Liber

 501  II|                Vetus Testamentutn sicut in hoc loco. Unde Augustinus,
 502  II|       gloriatione et non aperiatur nisi in glorificationem Dei, cum
 503  II|                  immo etiam auxerunt ut in sequentibus dicturus est: "
 504  II|             apud Deum. Sed NUNC, id est in tempore gratiae, IUSTITIA
 505  II|                habemus, eum siue ei uel in eum credendo. Unde et cum
 506  II|                Christo habemus, caritas in nobis est propagate, quia
 507  II|               per hoc quod tenemus Deum in Christo nostram naturam
 508  II|          nostram naturam sibi unisse et in ipsa patiendo summam illam
 509  II|                nexu cohaeremus. Unde et in sequentibus scriptum est:~ ~
 510  II|            SUPER OMNES fideles, hoc est in superiori eorum parte, id
 511  II|           superiori eorum parte, id est in anima, ubi tantum dilectio
 512  II|              PER REDEMPTIONEM, QUAE EST IN CHRISTO IESU,~ ~IUSTIFICATI
 513  II|                PROPITIATIONEM PER FIDEM IN SANGUINE IPSIUS, AD OSTENSIONEM
 514  II|                 id est reconciliatorem, IN SANGUINE suo, id est per
 515  II|                                   3:26] IN SUSTENTATIONE DEI, AD OSTENSIONEM
 516  II|              OSTENSIONEM IUSTITIAE EIUS IN HOC TEMPORE: UT SIT IPSE
 517  II|                FIDE EST IESU CHRISTI.~ ~IN SUSTENTATIONE DEI, id est
 518  II|         iustitiae suae, nunc uero addit IN HOC TEMPORE, in tempore
 519  II|              uero addit IN HOC TEMPORE, in tempore scilicet gratiae,
 520  II|             IUSTITIAE EIUS id est suae, in hoc tempore, per hoc quod
 521  II|          tempore, per hoc quod subditur in hoc tempore, uidelicet gratiae,
 522  II|               Potest etiam quod dicitur in sustentatione Dei ad consequens
 523  II|              ostensionem iustitiae eius in hoc tempore, ut sit scilicet
 524  II|              sustinuisse uel distulisse in praecedenti tempore ut manifestaret
 525  II|              diximus, id est caritatem, in hoc tempore UT SIT IPSE:
 526  II|                Christi? aut quomodo nos in eius sanguine iustificari
 527  II|                diabolus possidebat siue in hoc saeculo sine in futuro
 528  II|                siue in hoc saeculo sine in futuro magis quam modo?
 529  II|               etiam pauperem illum, qui in sinu Abrahae requiescebat,
 530  II|                eum torqueret? aut etiam in ipsum Abraham dominium habebat
 531  II|           tortor ille malignus dominium in eum haberet qui portatus
 532  II|                 qui portatus ab angelis in sinum Abrahae commemoratur?
 533  II|         transitum habet. Quod etiam ius in possidendo hominem diabolus
 534  II|              prinilegium uel potestatem in eum quem seduxit habere
 535  II|                  qui etiamsi quod prius in eum ius haberet, ex hac
 536  II|        praeponendus esset et potestatem in eum accepturus, nequaquam
 537  II|                 ut is qui seductus est, in eum qui sibi seducendo nocuit,
 538  II|          conuinci uidetur quod diabolus in hominem quem seduxit nullum
 539  II|          tradiderat. Non enim ille nisi in Dominum suum peccauerat,
 540  II|                  ut ostensum est, iuris in torquendo acceperat nisi
 541  II|           quippe dimissis, propter quae in poenis erant, nulla superesse
 542  II|              gratiam ut eum sibi uniret in personam, non posset minorem
 543  II|           debuit quanto amplius homines in crucifigendo Filium suum
 544  II|           Filium suum deliquerunt, quam in transgrediendo primum eius
 545  II|              transgrediendo primum eius in paradiso praeceptum unius
 546  II|           habebit ipsum homicidium quod in Christo commissum est? tot
 547  II|               est? tot et tanta scelera in ipsum uel in suos commissa?
 548  II|              tanta scelera in ipsum uel in suos commissa? Numquid mors
 549  II|           Numquid mors innocentis Filii in tantum Deo Patri placuit,
 550  II|                  tantum bonum facere?~ ~In quo etiam iustiores facti
 551  II|                 ut redimeremur, nisi ei in cuius potestate eramus,
 552  II|                 ut sanguinem innocentis in pretium aliquod quis requisierit,
 553  II|                Nobis autem uidetur quod in hoc iustificati sumus in
 554  II|                in hoc iustificati sumus in sanguine Christi et Deo
 555  II|           nostram susceperit naturam et in ipsa nos tam uerbo quam
 556  II|                 per fidem exspectantes, in summum amorem Dei tamquam
 557  II|                 quam ante, quia amplius in amorem accendit completum
 558  II|            itaque nostra est illa summa in nobis per passionem Christi
 559  II|            dicit:~ ~ Ignem ueni mittere in terram, et quid uolo nisi
 560  II|              ueram caritatis libertatem in hominibus propagandam se
 561  II|         diligenter attendens, Apostolus in sequentibus ait~ ~ quia
 562  II|                 caritas Dei diffusa est in cordibus nostris, per Spiritum
 563  II|               autem caritatem suam Deus in nobis, quoniam cum adhuc...
