bold = Main text
     Libergrey = Comment text
1517  IV|                 alterum, quod maxime ex conuiciis uel iniuriis contentionum
1518 III|             iuxta Apostoli uerba omnino conuincere uidentur proximum in lege
1519   I|                illico manifesta ratione conuinceret, ostendens scilicet quam
1520  IV|             alias non, facile iudaizare conuinceretur. Sed cum ab omnibus communiter
1521   I|          immunditia, quoniam magis reus conuinceris post susceptum circumcisionis
1522   I|               TE, id est reum manifeste conuincet, qui lege etiam scripta
1523  II|                  id est ex supra posito conuincimus testimonio QUIA ABRAHAE
1524  IV|                 non ponamus. Comessatio conuinium dicitur de dinersis familiis
1525   I|                CONTUMELIOSOS, inferendo conuitia; SUPERBOS, appetendo esse
1526  IV|              scandalum eorum cum quibus conuiuebant, rationabiliter prohibuerunt,
1527  IV|            mensae alternatio. Sunt enim conuiuia quae celebrantur alternatim
1528  IV|        interdicens ait:~ ~ Noli esse in conuiuiis potatorum, nec in comessationibus
1529  IV|       multiplici aggregatione populorum conuiuium celebratur.~ ~Remigius,
1530  IV|               eos, sed in Christo Iesu. Cooperarii enim eius fuerunt in Euangelio.~ ~
1531  IV|            peccata sibi in bonum fuisse cooperate. Denique cum omnia optime
1532   I|                Pater et Filius et Iudas cooperati sunt, quia Pater Filium
1533   I|            quaelibet sanctorum pericula cooperatur eis in bonum et melius eis
1534  IV|            electis, eis, ut dictum est, cooperentur in bonum, uel quidquid eis
1535   I|                 undat sanguinem eius et cooperiat terra quia anima omnis carnis
1536   I|                 Dei, hoc est diuitem et copiosam eius animi dulcedinem? bonitatis
1537 III|             subposita sunt referenda et copulanda. Ad hoc quidem quod ait
1538   I|               credendo et per amorem se copulando ei qui uere unus est et
1539 III|                est ei tamquam superiori copulata est, eo VIVENTE ALEIGATA
1540  II|             negatiuam coniunctionem sed copulatiuam interposuit. Non enim ita
1541  IV|               peccatores per fidem sibi copulauerit.~ ~SICUT SCRIPTUM EST. Origenes:~ ~
1542   I|                    Lucius Annius Seneca Cordubensis, Photini Stoici discipulus
1543 III|             bene in consolatione uxoris Corneliae Pompeius uictus et profugus
1544  II|                 iustitiam~ ~et fortasse Cornelius nondum baptizatus cuius
1545  IV|            Apostolus magna cum laude et cornmendatione prosequitur.~ ~
1546  IV|             homo iste respondeat, quasi cornuto unlneratur syllogismo. Si
1547 III|       COMPATIMUR ipsi Christo, quia non coronabitur quis nisi qui legitime certauerit,
1548   I|             tenemus, ubi impiis punitis coronabuntur electi.~ ~SICUT SCRIPTUM
1549  IV|             praeparat quanto amplius ad coronae suae perceptionem propinquat.
1550   I|            CIRCUMCISIONEM, hoc est ipsi corporale praeputium habentes aestimabuntur
1551   I|               eousque per similitudinem corporalium rerum humanam rationem conscendisse,
1552   I|              potest quam anima ipsa per corporea sustinebit membra. Nec tamen
1553 III|              fecit Petrus mortem timens corpoream non perseuerant post concupiscentias
1554   I|             autem quinque animae sensus corporei dicuntur, cum sola tantum,
1555  IV|       caeterosue apostolos conuersa, in corporeis necessitatibus maximam sollicitudinem,
1556  IV|            alimentorum. Oportet enim et corpori quoque nostro necessaria
1557   I|               INCORRUPTIONEM, uidelicet corporum; HIS, inquam, QUAERENTIBUS
1558  IV|              timeas, sine exemplo eorum correptus siue susceptae gratiae amore
1559  IV|                ac si diceret: ac si ita corrigam uel moneam, QUONIAM ET IPSI,
1560  IV|               odio magis quam ex studio corrigendi eos uituperasse, ostendit
1561  II|            quoque Dcus uobis reuelabit, corrigendo scilicet uestrae simplicitatis
1562   I|           maxime ad eos uel propter eos corrigendos epistola sit directa, qui
1563 III|              non mortuus, eram et quasi corrigendus, non damnandus, flagellandus,
1564   I|                 QUI ALIUM DOCES, id est corrigis etc.~ ~
1565   I|            rursum:~ ~ Quos diligit Deus corrigit, flagellat autem filium
1566  II|        condignam satisfactionem peccata corrigunt; tertium uero genus in unius
1567  IV|               eam uere iustus erat, nos corroborans ut in nullis deficiamus
1568 Pro|                 atque doctoribus, eorum corroboraretur fides.~ ~Gregorius etiam
1569  IV|                more boni argumentatoris corroborat, ut quanto ualidior fuerit
1570  IV|             beatitudinis, spe per omnia corroboremur in Deo, scientes quia~ ~
1571  IV|            cuius exemplo corruptus ipse corruat, uel scandalizatus et exasperatus
1572  IV|            ipsis caueant ne fides eorum corrumpatur.~ ~OBSERVETIS, id est discernatis.~ ~
1573   I|                 inclusi cadaueris alios corrumpens atque adstantium nares offendens,
1574   I|        conferentes ac per exempla etiam corrumpentes, ut sint quasi puluis dissoluti
1575   I|                NEQUITIA qua etiam alios corrumpere gaudent, quibus non sufficit
1576   I|                 exhibere, qui uidelicet corrumpi aut mutari in aliquo non
1577  II|               qui foris est homo noster corrumpitur sed qui intus est renouatur
