bold = Main text
     Libergrey = Comment text
1005   I|             dicitur, habens in diuersis clausulis orationis idem principium,
1006 Pro|                     Claudii temporibus, clementia diuinae prouidentiae Petrum
1007  IV|                 maxime congruum dininae clementiae.~ ~HOC EST, inquit Apostolus,
1008  IV|                 conuersione magnam suam clementiam ostenderet, quibus uidelicet
1009   I|               decidant' accusantibus se cm gitationibus suis, conscientia
1010   I|              serui' simpliciter prolato coactam semper et non uoluntariam
1011   I|            seruus bonus. Ibi enim quasi coactio quaedam ex seruili timore,
1012  IV|            laudasse, potius quam aliqua coactione uel exhortatione Apostoli.
1013 III|       ignorantiam sine per aliquam fiat coactionem. Verbi gratia, iacit aliquis
1014 III|                 CARNIS PECCATI, hoc est coaeternam sibi sapientiam fecit humiliari
1015  IV|           mactetis. Quasi adiurando eos coarctat cum dicit: PER MISERICORDIAM
1016   I|          Babylonii draconem et Aegyptii cocodrillum qui est serpens aquaticus
1017  IV|               uos confirmare. Alii uero codices in fine id ut nunc est positum
1018  IV|         praedicatione scilicet "tamquam coepiscopus" ut ait Ambrosius. Hic est
1019  IV|           timore saltem poenarum a malo coerceantur et ad bonum incitentur.~ ~
1020 III|                sic temperare satagit et coercere ne ad illicita prorumpant,
1021  II|             concupiscentiarum per legem coerciti et quasi caelestes in spe
1022   I|                ui quadam contra naturam cogant et dedecorent CORPORA SUA
1023  II|                 eis adiudicatum fuerit, cogimur etiam contra conscientiam
1024  IV|                 Iudaice, quomodo gentes cogis iudaizare?~ ~Item:~ ~ Ego
1025 III|        paupertas accideret de adulterio cogitaret. Cum ergo te a coniuge gratis
1026   I|             Propter quod scriptum est: "Cogitatio sancta seruabit te", et
1027 III|                qui quasi in initio sunt cogitationis, non in perfectione operationis.
1028  IV|             proximo quoque propter Deum cogitemus.~ ~Nota quod dicit PROFICISCI
1029  IV|            CORDE TUO, hoc est nec etiam cogites, tu homo quicumque es uel
1030 III|           homine Apostolum praecepisse, cogitur fateri, quod scelestissimum
1031  IV|                quoque Domini sententiam cognitam haberemus exosam.~ ~Sed
1032 III|              enarrabiles, ei tamen sunt cogniti QUI SCRUTATUR CORDA et inspector
1033   I|             hominibus, non est uere sed cognominatur Iudaeus. Et in Apocalypsi: "
1034  II|            plenum qualiter uinendum sit cognoscatis, quia et si aliter sapitis,
1035   I|              Christi, ut uidelicet ipse cognoscatur et sic ametur, secundum
1036  II|         specialiter illuminati Deum iam cognoscebant et diligebant, quamuis adhuc
1037  IV|      impossibiles sumus ad causes illas cognoscendas dispensationum uel dispositionum
1038  IV|              cognoscere. Ad quod quidem cognoscendum siue etiam aliis manifestandum,
1039   I|            tempus uisitationis suae non cognoscentes, quasi pro abominatione
1040  IV|               in utero illuminati. Deum cognoscerent et iam eum diligendo uel
1041 Pro|                eos ipsa sibi magis esse cognosceret necessarios.~ ~Cum itaque,
1042  II|             dictum est, carnalis Ismael cognosceretur. Isaac uero, qui postea
1043   I|                 lege instructi, hoc est cogrutione Dei ac discretione rationis
1044 III|           quicumque AGUNTUR potius quam coguntur, id est amore alliciuntur
1045   I|                  non ut feminae feminis cohabitarent.~ ~
1046  II|               Abrahae ita per iustitiam cohaereant sicut per carnem. Signum
1047  II|               indissolubili amoris nexu cohaeremus. Unde et in sequentibus
1048 III|              quo huic capiti membra sua cohaerent. De quo quidem Spiritu specialiter
1049  II|                ut ei, quantum possumus, cohaerentes et in hac munditia permanentes
1050  IV|                ei quod inde sumptum est cohaerere queant, plurimum nostra
1051 Pro|                 ad obediendum Euangelio cohortantur. Actus uero apostolorum
1052  IV|          euangelista 'communicare' pro 'coinquinare' ponens ait:~ ~ Non intelligitis
1053  IV|                 his quae intrant in os, coinquinari hominem dicit; et mittens
1054   I|                ipse humiliter qui ab eo coirectus fuerat Petrus, in excellentiae
1055  II|              dicatur qui erga naturalem coitus motum immoderatius effluit,
1056   I|               nomine et honore ueri Dei colentes falsos deos; ET SERVIERUNT
1057 III|               similes facit, qui et non colentibus se annua dona largitur.~ ~
1058  IV|             euerterunt, ut idola tantum colerentur.~ ~
1059  IV|                 necessitatem eorum a me collectum illis deferre. Habebat quippe
1060  II|                 gentiles quoque ex lege collegerimus, tamen scimus legem non
1061   I|                impugnationem diligenter collegerunt. Quorum pleraque et nos
1062  IV|                praedicatio eis alimenta colligat.~ ~
1063  IV|         permaxime sibi inuicem caritate colligentur fideles. cum sibi uicissim
1064  IV|                 ut non aedificium fidei collocarem super aliorum praedicationem
1065  IV|                sed quasi mercenarius et colonus erit. Usque ad annum iubilaeum
1066   I|        despicabilem, quantum in te est. Colorem in hoc loco rhetoricum facit
1067   I|           VERITATEM DEI IN MENDACIO; ET COLUERUNT, ET SERVIERUNT CREATURAE
1068  IV|            serpentes et simplices sicut columbae.~ ~
1069  IV|           conueniunt, ut morticinum non comedat tam de auibus quam de pecoribus,