 564  II|          scilicet atque diligendo Deum, in eo tempore tunc esse in
 565  II|                 in eo tempore tunc esse in quo, si moreretur, et saluari
 566  II|                    Fuit itaque et Dauid in quodam tempore in quo, si
 567  II|                 Dauid in quodam tempore in quo, si moreretur, et damnari
 568  II|           saluari oportebat. Sed rursus in nullo tempore fuit in quo
 569  II|            rursus in nullo tempore fuit in quo non posses bene mori,
 570  II|               quo non posses bene mori, in nullo in quo non posses
 571  II|              posses bene mori, in nullo in quo non posses male mori,
 572  II|               arbitrium. Non tamen ideo in aliquo fuit in quo necesse
 573  II|               tamen ideo in aliquo fuit in quo necesse esset eum et
 574  II|                 bene et male mori, immo in nullo tempore necesse fuit
 575  II|              fuit aliquem bene mori uel in nullo aliquem male mori,
 576  II|            nullo aliquem male mori, sed in singulis temporibus in quibus
 577  II|              sed in singulis temporibus in quibus potest aliquis bene
 578  II|               aliquis bene mori, potest in eisdem male mori. In nullo
 579  II|             potest in eisdem male mori. In nullo tamen coniunctim uerum
 580  II|             iustum est, concedimus quid in nullo tempore fuerit in
 581  II|                 in nullo tempore fuerit in quo necesse esset eum saluari
 582  II|               posses et mori baptizatus in eo tempore in quo nondum
 583  II|                baptizatus in eo tempore in quo nondum est baptizatus,
 584  II|                uitam finiret, nequaquam in ipsa caritate perseueraret,
 585  II|                 desperaret et se statim in ipso exitu esse in perpetuo
 586  II|               statim in ipso exitu esse in perpetuo damnandum praesentiret.~ ~
 587  II|           iustum iam dicimus, cui tamen in baptismate nondum sunt peccata
 588  II|             merita habere. Qui tamen si in hac imbecillitate moriantur,
 589  II|                 discretione caritas Dei in eis nascitur.~ ~Ne quis
 590  II|        iustificatione, immo omnium quae in caritate consistit, interposuisse
 591  II|                 considerans dicebat:~ ~ In quacumque hora peccator
 592  II|             sententiae. Unde Augustinus in libro De spiritu et littera:~ ~
 593  II|               aggrauat quasi et nos eum in istis sequi debeamus.~ ~
 594  II|                est et renum probator et in abscondito uidet.~ ~
 595  II|            attendamus quod scriptum est in Genesi, hoc uidelicet quod
 596  II|            terra sua ut multiplicaretur in aliena, siue de promissione
 597  II|            corporales obseruantiae quae in lege postea scriptae sunt.~ ~
 598  II|                OPERATUR, CREDENTI AUTEM IN EUM, QUI IUSTIFICAT IMPIUM,
 599  II|            impium; et hoc est: CREDENTI IN EUM QUI IUSTIFICAT IMPIUM.
 600  II|          determinauit, cum ait CREDENTI IN EUM, qualem fidem intelligit.
 601  II|              eius quod uera sins, aliud in Deum. Tale quippe est credere
 602  II|                 Tale quippe est credere in Deum, ut ait Augustinus,
 603  II|              Deum, credunt Deo, sed non in Deum quia non diligunt nec
 604  II|                id est secundum hoc quod in proposito diuinae bonitatis
 605  II|            umquam gehennam incurret, si in hoc gemitu moreretur, paratus
 606  II|               TECTA SUNT PECCATA quando in hoc saeculo satisfactio
 607  II|              illum hominem extendit qui in una Christi persona Deo
 608  II|             eodem propheta describente, in ipso statim capite libri
 609  II|          originali uel proprio, qui nec in peccato conceptus fuerit
 610  II|               uere paenitentium, quibus in hac uita satisfactionem
 611  II|           corrigunt; tertium uero genus in unius Saluatoris singularitate,
 612  II|              autem qui iuxta psalmistam in iniquitatibus concepti sunt,
 613  II|     iniquitatibus concepti sunt, illae, in quibus concepti et nati
 614  II|            gratiae tribuenda sunt, "qui in nobis operatur", eodem attestante
 615  II|           acceperis?~ ~Quaerendum etiam in quo merita nostra consistet,
 616  II|                merita nostra consistet, in uoluntate uidelicet tantum
 617  II|               uidelicet tantum an etiam in operatione, id est quid
 618  II|                gloriam siue poenam Deus in nobis remuneret; et utrum
 619  II|          beatitudinem sufficiat etiamsi in operationem non prorumpat;
 620  II|               omnis uirtus sit animi et in ipso fundata consistat,
 621  II|             considerationem, et diutius in his definiendis immorandum
 622  II|                4:9] BEATITUDO ERGO HAEC IN CIRCUMCISIONE TANTUM MANET,
 623  II|    CIRCUMCISIONE TANTUM MANET, AN ETIAM IN PRAEPUTIO? DICIMUS ENIM
 624  II|               BEATITUDO, quam uidelicet in Deum asseqnimur sine operibus
 625  II|             etiam legis credendo, MANET IN CIRCUMCISIONE TANTUM, id