1578  IV|          remoueret et quasi ab arce sua corruptam annonam proiiceret, retinuissetque
1579  II|             permanebit sine superaddita corruptela peccati; quae erit uera
1580 III|                 LIBERABITUR A SERVITUTE CORRUPTIONIS IN LIBERTATEM GLORIAE FILIORUM
1581  IV|          aliquid faciatis cuius exemplo corruptus ipse corruat, uel scandalizatus
1582  IV|               grauentur corda uestra in crapula et ebrietate~ ~hoc est superfluo
1583 III|             creatores, nullos uidelicet creare uel generare Deo per praedicationem
1584   I|            angelorum, [sed] uel hominum creasset quem malum futurum esse
1585 III|              nonnullis bonis, quae Deus creat, saepe concupiscentiam incurrimus
1586  IV|      substantiae natura tamquam ab ipso create, ut esset PER IPSUM scilicet
1587 III|           reformare imaginem Dei in qua creati sunt, peccatis quae eam
1588 III|                 Creaturam eos dicit qui creationem Dei in se ipsis incorruptam
1589  II|                erat pars illa membri, a Creatore fieri non debuit, si necessaria
1590   I|        SERVIERUNT CREATURAE POTIUS QUAM CREATORI, QUI EST BENEDICTUS IN SAECULA.
1591  IV|           meminit Augustinus, quaelibet creature quantum in se uespera est,
1592  IV|             Uniuersa propter semetipsum creauit Deus, impium quoque ad diem
1593 III|                mendacii non sum cum sic credam sicuti dico. Potest quippe
1594  IV|              cum carne deficere penitus credantur? Sed profecto si illi quoque
1595  IV|            persistat fide quam erroneam credat, aut sibi partem eligat
1596  II|          insignia enuntiari nobis posse credatis? Unde si replicetis historias
1597   I|           factam, de his uidelicet quae credenda sunt, tam de poenis impiorum
1598  II|          impotens ad generandum Abraham credendus est qui, mortua Sara, postea
1599  IV|               MANUS MEAS AD POPULUM NON CREDENTEM, ET CONTRADICENTEM.~ ~AD
1600  IV|               uocatus est; et cum primo credidisset, quasi in nostrae fidei
1601  IV|               ENIM ALIQUANDO ET VOS NON CREDIDISTIS DEO, NUNC AUTEM MISERICORDIAM
1602  IV|              Creditis in Deum, et in me credite.~ ~
1603  IV|         obedientes; quale est illud:~ ~ Creditis in Deum, et in me credite.~ ~
1604   I|                  cessatura. Quasi etiam creditor eloquiorum quorum Deus dicitur
1605  IV|               fides habet et de eo quod creditum fideles facit; quod uerbum
1606  IV|                 quae ex Iudaeis in Deum creditura est. Nam nec omnes Iudaei
1607  IV|                  in uespere autem mundi crediturus diuidet inter Nouum Testamentum
1608  IV|           maxime reticuisse uel uelasse creduntur. ~ ~PROPHETARUM dicit potius
1609 III|             iuxta quod scriptum est:~ ~ Crescentem sequitur cura pecuniam.~ ~
1610  IV|                illa exsurgens in magnam creuit ramorum fructicem.~ ~
1611  II|             post multa etiam perpetrata crimina per gratiam suam liberat,
1612   I|             testatur, mortifera, id est criminalia, peccata significat quae
1613  II|               opponi potest de quolibet criminaliter peccante qui ad uitam praedestinatus
1614   I|              singuli defendentes, alios criminosos iudicabant.~ ~IN QUO ENIM,
1615  IV|      protectionis erigendo ab imbre nos criminum, ab ardore tentationum et
1616  IV|          Neminem uestrum baptizaui nisi Crispum et Gaium.~ ~ET UNIVERSAE
1617  IV|        iustitiae deerant, sicut ipsemet crofitetur dicens:~ ~ Nisi abundauerit
1618  II|          scilicet Christus corporaliter cruci, fixus mortuus est, ita
1619  II|               diuitem damnatum diabolus cruciabat, licet minus eum torqueret?
1620  II|                 ob hoc maioribus poenis cruciandum. Unde nonnullam in hac remissione
1621  II|                 hic consolatur, tu uero cruciaris~ ~et insuper~ ~ chaos magnum
1622  II|                periculo parnulorum, cum cruciatibus tenerae et innocentis infantiae,
1623 III|                quae passibilia erunt et cruciatui apta, sed PROPTER INHABITANTEM
1624  IV|                  quibus anima paenitens cruciatur et contra semetipsam quasi
1625  IV|            quippe est per ipsos qui eum crucifigentes nomen eius delere crediderunt.
1626  II|              baptismum mori credamus et crucifigi, id est omnem transgressionem
1627  IV|                 Iudaica perfidia in sua crudelitate impoenitens exstitit, duriori
1628   I|              illa potius iustitiae quam crudelitatis intelligatur et deliberationis
1629  IV|               qui frangentes exteriorem crustam mica interiore saginantur.
1630  IV|               ex eis peiora proueniunt. Cubilia proprie ferarum sunt uel
1631  IV|           Iudaica. Soli Domino seruimus cuicumque seruitium impendamus, si
1632  IV|              contentione, hic praecipue cuidam peruersae contentioni in
1633   I|                 Quippe quod per gratiam cuinis collatum est, ex dono ei
1634 III|             FORTITUDO, id est uiolentia cuiuscumque potestatis.~ ~
1635  IV|            fuerant.~ ~QUAE erit, id est cuiusmodi, scilicet assumptio Iudaeorum
1636  II|                 etiam in Christo factum culpabitis, qui et circumcisus est
1637  II|                uidentur pessima et ideo culpanda, cum iussione fiunt dominica,
1638  IV|              MONERE.~ ~CERTUS SUM. QUOS culpando diu terruerat, laudando
1639  IV|                 dispositione, nequaquam culpandus est nec ab hoc absoluendus
