Liber

  1   I|             nostram linguam Iacobus dicitur et Ioseph Iosephus, ita
  2   I|             ita et Saul nunc Saulus dicitur tamquam sit trissyllabum
  3   I|             electus"~ ~interpretari dicitur. Quem et Dominus ipse uas
  4   I|         educauerat, quasi peremisse dicitur, cum ipse praecipue carnalium
  5   I| persecutiones indicant.~ ~Quod uero dicitur mane rapere praedam et uespere
  6   I|           iuxta aliam translationem dicitur distribuere spolia, significat
  7   I|        subiectos tenet, de qualibus dicitur quia~ ~ seruus non manet
  8   I|             obedientes facit quibus dicitur:~ ~ Euge, serue bone et
  9   I|           respondere quod alio modo dicitur sernus simpliciter, alio
 10   I|     subiectio remoueatur ueluti cum dicitur:~ ~ Iam non dicam uos seruos
 11   I|          Solus quippe proprie Iesus dicitur qui solus uere et in perpetuum
 12   I|          saluare potest. Cum itaque dicitur Christus, id est unctus,
 13   I|             corruptibilis habentem. Dicitur etiam segregatus in praedicatione
 14   I|       Euangelium 'bona annuntiatio' dicitur, eo uidelicet quod euangelica
 15   I|     prophetando" id est praedicendo dicitur.~ ~IN SCRIPTURIS, ut non
 16   I|              Praedestinatio' quippe dicitur dininae gratiae praeparatio.
 17   I|       gratiae quae Spiritus Sanctus dicitur, mundantem prius et sanctificantem
 18   I|         ideo filius Spiritus Sancti dicitur sicut Mariae, cum uidelicet
 19   I|             est conceptus per illum dicitur. Non enim omne quod ex aliquo
 20   I|       aliquo nascitur 'filius' eius dicitur, ut capilli ex capite uel
 21   I|  salutationis suspensina est, quasi dicitur, repetitis omnibus praemissis:~ ~
 22   I|         beato attestante Augustino, dicitur nisi 'falsa significatio
 23   I|             dicit, Spiritus Sanctus dicitur. Unde et cum septiformem
 24   I|          Dei, quod Spiritus Sanctus dicitur, a Patre et Filio simul
 25   I|         fidelium. Unde et Catholica dicitur, id est uninersalis, non
 26   I|     excellentiam, Nouum Testamentum dicitur, non solum, ut superius
 27   I|         utramque retributionem, ubi dicitur a Domino:~ ~ Ite maledicti~ ~
 28   I|        quippe mensura... etc.~ ~Cum dicitur ex fide puniendorum in fidem
 29   I|   uicariorum Dei in ecclesia quibus dicitur:~ ~ Ego dixi dii estis.~ ~
 30   I|           etc.; et bene super omnem dicitur, quasi praeualere in illis
 31   I|          septem spiritus nonnumquam dicitur sicut septiformis gratiae
 32   I|           quidem Dei sapientia eius dicitur secundum id quod in sapientia
 33   I|             Expositione symboli qui dicitur apostolorum, quae legitur
 34   I|         rationem quae lex naturalis dicitur, NON SICUT DEUM GLORIFICAVERUNT,
 35   I|    naturalis libidinis. Pati merito dicitur quaelibet substantia et
 36   I|            peccati sequens peccatum dicitur, id est iusta eius remuneratio
 37   I|         Alia uero quaestio est: Cur dicitur Deus aliquem pro praecedentibus
 38   I|          renum in abscondito uidere dicitur. Opus hoc loco pro affectu
 39   I|            pertinent, qua uidelicet dicitur: REDDET UNICUIQUE SECUNDUM
 40   I|          glorificatio uel beatitudo dicitur. Sic et poena corporis dici
 41   I| consideremus diligentius, dolor qui dicitur corporis magis ad animam
 42   I|      distinctio est, quia sicut ibi dicitur: Loquere ad Aaron, et alibi
 43   I|        ipsum malum est. Sacrilegium dicitur uiolatio rei sacrae sicut
 44   I|      rhetoricum facit qui repetitio dicitur, habens in diuersis clausulis
 45   I|     praecidebant circumcidentes. Et dicitur praeputium quasi a 'prae
 46   I|            in usu sicut 'amputare'. Dicitur tamen in Canticis:~ ~ Tempus
 47   I|     Plenitudo enim legis, ut postea dicitur, est dilectio, quod uidelicet
 48   I|            eo recedentes. De quibus dicitur:~ ~ Populus hic labiis me