 626  II|            CIRCUMCISIONE TANTUM, id est in circumcisis, AN ETIAM IN [
 627  II|                in circumcisis, AN ETIAM IN [PRAEPUTIO, id est in] praeputiatis?
 628  II|             ETIAM IN [PRAEPUTIO, id est in] praeputiatis? Quae uero
 629  II|                  qua, ut expositum est, in Deum credidit, reputala
 630  II|              QUOMODO ERGO REPUTATA EST? IN CIRCUMCISIONE, AN IN PRAEPUTIO?
 631  II|               EST? IN CIRCUMCISIONE, AN IN PRAEPUTIO? NON IN CIRCUMCISIONE,
 632  II|     CIRCUMCISIONE, AN IN PRAEPUTIO? NON IN CIRCUMCISIONE, SED IN PRAEPUTIO.~ ~
 633  II|               NON IN CIRCUMCISIONE, SED IN PRAEPUTIO.~ ~Dixi reputata
 634  II|            reputata est. Ergo quaeramus in ipso Abraham QUOMODO, id
 635  II|           quaerendo et statim soluendo, IN CIRCUMCISIONEM, id est postquam
 636  II|           postquam circumcisus fuit, AN IN PRAEPUTIO, id est antequam
 637  II|               IUSTITIAE FIDEI, QUAE EST IN PRAEPUTIO: UT SIT PATER
 638  II|            iustificatus fuerit nihilque in ea iustificationis acceperit?
 639  II|              iustitiae quae iam habebat in mente dum adhuc in praeputio
 640  II|              habebat in mente dum adhuc in praeputio esset. Et hoc
 641  II|          IUSTITIAE FIDEI QUAE EST etiam IN PRAEPUTIO, id est in praeputiatis
 642  II|              etiam IN PRAEPUTIO, id est in praeputiatis nihilo minus
 643  II|          praeputiatis nihilo minus quam in circumcisis, ut uidelicet
 644  II|         IUSTITIA FIDEI, dicit, quae est in mente, ad differentiam illius
 645  II|              scilicet exterius exercent in uindicta malorum et in beneficius
 646  II|         exercent in uindicta malorum et in beneficius aliquibus exigendis.
 647  II|                 Circumcisio itaque quae in ipso incepit et in carnali
 648  II|                 quae in ipso incepit et in carnali eius posteritate
 649  II|                IUSTITIAE FIDEI quae est in praeputio, id est sacramentum
 650  II|            signum intelligi, iuxta quod in laude apostatae angeli dicitur:~ ~
 651  II|               illas amputat quae maxime in renibus dominantur et per
 652  II|               ut quod signum magnum est in carne, tam bonis uidelicet
 653  II|                 secundum iustitiam quia in multis Abrahae posteris
 654  II|               carnem est dilatatum, sed in paucis secundum iustitiam
 655  II|           significaret, et quare potius in membro genitali et uirili,
 656  II|              femineo, instituta sit, et in octaua die iussa fieri in
 657  II|               in octaua die iussa fieri in infantibus. In adultis quippe
 658  II|              iussa fieri in infantibus. In adultis quippe nullum erat
 659  II|               instituta est circumcisio in populo Dei, quod erat tunc
 660  II|                 purgationis ualebat, et in paruulis ueteris originalis
 661  II|                institutus.~ ~Gregorius, in Moralibus, libro IV:~ ~
 662  II|          antiquos eamdem uim obtinuisse in remissionem peccatorum quam
 663  II|              hostia nondum erat soluta, in effusione uidelicet sanguinis
 664  II|               remissionem. Maxime autem in genitali membro quo per
 665  II|                 uero cui dictum est:~ ~ In dolore paries filios~ ~non
 666  II|                poenam satis esse debuit in genitali suo, per quod similiter
 667  II|           partus grauissimus dolor quem in eo sustinet. Cui, ni fallor,
 668  II|               circumcidendum fuisse, ut in hoc signaretur omnibus in
 669  II|               in hoc signaretur omnibus in populo illo, qui per illud
 670  II|         praeputio immunditiae suscepit. In cuius quidem typo, femur
 671  II|            circumcisum est, seruus eius in sacramento suscepit quasi
 672  II|               sacramento suscepit quasi in eum iurans qui ex semine
 673  II|                fuerat promissus, id est in Christum.~ ~Circumcisioni
 674  II|                  recte praefixa est, ut in hoc uidelicet praefiguraretur
 675  II|           Dominus adhortans, constituto in medio parnulo, ait:~ ~ Nisi
 676  II|            futuram sanctorum claritatem in die resurrectionis significat,
 677  II|             quae erit uera circumcisio, in expoliatione scilicet ueteris
 678  II|               crudelis diuina sententia in damnatione talium, qui et
 679  II|                Sed haec quidem obiectio in nostri quoque sacramenti
 680  II|               baptismum contingat, quem in aqua solummodo Dominus instituit;
 681  II|        exspectauerunt, sed fuisse etiam in nationibus plerosque sanctos
 682  II|         descendisse credatur, non tamen in semine Abrahae uel Isaac
 683  II|                 ex patriarcharum filiis in cultu Dei minime remanentibus
 684  II|             Sara, audi uocem eius, quia in Isaac uocabitur tibi semen.
 685  II|               et filium ancillae faciam in gentem magnam quia semen
 686  II|                 est.~ ~Hoc et Apostolus in inferioribus praesentis
 687  II|                Abrahae omnes filii, sed in Isaac uocabitur tibi semen;
 688  II|          promissionis sunt, aestimantur in semine.~ ~Itaque, iuxta