1640  II|         iussione fiunt dominica, nullus culpare praesumit. Alioquin Hebraei
1641 III|             potius opera quam desideria culparent: PECCATUM NON COGNOVI id
1642   I|                  saepe ex uitio hominis culpari scientia solet, quasi scientia
1643  IV|            defendatis, hoc est proprias culpas excusetis, SED DATE LOCUM
1644   I|               uoluntas tua.~ ~Quis enim culpet dum Dominus per gratiam
1645   I|            exhibere nec propriis quidem cultoribus licet?~ ~ Haec dicta sunt
1646  II|              Dominus ad Iosue: Fac tibi cultros lapideos et circumcide secundo
1647  IV|           remoti fuerant, tanto nunc ad culture Dei maiori copia propinquauerunt,
1648 III|                  id est publicum dinini cultus officium in tabernaculo
1649 III|              omnes generaliter auertere cupiebam sicut scriptum est:~ ~ Ut
1650  IV|                  gloriam sibi acquirere cupierunt; uel sibi etiam inferentes
1651 III|               Nitimur in uetitum semper cupimusque negate.~ ~
1652  IV|                quod apud Romanos facere cupit.~ ~
1653   I|                 est non attendentes uel curantes QUONIAM QUI TALIA AGUNT,
1654  IV|          ueniens, potionem offerret qua curari ille possit, sed nequaquam
1655  IV|               quae est culpa infirmi si curationem oblatam non suscipit i aut
1656 Pro|               epistolas sub uno corpore curauit colligere.~ ~Item, idem:~ ~
1657   I|                ABSIT!~ ~QUID ENIM? Quae cure, diceret aliquis, de eloquiis
1658  II|               mundanarum sollicitudinum curis fluctuant et earum amaritudines
1659  IV|                 id est usitatum naturae cursum uen unt, ut leprosos mundare
1660  IV|           SEPTEM MILIA VIRORUM, QUI NON CURVAVERUNT GENU BAAL.~ ~SED QUID DICIT?
1661   I|                 et Iudaeo communis est. Custodia itaque legis spiritualem
1662  II|                quo non posuerit ori suo custodiam. Cur non simili forma incircumcisus
1663  II|           eroque Deus eorum. Et tu ergo custodies pactum meum et semen tuum
1664 III|              ipsis incorruptam satagunt custodire, ac reformare imaginem Dei
1665  IV|               uerba labiorum tuorum ego custodiui uias duras.~ ~Quam quidem
1666  IV|               immunda sunt quanto minus custodiuntur ideoque 'commune' pro 'immundo'
1667  IV|           OMNIBUS quae pro hoc debetis; CUT TRIBUTUM scilicet debetis,
1668  II|              Non enim erat magnum illam cuticulam ad imperium Dei amputare,
1669   I|                  etc.~ ~Idem, in psalmo CXVIII:~ ~ Omnia opera uel bona
1670 III|          impugnationem. Et quia, ut ait Cyprianus, martyrem non facit poena
1671  IV|           potius quam propter ipsos. Qu~d est autem improperare Deo
1672  IV|             CIBA ILLUM: SI SITIT, POTUM DA ILLI: HOC ENIM FACIENS,
1673  IV|              auctoritatem fidei nostrae dabat populus ille conuersus,
1674  II|                 et seminis tui post te, daboque tibi et semini tuo terram
1675  II|            efficiatur.~ ~Credunt itaque daemones quoque et reprobi Deum,
1676   I|            SERVIERUNT CREATURAE, id est daemoniacis spiritibus quos inhabitare
1677   I|                 est illud Hieronymi, Ad Damasum papam, de filio prodigo:~ ~ "
1678 III|               ut diximus, creatores qum dammodo sunt, iuxta quod hic ipse
1679   I|                etiam ignoras quia tanto damnabilior es quanto maiori patientia
1680  IV|                 hoc est non propter hoc damnabitur quod uel zelo legis abstinet,
1681   I|                 peribunt quidem, id est damnabuntur, sed SINE LEGE PERIBUNT,
1682  IV|           infideles de infidelitate sua damnandi sunt, cum unusquisque fidem
1683  IV|           dubitando, si non penitus eam damnando.~ ~
1684 III|               et quasi corrigendus, non damnandus, flagellandus, non occidendus,
1685   I|              non exspectant, sed statim damnant et perire reum cogunt, absque
1686  IV|        recompensatione alicuius commodi damnarentur a Deo qui omnibus malis
1687 III|                quia eius obedientia uos damnaret. Et hoc est MORIEMINI, hoc
1688  II|               MULTI MORTUI SUNT, id est damnati, sicut paruuli non baptizati
1689  II|             peccati eius causa aeternae damnationi ita deputamur, ut, nisi
1690  II|            paenitentia poenas deleuerit damnatorias, id est gehennales. Tunc
1691  II|          requiescebat, sicut et diuitem damnatum diabolus cruciabat, licet
1692  IV|                ne hinc iudicemini atque damnemini; et ipse alibi Apostolus:~ ~
1693  II|                subueniant, aeternaliter damnemur.~ ~Et notandum quod licet
1694  II|                 diem morientibus, utrum damnentur, cum eos uidelicet nondum
1695  II|                uel habens caritatem qui damnetur. Rursum nemo sine baptismo
1696  IV|                uerborum quam ex iactura damnorum in odium accenduntur.~ ~
1697 III|       praeceptum, nisi cuius obedientia damnosa est. Sicut fuit praeceptum
1698  IV|                suo pollnunt animam, sed damnosum est tamen hoc scienter comedere
1699  IV|           uidelicet alterum pro talibus damnundum esse reputando, [IUDICEMUS];
1700  II|    multiplicando et de terra Chanaan ei danda uel semini eius. Saepius
1701  II|     promissiones, de semine scilicet ei dando uel multiplicando et de
1702  IV|           uitandum salubre est. Exemplo Danielis qui a uino quoque infidelis
1703 III|                haec quae dedit, propter dantem bona sunt.~ ~Item:~ ~ Ipsum
1704  IV|                quia uacantes potibus et dantes symbola consumentur.~ ~Haymo:~ ~