 49   I|          dicti sunt Iudaei. Et quod dicitur quid amplius? poterat tam
 50   I|     creditor eloquiorum quorum Deus dicitur pro quibus ab his, quibus
 51   I|              At uero si simpliciter dicitur hominem illum, qui unitus
 52   I|             quomodo etiam cauere id dicitur quod nullatenus incurrere
 53   I|           cum ipso. Saepe autem cum dicitur 'omnis' uel 'nullus' non
 54   I|   generaliter sed ad maiorem partem dicitur, ueluti si dicatur de ciuitate
 55   I|           usque ad unum." Quod uero dicitur: SEPULCHRUM PATENS EST GUTTUR
 56   I|           psalmi [est]. Rursum quod dicitur QUORUM OS MALEDICTIONE ET
 57   I|         uulgata quae Graece *koine* dicitur, et in toto orbe diuersa
 58   I|             atque ideo irremisibile dicitur. Hoc autem peccatum SUB
 59   I|      uidelicet de qua per prophetam dicitur:~ ~ Vox died illius amara,
 60  II|         aliquando autem proprie lex dicitur quae per Moysen data est.~ ~
 61  II|         conuenit. Potest etiam quod dicitur in sustentatione Dei ad
 62  II|             ut nos dimitteret?~ ~Et dicitur quod a potestate diaboli
 63  II|             et propriae uirtutis id dicitur esse, non ex aliena gratia
 64  II|         paenitentiae gemitum de quo dicitur:~ ~ Quacumque hora peccator
 65  II|       singulariter per excellentiam dicitur; alii uero comparatione
 66  II|         exigere uidetur, ut cum hic dicitur quorum et quorum, non eosdem
 67  II|    praeputio esset. Et hoc est quod dicitur: Et signum accepit CIRCUMCISIONIS,
 68  II|           in laude apostatae angeli dicitur:~ ~ Tu, signaculum similitudinis...
 69  II|      distinctio est, quia sicut ubi dicitur Loquere ad Aaron et alibi
 70  II|          fides sine operibus mortua dicitur et sine fide nemo iustificatur,.~ ~
 71  II|        iustificatur,.~ ~Item:~ ~ Et dicitur circumcidi auribus cum secundum
 72  II|             et incircumcisus labiis dicitur qui non circumciderit blasphemiam,
 73  II|      necessaria, et ei nihil deesse dicitur qui nullo indiget. Unde
 74  II|          Vita quippe iustorum fides dicitur iuxta illud:~ ~ Iustus ex
 75  II|        fecisse legitur cum riserit. Dicitur et de Sara quod riserit
 76  II|      PROPTER DELICTA NOSTRA mortnus dicitur, tum quia nos deliquimus
 77  II|       iustum facit. Non enim iustus dicitur qui aliquando iuste agit,
 78  II|     consuetudine habet. Quod itaque dicitur:~ ~ Resurrexit propter iustificationem
 79  II|            uideretur sicut de impus dicitur: Spes autem impiorum peribit,
 80  II|         uiri quam feminae. Ideo cum dicitur nouus Adam, tale est ac
 81  II|      meritis datur. Iustitia quippe dicitur quae unicuique reddit quod
 82  II|          altero autem modo peccatum dicitur ipsa peccati poena quam
 83  II|         sustinuisse. Et cum aliquis dicitur habere peccatum uel cum
 84  II|     Christus ab Apostolo 'peccatum' dicitur, id est hostia pro peccato.~ ~
 85  II|            sunt, non improbabiiiter dicitur. Illa quippe diuina sententia "
 86  II|       Testamentum prophetabatur cum dicitur per Ezechielem non accepturos
 87 III|              sicut seruus iustitiae dicitur qui ei famulatur, ita e
 88 III|          ita e contrario liber eius dicitur qui ab eius seruitio remotus
 89 III|             et 'penso-pensas' uerbo dicitur. Stipes autem uel stips
 90 III|              Stipes autem uel stips dicitur merces quae militibus redditur,
 91 III|             remuneratio; stipendium dicitur a stipe pendenda, id est
 92 III|           quae peccata erant, sicut dicitur 'creatura salis' uel 'substantia
 93 III|          adim, plentes, sicut alibi dicitur:~ ~  Littera enim occidit,
 94 III|       misericordiae, recte proximus dicitur, manifestum est hoc praeceptum
 95 III|          esse dilectio quae caritas dicitur nisi ad Deum referatur? [
 96 III|        includat proximi. Quippe cum dicitur Diliges proximum tuum atque