 689  II|               semen tuum est, non tamen in illis semen Abrahae uocandum
 690  II|             Abrahae uocandum erat sicut in Isaac. Aliud est itaque
 691  II|              esse' semen Abrahae, aliud in Isaac siue Ismael 'uocari'
 692  II|            Abrahae. Tale quippe est:~ ~ In Isaac uocabitur tibi semen~ ~
 693  II|                 semen~ ~ac si diceretur in posteris Isaac, tam uidelicet
 694  II|                inter semen tuum post de in generationibus suis~ ~mox
 695  II|                post te. Tale quippe est in generationibus tuis foedere
 696  II|                 etc.~ ~ac si diceretur: in posteris tuis mihi continue
 697  II|           Ismael uel Esau descendentes, in semine Abrahae sunt aestimandi
 698  II|                te et semen tuum post te in generationibus suis foedere
 699  II|             tuae, omnem terram Chanaun, in possessionem aeternam eroque
 700  II|              meum et semen tuum post le in generationibus suis. Hoc
 701  II|                praeputii uestri, ut sit in signum foederis inter me
 702  II|               octo dierum circumcidetur in uobis. Omne masculinum in
 703  II|               in uobis. Omne masculinum in generationibus uestris tam
 704  II|             uestra, eritque pactum meum in came uestra in foedus aeternum.
 705  II|              pactum meum in came uestra in foedus aeternum. Masculus
 706  II|              hominem peccatum [intrauit in mundum] et per peccatum
 707  II|               per peccatum mors, et ita in omnes homines petransiit
 708  II|                omnes homines petransiit in quo omnes peccauerunt."~ ~
 709  II|          Augustino, quomodo unusquisque in primis parentibus testamentum
 710  II|                eis a Domino legem datam in paradiso, transgressi sunt,
 711  II|           subuentum fuerit.~ ~Quod uero in praecepto circumcisionis
 712  II|                Quod diligenter Origenes in posterioribus ostendit,
 713  II|           Moyses diligenter distinguens in Deuteronomio ait:~ ~ Et
 714  II|        quaecumque lex loquitur, his qui in lege sunt loquitur.~ ~His
 715  II|                 omne semen tuum post te in generationes suas. Et hoc
 716  II|               octaua die. Circumcidetur in uobis omnis masculus in
 717  II|                 in uobis omnis masculus in generationibus uestris,
 718  II|     alienigenarum nulla fit mentio. Cum in quibusdam mandatis non solum
 719  II|                 futuro saeculo militant in quo "neque nubent neque
 720  II|          propter regnum Dei", et quorum in ferris ambulantium in caelis
 721  II|            quorum in ferris ambulantium in caelis est conuersatio.
 722  II|            corde et came, non introibit in sancta mea." Sed uideamus
 723  II|                  Semel enim circumcisis in came praeputiis, quid inuenire
 724  II|               post Moysen filios Israel in terram sanctam induxit,
 725  II|                  Et tunc completur quod in Iesu Naue scriptum est: "
 726  II|                as mystical poneret nisi in dedecoratione uerecundorum
 727  II|                  et Dei signaculum nisi in obscenis partibus? Itane
 728  II|          necessarium puto. Nemo sapiens in alus notat quae apud se
 729  II|                 Nam apud Aegyptios, qui in superstitionibus uestris
 730  II|                 prophetas. Scriptum est in epistola Petri quia redempti
 731  II|             fuit eos qui instituebantur in lege, unum quemque pro se
 732  II|             iubet infantibus, hoc etiam in Christo factum culpabitis,
 733  II|             officiis non ministrant.~ ~ In summa uero dicendum est
 734  II| circumcisionibus opus fuit quousque una in Christo circumcisio omnibus
 735  II|          redemptio fieret.~ ~Ambrosius, in Epistola ad Constantium,
 736  II|             Constantium, maxime Origeni in supra dictis de circumcisione
 737  II|                Item:~ ~ Reperimus autem in historia ueterum non solum
 738  II|         Arbitror iam non otiosam causam in hanc membri portiunculam
 739  II|               die, quando incipit mater in sanguine esse puro quae
 740  II|                ante octauum diem fertur in sanguine immundo sedere.~ ~
 741  II|           immundo sedere.~ ~Hieronymus, In epistola ad Romanos:~ ~
 742  II|               gentes. Quando soli erant in eremo circumcisi non fuerunt.
 743  II|             corpora eorum agnoscerentur in bello. Nam quod in tali
 744  II|        agnoscerentur in bello. Nam quod in tali membro signantur, haec
 745  II|            propter gratiae promissionem in qua erat per castitatem
 746  II|                 Beatus uero Augustinus, in libro Quaestionum ueteris
 747  II|                 hanc circumcisionem non in eisdem personis, sed in
 748  II|                 in eisdem personis, sed in eodem populo factam fuisse.~ ~
 749  II|             bellatores uiri moriui sunt in deserto per longissimos
 750  II|             Populus autem qui natus est in deserto per quadraginta
 751  II|               uocem Domini. Horum filii in locum successerunt patrum