1705  IV|                 est ad gloriam sui, non dantis, sapientiam suam accommodare.
1706  II|               te de Hur Chaldaeorum, ut darem tibi terram istam et possideres
1707  II|                quam per ilium incommode daret. Longe quippe est Deus pronior
1708  IV|        HUMILIBUS, quibus uidelicet Deus dat gratiam superbis resistens,
1709   I|             abstulit gloriationem legis datae per hoc quod non faciunt
1710   I|            aliquis, de eloquiis diuinis datis illi amulo, cum propter
1711  II|                Apostolus ait, id quoque Dcus uobis reuelabit, corrigendo
1712  IV|             Destruat te Dominus, paries dealbate.~ ~Sed quia zelo iustitiae
1713  IV|           conscientiam suam eis parcere debebant? Quippe si parcerent, contra
1714  IV|                 sui erroris culpa minus debebatur.~ ~SICUT SCRIPTUM EST in
1715  IV|         unumquemque quantum me diligere deberem, omnes aequaliter a me diligendi
1716 III|           sincere agis; et pro illa qua debes remuneratione, sicut ipsemet
1717  IV|                infirmiores sunt in fide debilitatem tolerare, ET NON NOBIS PLACERE,
1718  II|                ideo quia ille qui nihil debilitatis ex corruptione peccati traxit,
1719 III|              scilicet gloriae filus Dei debitae, exspectatio fidelium omnium
1720  IV|              hoc est ita uos ab omnibus debitis absoluite, ut nihil praeter
1721  IV|               eis mittendo. Voluit enim debitorem se teneri promittendo, ut
1722   I|                 est reos esse et poenae debitos tamquam transgressores.
1723 III|               uel effectus proprius eis debitus, MORS EST, animae uidelicet,
1724  IV|               quem scit a iudice occidi debuisse.~ ~NON FURABERIS, id est
1725   I|              honorem et sacrificia quae debuissent uero Deo exhibere, qui uidelicet
1726 III|                 et unde peccatum uitare debut amplius incurri.~ ~
1727   I|        prouidere queant, cum in omnibus decantat quisque religiosus:~ ~ Fiat
1728   I|                  Denique et Saluator ad decem leprosos quos mundauerat
1729   I|              tam mirabiliter facta, tam decenter ornata, quantae potentiae,
1730   I|             illud apostolorum concilium decernebat decret a, gentib us scribens
1731  IV|               potius quam conuertendos. Decet etiam quemque bonum uirum
1732   I|           Hebraico non habentur, tertii decimi psalmi Apostolus usurparit:
1733   I|                  Hic uero Apostolus non decipere sed admonere intendit.~ ~
1734   I|                ipsam orationem FACIO et decipi non potest et qui solus
1735   I|              significatio cum uoluntate decipiendi'. Hic uero Apostolus non
1736 III|                 Augustini uerbis aperte declaratur quae sit uera in aliquem
1737  IV|                scilicet gentium penitus declinans ut eis omnino uacarem.~ ~
1738  II|             quod supplicium unusquisque declinat, tum etiam irrisionis turpitudinem
1739  IV|               interdum secundum patriam declinationem Graecam Romanamque proferri.
1740 Pro|           sufficiebat, non ad ecclesiae decorem uel ipsius salutis amplificationem.
1741   I|        apostolorum concilium decernebat decret a, gentib us scribens ut
1742 Pro|     dispensationes, ut sunt canones uel decreta, regulae monachorum et plurima
1743  IV|              praecipuos, salutare ipsos decreuit, ut tantorum testimonio
1744  II|                mystical poneret nisi in dedecoratione uerecundorum locorum, et
1745   I|                contra naturam cogant et dedecorent CORPORA SUA contumeliosis
1746  IV|                 suscita amicum tuum. Ne dederis somnum oculis tuis, ne dormitent
1747   I|              sanguis illius est, et ego dedi uobis ut ex ipso super altare
1748  IV|                     Praeterea cum legem dedissent non molestari eos qui ex
1749  IV|      PRAETERIENS VIDEAM VOS, ET A VOBIS DEDUCAR ILLUC, SI VOBIS PRIMUM EX
1750   I|           tabernaculi iugulanda uictima deducatur, tamdiu potuit legitime
1751  IV|                 eos uiderit. Bene dicit deduci se ab illis, quasi tutum
1752 Pro|      prouidentiae Petrum ad urbem Romam deducit. Iste adueniens primus in
1753  IV|                  nouissima autem illius deducunt ad mortem.~ ~Et ad Cain
1754  IV|               ad plenitudinem iustitiae deerant, sicut ipsemet crofitetur
1755 III|          perfectione ei per ignorantiam deerat, quia lex tacuerat, uel
1756 III|               ad integritatem iustitiae deesset obedientibus sibi, nec opus
1757   I|               superfluum est signum ubi deest per negligentiam signatum.~ ~
1758   I|            habetis regem nisi Caesarem, defecit iam princeps ex Iuda, uenit
1759  II|            PROPTEREA SICUT. Littera hic defectiua uidetur nisi eam superioribus
1760  IV|                exsultate uel de ipsorum defectu compatiendo contristemini.
1761  IV|                 in se considerate quasi defectum habet, in laude uero creatoris
1762  IV|               ipsi responde ut te ipsum defendas ab inconuenienti, si te
1763  IV|      excesseritis, NON VOSMETIPSOS inde defendatis, hoc est proprias culpas
1764  IV|              ipsis etiam eripiendis seu defendendis periculum uel damnum incurrimus.
1765  IV|                illatam sustinentes quam defendendo corpus animam uestram uulneretis,
1766 III|             cuius quidem patrocinio uel defensione quam securi esse ualeamus
1767   I|             soli damnantur sed quasi ad defensionem sui sociam quaerunt multitudinem.~ ~
