bold = Main text
     Libergrey = Comment text
5530  IV|               ut resurgat. Virgo Israel proiecta est in terram suam, non
5531  IV|              arce sua corruptam annonam proiiceret, retinuissetque sibi aliquos
5532  IV|              mox occidantur et intralia proiiciantur, et caetera caro manducetur.
5533   I|             quasi puluis dissoluti quem proiicit uentus a facie terrae, id
5534 III|        meritorum suorum suffragiis quam prolatione uocis. Unde et cum dicimus:~ ~
5535   I|              nomine 'serui' simpliciter prolato coactam semper et non uoluntariam
5536   I|         ordinauit.~ ~Hieronymus uero in prologo Libri Hebraicarum quaestionum
5537 Pro|                                         PROLOGUS~ ~Omnis scriptura diuina
5538 III|               mihi, quia incolatus meus prolongatus est~ ~et rursum:~ ~ Super
5539 III|              illa haereditas, ut pro ea promerenda patiendum sit usque ad mortem
5540 III|             bonis scilicet operibus eam promerentes, REUELATIONEM FILIORUM DEI,
5541  II|              quid magnum sanctitas eius promereretur si suae tantum saluationi,
5542  IV|            scilicet quod nondum aliquid promeruerant MANERET PROPOSITUM DEI SECUNDUM
5543   I|              qui uidelicet cum scias me promeruisse ut non mihi promissa custodias,
5544  II|            natus esset, Dominum Abrahae promisisse sic fore semen eius innumerabile
5545  II|          intelligatur mentis, non risio promissi, et uerba illa quae sequuntur "
5546  II|            Gregorius attendens, diuersa promissionum genera in primo distinguit
5547 III|             uidelicet sine ipso in lege promisso lex adimpleri nullatenus
5548 III|               et maxime concupiscentiam promissorum, quantacumque esset, non
5549   I|          eloquiis, hoc est his quae ibi promittebantur uel praedicab.antur NUMQUID
5550  II|               ad generationem filii qui promittebatur.~ ~CUM, id est quamuis,
5551  IV|              itaque Spiritus per Isaiam promittens ait: ERIT RADIX IESSE, hoc
5552  IV|                DOMINO. Haymo:~ ~ Id est promotum ad sacerdotium.~ ~EIUS ET
5553 III|               et de uirtute in uirtutem promouemur.~ ~
5554  IV|                 non diuersa spe ad illa promouentur sed una et eadem trahuntur.~ ~
5555  IV|             instruat et ad perfectionem promouere intendat.~ ~
5556  IV|                  quod similiter eum non promouit? Nullum profecto ostendere
5557  II|                 fragili et ad peccandum prona humanae naturae substantia.
5558 III|                MORTIS HUIUS? id est ita prong et praeparato ad interficiendam
5559   I|                  id est affectus habent prongs ad homicidia, etsi opere
5560  II|            daret. Longe quippe est Deus pronior ad bonum conferendum quam
5561 III|                carnales intueor, id est pronos relabi ad peccata, humanitus
5562  IV|             transisse sapienter et ideo pronuntiatum probum secundum quae ipse
5563   I|               est quantum in me est iam pronus sum et uoluntarius in soluendo
5564   I|               quae adnectit, quasi loco prooemii praescribit, ut eos uidelicet
5565 Pro|            ceperunt.~ ~At uero Haymo in prooemio Expositionis praesentis
5566 III|                summo beneficio in nobis propagatam.~ ~Origenes:~ ~ Verius,
5567  II|           habemus, caritas in nobis est propagate, quia per hoc quod tenemus
5568  II|                exemplo fidei magis quam propagatione carnis filios Dei praeparare.
5569  II|       originalis peccatum una cum prole propagatur, hoc sacramentum fieri oportuit,
5570  IV|                ceti... etc.~ ~in multam propaginem fidelium resurgendo pullulauit
5571  IV|             multas ramusculorum emittit propagines, ita IESSE, patre Dauid,
