PROPRIO FILIO, innuit Deum et aliis adoptiuis filiis
140 III|          est, tamquam inter nos et Deum medius intercedat per ipsam,
141 III|             Non enim mentitur apud Deum, hoc est reus mendacii non
142 III|           est, hoc est 'uir uidens Deum.. Unde et praecipue nomine
143 III|        gloriabatur quasi sold ipsi Deum uidere, id est cognoscere,
144  IV|     Baptistae in utero illuminati. Deum cognoscerent et iam eum
145  IV|             NUMQUID INIQUITAS APUD DEUM? ABSIT!~ ~QUID ERGO. Congruam
146  IV|         NUMQUID INIQUITAS est APUD DEUM, hoc est qua ratione poterimus
147  IV|          est qua ratione poterimus Deum a culpa defendere atque
148  IV|          quaestionem, ut uidelicet Deum a culpa defendere ualeamus
149  IV|          uel quorumlibet fidelium, Deum in omnibus laudantium, hoc
150  IV|         positis obiectionibus quae Deum penitus in culpam trahere
151  IV|       spiritualis, QUI hucusque in Deum inuectus es quasi eum de
152  IV|             Numquid iniquitas apud Deum?~ ~et postea exemplis uel
153  IV|         est qui iustificas te? Qui Deum modis supra dictis accusas,
154  IV|   concedendum est quibusdam merito Deum gratiam suam subtraxisse
155  IV|            arbitror, etsi iniuriae Deum argui non possit quod aliquibus
156  IV|     similitudine inducta de figulo Deum nequaquam iniuriae argui
157  IV|           est, ostendendo scilicet Deum multa patientia sua malitiam
158  IV|     saluentur. Neque tu, homo, qui Deum primitus arguebas, habes
159  IV|       humanae naturae infirmitatem Deum minime crediderunt. Solent
160  IV|       CORDIS MEI, ET OBSECRATIO AD DEUM, FIT PRO ILLIS IN SALUTEM.~ ~
161  IV|           intente pro salute eorum Deum exorare, -- cum enim dicit:
162  IV|        SCIENTIAM, hoc est zelum in Deum, non rationabilem nec bonum,
163  IV|          est illud:~ ~ Creditis in Deum, et in me credite.~ ~
164  IV|            id est deuotio animi ad Deum suspirantis, de qua Moysi
165  IV|      docentium reconciliationem ad Deum. In quo etiam mysterio,
166  IV|       pacem et reconciliationem ad Deum per paenitentiam iam assequimur,
167  IV|            QUEMADMODUM INTERPELLAT DEUM ADVERSUS ISRAEL?
168  IV|            ipse Elias, INTERPELLAT DEUM ADVERSUM ISRAEL, hoc est
169  IV|           uel conquerendo prouocat Deum ad uindictam in nequitia
170  IV|  prophetatum, NUMQUID OFFENDERUNT, Deum uidelicet, UT non tantum
171  IV|         Gentes itaque conuersas ad Deum, quarum populus antea per
172  IV|       Iudaeos, uero, si redeant ad Deum et conuertantur corda patrum
173  IV|    promittuntur quae ex Iudaeis in Deum creditura est. Nam nec omnes
174  IV|     mirabiliter sublimauit. Nam et Deum ipsum erga filios propter
175  IV|           Apostolus hoc loco dicit Deum dignum laude propter opera
176  IV|           cum se uidelicet propter Deum id facere fingant quod magis
177  IV|            desiderii uoluntas apud Deum sufficit.~ ~DOMINO SERVIENTES.
178  IV|        praelatis exhibemus propter Deum cuius uicarii sunt et a
179  IV|           iacentes orant qui se ad Deum per deuotionem non erigunt,
180  IV|       denotionem intellectu suo in Deum excitant et commouent, ut
181  IV|        Scimus quondam diligentibus Deum omnia cooperantur in bonum
182  IV|      uidetur et frustra dicitur ad Deum:~ ~ Fiat uoluntas tua~ ~
183  IV|        scilicet imitari uelint uel Deum inde glorificent, sicut
184  IV|            quem uidet non diligit, Deum quem non uidet quomodo potest
185  IV|       nostra sunt, hoc est propter Deum potius, ut secundum eius
186  IV|          homo hominem occidit, non Deum per eum, ut supra quoque
187  IV|         uero cum nemo nisi propter Deum diligi debere uideatur,
188  IV|       diligit proximum quem uidet, Deum quem non uidet quomodo potest
189  IV|      potest diligere?~ ~utique nec Deum tunc dilexisse uidetur.
190  IV|         nobis est optima illa erga Deum uoluntas, qua ei tanto amplius
191  IV|     tamquam se diligit qui propter Deum tam bonam erga eum uoluntatem
192  IV|             proximus autem propter Deum, constat in dilectione proximi
193  IV|    describeremus, prouide 'propter Deum' adiecimus. Dilectio uero
194  IV|         legi exhibet, nisi propter Deum qui eam dedit; et cum abstineat
195  IV|               Mors quoque iustorum Deum glorificat, sicut de Petro
196  IV|         morte clarificaturus esset Deum~ ~quando nec in exitu quoque
197  IV|         dubio iudicari uidetur per Deum uidelicet ipsum sicut exposuimus,
198  IV|    praesumit definire, cum nec per Deum adbuc nee per ipsam rei
199  IV|       quomodo psalmista diceret ad Deum:~ ~ Effunde dram tuam in
200  IV|        dixit ad eos: Quid tentatis Deum, imponere iugum super ceruicem
201  IV|           gentibus conuertuntur ad Deum, sed scribere ad eos ut
202  IV|            ipsi esset sed quia hoc Deum approbare sciret uel eius
203  IV|             sicut scriptum est:~ ~ Deum se patrem habere gloriatur;
204  IV|   UNIANIMES, UNO ORE HONORIFICETIS DEUM, ET PATREM DOMINI NOSTRI
205  IV|       firmi, concordi ORE laudetis DEUM, de misericordia scilicet
206  IV|     exhibita. Unde et cum dixisset Deum, addit eumdem ET PATREM
207  IV|           traxit, ad glorificandum Deum scilicet et laudandum, tam
208  IV|       SUPER MISERICORDIAM HONORARE DEUM, SICUT SCRIPTUM EST: PROPTER
209  IV|            praecipue nunc HONORARE DEUM. Qui uidelicet quanto amplius
210  IV|           exsultandum et laudandum Deum de sua conuersione. Plebem
211  IV|         GLORIAM IN CHRISTO IESU AD DEUM.~ ~HABEO IGITUR. Quia uidelicet
212  IV|           cui in hoc deseruio apud DEUM, id est pretium diuino iudicio,
213  IV|          Gloriam, inquam, habeo ad Deum, tantam scilicet de labore
214  IV|          de proximo quoque propter Deum cogitemus.~ ~Nota quod dicit
215  IV|           IN ORATIONIBUS PRO ME AD DEUM,~ ~OBSECRO IGITUR, ut uidelicet
216  IV|         imperfectorum, multum apud Deum credit obtinere.~ ~