 752  II|                quia sicut nati fuerant, in praeputio erant, neque eos
 753  II|              praeputio erant, neque eos in aia aliquis circumciderat.
 754  II|              circumcisi sunt, manserunt in eodem castrorum loco donec
 755  II|         Origenem, tam litteratum uirum, in hac secunda circumcisione
 756  II|                  quod uidelicet Abrahae in praeputio, id est dum praeputium
 757  II|             pater atque auctor caeteris in exemplo et doctrina praepositus,
 758  II|              hoc est ut PER PRAEPUTIUM, in quo est iustificatus antequam
 759  II|             SECTANTUR VESTIGIA QUAE EST IN PRAEPUTIO FIDEI PATRIS NOSTRI
 760  II|       exterioris, id est primus omnibus in spirituali simul et carnali
 761  II|                et carnali circumcisione in exemplo et auctoritate praepositus,
 762  II|               QUAE, scilicet fides, EST IN PRAEPUTIO, id est in praeputiatis
 763  II|                EST IN PRAEPUTIO, id est in praeputiatis aeque ut in
 764  II|                in praeputiatis aeque ut in circumcisis.~ ~
 765  II|               SINE OPERIBUS LEGIS, quod in ipso etiam pates Abraham
 766  II|                quam quidem promissionem in semine Abrahae gentes sunt
 767  II|             grauia, ut eos a quibus uel in quibus fiunt adeo affligant,
 768  II|               mortem inferre. Quis enim in his quos diligit haec libenter
 769  II|              haec libenter exerceat aut in se ea libenter excipiat?
 770  II|          libenter excipiat? Unde Petrus in Actibus apostolorum eos
 771  II|                 legalia opera, IRAM Dei in eos potius OPERATUR quam
 772  II|        uidelicet quam gentilium, id est in exemplo ad imitandum omnibus
 773  II|             SUNT:~ ~SICUT SCRIPTUM EST, in Genesi scilicet, ac si diceret:
 774  II|                 pater est atque omnibus in exemplo praepositus quo
 775  II|                 Abraham ex fide omnibus in patrem esse propositum magis
 776  II|         constituitur, ANTE DEUM, id est in placito eius, qui filios
 777  II|                loquatur. Constat quippe in sanctis et maxime in prophetic
 778  II|             quippe in sanctis et maxime in prophetic Deum potius quam
 779  II|               dicit Dominus, et Veritas in Euangelio ad discipulos:
 780  II|                   4:18] QUI CONTRA SPEM IN SPEM CREDIDIT, UT FIERET
 781  II|           sperauit. Et hoc est credidit IN SPEM contra spem, id est
 782  II|           diuinis promissis, ductus est in spem, suscipiendi scilicet
 783  II|              secundum naturam ei filios in iuuentute parituram. Postea
 784  II|            Domini, hoc est eam sterilem in senectute contra naturam
 785  II|   promissionibus Dei mereretur praeponi in exemplo, etiam gentibus;
 786  II|               EST EI, a Domino scilicet in Genesi: SIC ERIT SEMEN TUUM,
 787  II|             coerciti et quasi caelestes in spe sue facti, cum e contrario
 788  II|                quia de gentibus tantum, in quibus maxime fides Abrahae
 789  II|                 fortassis conuenientius in stellis et arena maris tres
 790  II|            maris coniugatorum qui quasi in mari, id est in humidis,
 791  II|               qui quasi in mari, id est in humidis, habitant, luxuriae
 792  II|           inquam, ET NON EST INFIRMATUS IN FIDE id est non fuit remissa
 793  II|                 id est non fuit remissa in aliquo uel debilis fides
 794  II|                generauit. Quippe potuit in iuuencula id natura sends
 795  II|           natura sends qued non poterat in uetula et sterili. Quod
 796  II|                et uelut arenam quae est in littore maris.~ ~Scimus
 797  II|                 ait:~ ~ Qui contra spem in spem credidit, ut fieret
 798  II|                   Et non est infirmatus in fide nec considerauit corpus
 799  II|          praemissum est qui contra spem in spem credidit, hoc referatur~ ~
 800  II|                   Et non est infirmatus in fide... etc.~ ~ad illud
 801  II|                 fuerit Abraham infirmus in fide de promissione Isaac,
 802  II|         narretur. Sic enim scriptum est in Genesi:~ ~ Cecidit Abraham
 803  II|              Genesi:~ ~ Cecidit Abraham in faciem suam et risit, dicens
 804  II|            faciem suam et risit, dicens in corde quo: Putasne centenario
 805  II|        praemittitur:~ ~ Cecidit Abraham in faciem suam~ ~id est adorando
 806  II|                                   4:20] IN REPROMISSIONE ETIAM DEI
 807  II|               FIDE, DANS GLORIAM DEO:~ ~IN REPROMISSIONE ETIAM. De
 808  II|                ac si diceret: non solum in prima promissione, de semine
 809  II|                 dubitauit sed nec etiam in secunda, de possessione
 810  II|              licet longe postea futurae in quarta scilicet uel quinta
 811  II|              generatione filiorum Iacob in Aegypto profectorum.~ ~NON
 812  II|                 non habuit dubitationem in corde sicut in ore uerba
 813  II|             dubitationem in corde sicut in ore uerba quidem dubitationis
 814  II|           statim credidisse, nisi prius in uisione signo accepto, sicut