1070  IV|            prohibitionem legis non esse comedendos, et tamen contra conscientiam
1071  IV|              agit. Credit enim non esse comedendum et tamen comedit, ac per
1072  IV|                 auibus et pecoribus non comedent sacerdotes". Et iuxta litteram
1073  IV|              figura Beniamin lupum mane comedentem et uespere spolia dinidentem
1074  IV|               sed potius ex conscientia comedentis. Et hoc est NISI EI ae si
1075  IV|               credit ab ipso non debere comedi, reus per hoc statuitur
1076  IV|               pascha cum amaritudinibus comedimus et Vas electionis docet
1077  IV|         perfectiorem habens fidem omnia comedis, scandalizando nouiter conuersum
1078  IV|              gallinae sanguinem hominis comedunt, mox occidantur et intralia
1079  IV|               HONESTE AMBULEMUS: NON IN COMESATIONIBUS, ET EBRIETATIBUS, NON IN
1080  IV|           factus sum, uerum dicens~ ~et Comicus:~ ~ Obsequium amicos, ueritas
1081  IV|           Paenitentia enim malum factum comitatur.~ ~In electis Dei dona eius
1082  IV|                ad te tempore isto, uita comite, et habebit Sara filium
1083  IV|               ET A VOBIS: uult enim eos comites itineris sui esse, tum ut
1084  II|               dilectio.~ ~De qua etiam, commemoratis elusdem praeceptis, Dominus
1085  II|                angelis in sinum Abrahae commemoratur? De quo etiam ipse Abraham
1086  IV|               epistolis, ut in ea etiam commemoret beneficia Christi.~ ~Haymo:~ ~
1087  IV|               ENIM, ac si diceret: ideo commemoro totiens, o gentiles, uestrae
1088 III|                amplius nostrae memoriae commendandam infirmitatem nostram facit
1089  IV|           salutando et fidem eius in ea commendando. Ambrosius:~ ~ Iste congregator
1090   I|               Galatas scribens, ut suam commendaret electionem aduersus eos
1091  IV|         probatur, id est laudatur atque commendatur.~ ~
1092   I|             eruditionis suae in psalmos commentarios reliquerunt, hos uersiculos
1093  IV|             uocante et nisi conuertamur comminante, ad ipsum conuertamur ne
1094   I|               crediderunt, de eo quidem comminanti et dicenti:~ ~ Iam enim
1095 III|               quod uidelicet NEQUE MORS comminata.~ ~NEQUE VITA promissa,
1096 Pro|                 ut per promissiones uel comminationes eos ad obedientiam traherent.
1097  II|                Dei, qui nos tortori suo commiserat? Neque enim tortores, sed
1098  II|                illa transgressione quam commiserunt ipsi puniti, nequaquam propter
1099 III|            haberet occidendi illum esse commissam.~ ~Hoc itaque modo, cum
1100   I|        Sodomitici peccati IN SEMETIPSIS commissi, ut se ipsos mutuo polluant.~ ~
1101  IV|                 auertat a reliquis quae commissuri essent nisi ipse illa auerteret.
1102  IV|                praesumens sed totum Deo committens.~ ~ET A VOBIS: uult enim
1103  II|                omnem eius dispositionem committentes, qui solus nouit quare hunc
1104 III|               modo, cum coacti peccatum committimus, simul et quod uolumus et
1105   I|            contra propriam conscientiam committis.~ ~
1106  IV|    fornicationem excluderet quae ab eis committitur qui coningati non sunt.
1107   I|               quibus eos bonorum usibus commodaret.~ ~Idem in Enchiridion:~ ~
1108  II|          noceret, id est plura per hunc commode quam per ilium incommode
1109  IV|                recompensatione alicuius commodi damnarentur a Deo qui omnibus
1110  II|                 Dispensatione, inquies, commodissima gratiae suae id fecit ;
1111  IV|                dicit zelum malum id est commotionem odii in alterum, quod maxime
1112   I|                 magis exemplo auditores commoueat, sectatus quidem eum de
1113  IV|                per excusationem uestram commouentes. Tunc enim irae eius resisteremus
1114  IV|                Paulo et Silas editionem commouentibus turbis semetipsum dederit,
1115  IV|               aeque reprobis ut electis communia sunt et hypocritis sicut
1116  IV|             Quae de homine exeunt, illa communicant hominem.~ ~
1117  IV|            illum comedendo peccat. Quae communicantur siue publicantur, tanto
1118  IV|                uices. Sunt alia quae ex communione, quando unus affert panem,
1119   I|              inquit, maxime deliquerunt commutantes VERITATEM DEI IN MENDACIO,
1120   I|                  Bene autem pater nomen commutare uoluit, ut potius eum plium
1121   I|           appellauit; pater uero nomine commutato eum Beniamin, id est filium
1122   I|               in ablatiuum apud nos sit commutatus. Quamuis enim haec epistola
1123  II|                 absolute uidelicet, non comparatiue, intelligatur, abundare
1124  IV|          correctionem quasi a fratre et compare, non superiore, libentius
1125  IV|              ergo lacrymae Rachel? Unde compassio fidelium super interfectione
1126   I|               SINE MISERICORDIA, id est compassione alienarum miseriarum; SINE
1127  IV|            caritatis affectum in eos et compassionem habeat, dicens se intente
1128  IV|        exsultate uel de ipsorum defectu compatiendo contristemini. Est enim
1129  IV|                 eorum errori maxime sit compatiendum subponit dicens TESTIMONIUM
1130  IV|            aduersitatem patientibus ita compatientes, ut eorum penuriae uel tribulationis
1131 III|             quantum in ipsis est pro eo compatiuntur, quicumque, ut diximus,
1132   I|            subtrahendo gratiam Suam eum compellere ad peccandum uideatur, qui
1133  IV|             super uos iniunctum, dicere compellor OMNIBUS QUI SUNT INTER VOS,