1768   I|           sententiam iudicii approbatam defensorem inueniunt.~ ~
1769  IV|             caelum ualet conscendere ut deferat illud ad nos, ut audiamus
1770  IV|                 carne tegi et cum carne deficere penitus credantur? Sed profecto
1771  IV|            exemplo positus, plurimum ne deficeret sustentandus erat. Denique
1772 III|             agone praesentis certaminis deficientes.~ ~
1773   I|                 in rationibus reddendis deficiunt.~ ~VIRTUS ENIM, ac si diceret:
1774  IV|           reprehensibilis erat? Sed hoc definiendum illi loco reseruamus.~ ~
1775  II|             propter eos, saluandos esse definimus absque baptismo, nisi interueniat
1776  IV|        existimationem sequens praesumit definire, cum nec per Deum adbuc
1777  IV|               adulator apud philosophos definitur blandus inimicus. Veritas
1778  IV|              spoponderis pro amico tuo, defixisti apud extraneum manum tuam;
1779 III|                commemorans ait:~ ~ Quod defles id amasti.~ ~Saepe etiam
1780  IV|                abscondi prohibuit, quia deforme est quod occultatur, et
1781  IV|              iustititiae atque uirtutum defuerat; et praetermissis innumeris
1782 III|               obedire, potest, lege iam defuncta, ad libertatem Euangelii
1783  IV|           ARISTOBULI. Fortassis hic iam defunctus erat, quem satis laudat,
1784  IV|                   QUOD SI DELIBATIO est degustatio alicuius partis sumptae
1785   I|                 uel uituperare a quibus dehortantur.~ ~VENENUM ASPIDUM, quod
1786   I|                statim epistolae exordio dehortetur. Poena praecedentis peccati
1787 III|            alicuius humanae gloriae uel deiectio atque humiliatio in quantamcumque
1788   I|                Est namque per ingenitam deitatem omnipotens et per omnipotentiam
1789   I|                siue diuinitatis, id est deitatis, diuina specialiter exprimitur
1790  IV|           altare Dei sacrificium per me delatum.~ ~ACCEPTA, id est placens
1791  II|              pulchrum oculis aspectuque delectabile, et tulit de fructu illius
1792 III|            itaque tantum, non adulterio delectamur quia nihil ad uoluptatem
1793 III|           uoluntas seu uoluptas, id est delectatio, dicitur, sed cum eum uelle
1794   I|           aliquod peccandi genus in quo delectentur; PARENTIBUS NON OBEDIENTES,
1795  IV|           dicitur, mutando scilicet uel delendo quod fecerat, non improbando
1796 III|                 sunt, peccatis quae eam delent uel maculant, quantum ualent,
1797  IV|                crucifigentes nomen eius delere crediderunt. De qua quidem
1798  II|                in baptizatis omnia esse delete peccata.~ ~UT ULTRA, hoc
1799  II|               in caeteris per baptismum deletum, in filiis puniatur qui
1800  II|                prius paenitentia poenas deleuerit damnatorias, id est gehennales.
1801 III|                peccato damnauit [id est deleuit] peccatum.~ ~Quia remissionem
1802  II|             quam ipsam animi facultatem deliberandi ac diiudicandi id quod uelit
1803  IV|               scilicet diiudicandis uel deliberandis de quibus nulla adhuc discussio
1804  II|                deliberat, quia tamen ad deliberandum aptus sit, libero non caret
1805  II|               Unde etiam qui nihil actu deliberat, quia tamen ad deliberandum
1806  IV|               est iam apud me, ponendum delibero in ecclesia humile fundamentum,
1807  II|              quod nihil remissum, nihil delicatum pollicetur aut molle? Quod
1808  IV|               nouimus, et Moysen ueniam delinquenti populo propter merita patrum
1809  IV|              MISERETUR, id est ignoscit delinquentibus in se laetus et sine omni
1810   I|                 operantis malum, id est delinquentis, comparatione scilicet aliorum
1811   I|        contingere idem qui tam grauiter deliquerat attendens, aiebat:~ ~ Tibi
1812   I|            contra propriam conscientiam deliquerent, aliud in corde habebant
1813  II|           mortnus dicitur, tum quia nos deliquimus propter quod ille moreretur
1814 Pro|         obediuit mihi~ ~et minime antea deliquissent in his quae egerant, qui
1815   I|                 qui grauiter nonnumquam deliquit, non Abraham qui maxime
1816  IV|                 antea gentilitas, uario delusa errore, uel ex insensatis
1817   I|              est circumcisorum? Hoc qui dem quasi expositio praecedentis
1818  IV|                 DIVITIAE SUNT MUNDI, ET DEMINUTIO EORUM DIVITIAE GENTIUM:
1819   I|             septem diuinae gratiae dona demonstramus. Recte ergo donum Dei, quod
1820  IV|                 describenda; et insuper demonstrandum quomodo, praetermissa Dei
1821 III|                 mente, merito in igneis demonstratus est linguis, cum eorum scilicet
1822 III|               excellentiorem uiam uobis demonstro~ ~et post pauca:~ ~ Sectamini
1823 III|              qui ecclesiae praeest duos denarios Veteris ac Noui Testamenti
1824  IV|         conseruetur et uitiorum fomenta denegentur. Non ergo ait simpliciter
1825  IV|             malignantium quam psalmista denotat, eodem affectu dilectionis
1826  IV|              quanto in orante maior est denotio.~ ~
1827  IV|                 eius et manifestationem denotione postulat; de qua dicitur:~ ~
1828  IV|         proferimus, affectum nostrum et denotionem intellectu suo in Deum excitant
1829  II|           impleri, sicut est dentem pro dense et oculum pro oculo tollere
