Liber

  1   I|      praecedentis peccati sequens peccatum dicitur, id est iusta eius
  2   I|       promeretur aliquis in aliud peccatum deuolui, ut iuxta illud
  3   I|          conuinci, ut tanto maius peccatum appareat quanto apertius
  4   I|        quod meritum habet cauendo peccatum quod nullo modo potest committere?
  5   I|     hominem qualis Adam fuit ante peccatum, cum in Adam potuerit esse
  6   I| necessitate potius quam uoluntate peccatum cauere, et ex natura potius
  7   I|           tuam frustrare. Si enim peccatum hoc Deum lateret, non uideretur
  8   I|    impleret. Nunc autem cum sciat peccatum committi et peccantem meruisse
  9   I|    Spiritum Sanctum irremissibile peccatum accipere, quando quis uidelicet
 10   I|       conscientiam.~ ~Quod quidem peccatum, etsi per paenitentiam deleri
 11   I|   irremisibile dicitur. Hoc autem peccatum SUB LABIIS EORUM latebat,
 12  II|          fiat supra modum peccans peccatum per mandatum."~ ~
 13  II|         Si ergo Dominus dimittere peccatum uellet, sicut et Mariae
 14  II|          tantum fuerat illud Adae peccatum ut expiari non posset nisi
 15  II|           nisi hoc maximum fieret peccatum, illud multo leuius potuit
 16  II|         CUI NON IMPUTABIT DOMINUS PECCATUM.~ ~BEATUS VIR. Cum primum
 17  II|          nullum DOMINUS IMPUTAVIT PECCATUM, quia nulla eum poena pro
 18  II|      peccato conceptus fuerit nec peccatum aliquod commiserit.~ ~Possumus
 19  II|     fundata consistat, utrum omne peccatum similiter animi sit; et
 20  II|        quid inter uitium animi et peccatum differat et quot modis peccatum
 21  II|   peccatum differat et quot modis peccatum dicatur? -- Sed quia hoc
 22  II| concupiscentiam culpae originalis peccatum una cum prole propagatur,
 23  II|      membrum plecteretur per quod peccatum ipsum ad posteros transmittitur.
 24  II|           suo, per quod similiter peccatum transfunditur, partus grauissimus
 25  II|          quando "per unum hominem peccatum [intrauit in mundum] et
 26  II|        intrauit in mundum] et per peccatum mors, et ita in omnes homines
 27  II|    propter quod ille moreretur et peccatum commisimus cuius ille poenam
 28  II|       UNUM HOMINEM IN HUNC MUNDUM PECCATUM INTRAVIT, ET PER PECCATUM
 29  II|         PECCATUM INTRAVIT, ET PER PECCATUM MORS, ET ITA IN OMNES HOMINES
 30  II|          HOMINEM, uidelicet Adam, PECCATUM INTRAVIT, quia prior peccans
 31  II|       antea peccauerunt.~ ~ET PER PECCATUM MORS, scilicet corporalis,
 32  II|         incipiendo, tam MORS quam peccatum saltem originale PERTRANSIIT
 33  II|       unum hominem in hunc mundum peccatum intrauit etc. Caetera uero
 34  II|           13] USQUE AD LEGEM ENIM PECCATUM ERAT IN MUNDO: PECCATUM
 35  II|           PECCATUM ERAT IN MUNDO: PECCATUM AUTEM NON INPUTATUR, CUM
 36  II|         dico in omnes pertransiit peccatum, cum nec illi qui ante legem
 37  II|         lex per Moysen daretur.~ ~PECCATUM ERAT IN MUNDO, licet non
 38  II|        habebant ex qua cognoscere peccatum possent. Potest etiam ita
 39  II|    possent. Potest etiam ita dici peccatum ante legem non imputari
 40  II|        paucis cognosci quid esset peccatum, antequam scilicet concupiscentiam
 41  II|       concupiscentiam lex tamquam peccatum interdiceret et doceret
 42  II|        corde potius quam in opere peccatum consistere. Quod quidem
 43  II|     Apostolus edocens ait:~ ~ Lex peccatum est? absit! Sed peccatum
 44  II|          peccatum est? absit! Sed peccatum non cognoui nisi per legem.
 45  II|  concupiscentiam nesciebam etc.~ ~PECCATUM itaque NON IMPUTABATUR,
 46  II|           ipsum primorum parentum peccatum etiam in concupiscentia
 47  II|     illius et comedit.~ ~Et licet peccatum ante legem, ut dictum est,
 48  II|          subaudis ut supra dixit, PECCATUM, scilicet unum in omnes,
 49  II|          ille uidelicet Adam unum peccatum intulerit mundo, id est
 50  II|           Ad filiam Mauritii, hoc peccatum extenuans, ait:~ ~ Adae
 51  II|         ante peccantis et propter peccatum suum morientis retrahebatur
 52  II|    transfudit ad posteros, id est peccatum, ita ille quod suum est
 53  II|           est Sicut enim etc. Per peccatum Adae multos dicit, non omnes,