1134  IV|                  hoc est praedicationem compendiosam, secundum quod dicitur:~ ~
1135 III|               propriae rationis indicio comperio, LEGEM esse bonum, id est
1136  II|              OMNE OS OBSTRUATUR, id est compescatur et conticescat a sua gloriatione
1137  II|               continua: quare per legem compesci a sua gloriatione homines
1138 III|           terrenis desideriis caelestia competebant neque Deo aliquis, tam pro
1139  IV|               ita accipere, ut hoc illi competentius adiungatur. Ille etenim
1140  II|            teneamus. Et merito, quia si COMPLANTATI fuerimus SIMILITUDINI MORTIS
1141   I|             quod animo concipiunt opere compleant, id est adimplere studeant;
1142   I|                facienda sunt quam opere compleantur.~ ~PRO NOMINE EIUS, id est
1143  II|                uolumus ut lex per omnia compleatur. Ille enim ueraciter etiam
1144  IV|               ipsa etiam diaboli membra complectamur? Numquid quia in hac uita
1145 III|              haec dilectio illam quoque complectatur, cum nemo rectius nobis
1146   I|              sit Deus in promissis suis complendis et stabilis in suo proposito.
1147   I|               iusti sunt, sed qui opere complent. Verba autem legis naturalis
1148   I|              adhuc permissus non est id complere, occulta Dei dispensatione
1149   I|        conceperant, turpius etiam opere complerent.~ ~UT AFFICIANT, id est
1150  II|           factam ei fuisse legimus, dum compleri differretur. Sed maximam
1151   I|             eius ipsi promissa Deus non compleuerit, siue de reparatione humani
1152 III|               meam non sperarem.~ ~Unde complures et pene omnes in tam reprobum
1153  IV|         frondibus aut uirgultis ueteres componebant. Mystice autem sicut Petrus
1154  IV|       compositum? 'Fingere' namque hic 'componere' dicitur.~ ~
1155  II|              possit, uel quando nos ita componimus atque adornamus ut mulieribus
1156  II|                 eorum pretia captiuorum componunt aut suscipiunt. Quomodo
1157 III|                 Spiritu Sancto dictante composita et data, non ab hominibus
1158   I|                 Spiritu Sancto dictante compositis.~ ~
1159  IV|                 de luto fictum, hoc est compositum? 'Fingere' namque hic 'componere'
1160   I|               et ipsum qui hunc psalmum composuit, et sub gratia collegit
1161 III|              etiam Deum et maxime ipsum comprehendat -- neque enim aliter dilectio
1162 III|               ut dictum est, in proximo comprehendatur Deus et dilectionem quoque
1163  II|        Apostolus in superiori uersu iam comprehenderat, sed repetiit ut probaret,
1164  IV|                 his quae facturus erat, comprehendere per se potuit? Aut quem
1165 III|                nequaquam omnem homi nem comprehenderet, tam amicum scilicet quam
1166  II|             quinque libros tantum Moysi comprehendi, quandoque etiam totum Vetus
1167  IV|              ENIM, ut superius in Isaia comprehensum est.~ ~NON ENIM. Dixi OMNIS,
1168 Pro|                Christum esse Dei Filium comprobasse. Quod autem addidit ex tunc
1169 III|                  nulla. Atque id statim comprobat per ea quae maxime uidentur
1170  IV|            ipsius Dei testimonio errare comprobatur.~ ~RELIQUI MIHI, id est
1171 Pro|                Christum esse Dei Filium comprobauit. Ab illis diebus enim Christiani
1172  IV|          iudicio approbantes, ad hoc me compulerunt.~ ~Haymo:~ ~ Isti qui scientiam
1173  II|                 peccatis propriis magis compuncti uel resipiscentes efficiantur,
1174  II|          Abrahae uel Isaac quisquam est computandus qui ex patriarcharum filiis
1175  IV|                 OMNES in filiis Abrahae computantur. Quod statim testimonio
1176   I|                uoluntas pro opere facti computatur.~ ~Bene dicit in animam,
1177  IV|                Haymo:~ ~ Iste est Gaius concaptiuns qui baptizatus est ab Apostolo,
1178  IV|              modo prohibenda esse, modo concedenda; et nonnumquam in aliquibus
1179   I|           fortasse non est absurdum nos concedere simpliciter quod eum hominem,
1180  II|          commoti, aliquid eos promereri concedet uel poenae uel praemii;
1181  IV|               quod ad medicamentum sumi concedit, ad cibum sumi interdicit,
1182  IV|               laborem creata esse recte conceditur, eadem profecto ratione
1183 III|               lapidis 'uoluntariam' non concedo sicut iactum lapidis 'uoluntarium'
1184  II|        sepultura uel orationes fidelium conceduntur, damnari quotidie credamus
1185   I|              sua ut quod turpiter mente conceperant, turpius etiam opere complerent.~ ~
1186  IV|                 terrenae quam ab initio conceperunt, omnia tollerant, et cum
1187  II|            conceptus sum et in peccatis concepit me mater mea". Neque hic
1188  IV|              impleuit quae locutus est, concepitque et peperit rlium in senectute
1189  II|            praeparabitis ea instrumenta conceptae animo iniquitati, id est
1190 III|              peccati, id est in peccato conceptam, habere uideretur.~ ~ET
1191   I|          diuinae gratiae excellens eius conceptio siue natiuitas facta est,
1192  II|             peccati damnationem carnali conceptione et natiuitate traxerunt.~ ~
1193  II|                extremam promissionem et conceptionem Isaac disponere, ut ante
1194  II|                 carnalis concupiscentia conceptis, quam ipsi uidelicet patres
1195  IV|                erit SARAE FILIUS, an de conceptu eius siue de partu sit intelligendum.
1196  IV|                 licentia sibi a Deo est concessa.~ ~QUAE AUTEM SUNT A DEO,
1197  IV|           optime roborata, laudabiliter concesserunt. Alioquin Moysi Apostolus