5572  IV|                omnium origine innumerae propaginis fructus in ecclesia nascerentur? '
5573  II|               membro, per quod carnalis propago ministratur, amputare aliquam
5574 III|             istam quam propter aeternam properarent; et huius qualicumque refrigerio
5575  II|             pertinere. Quod Testamentum prophetabatur cum dicitur per Ezechielem
5576  IV|        desiderauit quod dicitur sed non prophetali ueritate completur. Nemo
5577   I|               Unde et propheta quasi a "prophetando" id est praedicendo dicitur.~ ~
5578  II|            tantum plebis Iudaeae sancti prophetantes exspectauerunt, sed fuisse
5579 III|                 eis pendere totam legem prophetasque dixerat.~ ~Item:~ ~ Dominus
5580   I|               caetera quae in Saluatore prophetata sunt.~ ~Augustinus, in psalmo
5581  IV|                 reprobationem manifeste prophetatam docuerat, ne hinc maxime
5582 III|              spiritualia magis autem ut prophetetis~ ~hoc est ut officium prophetarum
5583   I|               Christianos.~ ~Quod si et propheticae auctoritatis laudem philosophico
5584  IV|               sanctis dicuntur magis ad propheticam enuntiationem quam ad desiderium
5585  IV|               modus qui olim latebat in propheticis scripturis nondum expositis,
5586  II|                 reseruandi, iuxta illud propheticum:~ ~ Non iudicabit Dominus
5587   I|                 ELOQUIA DEI in lege uel prophetisc Quod quidem donum et eos
5588  IV|               coronae suae perceptionem propinquat. Sibi uiuere uel sibi mori
5589  IV|                culture Dei maiori copia propinquauerunt, ut ubi abundauit peccatum
5590  IV|            bonds operibus superadditis, propinquiores sumus ad percipiendum aeternae
5591  IV|                SOMNO SURGERE. NUNC ENIM PROPIOR EST NOSTRA SALUS, QUAM CUM
5592  IV|          promittendo, ut solutor fieret propitiando.~ ~
5593   I|                 ut ex ipso super altare propitiaretur pro animabus uestris, quia
5594  II|              sed solis credentibus haec propitiatio proponitur a Deo, id est
5595  II|             commissa transgressione, et propitiatus est eis Deus propria ipsorum
5596   I|         CHRISTUM, hoc est [ei] qui mihi propitius factus est sicut et caeteris
5597   I|              Dominum filios numquam cum propnetatis significatione cognoscimus.~ ~
5598  II|                uniuersam legem quam ego proponam hodie ante oculos uestros?~ ~
5599  IV|            exemplum episcopis Apostolus proponit, ut cum pauperes ecclesias
5600  II|            credentibus haec propitiatio proponitur a Deo, id est constituitur,
5601  IV|              creator est.~ ~Quidquid ad proposita homo iste respondeat, quasi
5602   I|               esset?~ ~Sed harum quidem propositarum quaestionum solutiones Theologiae
5603   I|                 in caeteris rebus uires propositionum diligenter attendamus, quando
5604  II|            exemplo ad imitandum omnibus propositus est.~ ~
5605  IV|              secundum quod Deus apud se proposuerat et in prouidentia sua ab
5606   I|            IGNORARE FRATRES: QUIA SAEPE PROPOSUI VENIRE AD VOS (ET PROHIBITUS
5607  II|               aduersum; ut, quemadmodum proposuimus, quocumque modo Deus tam
5608  II|              quidem ipsa constructionis proprietas exigere uidetur, ut cum
5609   I|             potius quam ex naturae suae proprietate uenit; nec tam naturale
5610  IV|  significationem, non praemissi nominis proprietatem, relatiuum nomen subponit
5611 III|               amplectuntur affectu quam proprios seruos, a quibus quotidiana
5612  IV|           gratia. Et note quod superius propt er promissionem udaeis fact
5613 III|             PERSECUTIO de loco ad locum propulsio.~ ~PERICULUM mortis apparatus.~ ~