 54  II|          per sacramenta ecclesiae peccatum originale condonatum est,
 55  II|       ipsimet ipsos, quia non iam peccatum Adae in eis puniri uidetur --
 56  II|  constituentur. Ipsum quidem Adae peccatum in nobis transfusum quasi
 57  II|          quaeritur quid originale peccatum dicamus cum quo singuli
 58  II|         quos proprium non obligat peccatum, damnet alienum et prioris
 59  II|      statuimur; altero autem modo peccatum dicitur ipsa peccati poena
 60  II|        cum aliquis dicitur habere peccatum uel cum peccato adhuc esse,
 61  II|        ipse Christus ab Apostolo 'peccatum' dicitur, id est hostia
 62  II|        atque hoc ipsuni originale peccatum ex primo parente contrahere,
 63  II|        dari. Meritum autem poenae peccatum et meritum praemii recte
 64  II|     praemii recte factum est. Nec peccatum aut recte factum imputari
 65  II|          uoluntate. Est igitur et peccatum et recte factum in libero
 66  II|   paruulis, tam propter originale peccatum damnatis quam per solam
 67  II|  sempiterno puniendos; quia, etsi peccatum propriae actionis nullum
 68  II|      poena erit eorum qui praeter peccatum quod originale traxerunt,
 69  II|         ante peccantis et propter peccatum suum morientis retrahebatur
 70  II|              Est igitur originale peccatum cum quo nascimur, ipsum
 71  II|         concupiscentiae generatio peccatum transfundat et iram mereatur.
 72  II|         debet quod, cum originale peccatum condonatur, status immortalitatis
 73  II|    euitemus mortem quam per illud peccatum incurrimus utramque. Non
 74  II|        autem aliud Deum condonare peccatum quam aeternam eius relaxare
 75  II|          data est populo rebelli, peccatum per transgressionem plurimam
 76  II|          legis scriptae ABUNDAVIT PECCATUM, SUPERABUNDAVIT ET GRATIA
 77  II|           5:21] UT SICUT REGNAVIT PECCATUM IN MORTE: ITA ET GRATIA
 78  II|      DOMINUM NOSTRUM.~ ~Abundasse peccatum dicit et superabundasse
 79  II|           gratiam, quae non solum peccatum abstulit, uerum etiam uirtutes
 80  II|          dominium habuit in nobis PECCATUM, ducens nos ita IN MORTEM,
 81  II|     lohannis, liberati, redire ad peccatum non debetis. Et hoc est:
 82  II|             6:12] NON ERGO REGNET PECCATUM IN VESTRO MORTALI CORPORE
 83  II|          oportere aliqua de causa peccatum regnare in nobis. Continuatio:
 84  II|          peccato. ERGO NON REGNET PECCATUM IN VESTRO MORTALI CORPORE,
 85  II|         nostra haec mortalitas ad peccatum non inclinetur; sed cum
 86  II|     Quomodo autem regnet in nobis peccatum et dominium obtineat determinat,
 87  II|        non regnum, in nobis habet peccatum quando quod suggerit concupiscentia,
 88  II|         malae concupiscentiae, ad peccatum opere complendum. Tunc autem
 89  II|                             6:14] PECCATUM ENIM VOBIS NON DOMINABITUR:
 90  II|          ESTIS, SED SUB GRATIA.~ ~PECCATUM ENIM. Dixi ut exhibeatis
 91  II|        legis remotam. Et hoc est: PECCATUM, id est lex peccati, hoc
 92 III|          fuisse Apostolo non esse peccatum si quis aut non Christiani
 93 III|            QUID ERGO DICEMUS? LEX PECCATUM EST? ABSIT! SED PECCATUM
 94 III|          PECCATUM EST? ABSIT! SED PECCATUM NON COGNOVI, NISI PER LEGEM:
 95 III|            QUID ERGO DICEMUS? LEX PECCATUM EST? Continuatio: dixi PASSIONES
 96 III|       obiiciendo ait: Numquid lex peccatum est? hoc est ad damnationem
 97 III|         se boni habeat magis quam peccatum? ABSIT, ut hoc uidelicet
 98 III|           uidelicet credamus. SED PECCATUM, id est immo potius peccato
 99 III|         Quare autem necesse esset peccatum doceri a lege praemittit,
100 III|         quam desideria culparent: PECCATUM NON COGNOVI id est discretionem
101 III|           id est concupiscentiam, peccatum esse ignorabam. Et hoc est
102 III|         uidelicet quod ipsa esset peccatum, NISI LEX id docendo DICERET:
103 III|     CONCUPISCES, simul et docetur peccatum et prohibetur, ut uidetur.
104 III|         hominum est imputandum si peccatum post legem abundauit, et
105 III|          dictum est: ABSIT ut lex peccatum sit, hoc est inutilis et
106 III|          OCCASIONE AUTEM ACCEPTA, PECCATUM PER MANDATUM OPERATUM EST