1198  IV|               perceptione alterius cibi concessi et a Deo praestiti, gratias
1199  IV|              quod nos in amore fraterno conciliet.~ ~OMNES ECCLESIAE, hoc
1200  II|             Ibant gaudentes a conspectu concilii etc. SCIENTES etiam, hoc
1201  IV|              dubitat non manducet.~ ~Ex Concilio Gangrensi, post Nicaenum
1202   I|      uisibilibus Dei operibus nequaquam concipi humana poterat ratione,
1203  IV|             quam per naturam, tunc Sara concipiet. Haec autem sententia his
1204   I|          INIQUITATI ut malum quod animo concipiunt opere compleant, id est
1205  IV|          uoluntate magis quam ex nostra concitatione id gerunt; et merito Placuit,
1206  IV|            sermones suos consimili fine concludere, in actione gratiarum uidelicet
1207  II|                rationibus interpositis, concludit non esse permanendum in
1208  IV|                quibus et ipse Apostolus concordare uidetur dicens: Et sic omnis
1209  IV|             infirmi in fide quam firmi, concordi ORE laudetis DEUM, de misericordia
1210  IV|             scilicet proueniens, id est concordia cum fratribus, ET deinde
1211 III|               non approbo, CONSENTIO et concordo LEGI de hoc QUIA BONA EST,
1212  II|              sibi generare sed Deo, nec concubendo suae uoluptati satisfacere
1213  IV|            AUTEM: SED ET REBECCA EX UNO CONCUBITUM HABENS, ISAAC PATRIS NOSTRI.~ ~
1214  IV|                 ab offendentibus in eum conculcandum.~ ~OMNIS, siue Iudaeus siue
1215  IV|                 eius omnia machinamenta conculcare, sicut ea quae sub pedibus
1216 III|                 et gustum pomi quod Eua concupinit. Ecce unde facti sumus captiui.
1217  IV|        uidelicet caro aduersus spiritum concupiscat, hoc est Christum, CURAM
1218   I|                 Magus donum miraculorum concupiscendo quod non obtinuit, non ex
1219  IV|       accendendum et ad regnum caeleste concupiscendum, quam praeire gratiam necesse
1220  II|        illuminati et a fluxu mundanarum concupiscentiarum per legem coerciti et quasi
1221 III|             peccare, quantumcumque illa concupisceremus. Si requisitam obedientiam
1222  IV|            cognita Eliae praedicatione, concurrent, et tunc illud eximium multiplici
1223  II|              refugere, quibusdam sponte concurrere. Quod si uelle aliquid aut
1224  II|       Quotienscumque enim imaginationes concurrunt animo et uoluntatem irritant,
1225 III|                 exponit, dicens quia se condelectari LEGI SECUNDUM INTERIOREM
1226  IV|               et suffocatum, crediderit condemnandum tamquam spem non habentem
1227   I|               etiam proprio iudicio tuo condemnandus, cum in aliis reprehendas
1228  II|                 est, et postea propriis condemnantur peccatis; quos nequaquam
1229   I|              qui naturali legi seruiat, condemnari eos qui scriptam legem negligant.~ ~
1230 III|        accusator cesset, quis in nostra condemnatione perstiterit? Numquid ipse
1231 III|                      8:34] QUIS EST QUI CONDEMNET? CHRISTUS IESUS, QUI MORTUUS
1232  II|              species et legis aenigmata conderentur? Sic non habebat legislator
1233   I|                diabolo:~ ~ Deus cum eum conderet, futurae malignitatis eius
1234  IV|                 et ad seruitium hominum condiderit, cum huiusmodi afRictionem
1235  IV|               laudatur, propter quod ea condidit atque conseruat, sicut in
1236  II|            aliud uero genus est qui per condignam satisfactionem peccata corrigunt;
1237   I|     spectantibus patet.~ ~Item:~ ~ Haec conditio superiorum est, ut quidquid
1238  IV|             enim sunt serui. Non ueniat conditione seruorum, ne atpuigas eum
1239  IV|                  quantum uero ad laudem Conditoris relate mane dicitur, quia
1240  II|                Non est autem aliud Deum condonare peccatum quam aeternam eius
1241  II|                 est poena eorum penitus condonata, sic et et post baptismum
1242  II|                 ita uelint, ut quod iam condonationem accepit, iterum puniatur;
1243  II|              quam propriis per Christum condonatis, est nobis IN IUSTIFICATIONEM,
1244  II|                 non hoc tantum uel illa condonentur. Crucifixus quilibet ita
1245  IV|               quia multo id facilius et conducibilius naturae uidetur secundum
1246 III|               magna perferenda paulatim conducimus.~ ~Credimus tamen eos omnes
1247  IV|            quasi tutum se ostendens per conductum eorum qui caeteris imperant.
1248 III|               cum mihi mercenarius quem conduxi, pro multa mercede multum
1249  IV|                pretia uendendi et circa confectionem pellium totam suam uitam
1250   I|                aliquam utilitatem uobis conferam. Fructus quippe arboris
1251  II|               est Deus pronior ad bonum conferendum quam ad malum inferendum.
1252  IV|                 tamquam matri honor sit conferendus.~ ~
1253   I|            uisibilia sua opera notitiam conferente. Et hoc est quod ait QUOD
1254   I|          utilitatis uobis ex illo signo conferet, apparet hoc loco Apostolum
1255  II|              legis iustitiam non habent conferre, quid ergo iustitiae uel
1256  II|               sunt, quid uidelicet ipsa conferret aut significaret, et quare
1257  IV|                finit in eis miseriam et confert gloriam? Vel etiam cum omnia
1258  II|              unum hoc et per unum illud confertur. Et hoc est sicut per unius
1259  IV|           dicimus, ubi scilicet diuersa conferuntur et ponuntur a diuersis sicut
1260  IV|             merito, quia in huius uerbi confessione et fide salus nostra consistit.~ ~
1261  IV|           animam non solum propter eius confessionem sed etiam pro fratribus