5614 III|                 coercere ne ad illicita prorumpant, sed ad coronam proficiant;
5615  II|              etiamsi in operationem non prorumpat; et utrum opus exterius
5616   I|                excellentiae elus laudem prorumpens:~ ~ Sicut et carissimus
5617  IV|               et facile in contentionem prorumpit et litiget. Aemulationem
5618   I|               stultitiam, immo insaniam proruperunt, tam per infidelitatis errorem
5619  IV|          ISRAELITA, id est Iudaeus, non proselytus, et de genere ABRAHAM, non
5620   I|              est.~ ~Nunc autem litteram prosequamur.~ ~
5621 III|        quaecumque accidunt sanctis, tam prospera scilicet quam aduersa, IN
5622 III|        utilitatem, ac si diceret: neque prosperitas aliqua humana neque aduersitas;
5623   I|              eum plium dexterae, id est prosperitatis seu fortitudinis appellaret
5624  IV|           extrahit, ita Paulus miracula protectionis erigendo ab imbre nos criminum,
5625   I|                 eum dirigit, his uerbis protestatus est: ~ ~ Libello tuo lecto,
5626  IV|      perfectionem tam Dominus ipse quam protomartyr eius Stephanus in passoonibus
5627 III|                  Item:~ ~ Duo praecepta protulerat atque in eis pendere totam
5628   I|               quae de Leuitico superius protulimus, etiam hoc refertur: "Homo
5629   I|             praedicta ira et indignatio proueniant. TRIBULATIO enim ANGUSTIA
5630  IV|           facias; ET PAX, inde scilicet proueniens, id est concordia cum fratribus,
5631   I|             irae dico, id est uindictae prouenientis ex iudicio iustae deliberationis
5632 III|                 quo eueniunt necessario prouenire, cum uidelicet sic a Deo
5633  II|               credens, QUIA QUAECUMQUE: prouidam Dei repromissionem ostendit
5634  II|              damno plurimorum utilitati prouideatur.~ ~Potest etiam contingere
5635  IV|      apostolorum discretionem psalmista prouidebat cum diceret:~ ~ Dies diei
5636  IV|             malum pro malo reddentes et prouidendo bona etiam coram hominibus.~ ~
5637  IV|                 etiam de honore ipsorum prouidendum admonet, dicens HONORE INVICEM,
5638  IV|             ITERUM. Per Isaiam scilicet prouidens ecclesiam tam ex Iudaeis
5639  IV|    PRAEVENIENTES, hoc est inter uos hoc prouidentes, ut, cum alius uos honorare
5640   I|                 prouidet quam ipsi sibi prouidere queant, cum in omnibus decantat
5641  IV|          exauditus. Haymo:~ ~ Illyricum prouincia est, finis Asiae et principium
5642  IV|                 et apostoli de singulis prouinciis et locis, in quibus praedicabant,
5643  IV|                 quam de religione fidei prouisum esse. Sic enim In Hexaemeron
5644   I|           confirmando et ad amorem suum prouocando. Sed hoc PRIMUM, id est
5645   I|                 nisi me epistolae illae prouocarent quae leguntur a plurimis
5646  IV|              est orando uel conquerendo prouocat Deum ad uindictam in nequitia
5647  IV|                   quomodo ad aemulandum prouocem carnem meam.~ ~
5648  IV|          imitationem sui conuertant uel prouocent. Aemulari aliquem est zelum,
5649  IV|               SI QUO MODO AD AEMULANDUM PROVOCEM CARNEM MEAM, ET SALVOS FACIAM
5650  IV|           Congruam assumit Apostolus ex proxime dictis obiectionem, quasi
5651  II|              nascitur.~ ~Utrum autem ex proximis quoque parentibus sicut
5652  IV|                 adiungatur. Ille etenim prudens apud semetipsum dicitur
5653  IV|               APUD VOSMETIPSOS, hoc est prudentiam uestram, si quam habetis,
5654  IV|                  Quod statim testimonio psalmistae conuincit dicens: ET QUIDEM,
5655  II|                Paruulis autem qui iuxta psalmistam in iniquitatibus concepti