 97 III|            proximi.~ ~Nota quia cum dicitur NON CONCUPISCES, simul et
 98 III|         super omnia diligendus est, dicitur in me illa Veritatis sententia:~ ~
 99 III|          est perfectio, sicut alibi dicitur:~ ~ Omnis consummationis
100 III|             peragamus.~ ~Cum itaque dicitur 'omne peccatum uoluntarium'
101 III|        peccatum uoluntarium' et cum dicitur 'nemo peccare inuitus' de
102 III|             potius quam necessarius dicitur quod ex uoluntate quacumque
103 III|   interficiatur; et peccare inuitus dicitur cum id quoque tamen ex uoluntate
104 III|            et non necessarius in eo dicitur quod ex quacumque, ut dictum
105 III|   coniugatam uellemus.~ ~Cum itaque dicitur NON QUOD VOLO AGO SED QUOD
106 III|             nonnulla uelle et nolle dicitur. Neque enim in eo potest
107 III|        uoluptas, id est delectatio, dicitur, sed cum eum uelle aliquid
108 III|              uelle' Dei 'approbare' dicitur, ut id uidelicet quod approbat
109 III|             uelle' eius 'disponere' dicitur atque 'apud se stabilire'
110 III|              Unde et concupiscentia dicitur oculorum per quam uisa concupiscimus;
111 III|         huius spiritus 'lex amoris' dicitur, filios generans, non seruos
112 III|            est. Unde et ad Christum dicitur:~ ~ Diffusa est gratia in
113 III|          doctrina significatur, cum dicitur Factus est repente de caelo
114 III|            hanc hostiam carnis quae dicitur pro peccato damnauit [id
115 III|          quidem Spiritu specialiter dicitur quia Deus caritas est. Cum
116 III|           Filius carnem assumpsisse dicitur, et non Pater aut Spiritus
117 III|        unusquisque exspectat, sicut dicitur Euntes ibant, hoc est perseueranter
118 III|      SPIRITUS HABENTES. Quod itaque dicitur omnis creatura, tale est
119 III|            concordant uerbis quibus dicitur:~ ~ Mulier cum parit, tristitiam
120 III|      Christo reddidit. 'Scire' Deus dicitur ea quae approbat et quae
121 III|             ignorare' uel 'nescire' dicitur, iuxta quod ipse Filius
122 III|             Illos itaque praescisse dicitur quorum antequam essent,
123 III|      Praedestinatio' quippe diuinae dicitur 'praeparatio gratiae' quae
124 III|            aequalis est cuius imago dicitur.~ ~
125 III|          diceret: non.~ ~TRIBULATIO dicitur quaecumque corporis afflictio
126 III|       quando creditur ab ipso sicut dicitur. MIHI, inquit, qui eam noui,
127 III|             bene Spiritus ueritatis dicitur.~ ~
128  IV|        quippe sine manere promissio dicitur quae impletur, excidere
129  IV|              Ita igitur et hoc loco dicitur quod promissio, ut dictum
130  IV|        uerbis non satis liquet, cum dicitur erit SARAE FILIUS, an de
131  IV|            intelligendum. Cum autem dicitur in senectute qua, patenter
132  IV|            est effectus. Ita et hic dicitur EXCITAVI TE ac per hoc postea
133  IV|            uult induret, et ut nunc dicitur VOLUNTATI EIUS nemo queat
134  IV|            fecit.~ ~Alio etiam modo dicitur Deus uelle, non disponendo
135  IV|              namque hic 'componere' dicitur.~ ~
136  IV|       secundum sign,ficationem, cum dicitur:~ ~ Praeneste sub ipsa.~ ~
137  IV|         compendiosam, secundum quod dicitur:~ ~ Sapiens paucis innotescit
138  IV|               SION, id est specula, dicitur ecclesia quae in altum se
139  IV|              siue bonus siue malus, dicitur feruor quilibet atque commotio
140  IV|           uidit. Potest quippe quod dicitur Non est bans mare positum
141  IV|          sonus est uerborum, de qua dicitur:~ ~ Non omnis qui dicit
142  IV|           suspirantis, de qua Moysi dicitur:~ ~ Quid clamas ad me?~ ~
143  IV|          denotione postulat; de qua dicitur:~ ~ Et manifestabo ei meipsum~ ~
144  IV|         enim recte populus uel yens dicitur nisi hominum congregatio.~ ~