1830  II|           grauissimo pressi, dentem pro dente, oculum pro oculo et caetera [
1831  II|           manducauerunt uuam acerbam et dentes filiorum obstupuerunt".~ ~
1832  IV|            prius, sed porcis et canibus dentur. Aues uero et animalia caetera,
1833   I|               Ex aqua quoque et Spiritu denuo renascentes, nequaquam filii
1834  IV|              ultra mare' ad si dicatur 'deorsum'. 'post mare', id est in
1835  IV|          auretur ub erius in prole quod deperi it in arbore, quia plures
1836  IV|                  sicut et caro, cum qua deperire dicuntur cum caro deseret
1837   I|           tormenta nec malam uoluntatem deponent, cum diabolo confirmati,
1838 III|                hominem cum actibus suis deponentes, ipsum induamus Christum,
1839  II|                hominem cum actibus suis deponimus et induimus "nouum qui renouatur
1840  II|             boni principes terras eorum depopulantes atque depraedantes, etiam
1841  IV|             alienigenarum et mare simul depracdabuntur". Quod de unius Pauli apostoli
1842  II|                eorum depopulantes atque depraedantes, etiam bonis fidelibus qui
1843   I|               quae edocti et instabiles deprauant sicut et caeteras scripturas,
1844  IV|                 populorum, ipsum gentes deprecabuntur et erit sepulchrum eius
1845  IV|                  cur uerbis etiam ipsum deprecemur? Sed duabus id causis geri
1846  IV|              meo. Quod ut interim sicut deprecor obseruetis.~ ~GRATIA, id
1847  IV|                 uel imperitorum qui eos deprehendere non ualent.~ ~
1848 III|                 per rationem esse malum deprehendimus, sicut est concupiscere,
1849 III|               prauae consuetudinis iugo depressus ostendit, dicens se committere
1850  II|                 aeternae damnationi ita deputamur, ut, nisi diuinorum sacramentorum
1851  II|               mitissimae poenae neminem deputari, morte in infantia praeuentum,
1852  II|                 posterorum eius, id est deputat eos aeternae poenae tradendos.
1853  II|             praesenti saeculo septimana deputata est, octauus autem dies
1854  II|             tractet, siue ad poenam eam deputet siue ad requiem. Alioquin
1855  II|     superaedificetur, praeeunti gratiae deputetur. Remissis autem iniquitatibus,
1856  IV|          utriusque diuitiae, alius desi derio earum accensus laborem tolerat
1857   I|            interim excellentiae diuinae derogauerunt, non sufficit semel hoc
1858 III|              quia REUELATIONEM FILIORUM DES exspectamus sperando et
1859  IV|                 non per Ismael uel Esau descendens sed per BENIAMIN, et de
1860  II|            gentiles, ab Ismael uel Esau descendentes, in semine Abrahae sunt
1861  II|               his qui ex Abrahae stirpe descenderant mysterium circumcisionis.~ ~
1862  IV|            ipsum illuc oporteat aliquem descendere et mare huius saeculi ut
1863  II|           quoque abundantiam peccatorum descenderet. Et hoc est lex, scilicet
1864  II|                quoque et Isaac per Esau descendisse credatur, non tamen in semine
1865  IV|                si possumus, a nobis est describenda; et insuper demonstrandum
1866 III|              dilectio quam et Apostolus describens ait:~ ~ Non quaerit quae
1867  II|            beatitudinem, eodem propheta describente, in ipso statim capite libri
1868  IV|                 possit. Unde et cum eam describeremus, prouide 'propter Deum'
1869  II|                 impuritas. Idcirco ista desectio genitalibus infigitur quod
1870  II|             aliquis seruus dominum suum deserere uellet et alterius potestati
1871  IV|              deperire dicuntur cum caro deseret esse, non tamen corporeae
1872  II|           peccauerat, cuius obedientiam deseruerat. Si ergo Dominus dimittere
1873  IV|              terrenae potestati amplius deseruiret seu obediret, quasi tales
1874 III|                est daturus. Unde cum ei deseruis pro eo quod exspectas ab
1875  IV|                 respicias, numquam Esau deseruisse uel in aliquo subiectum
1876  IV|                 ad caritatem Dei qua ei deseruitur conscendit. Bene autem cum
1877 III|            nobis seruitia, quam his qui deseruiunt exhibendae sunt, ueluti
1878  IV|               utriusque diuitiae, alius desi derio earum accensus laborem
1879  II|          sciebat, et propter illam quam desiderabat hanc tolerabat; sicuti infirtnus
1880 III|         concupisces rem proximi tui nec desiderabis quae illius sunt.~ ~Quare
1881 III|                Quo enim certius id quod desideramus exspectamus, amplius in
1882 III|              ipsa dicenda, si male ipsa desideremus uel male ipsis utamur.~ ~
1883  IV|              implenda ferueatis et boni desiderii uoluntas apud Deum sufficit.~ ~
1884   I|            naturae accensi sunt IN SUIS DESIDERIS, non naturae uoluptatibus.~ ~
1885 III|              quam ex carnalibus trahunt desiderius. Quod statim adiungit, dicens
1886  IV|               amicitia Christiana~ ~nec desides in amicitiis.~ ~HERMAM.
1887 III|         intelligendus erat quam is quem designabat Samaritanus ille qui misericordiam
1888  II|                eumdem uirum specialiter designare qui solus sine concupiscentia
1889  II|             tali ligno iustitiam potius designaret quam adipisceretur. ~ ~IUSTITIA
1890  II|                circumcisio datur, illud designari arbitror quod] praesenti
1891  II|            Abrahae filiorum circumcisio designetur exterior, per quam, ut dictum
1892   I|              QUOD, uidelicet quia a Deo desipuerunt, ut falsa animalia, id est