5656   I|                 sicut et ipsum qui hunc psalmum composuit, et sub gratia
5657   I|                 uersiculi qui in nostro psalterio habentur, in Hebraico, teste
5658  IV|                 et ego mitto uos.~ ~Hic pseudo tangit apostolos, quit non
5659  IV|                habeas efficaciam, sicut pseudo-apostoli faciebant.~ ~IN OBEDIENTIAM
5660  IV|         conuertendos.~ ~IMPENDIEBAR, ut pseudoapostolorum commenta excludat, dicentium
5661  IV|                figulorum, et utilitatem publicam et commune commodum atque
5662  IV|                 Quae communicantur siue publicantur, tanto amplius immunda sunt
5663  II|            peccatis uere poenitet sicut publicanus qui de templo descendit
5664   I|         miraculis confirmata. Quae enim publico iudicio damnantur, aperte
5665 III|                    ET OBSEQUIUM, id est publicum dinini cultus officium in
5666  II|            octauam diem a circumcisione pueri inhibeantur, uidetur crudelis
5667  II|                  uideatur asperum super puero et super ancilla tua. Omnia
5668  II|            placere ualeamus, uel quando pugillatorie uel gladiatorie insistimus
5669  IV|          sublatam. Contra lacrymal eius pugnant tuae. Ille nolebat reddere
5670  IV|       Hieronymus, In Amos, libro II:~ ~ Pulchre adulator apud philosophos
5671  II|            esset lignum ad uescendum et pulchrum oculis aspectuque delectabile,
5672  IV|                fidelis asina est, mater pulli, id est pariens in fide
5673 III|                ex qua scilicet caritate pullulare mendacium non potest. Unde
5674  IV|                 praesenti similitudirle pulsatus, sed multo magis unde eum
5675  IV|             fieri ut quia illo tempore, pulsis ex Vrbe Iudaeis per praeceptum
5676  II|                 eius innumerabile sicut puluerem terrae, et alil uice postea
5677   I|             corrumpentes, ut sint quasi puluis dissoluti quem proiicit
5678  IV|               odii, quibus eorum mentes pungerentur, id est stimularentur aduersus
5679  IV|            ipsum conuertamur ne ab ipso puniamur. Filii uero efficimur, cum
5680  II|                 obtemperamus, iuste eum puniamus qui iuste non punitur et
5681  II|               suo: 'nolo ut amplius eum punias' quid iuste conqueri posset
5682  II|                pro eis nihil uidet quod puniat.~ ~
5683   I|               haec uidelicet cauet quae punienda credit et contraria quae
5684  II|              corporali et aeterna morte puniendus est. Filiis autem illorum,
5685  IV|                 potius quia iustum est, punientes. Possumus etiam quod dictum
5686  IV|                saepe alios pro iustitia punimus uel etiam interficimus,
5687  II|         reparabilis esu ita in posteris punire non differat. Unde Hieronymus,
5688  IV|                inobedientes sibi statim punirent, uerum etiam quia uobismetipsis
5689  II|                 ut propter ipsa amplius punirentur. Qui ergo tantam homini
5690 III|                 diligendus esset si eum puniret, cum id ipse nonnisi iuste
5691  II|                hominibus argueretur uel puniretur per aliquem legem, CUM uidelicet
5692  II|    transgressione quam commiserunt ipsi puniti, nequaquam propter ipsam
5693   I|             iudicii tenemus, ubi impiis punitis coronabuntur electi.~ ~SICUT
5694 III|             professus est, morte statim puniuit. Salomon quoque beneficentiam
5695  II|        concupiscentia conceptus, carnem puram et penitus absque praeputio
5696   I|      tribulationes non deesse, per quas purgantur aut proficiunt, GLORIAM
5697  IV|              peruersorum hominum uel ad purgationem seu probationem bonorum,
5698  II|               FIDEI, ad significationem purgationis ualebat, et in paruulis
5699  II|                  et ex frumento a palea purgato, non purgatum sed cum ipsa