145  IV|         pertinere, ut uidelicet cum dicitur "Fiat", tale sit ac si praediceretur "
146  IV|            AMISSIO Iudaeorum merito dicitur cum eos Deus per infidelitatem
147  IV|             TESTAMENTUM, in Hebraeo dicitur pactum, id est firma promissio,
148  IV|            est Apostolus, sicut ibi dicitur:~ ~ In conuertendo Dominus
149  IV|           Deus nonnumquam paenitere dicitur, mutando scilicet uel delendo
150  IV|       laudem Conditoris relate mane dicitur, quia in se considerate
151  IV|           praelato in hoc deseruire dicitur et ei soli propter quem
152  IV|       uoluntatem. Hoc uero loco non dicitur ut penitus non maledicant
153  IV|             esse uidetur et frustra dicitur ad Deum:~ ~ Fiat uoluntas
154  IV|             prudens apud semetipsum dicitur qui totus suo iudicio nititur,
155  IV|             non tam ipse hoc facere dicitur quam lex uel Deus ipse,
156  IV|         Petro didrachma. "Tributum" dicitur a tribunis et "tribuni"
157  IV|            est tributum fiscale, et dicitur a uehendo, eo quod accipiatur
158  IV|       tantum, secundum quod in lege dicitur: Non foenerabis proximo
159  IV|       referre possunt, sicut et cum dicitur:~ ~ Date eleemosynam~ ~uel~ ~
160  IV|          obiectis respondeamus, cum dicitur~ ~ Quod tibi non uis...
161  IV|       ponamus. Comessatio conuinium dicitur de dinersis familiis congregatum,
162  IV|      plurimorum exemplis incitatur. Dicitur itaque comessatio quasi
163  IV|                Haymo:~ ~ Comessatio dicitur mensae alternatio. Sunt
164  IV|       calicem aptum potationi a quo dicitur 'ebrietas' quae est potatio
165  IV|            Agnum uel leonem induere dicitur quicumque habitum mansueti
166  IV|            omnium uirtutum, induere dicitur qui eius sequendo uestigia,
167  IV|             etc. Id enim Deus posse dicitur quod, ne ab eo fiat, nulla
168  IV|            sicut postmodum scilicet dicitur quia Omne quod non est ex
169  IV|          glorificat, sicut de Petro dicitur:~ ~ Significans qua morte
170  IV|           Sibi uiuere uel sibi mori dicitur qui ad commoda sua uel propriam
171  IV|             res indicare, non homo, dicitur. In dubiis itaque tantum
172  IV|         itaque tantum homo iudicare dicitur. Quod omnino prohibetur,
173  IV|        cognoscere, et ea Deus scire dicitur quae approbat et nescire
174  IV|         quod in Actibus apostolorum dicitur 'suffocatum' et quae necessario
175  IV|      unctionem specialiter Christus dicitur, non tam humanae quam diuinae
176  IV|           quippe hominis ea proprie dicitur, quae ex infirmitate uel
177  IV|            humana in nobis uoluntas dicitur; quam quidem uoluntatem
178  IV|       imputandum est. Unde et Saulo dicitur:~ ~ Saule, Saule, quid me
179  IV|             intendere, quomodo nunc dicitur quaecumque scripta sunt
180  IV|            quasi 'prodendum digito' dicitur.~ ~IN VIRTUTE SPIRITUS SANCTI,
181  IV|    completum. Unde desiderauit quod dicitur sed non prophetali ueritate
182  IV|           quaedam et nobilis mulier dicitur, quae de facultatibus suis
183  IV|            loco qui sic uocatur, et dicitur esse portus Corinthi. Unde
184  IV|             apud quos umbra "scena" dicitur. Scenae enim uel scenomata
185  IV|  praedicator seu doctor specialiter dicitur.~ ~
186  IV|          hic illo tempore presbyter dicitur fuisse sicut legitur in
187  IV|   proferebat, quae iste qui Tertius dicitur, ut dictum est, sua manu
188  IV|         Christi.~ ~Haymo:~ ~ Gratia dicitur gratis data, et nomine gratiae
189  IV|             subaudis; et rursus cum dicitur CUI, subaudiatur est, ac
190  IV|        reuelationem meam. Mysterium dicitur 'secretum' et 'occultum'.
191  IV|     occultum'. Unde mystica locutio dicitur figuratiua, quae non est
192  IV|           superbum.~ ~Solus sapiens dicitur, in cuius comparatione nullus
193  IV|                Solus quoque sapiens dicitur quia solam illam et singularem