1262  II|                 per gratiam Dei meritis confidamus.~ ~
1263  II|                 paralyticum dicente:~ ~ Confide, fili, remittuntur tibi
1264   I|          obseruantiis, in quibus maxime confidebant Iudaei, cessatura. Quasi
1265  IV|                de lege uel suds uiribus confident; hoc est radix de qua idem
1266 III|               quasi certus esset, nimis confiderent et ad superbiam amplius
1267  IV|                    et in Euangelio:~ ~  Confidit in Deo. Liberet nunc eum,
1268  IV|              sicut de eius misericordia confiditis ita ad ipsam obtinendam,
1269  IV|                         14:14] SCIO, ET CONFIDO IN DOMINO IESU, QUIA NIHIL
1270   I|                 qui eum uxorem habuisse confingunt, cum suadens perpetuam castitatem
1271  IV|              testimonia applicari ad id confirmandum ad quod inducta sunt, si
1272  IV|                  nam et quae testamento confirmantur maxime stabilita sunt; promissio,
1273   I|        instruerentur, illis quidem quia confirmarentur per eius rationes si in
1274  IV|        institutam esse abstinentiam uel confirmatam credimus.~ ~DOMINO MANDUCAT,
1275   I|        uoluntatem deponent, cum diabolo confirmati, uolentes adhuc si liceret
1276  IV|            singillatim referuntur quasi confirmatio et expositio praemissorum.
1277  II|                  signum requirentia, ad confirmationem posteriorum magis quam ad
1278 III|              posito Ieremiae testimonio confirmatur siue aliis Veteris Testamenti
1279 III|             Deus exhibuit et in se ipso confirmauit, quae res nos ulterius poterit
1280   I|        infidelibus, illis quidem ut eos confirmem, istis uero ut ipsos conuertam.~ ~
1281 Pro|               quae Euangelium docet nos confirment.~ ~Nemo itaque post Euangelium
1282   I|                eos amplius instruat aut confirmet, sibi ipsos beneuolos reddit.
1283  IV|           Domino uel sanctis doctoribus confligentibus cum eis, his quae de Scriptura
1284 III|               Pater. Tunc autem Christo conformamur, si ueterem hominem cum
1285  IV|                         12:2] ET NOLITE CONFORMARI HUIC SAECULO, SED REFORMAMINI
1286 III|          allidendo ea ad petram, id est confringendo ea et dissipando ad illud
1287   I|          quaedam uerborum inculcatio ad confusionem eorum, non diuersa significatio.
1288  IV|             temerarium iudicium gentium confutare incipit, cum etiam tantum
1289   I|         praedicatione Euangelii, id est confutari non possum sicut illi qui
1290  IV|                 Quia tot auctoritatibus confutauerat Iudaeos et nouissime gentium
1291  IV|            falsa eaetitia iniquorum cui congaudendum non est, et falsa eorum
1292  IV|             super mentem inimici nostri congeramus, ei benefaciendo, dum per
1293  IV|           pauperum comessationes de suo congregabant.~ ~
1294  IV|                Iudaeis quam ex gentibus congregandam, hortatur communiter utrosque
1295   I|              Metis ubi non seminasti et congregas ubi non sparsisti", intelligamus
1296   I|                autem testimonia uidetur congregasse ut ostenderet quia, quod
1297  IV|                  non solum ex gentibus, congregate.~ ~
1298  IV|               yens dicitur nisi hominum congregatio.~ ~IN IRAM uos mittam aliorum
1299  IV|                OMNES ECCLESIAE, hoc est congregationes Christianorum, ad differentiam
1300  IV|         commendando. Ambrosius:~ ~ Iste congregator intelligitur fuisse fratrum
1301  IV|            dicitur de dinersis familiis congregatum, ubi quisque de suo aliquid
1302  IV|               DEUM? ABSIT!~ ~QUID ERGO. Congruam assumit Apostolus ex proxime
1303  IV|                 ea tantum collegit quae congruere propositae uidit. Potest
1304  IV|                 est aduersum sed maxime congruum dininae clementiae.~ ~HOC
1305  II|            frequenter accidere uidemus, coniicere possumus. Saepe quippe accidit
1306   I|          sollertiae fuerit artifex eius coniicimus. Et attende diligenter dictum "
1307  IV|             quae ab eis committitur qui coningati non sunt. Cum itaque dicit:
1308  IV|            Origenes:~ ~ Potest fieri ut coninges fuerint, caeteri domestici
1309 III|              fornicamur nequaquarn esse coniugatam uellemus.~ ~Cum itaque dicitur
1310  II|       illuminant; per arenam uero maris coniugatorum qui quasi in mari, id est
1311 III|                cogitaret. Cum ergo te a coniuge gratis amari uis, tu Deum
1312   I|             merita, in isto reperiantur coniuncta, et prae caeteris tam praedicationis
1313  II|                 possessione, non mente, coniuncti, nocere compelluntur, ut
1314  II|                  Nec repetiit negatiuam coniunctionem sed copulatiuam interposuit.
1315  II|             uidelicet came quam fide ei coniunctis, non aliquibus interuenientibus
1316  IV|                humanitatis natura nobis coniunctus est et ex eodem patre Adam
1317  IV|               uersiculi principium fini coniunge: EI AUTEM QUI POTENS EST
1318  II|                 suum... etc.~ ~Sic ergo coniungenda est praesens epistolae littera
1319  II|                inferioribus quoquo modo coniungere nitamur. Sic autem superioribus
1320 III|                in unam Christi personam coniunxit, et eadem sit penitus Patris
1321   I|             uult etiam alienigenas lege connecti, significanter ostendat?
1322  II|           gradatio, cum uerba uel sensa connectuntur alterum ex altero, sicut
1323  II|         probationem, ex probatione spem connexam uidemus.~ ~
1324   I|             caeteris apostolis non esse connumerandum, quod non fuerit a Domino
1325 III|                 AUTEM CHRISTI: SI TAMEN CONPATIMUR UT ET CONGLORIFICEMUR.~ ~