5700  II|                quidem satisfactio etiam purgatorias extinguit alterius saeculi
5701  II|           frumento a palea purgato, non purgatum sed cum ipsa palea frumentum
5702  IV|                in fornace tribulationis purgatus,~ ~ et qui in sordibus est,
5703  II|                 magis reum effecit quam purgauit. Spiritualibus uero nihil
5704   I|                 puniuntur, ut uidelicet purgentur, patienter sustinent nec
5705  IV|        cupiditatis mundi exstiterunt et puri ln Deo, non quae sua sunt
5706   I|            carnis eum contempserunt aut purum hominem crediderunt, ac
5707  IV|         Praecipue uero eis subueniendum put ab at pluribus de causis.
5708   I|                praeputium quasi a 'prae putando' id est praescidendo, quamuis '
5709  IV|               nec bonum, quia erroneum, putantes scilicet quod non est iuxta
5710   I|              est praescidendo, quamuis 'putare' modo pro 'incidere' non
5711 III|       liberarentur per baptismum, ipsum putarent baptismi pretium, non illud
5712   I|        subderetur ne generaliter dictum putaretur. Tale est itaque ac si diceret:
5713  IV|        quocumque offenditur ulciscendum putat.~ ~
5714   I|            tamen in Canticis:~ ~ Tempus putationis aduenit~ ~id est amputationis.
5715  IV|                 SED QUID DICIT? hoc est putauit ita se solum remansisse?
5716   I|              clarent ut uix suffecturas putem aetates hominum quibus institui
5717  IV|      unusquisque fidem suam rectam esse putet? Quis enim sponte in ea
5718  IV|           apostolorum scribitur Sopater Pyrrhi Beroeensis.~ ~Mouebit quomodo
5719   I|                  id est maxime, dicamus quad in tempore apostoli Pauli
5720  II|                est a natiuitate masculi quadragesimum. At uero cum scriptum sit:~ ~
5721   I|           numeri differentia.~ ~Si uero quaeratur utrum homo ille in Christo,
5722  IV|                 solum non assecuti quod quaerebant sed ne ulterius credant
5723  IV|           gratiam Dei electi sunt, quod quaerehat, id est uitam aeternam.
5724  II|            illam ueterem humani generis quaerelam et interminatam quaestionem,
5725 III|               omnia omnibus placeo, non quaerens quod mihi utile est sed
5726 III|                  unde et Dominus diuiti quaerenti quid faciendo uitam aeternam
5727  IV|               sua sunt de praedicatione quaerentium sed quae Iesu Christi, nec
5728  IV|               eorum fractorum. Et quasi quaereretur quis hoc posses facere,
5729  IV|               hoc est unde potest iuste quaerimoniam ullam aduersum nos mouere,
5730  IV|     praesumentes dum ex nouitate aliqua quaerimus gloriari; SED HUMILIBUS,
5731  IV|             propriam gloriam sed Patris quaesiuit, ita ipse Deus, cuius est
5732  IV|        sustinere laborem? Quid est hoc, quaeso, nisi huius probitas et
5733   I|               adhuc.~ ~Tres in hoc loco quaestiones occurrunt. Quarum quidem
5734   I|                   Facile est praedictae quaestioni etiam hoc modo respondere
5735   I|               Isaiam, ad Eustochium:~ ~ Quaestiunculam detulisti quod octo uersus
5736  II|                cum ait CREDENTI IN EUM, qualem fidem intelligit. Aliud
5737  IV|                  illum autem respui. De quali quidem electione superius
5738 III|          aeternam properarent; et huius qualicumque refrigerio contenti, illius
5739    | quamquam
5740  II|                STATUIMUS.~ ~LEGEM ERGO. Quaniam quidem per fidem sine operibus
5741 III|            concupiscentiam promissorum, quantacumque esset, non arbitrans esse
5742 III|            deiectio atque humiliatio in quantamcumque utilitatem, ac si diceret:
5743   I|         quantitatem transgressionum sit quantitas poenarum. Unde similiter