107 III|   CONCUPISCENTIAM. SINE LEGE ENIM PECCATUM MORTUUM ERAT.~ ~Sic lege:
108 III|         MORTUUM ERAT.~ ~Sic lege: PECCATUM, id est poena et afflictio
109 III|           Hoc autem quod hoc loco PECCATUM nominal, ipsum fomitem,
110 III|          promissiones afferret.~ ~PECCATUM illud, id est fomes ille,
111 III|        SED CUM VENISSET MANDATUM, PECCATUM REVIXIT.~ ~EGO AUTEM VIVEBAM
112 III|     MANDATUM lege data.~ ~REVIXIT PECCATUM, hoc est post praeceptum
113 III|           longe deterior, et unde peccatum uitare debut amplius incurri.~ ~
114 III|                         7:11] NAM PECCATUM OCCASIONE ACCEPTA PER MANDATUM,
115 III|           est quod subiungit: NAM PECCATUM ACCEPTA OCCASIONE, id est
116 III|       FACTUM EST MORS? ABSIT! SED PECCATUM, UT APPAREAT PECCATUM, PER
117 III|         SED PECCATUM, UT APPAREAT PECCATUM, PER BONUM MIHI OPERATUM
118 III|          FIAT SUPRA MODUM PECCANS PECCATUM PER MANDATUM.~ ~QUOD ERGO
119 III| praeceptum diaboli ad Euam.~ ~SED PECCATUM. Dixi quia mandatum bonum
120 III|          initiis.~ ~Sic lege: SED PECCATUM, id est fomes ille, ut diximus,
121 III|  concupiscentiam, ita UT APPAREAT PECCATUM, id est culpa illa concupiscentiae
122 III|           sit ostendit, dicens UT PECCATUM, id est fomes ille supra
123 III|          licet occasionem inde in peccatum acceperit, quia uidelicet
124 III|          Cum itaque dicitur 'omne peccatum uoluntarium' et cum dicitur '
125 III|         hominem'. Ita et cum omne peccatum dicamus 'uoluntarium" id
126 III|           itaque modo, cum coacti peccatum committimus, simul et quod
127 III|            SED QUOD HABITAT IN ME PECCATUM.~ ~NUNC AUTEM. Postquam
128 III|           ILLUD malum OPEROR, SED PECCATUM, id est praua concupiscentia.
129 III|           ita dicit: NON EGO, SED PECCATUM, quod est dicere: non ad
130 III|          dicit QUOD HABITAT IN ME peccatum, et non dicit 'quod est
131 III|        dictum est, carnali facto, peccatum NON INHABITAT, id est assidue
132 III|           SED QUOD HABITAT IN ME, PECCATUM.~ ~NON ENIM QUOD, ac si
133 III|    rationem consentio, licet inde peccatum occasionem acceperit; IGITUR
134 III|           praecipit uolo, sed per peccatum quod habitat in cam mea
135 III|           ET DE PECCATO, DAMNAVIT PECCATUM IN CARNE,~ ~NAM QUOD. Exponit
136 III|     secundum diuinitatem DAMNAVIT PECCATUM, id est poenam peccati a
137 III|      compellit. Quod est in nobis peccatum damnare, id est reatum omnem
138 III|      Graecos pro peccato damnauit peccatum, id est ipse hostia pro
139 III|         damnauit [id est deleuit] peccatum.~ ~Quia remissionem quoque
140 III|          in se commisso, DAMNAVIT PECCATUM in nobis, ut dictum est,
141 III|           ait de peccato DAMNAVIT PECCATUM, illud subiungit QUOD IMPOSSIBILE
142 III|      scilicet damnare uel auferre peccatum. Ad illud uero quod subditur
143 III|          legi per obedientiam sui peccatum auferre, cum perfecta, ut
144 III|        QUIDEM MORTUUM EST PROPTER PECCATUM, SPIRITUS VERO VITA PROPTER
145 III|  corporali morti obnoxium PROPTER PECCATUM scilicet priorum parentum
146 III|         poena haec reseruatur ubi peccatum, quod eius causa est, condonatur?
147 III|     saltem, quam in paradiso ante peccatum habebant, immortalitatem
148 III|           mortem animae, quod est peccatum, incurretis ei consentiendo,
149 III|       eius arbitrio seu potestate peccatum hoc euitare. Non igitur
150 III|            Non igitur propter hoc peccatum quod nullatenus euitare
151  IV|          zelo resisteret. Unde et peccatum eius in Spiritum Sanctum
152  IV|    paenitenti neque illi turpiter peccatum suum improperans quasi magis
153  IV|        Omne quod non est ex fide, peccatum est. Et hoc est Qui sapit
154  IV|          AUTEM, QUOD NON EX FIDE, PECCATUM EST.~ ~QUI AUTEM, ac si
155  IV|        siue in esu siue in aliis, PECCATUM EST. Deus namque, qui cordis
156  IV|         in primis parentibus ante peccatum concessum est et in futura
157  IV| propinquauerunt, ut ubi abundauit peccatum superabundaret et gratia.
158  IV|       autem quod non est ex fide, peccatum est usque ad finem cuncta
159  IV|       autem quod non est ex fide, peccatum est, statim habetur: Ei