 815  II|                 REPUTABITUR CREDENTIBUS IN EUM, QUI SUSCITAVIT IESUM
 816  II|                ad iustitiam CREDENTIBUS IN EUM etc., id est ei credendo
 817  II|                etc., id est ei credendo in Deum Abraham imitemur. In
 818  II|               in Deum Abraham imitemur. In eum dicit, non 'eum' uel '
 819  II|                id est qui iam compleuit in semine Abrahae per Christum
 820  II|        exspectabat futurum et quod sibi in promissione terrae uel benedictione
 821  II|     reparationis et salutis summam, tam in capite quam in membris.
 822  II|              summam, tam in capite quam in membris. Apostolus hoc loco
 823  II|             peccatorum, introducens nos in paradisum, pretio suae mortis
 824  II|        uoluntate peccandi retraheret et in summam sui dilectionem incenderet.~ ~
 825  II|                 iuste agit, sed qui hoc in consuetudine habet. Quod
 826  II|             gloriae resurrectionis quam in se ipso nobis exhibuit,
 827  II|                ipso nobis exhibuit, nos in operibus iustis perseuerantes
 828  II|                ET ACCESSUM HABEMUS FIDE IN GRATIAM ISTAM, IN QUA STAMUS,
 829  II|          HABEMUS FIDE IN GRATIAM ISTAM, IN QUA STAMUS, ET GLORIAMUR
 830  II|                QUA STAMUS, ET GLORIAMUR IN SPE GLORIAE FILIORUM DEI.~ ~
 831  II|               PER QUEM HABEMUS ACCESSUM IN GRATIAM ISTAM IN QUA STAMUS
 832  II|               ACCESSUM IN GRATIAM ISTAM IN QUA STAMUS ET GLORIAMUR.
 833  II|                 gloria subponit, dicens IN SPE GLORIAE FILIORUM DEI,
 834  II|                 AUTEM, SED ET GLORIAMUR IN TRIBULATIONIBUS: SCIENTES
 835  II|               AUTEM, scilicet gloriamur in spe gloriae filiorum Dei,
 836  II|          filiorum Dei, SED ET GLORIAMUR IN TRIBULATIONIBUS, hoc est
 837  II|          afffligi pro Deo secundum quod in Actibus apostolorum scriptum
 838  II|             attendentes maximum fructum in his; unde gloriamur QUOD
 839  II|            PATIENTIAM OPERATUR, hoc est in opere uirtutem exhibet patientiae
 840  II|          scriptum est:~ ~ Tamquam aurum in fornace probauit electos
 841  II|                 CARITAS DEI DIFFUSA EST IN CORDIBUS NOSTRIS PER SPIRITUM
 842  II|        erubescentiam nobis non acquirit in futuro, quia speratum obtinebimus.
 843  II|                 dixi caritatem diffusam in cordibus nostris, nam propter
 844  II|                 aliud nisi uidelicet ut in nobis dilataretur caritas
 845  II|                id est quasi ad horam et in transitu morte detentus
 846  II|              ueram caritatis libertatem in nobis propagandam, per hanc
 847  II|               AUTEM SUAM CARITATEM DEUS IN NOS: QUONIAM CUM ADHUC PECCATORES
 848  II|                 mortuum esse ut caritas in cordibus nostris diffunderetur,
 849  II|               confirmat, SUAM CARITATEM IN NOBIS, quondam scilicet
 850  II|           IGITUR MAGIS IUSTIFICATI NUNC IN SANGUINE IPSIUS, SALVI ERIMUS
 851  II|           saluationem, iam iustificatos IN SANGUINE suo, hoc est iam
 852  II|                iam per dilectionem quam in eo habemus, ex hac summa
 853  II|              RECONCILIATI, SALVI ERIMUS IN VITA IPSIUS.~ ~SI ENIM CUM.
 854  II|              CUM. Dici quia IUSTIFICATI IN SANGUINE IPSIUS SALVI ERIMUS
 855  II|       unumquemque uiuum quam mortuum.~ ~IN VITA IPSIUS, id est ipsum
 856  II|                 AUTEM: SED ET GLORIAMUR IN DEO PER DOMINUM NOSTRUM
 857  II|             dedit. Et hoc est GLORIAMUR IN DEO, non in nobis, id est
 858  II|               est GLORIAMUR IN DEO, non in nobis, id est de tanto eius
 859  II|        PROPTEREA SICUT PER UNUM HOMINEM IN HUNC MUNDUM PECCATUM INTRAVIT,
 860  II|               PER PECCATUM MORS, ET ITA IN OMNES HOMINES MORS PERTRANSIIT,
 861  II|               HOMINES MORS PERTRANSIIT, IN QUO OMNES PECCAVERUNT.~ ~
 862  II|            peccans aditum peccato dedit IN HUNC MUNDUM, id est in hanc
 863  II|            dedit IN HUNC MUNDUM, id est in hanc partem mundi, scilicet
 864  II|                mundi, scilicet terrenam in qua homines habitant, non
 865  II|            saltem originale PERTRANSIIT IN OMNES HOMINES; Unum, inquam,
 866  II|           inquam, hominem, id est Adam, IN QUO OMNES PECCAVERUNT reliqui,
 867  II|              Sic et per unius iustitiam in omnes homines... etc.~ ~
 868  II|           iustitiam, intratur subaudis, in iustificationem uitae in
 869  II|                in iustificationem uitae in omnes homines, sicut per
 870  II|                  sicut per unum hominem in hunc mundum peccatum intrauit
 871  II|                LEGEM ENIM PECCATUM ERAT IN MUNDO: PECCATUM AUTEM NON
 872  II|                AD LEGEM ENIM. Bene dico in omnes pertransiit peccatum,
 873  II|                daretur.~ ~PECCATUM ERAT IN MUNDO, licet non imputaretur,
 874  II|                 interdiceret et doceret in corde potius quam in opere
 875  II|            doceret in corde potius quam in opere peccatum consistere.
 876  II|                 consistere. Quod quidem in sequentibus patenter Apostolus