1893  IV|           scandalizet, eum sic iudicare desistat.~ ~AUT si non iudicas, QUARE
1894   I|           perseuerantis in malitia, non desistentis; qui etiam inter ipsa tormenta
1895  IV|              PRO ILLIS ut saluentur non desisto. Unde et ecclesia singulis
1896 III|              didicissent. A quibus enim desperamus, non multum aut diu eorum
1897  IV|                ostendit proprio exemplo desperandum non esse quia et ipse ad
1898 III|               SUNT etc.~ ~VOS AUTEM. Ne desperarent Romani quibus scribebat,
1899  II|        adhortatur. Cum primitus Abraham desperasset de Sara, sperauit de Agar
1900   I|            acciderat, quorum quidam iam desperati dicebant:~ ~ Nos autem sperabamus
1901   I|                 relicta sed ipsa quoque desperatione torqueatur. Et quia dixerat
1902  IV|                 gloriationem et Iudaeis desperationem auferre; et iam ad inuectionem
1903  II|                admirationis potius quam desperationis sint. Et quod adiunxit "
1904  II|                 innuitur quia de ea non desperauit. Quod nequaquam Sara fecisse
1905  IV|                in nullis deficiamus uel desperemus aduersis. Hoc est ipse Moyses
1906  IV|              diu terruerat, laudando ne desperent in fine mitigat, dicendo
1907  IV|          ASCENDET IN CAELUM? hoc est ne desperes de uita illa caelesti in
1908  IV|                      admonet populum ne desperet de spirituali illa legis
1909   I|                 INHONORAS, id est facis despicabilem, quantum in te est. Colorem
1910  II|          Abrahae peregrinantis, terrena despiciendo caelestis appetunt, ait:~ ~
1911  IV|             tantummodo praelatum, a quo destinantur, ipsi solummodo praelato
1912 Pro|               ad primae sedis ecclesiam destinatur. De hoc autem ita Haymo
1913 III|                VELLE. Probat se uirtute destitutum cum bonum quod uult, id
1914   I|            torquetur, omni spe euadendi destitutus est, ut nec spes ei ad remedium
1915  IV|         maledixisse legitur cui ait:~ ~ Destruat te Dominus, paries dealbate.~ ~
1916   I|            amputatio et concupiscentiae destructio, sed uera CIRCUMCISIO est
1917  II|            arbitrentur consecrationibus destruendas. Arbitror iam non otiosam
1918  IV|             fidei quod iam habet, in eo DESTRVERE.~ ~OMNIA QUIDEM, ac si diceret:
1919  II|              horam et in transitu morte detentus qui cito resurrexit, PRO
1920  IV|                  Et hoc est quod subdit determinans APTA IN INTERITUM, id est
1921  II|               satis ipsa uerba Apostoli determinant. Non enim ait simpliciter
1922  II|          Apostoli additum, ut uidelicet determinaret Abraham ex fide omnibus
1923  II|               in utraque hominum genera determinata.~ ~
1924  IV|           nondum praefinitum tempus nec determinatam personam cognoscere. Ad
1925  IV|               persona ipsa diuinitus et determinate ostensa, de qua promissum,
1926   I|                est qui faciat bonum, ut determinatio subderetur ne generaliter
1927  II|                 et semini eius ut supra determinauimus, ininncta sins. Scriptum
1928  II|            iustum. Hic aperte Apostolus determinauit, cum ait CREDENTI IN EUM,
1929   I|               semel hoc dicere ut magis deterreat auditorem a talibus.~ ~PASSIONES
1930  IV|                  VOLENS ad alios impios deterrendos OSTENDERE IRAM SUAM, id
1931  IV|             amplius laboris magnitudine deterretur, ac saepe id euenit ut qui
1932   I|            ipsius magnitudine ac labore deterritus.~ ~Et beatus Hieronymus
1933  IV|                capiant sed capiantur et detineantur, ne uia Veritatis incedant
1934 III|                A LEGE MORIENTES, IN QUO DETINEBAMUR, ITA UT SERVIAMUS IN NOVITATE
1935   I|              non solum hominibus quibus detrahunt uel nocere uolunt, uerum
1936  IV|        sentientes quasi bona eorum siue detrimenta, nostra esse reputemus.
1937  IV|            insultare de suae fractionis detrimento, et de tuo superbire statu,
1938   I|           Eustochium:~ ~ Quaestiunculam detulisti quod octo uersus qui leguntur
1939 III|        uulneratos ad stabulum ecclesiae detulit, et stabulario uel Paulo
1940  IV|              alicuius uel eum in aliquo deturpat seu inhonorat, non tam ei
1941  IV|            Adolescentiores autem uiduas deuita in ministerio diaconatus
1942   I|           summam etiam ignominiam uitae deuoluerentur, ut supra memorauit. Qui
1943  IV|                 interior clamor, id est deuotio animi ad Deum suspirantis,
1944  IV|                tantum appellat ostendit deuotum in caritate, non tamen uigilantiam
1945   I|                OMNIS AUTEM HOMO MENDAX, Deus-homo exclusus uideatur, ut de
1946  IV|                 quibus contra uitia uel diabolicas tentationes dimicant.~ ~
1947  II|                cum humanum peccare sit, diabolicum est, non humanum, perseuerare.~ ~
1948   I|                 fortior fortem alligare diabolum, utpote ille cui~ ~ Pater
1949  IV|             uiduas deuita in ministerio diaconatus praeponere.~ ~Sanctus Epiphanius
1950  IV|              nunc in orientalibus locis diaconissae mulieres in suo sexu ministrare
1951  IV|            locum:~ ~ Phoeben significat diaconissam fuisse matris ecclesiae;
1952  II|            potuisse credere iuxta illam dialecticae regulam:~ ~ Si enim quod
1953  IV|                  Christum induere recte dicamur.~ ~Et ut spiritaliter Christum
1954  II|               hoc est diuinae uoluntati dicate, utpote per fidem ab eo