1326 III|               mala uoluntate sed a mala conpescimur actione, foimidine poenae,
1327  II|                            6:5] SI ENIM CONPLANTATI FACTI SUMUS SIMILITUDINI
1328  IV|               DEDIT ILLIS DEUS SPIRITUM CONPUNCTIONIS: OCULOS UT NON VIDEANT,
1329  IV|                 ADHUC QUAERITUR, id est conquaeritur Deus, hoc est unde potest
1330  IV|                admonere uidetur, ut non conquerantur de difficili intelligentia
1331  IV|              ISRAEL, hoc est orando uel conquerendo prouocat Deum ad uindictam
1332  II|                 superesset; cui quidem, conquerenti uel murmuranti aduersus
1333  IV|             qualibus Dominus per Isaiam conqueritur:~ ~ Populus hic labiis me
1334  IV|                quia~ ~ Si compatimur et conregnabimus~ ~et~ ~ In patientia uestra
1335  IV|            Paulus ex Hebraeis Timothaei consanguineus dicatur uel Iasonis uel
1336  IV|           nominare quam cognationem uel consanguinitatem sine dubio sciat.~ ~Ambrosius:~ ~
1337  IV|             intermittat, nisi ad maiora conscenderit quae illud tenere impediant.~ ~
1338   I|      corporalium rerum humanam rationem conscendisse, ut ipsam Dei unitatem atque
1339  IV|         Apostolus, ex propriis scilicet conscientiis, cum alius scilicet censeat
1340  II|                 infernique symmystes et conscius apud eos esse non creditur,
1341   I|         ostenderent, de qua tamen multa conscripserant; ita UT FACIANT, id est
1342 Pro|             corpore epistolarum quo est conscripta, sed causa dignitatis Romanorum
1343   I|          doctrinam et religionis formam conscriptis et Spiritu Sancto dictante
1344  IV|             quibusdam conuersis Iudaeis consecrando. Quod ergo aliqui sanctorum
1345  II|            Mauritii seu Ad uirginem Deo consecratam:~ ~ Adae, inquit, magis
1346  II|              exiguae partis arbitrentur consecrationibus destruendas. Arbitror iam
1347 III|               est exisse et ideo mortem consecutum esse, non hac intentione
1348 III|                   Idem, in libro III De consensu euangelistarum:~ ~ Hoc est
1349 III|                ratio uicta succumbat et consentiat uoluptati.~ ~
1350  II|                 dictis de circumcisione consentiens:~ ~ Plerosque, inquit, mouet
1351  II|             XLVI, hoc probabiliter dici consentit ut proximorum quoque parentum
1352  II|           dicens nos ad hoc in baptismo consepultos esse Christo IN MORTEM peccati,
1353 III|                etiam originalis peccati consequamur, cuius quidem peccati mors
1354  IV|             perfectionis. Misericordiam consequimur, cum nos, Deo uocante et
1355 III|             temporali finitis, extremae consequuntur.~ ~
1356  IV|              PRO ANIMA MEA, id est uita conseruanda, morti se opposuerunt.~ ~
1357  IV|             STATUERE, hoc est immobilem conseruari.~ ~IUSTITIAE DEI, hoc est
1358  IV|                esset PER IPSUM scilicet conseruata, ut maneret IN IPSO tamquam
1359  IV|                 RELINQUERENT. In semine conseruatur utilitas prioris annonae
1360 III|                euangelicam auctoritatem conseruemus, nihil, inquam, refert siue
1361  II|              domini persuasionibus suis conseruum suum seducat et ab obedientia
1362  IV|                eum instruat, non tu qui conseruus es, nec uenisti imperare
1363  IV|             fideles tunc maxime offendi considerabat. Nam et Apostolus ipse cum
1364  II|               illorum. Quod et propheta considerans dicebat:~ ~ In quacumque
1365  II|         SCIENTES, id est attendentes et considerantes in ipso genere mortis Christi
1366 III|               pensato eorum labore siue considerata dominorum utilitate. Haymo
1367  IV|                mane dicitur, quia in se considerate quasi defectum habet, in
1368  II|              maxime ad ethicam pertinet considerationem, et diutius in his definiendis
1369  IV|            inducta sunt, si per se ipsa considerentur. Si uero loci illius, unde
1370  IV|                 manuum impositionem uel consignationem conferentes, INNOCENTIUM,
1371 Pro|                 salubria documenta siue consilia contineantur quae Euangelium
1372  IV|                 SENSUM DOMINI? AUT QUIS CONSILIARIUS EIUS FUIT?
1373  II|              homines aliqua saluberrimi consilii dispensatione etiam innocentes
1374   I|                ut uidelicet facile eius consilium aut uoluntas mutari queat.~ ~
1375   I|                a Christo adhuc in terra consistenti mortali, sed iam in caelestibus
1376  IV|                 id est ut promissio Dei consisteret, qui specialiter et frequenter
1377  II|              etiam in quo merita nostra consistet, in uoluntate uidelicet
1378   I|          consolari in eis sicut et ipsi consolarentur in eo; hoc est, dicit hoc
1379 III|               eos habeant. Quod bene in consolatione uxoris Corneliae Pompeius
1380  IV|                 nunc de Elia dicta sunt consonare uideantur.~ ~
1381  II|                esse ab anima, si qua ex consortio carnis adhaeret impuritas.
1382  II|         scriptum est: Ibant gaudentes a conspectu concilii etc. SCIENTES etiam,
1383  IV|                ecclesias seu monasteria conspexerint, eorum praedicatio eis alimenta
1384  IV|             quos per naturam affiniores conspicitis. Unde et alius dicit apostolus:~ ~
1385   I|                 FACTA SUNT, INTELLECTA, CONSPICIUNTUR: SEMPITERNA QUOQUE EIUS
1386  II|               Ambrosius, in Epistola ad Constantium, maxime Origeni in supra
1387   I|                 dum Ierosolymis templum constaret et religio tradita patribus
1388  IV|              excusat eos a peccato, cum constet nonnulla etiam peccata ignorantiae
1389  IV|             finem tam in se quam in Deo constituat, sed tantummodo in Deo;