 877  II|                 parentum peccatum etiam in concupiscentia fuit, sicut
 878  II|               ADAM USQUE AD MOSEN ETIAM IN EOS QUI NON PECCAVERUNT
 879  II|                 EOS QUI NON PECCAVERUNT IN SIMILITUDINEM PRAEVARICATIONIS
 880  II|             ADAM USQUE AD MOYSEN, ETIAM IN EOS QUI NON PECCAVERUNT
 881  II|                sicut Adam fecit, id est in paruulos uel quoslibet innocentes.
 882  II|          praeesse omnibus ad generandum in Deo sicut ille est ad generandum
 883  II|             Sacramentum magnum ego dico in Christo et in ecclesia.~ ~
 884  II|           magnum ego dico in Christo et in ecclesia.~ ~Sed litterae
 885  II|               MAGIS GRATIA DEI ET DONUM IN GRATIAM UNIUS HOMINIS IESU
 886  II|              UNIUS HOMINIS IESU CHRISTI IN PLURES ABUNDAVIT.~ ~SED
 887  II|                id est non sunt aequalia in istis quae ad posteros suos
 888  II|                 posteros transmittuntur in salutem quam per Adam in
 889  II|                in salutem quam per Adam in damnationem; et merito,
 890  II|               sunt perditi, MULTO MAGIS IN PLURES, id est multos similiter,
 891  II|               est multos similiter, non in unum tantum hominem, ut
 892  II|              debuit GRATIA DEI ET DONUM IN GRATIAM CHRISTI, id est
 893  II|              DONUM. NAM IUDICIUM EX UNO IN CONDEMNATIONEM: GRATIA AUTEM
 894  II|                AUTEM EX MULTIS DELICTIS IN IUSTIFICATIONEM.~ ~ET NON
 895  II|                 PECCATUM, scilicet unum in omnes, hoc est originale,
 896  II|               Et hoc est quod Apostolus in superiori uersu iam comprehenderat,
 897  II|              scilicet, est iudicium Dei IN CONDEMNATIONEM posterorum
 898  II|          Christum condonatis, est nobis IN IUSTIFICATIONEM, id est
 899  II|                           5:17] SI ENIM IN UNIUS DELICTO MORS REGNAVIT
 900  II|               ET IUSTITIAE ACCIPIENTES, IN VITA REGNABUNT PER UNUM
 901  II|                 meritum adiunctum sicut in paruulis, iustitiae uero
 902  II|              quod suum est.~ ~REGNABUNT IN VITA, scilicet aeterna,
 903  II|           memorare, cum maxime Christum in hoc attendat commendare,
 904  II|                SICUT PER UNIUS DELICTUM IN OMNES HOMINES IN CONDEMNATIONEM:
 905  II|               DELICTUM IN OMNES HOMINES IN CONDEMNATIONEM: SIC ET PER
 906  II|              SIC ET PER UNIUS IUSTITIAM IN OMNES HOMINES IN IUSTIFICATIONEM
 907  II|              IUSTITIAM IN OMNES HOMINES IN IUSTIFICATIONEM VITAE.~ ~
 908  II|                 illud morti aeternae.~ ~IN OMNES HOMINES tam uidelicet
 909  II|             OMNES HOMINES tam uidelicet in eos qui non peccauerunt
 910  II|                 eos qui non peccauerunt in similitudinem praeuaricationis
 911  II|                  ut supra meminit, quam in alios; uel tam in eos qui
 912  II|                  quam in alios; uel tam in eos qui ante legem fuerunt
 913  II|                 ante legem fuerunt quam in alits, ut supra quoque meminit.
 914  II|                 uitam conferat aeternam IN OMNES similiter HOMINES,
 915  II|           similiter HOMINES, non quidem in singulos sed in utraque
 916  II|              non quidem in singulos sed in utraque hominum genera determinata.~ ~
 917  II|                secundi, id est Christi, in hoc uidelicet quod sicut
 918  II|              quia non iam peccatum Adae in eis puniri uidetur -- quippe
 919  II|        conseruis, dimissa etiam peccata in damnatis atque ingratis
 920  II|                  cum id plane Apostolus in sequentibus contradicat,
 921  II|             etiam per poenam. Nota quod in Adam dicit CONSTITUTI SUNT,
 922  II|             Adam dicit CONSTITUTI SUNT, in Christo constituentur. Ipsum
 923  II|              Ipsum quidem Adae peccatum in nobis transfusum quasi praesens
 924  II|          Christiani sunt afflictionibus in hoc mundo subiaceant. Unde
 925  II|              abscondita est cum Christo in Deum.~ ~Non autem segniter
 926  II|               per Adam male, quasi plus in iuuando iste potuerit quam
 927  II|                 iste potuerit quam ille in nocendo; quod apertum est.
 928  II|                 Apostolus reliquit Deum in incarnatione Filii sui id
 929  II|            ipsum tamquam se diligere et in nobis caritatis suae gratiam
 930  II|       aerentibus, orare cogebatur sicut in Euangelio Patrem saepissime
 931  II|               eius iustitia exigebat ut in nullo eius oratio repulsam
 932  II|                  et ad Hebraeos:~ ~ Qui in diebus carnis suae preces
 933  II|             saluari, redimeret, et quod in nostris non erat meritis
 934  II|             singularis fieret utilitate in aliorum etiam salute. Alioquin
 935  II|             obtinet? Multo plus aliquid in illo singulari iusto diuina
 936  II|            peccato quod a primo parente in posteros redundare Apostolus
 937  II|                 est, et prout poterimus in eius solutione laborandum.~ ~
 938  II|         commisit, dimissum credimus uel in caeteris per baptismum deletum,