1955  II|                 et propheta considerans dicebat:~ ~ In quacumque hora peccator
1956  IV|           ostendens uidelicet non aliis dicendos esse filios Abrahae nisi
1957 III|             AMEN.~ ~Sicut mox adnectit, dicenr: QUORUM sunt PATRES, secundum
1958 III|                 scriptum est de impiis, dicentibus de iustis:~ ~ Nos uitam
1959   I|               Apostolus, ut eam soluat. Dicerent enim Iudaei: tu dixisti
1960  II|               non recipio magis quam si diceres aliquem posse mori adulterum
1961   I|     profiteantur? Non enim ait "iam non dicetis uos seruos sed amicos" sed~ ~
1962   I|             amara illa maledictione qua dicetur reprobis in damnationem:~ ~
1963  IV|               inspirabat quae Apostolus dictabat seu proferebat, quae iste
1964   I|               SAECULA, quasi a sequendo dictae sunt ipsae temporum successiones.~ ~
1965   I|              Quos sensus non puto ex te dictos sed per te, certe aliquando
1966  II|           innocentem, ut, quod mirabile dictu est, dum legibus obtemperamus,
1967  II|                  Unde prophetae aliquid dicturi frequenter aiunt: Haec dicit
1968 Pro|             fidem quam apud Ierosolymam didicerant Romanis euangelizauerunt.~ ~
1969  IV|               acceperunt quod Noe a Deo didicerat, ut obseruarent a sanguine
1970 III|                non ignorent, quia legem didicerunt quae hoc docet, tempus uidelicet
1971  IV|                id est Spiritu reuelante didici, quamuis scilicet me transitum
1972 Pro|              uelimus quae implenda esse didicimus, uel uitare contraria. Iuxta
1973 III|                sperarent uel tanta esse didicissent. A quibus enim desperamus,
1974  IV|            Conditor pro se et pro Petro didrachma. "Tributum" dicitur a tribunis
1975   I|               prophetam dicitur:~ ~ Vox died illius amara, tribulabitur
1976  II|             humanae naturae substantia. Difficile quippe est, immo quodammodo
1977  IV|                  ut non conquerantur de difficili intelligentia legis quasi
1978   I|                  in quibus sunt quaedam difficiliora intellectu, quae edocti
1979  II|             uero circumcisionis horrore difficilis ad religionem uidetur accessus,
1980   I|    eruditissimorum iudicio tam litterae difficultate quam rationum subtilitate
1981 III|               sumus, ne propter labores diffidamus. Et ne quis obiiceret spem
1982  II|                de hac promissione quasi diffidenter loqui et risisse narretur.
1983  II|             caritas in cordibus nostris diffunderetur, quasi hoc magnum esset
1984 III|                OVES OCCISIONIS, hoc est dignae occisione et nihil ulterius
1985  IV|               Ambrosius:~ ~ Has uno ore dignas declarat in Christo.~ ~LABORANT,
1986  IV|               censum Caesari persoluere dignatus, proprio ad hoc nos hortatus
1987  IV|               EAM SUSCIPIATIS IN DOMINO DIGNE SANCTIS: ET ASSISTATIS EI
1988 Pro|                eam caeteris ciuitatibus digniorem efficiunt aut tutiorem reddunt,
1989 III|                 ANGELI, id est angelica dignitas, a quocumque nos tentante
1990  II|               facultatem deliberandi ac diiudicandi id quod uelit facere, an
1991  IV|                in talibus, his scilicet diiudicandis uel deliberandis de quibus
1992  IV|             immundam aut morticinam aut dilaceratam a bestiis quadraginta dies
1993  IV|                ad honorem tuum uel tuam dilatandam notitiam, spiritalibus canticis
1994  II|              nisi uidelicet ut in nobis dilataretur caritas Dei CHRISTUS MORTUUS
1995  II|                in labiis tuis~ ~hoc est dilatata usque ad inimicos caritas,
1996  II|            posteris secundum carnem est dilatatum, sed in paucis secundum
1997   I|             terrarum angulo, non ubique dilatatur. Cum subdit VESTRAM ATQUE
1998  IV|              seu mensem uel annum, sine dilatione nos id facere adhortatur.
1999  II|              illa de possessione terrae dilationem accepit, quae longe post
2000 III|                 quia non aequitatem rei dilectae sed utilitatem meam attendo.
2001  IV|                16:8] SALUTATE AMPLIATUM DILECTISSIMUM MIHI IN DOMINO.~ ~COGNATOS.
2002   I|           simpliciter, alio modo seruus dilectus CHRISTI sine seruus bonus.
2003  IV|          nolebat reddere laboribus quem dilexerat, et tu amare te credis cui
2004   I|           diligere, sicut scriptum est: Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem.
2005 III|                 si Deus quia me diligit diligam, et non potius quia quidquid
2006   I|         dicuntur, siue eos qui praesunt diligant, siue non, dummodo eis ita
2007  IV|            ipsum, cum nec se ipsum uere diligat qui a morte animae sibi
2008   I|               non potest nisi et statim diligatur.~ ~
2009  II|                Deum iam cognoscebant et diligebant, quamuis adhuc eis necessarium
2010   I|              senio susceptus potissimum diligebatur. Sic et Paulus inter apostolos
2011  II|             quoque, id est amplius Deum diligens, quisque fit post passionem
2012 III|      impenduntur officia.~ ~Haec quidem diligentissimi doctoris nostri Augustini
2013  IV|                adinonet discipulos: "Si diligereiis me, gauderetis utique quia
2014 III|               tunc proximum siue amicum diligeret, utique et Christum, et
2015 III|                 bonus, summe ab omnibus diligeretur.~ ~Quod autem fidelis anima
2016  II|           quomodo paruulos quoque poena dilnuii uel incendii Sodomitarum