1390 III|            reproborum erit ad sinistram constituendorum: subdit: QUI EST AD DEXTERAM
1391 III|                euitare potuit, reus est constituendus. Atque ita omnia mala in
1392 III|         intentionis fidem, non in ipso, constituentes. Tales profecto homines
1393  IV|                uel ex mortuis hominibus constituerat.~ ~
1394  IV|                 omnino potestates a Deo constitutae non essent. Unde et Dominus
1395   I|                in sacerdotem nobis esse constitutum, per quae duo nos saluet,
1396  IV|             illis operibus spem salutis constituunt, Christus eis non proderit.
1397  II|          contrario gentiles, nulla lege constricti, per omnem concupiscentiam
1398 III|             filios generans, non seruos constringens, id est Euangelium quod
1399  IV|             caecitate infidelitatis ita constringi omnes, tam Iudaeos scilicet
1400   I|             uicaria caritate ad inuicem constringit. Haec est enim uera illa
1401  IV|            testimoniis ita capiuntur et constringuntur, ut se expedire ab obiectis
1402  IV|               superfluere ad sensum uel constructionem quod in fine subponit cud,
1403 III|             ETIAM PROPRIO FILIO, id est consubstantiali, non adoptiuo, SED TRADIDIT
1404  II|                de se ipso quasi de alio consueuit loqui, ueluti cum ait:~ ~
1405  IV|         arbitror cur hoc loco Apostolus consulat alienis etiam cibis propter
1406  II|                 quasi regnum, non quasi consulatum, stabilem obtinebunt. Ne
1407  IV|                disponendo scilicet, sed consulendo nobis ut faciamus per quae
1408  IV|               qui de salute animae suae consulerat eum respondit:~ ~ Hoc fac
1409  IV|               senatores scilicet qui et consules uocabantur, in milites et
1410  IV|                 MANDUCET, hoc est id ei consulo ut eis utatur cibis quos
1411  IV|               de his quae facturus erat consuluit, ut eIus instrueretur consilio
1412  IV|             auidius ne quasi minus cibi consumens et aequaliter expendens
1413  IV|               potibus et dantes symbola consumentur.~ ~Haymo:~ ~ Comessatio
1414   I|                    Ecce dies ueniunt et consummabo testamentum nouum... etc.~ ~
1415  II|               incircumcisus fuit, donec consummarentur qui non audierant uocem
1416  IV|                est positum continent.~ ~Consummata salutatione eorum, terminal
1417  IV|            maneret IN IPSO tamquam fine consummate, dum eorum uidelicet opifex
1418  IV|           tandem perfecti in uirtutibus consummati, crescendo semper in melius
1419  IV|                 omnibus diebus usque ad consummationem saeculi.~ ~De quo etiam
1420  IV|              eum patientem efficeret et consummatorem. -- Sed hoc, inquam, ex
1421  IV|                in ueteri lege inchoatam consummauit, id est perfecit, addendo
1422  II|           Dominus bis in idipsum et non consurget duplex tribulatio~ ~id est
1423   I|         dissolui non possit nec ipsa ex contactu eius aliquam contrahere
1424  IV|           fuerunt quia affectus eorum a contagio terrenae cupiditatis mundi
1425  II|             ueteris hominis expiarentur contagione. Quod non ita est de muliere,
1426  IV|               ad eos ut abstineant se a contaminationibus simulacrorum et fornicatione
1427  II|    satisfactione bonorum operum peccata contegunt praeterita. Et hoc quidem
1428 III|                non laudares.~ ~Item:~ ~ Contemne omnia, ipsum attende. Et
1429   I|          creatorem suum offendere atque contemnere? Quis hoc autem, quod iniquissimum
1430 III|                  nullum eius praeceptum contemnit, sicut scriptum est:~ ~
1431 III|               fideles qui a propter eam contemnunt uitae praesentis uanitatem
1432  II|           continentium scilicet, id est contemplatiuorum qui dinini amoris igne uehementius
1433   I|                est transgressor est seu contemptor totius legis, uniuersa scilicet
1434   I|          polluistis in gentibus, id est contemptui uel irrisioni haberi fecistis
1435  IV|               mundo exhibuit, a Iudaeis contemptus, lapis eis offensionis factus
1436  IV|               dixit in talibus non esse contendendum, dicit etiam non ab altero
1437  IV|              quod in talibus credit non contendentes. Facile enim contingere
1438   I|          Iudaeorum quam gentium superbe contendentium elationem, alternatim in
1439  II|          profecto ratione cum eo posset contendere.~ ~Hac quidem ratione plane
1440   I|               donum pacis qua ipsi, qui contendunt superbe, inuicem et cum
1441  IV|                    Et quoniam tota haec contentio ex cibis lege interdictis
1442  IV|              praecipue cuidam peruersae contentioni in primitiua ecclesia statim
1443  IV|     abstinentiis consulit, ne per huius contentionis dissensionem, infirma adhuc,
1444  IV|               ex conuiciis uel iniuriis contentionum sequitur. Fere enim omnes
1445  IV|              ACHAIA continens ponit pro contento, id est nomina terrarum
1446  IV|       communiter abstinet et uilioribus contentus est cibis, religioni potius
1447  IV|             uitam totumque saum studium conterebat?~ ~Ambrosius, de Priscilla
1448 Pro|                maxime intumescebant. Ad conterendam itaque utrorumque superbiam
1449   I|                 in uiis suis damnatione conterentur quia uiam Dei NON COGNOVERUNT,
1450  IV|                 16:20] DEUS AUTEM PACIS CONTERET SATANAN SUB PEDIBUS VESTRIS
1451   I|                de psalmis et Isaia esse contextum. Nam duo primi uersus SEPULCHRUM
1452  II|       OBSTRUATUR, id est compescatur et conticescat a sua gloriatione et non
1453   I|            consuetudine Graecae linguae contigisse, cum uidelicet Graeci, ablatiuo