 939  II|         caeteris per baptismum deletum, in filiis puniatur qui nec
 940  II|       proximorum quantocumque grauiores in damnatione trahant. Quam
 941  II|               quam bestiis ipsis quando in aliquo uel nocere uel iunare
 942  II|           uidentur.~ ~Unde Augustinus , in libro De fide ad Petrum,
 943  II|               eis iudicium praeparatur, in quo eis uel beatitudo pro
 944  II|                 reddatur operibus. Ideo in eis nulla operum discretio
 945  II|          retribuenda uel poena.~ ~Idem, in libro Quaestionum LXXXIII,
 946  II|                peccatum et recte factum in libero uoluntatis arbitrio.~ ~
 947  II|               tertio editionis secundae In Periermenias, quid sit liberum
 948  II|               nullo extrinsecus cogente in id quod pro nobis faciendum
 949  II|           fortiter sustinemus. Adeo non in uoluntate sed in indicatione
 950  II|               Adeo non in uoluntate sed in indicatione uoluntatis liberum
 951  II|              constat arbitritun, et non in imaginatione sed in ipsius
 952  II|                 non in imaginatione sed in ipsius imaginationis perpensione
 953  II|                iudicium non habent, nec in his quae agunt sola uoluntate
 954  II|                 Unde et ipse Augustinus in libro Quaestionum ueteris
 955  II|            Ezechielem:~ ~ Quamdiu anima in infantia constituta est,
 956  II|         conferri. Quod quidem non solum in paruulis, tam propter originale
 957  II|     reprehensibile uidetur, uerum etiam in plerisque aliis, -- sicut
 958  II|               plerisque aliis, -- sicut in Iob percusso et illo quem
 959  II|               manifestarentur opera Dei in illo. Quod diligenter beatus
 960  II|             diuersa promissionum genera in primo distinguit Moralium.~ ~
 961  II|                absolui posse uideo nisi in eo uim quamdam notemus,
 962  II|              crudelitas aestimanda quam in parnulis Deus exercere uidetur,
 963  II|               enim illud est Augustini, in libro De fide ad Petrum:~ ~
 964  II|                etiam paruulos, qui siue in uteris matrum uiuere incipiunt
 965  II|                 baptismatis, quod datur in nomine Patris et Filii et
 966  II|               Esset utique, inquam, hoc in hominibus iniquum, quibus
 967  II|          uindicta iniuriae. Sed non ita in Deo qui dicit:~ ~ Mihi uindicta,
 968  II|                 facere aliud quidem uas in honorem, aliud in contumeliam?~ ~
 969  II|            quidem uas in honorem, aliud in contumeliam?~ ~Nulla profecto
 970  II|               consentaneum uoluntati et in placito eius consistit.
 971  II|                 boni uel mali discretio in dininae uoluntatis dispositione
 972  II|           caetera legis sacramenta quae in summa ueneratione ex praecepto
 973  II|              boni uel mali discretionem in diuinae dispensationis placito
 974  II|           dispensationis commendationem in hac paruulorum damnatione
 975  II|               ipsius dispensatione, tam in ipsis uidelicet paruulos
 976  II|                 uidelicet paruulos quam in alios redundantis. Scimus
 977  II|                mitissimam poenam, beato in Enchiridion Augustino sic
 978  II|                 neminem deputari, morte in infantia praeuentum, nisi
 979  II|              cruciandum. Unde nonnullam in hac remissione uel alleuiatione
 980  II|           Voluit etiam statim ostendere in prima et fortasse modica
 981  II|                 transgressione quam ita in posteris nihil adhuc merentibus
 982  II|                  si hoc semel commissum in unius pomi reparabilis esu
 983  II|                pomi reparabilis esu ita in posteris punire non differat.
 984  II|              differat. Unde Hieronymus, in Epistola ad filiam Mauritii
 985  II|             possit ignoro.~ ~Sunt etiam in singulorum paruulorum damnatione
 986  II|                talium paroulorum mortem in uitam suorum parentum dinina
 987  II|                 hoc uidentes timidiores in Deum et de peccatis propriis
 988  II|           efficiantur, cum tam seuerarn in parunlos ex concupiscentia,
 989  II|             parunlos ex concupiscentia, in qua omnes genuerunt, uiderint
 990  II|               nonnulla gratiae suae tam in paruulos, ut dictum est,
 991  II|           paruulos, ut dictum est, quam in caeteros collatione glorificandum.~ ~
 992  II|              quibus nostra cepit origo. In illo enim, ut supra meminit
 993  II|               dicamus peccasse paruulos in Adam, ut expositum est,
 994  II|           aliquem tyrannum adhuc uiuere in filiis suis, ideo eum simpliciter
 995  II|          nocentes affligere possunt nec in hoc peccare, ueluti cum
 996  II|             pluribus noceamus.~ ~Sic et in paruulorum damnatione cum
 997  II|            poena referenda uideatur, et in quo maxima Dei uidetur crudelitas,
 998  II|                est si quod dimissum est in parentibus, puniatur in
 999  II|                 in parentibus, puniatur in filiis, licet hoc filii
1000  II|                 Eua eiecti de paradiso, in sudore uultus et dolore