1454  IV|                  QUIA CAECITAS EX PARTE CONTIGIT IN ISRAEL, DONEC PLENITUDO
1455 Pro|                 documenta siue consilia contineantur quae Euangelium non habet.
1456 III|                regnum caelorum~ ~id est continenter uixerunt propter beatitudinem
1457 III|         intelligendum puto quod hoc per continentiam illam sunt assecuti, sicuti
1458  II|              lucidae, duos sublimiores, continentium scilicet, id est contemplatiuorum
1459  IV|                dicat: hoc scilicet mihi contingente, ut non aedificium fidei
1460  IV|                Isaia, hoc est ut per me contingeret quod per illum prophetatum
1461  IV|                 ait Propterea superius, continuatur in psalmo, ubi praemissum
1462  IV|                    EI AUTEM], ac si ita continuet: Vobis, inquam, sit gratia
1463  IV|                uidelicet iuxta litteram continuetur ad praemissa:~ ~ Ita delicto
1464 III|            TRISTITIA EST MIHI MAGNA, ET CONTINUUS DOLOR CORDI MEO.~ ~Hanc
1465  IV|                eis dilectio proximi sit contracta uel diminuta? Neque enim
1466  II|               paucis secundum iustitiam contractum. Unde bene dicit signum
1467  II|                Apostolus in sequentibus contradicat, dicens sine paenitentia
1468   I|            CONTENTIONE, aperte ueritati contradicendo; DOLO, id est simulatione,
1469  II|                 capitis parnulis deesse contradicet sine furiosis aut mente
1470  IV|                 uidetur uel auctoritate contradicitur. Tale est ergo potens est
1471  II|                 sicut ex primis peccata contrahamus et multiplicatis originalibus
1472  II|              hoc filii non hic ex culpa contrahant parentum. Aliqua enim pro
1473  IV|              resistimus, tunc potestati contraimus.~ ~
1474  IV|            dicatur: nulla ne hoc faciat contraire ratio uidetur.~ ~
1475  II|      diuersitate antiqui populi et noui contrariae penitus nonnullae uideantur
1476 Pro|                doctorum et Haymonis est contrarietas. Si enim integre supra memoratum
1477  IV|             inquit, gaudebit, uos autem contristabimini~ ~et Salomon in Prouerbiis
1478  IV|             Salomon alibi dicat:~ ~ Non contristabit iustum quidquid ei acciderit~ ~
1479  IV|           propter hoc acciderit, maxime contristabuntur.~ ~REFRIGERER, tum a labore
1480  IV|               falsa eorum tristitia cui contristandum minime est. Unde Dominus:~ ~
1481   I|                  dolere siue sentire et contristari uel delectari, irasci uel
1482  IV|               PROPTER CIBUM FRATER TUUS CONTRISTATUR, IAM NON SECUNDUM CARITATEM
1483   I|                 exstiterat, amplius eam contristauit amissus. Bene autem pater
1484  IV|             ipsorum defectu compatiendo contristemini. Est enim falsa eaetitia
1485  IV|                quidquid eis accidat non contristentur, unde nos super eos dolere
1486   I|                 augeatur. Unde duplicem contritionem impiorum et geminam stolam
1487 III|          resistit?~ ~maximam incurremus controuersiam, in superioribus itaque
1488  II|                  Sed ex hoc, ni fallor, contuendum nobis Apostolus reliquit
1489   I|             Theologiae nostrae opusculo contulimus.~ ~DEUS ENIM ILLIS REVELAVIT,
1490   I|               EORUM, IN INMUNDITIAM, UT CONTUMELIIS AFFICIANT CORPORA SUA IN
1491   I|               et dedecorent CORPORA SUA contumeliosis immunditiis Sodomitici peccati
1492  IV|               eum facere uel permittere conueniat. Alioquin quaedam irrationabiliter
1493  IV|               GRATIA sed meritum solum. Conuenientem ab Elia similitudinem ad
1494  IV|               iam nobis surgendum esse, conuenientibus prosequitur uerbis, dicens
1495  IV|                non esse uel sibi minime conuenire credit. Cum autem Deus propter
1496  II|              statim responderi a Domino conueniret:~ ~ An oculus tuus nequam
1497  IV|      participibus tuis", haec praecepta conueniunt, ut morticinum non comedat
1498  IV|                  Quod quotidie in ipsis conuentibus religionum experimur, cum
1499  IV|         ecclesiae uniuersae in domo sua conuenticulum praebuit. Fertur traditione
1500   I|                sunt. Est quippe ciuitas conuentus hominum, aequo iure uiuendum.
1501  IV|             familiam ad fidem similiter conuersam.~ ~PRIMITIVUS ASIAE. Haymo:~ ~
1502  IV|                  Dixi post plenitudinem conuersarum gentium etiam Iudaeos ad
1503  IV|             quam naturae. Gentes itaque conuersas ad Deum, quarum populus
1504  II|               ambulantium in caelis est conuersatio. Sed apud Ezechielem dicit
1505  IV|              uirtutibus, uel recedentes conuersatione seu moribus a peruerso homine
1506  IV|               est imperfecta, Iudaeorum conuersorum fide, adeo illos scandalizaret
1507  IV|              Deo eos ad imitationem sui conuertant uel prouocent. Aemulari
1508  IV|               Conuertimini ad me et ego conuertar ad uos.~ ~Bona uero illa
1509  II|                 gratiae quam accepimus, conuertemus ad peccandum quia scilicet
1510  IV|         conuersis sed postmodum plenius conuertendis; ut qui olim in fide gentiles
1511  IV|               est populus in nouissimis conuertendus, quem Iacob patriarcha sub
1512 III|                optime utens et in bonum conuertens.~ ~Duo illa quae praemissa
1513  IV|               nolite ad gloriam uestram conuertere nec de illa in uobis gloriari;
1514   I|              studium suum, relicto Deo, conuerterunt ad saeculum ut pro temporalibus
1515  IV|                magnus et terribilis, et conuertet corda patrum ad filios et
1516  IV|                  sicut scriptum est:~ ~ Conuertimini ad me et ego conuertar ad