5744  II|            patris magis quam proximorum quantocumque grauiores in damnatione
5745  IV|              uoluntati seu dispositioni quantuin in se est aduersatur.~ ~
5746    | Quantus
5747    | Quapropter
5748  IV|                adulterarunt Scripturam, quartum mandatum addentes et a suffocato
5749  II|       perpensione consistit; atque ideo quarumdam actionum nos ipsi principia
5750  IV|              appellatur Pastor, et apud quasdam ecclesias Graeciae etiam
5751   I|                 promissiones sues posse quassare. Sic lege: bene dixi maximum
5752  IV|                in quarta pagina seeundi quaterni.~ ~Ambrosius, In epistola
5753  IV|                 pro manifesta utilitate quatn ex ministerio principum
5754   I|                nonnulli ironice quando, que loquuntur. Non enim mendacium,
5755  II|               iuuencula id natura sends qued non poterat in uetula et
5756  IV|                 ITAQUE MIHI: QUID ADHUC QUERITUR? VOLUNTATI ENIM EIUS QUIS
5757  II|                acceperit? Et ideo, hanc questionem praeueniens, ait non ad
5758  IV|              OMNIA, hoc est licere sibi quibuslibet cibis uesci, ut nullum uidelicet
5759    | QUICQUAM
5760   I|                 uel probando iustos uel quidlibet agendo? Unde et potestas
5761  IV|          REFRIGERER, tum a labore longo quiescendo, tum desiderium meum implendo.~ ~
5762 III|                in templo iam habitat et quiescit, iam per eius gratiam repressis
5763 III|                 in nobis ET PAX, id est quietam ab omni perturbatione conferunt
5764  II|                 animae REGNAVIT, id est quiete posteros obtinuit, multo
5765  IV|             sicut quod beatitudinis uel quietis est quisque appetit sic
5766   I|           conuersionem inuitabant. Unde Quintilianus de caeco:~ ~ Quo, inquit,
5767   I|                 SUIS DOLOSE AGEBANT, in quinto psalmo reperies. VENENUM
5768  IV|               inconuemens uidebatur, ut quislibet, iam ad fidem Christi conuersus,
5769  IV|                pseudo tangit apostolos, quit non missi a Deo, per se
5770 III|          aliorum, ut diximus, creatores qum dammodo sunt, iuxta quod
5771  IV|         EBRIETATIBUS, ad illud respicit qund in Euangelio Dominus ait:~ ~
5772  IV|            Nolite ante tempus iudicare, quoadusque... etc.~ ~Si autem diligentius
5773   I|       praeputium FACTA EST tibi, id est quodarnmodo immunditia, quoniam magis
5774    | quoddam
5775  II|             eius potestate liberauerit, quodue pretium dederit quod ille
5776  IV|           obediat. Quod quidem aduersus quorumdam fidelium opinionem dicit
5777 III|               proprios seruos, a quibus quotidiana suscipiunt commoda. Utinam
5778  IV|               iudico non inquietari eos qus ex gentibus conuertuntur
5779  II|                mortis Christi, firmiter radicati fuerimus sicut ille in obedientia
5780  IV|         pharaonem exercuisset, sicut et Rahab receptis exploratoribus
5781  IV|              exsurgens in magnam creuit ramorum fructicem.~ ~
5782  IV|             terra sit recondite, multas ramusculorum emittit propagines, ita
5783  IV|               in se laetus et sine omni rancore animi hoc faciat; non erubescentiam
5784   I|              sic ait:~ ~ Beniamin lupus rapax mane rapiens praedam, uespere
5785   I|                  Quod uero dicitur mane rapere praedam et uespere escas
5786   I|               Beniamin lupus rapax mane rapiens praedam, uespere diuidet
5787 III|         libidinem, per manus furtum aut rapinam.~ ~
5788   I|                 praecellens, utpote qui raptus est ad tertium caelum et
5789  II|             negaui, quia fortasse, etsi rarissime, potest reperiri qui pro
5790  IV|                 sunt, quaedam uidelicet raritas elementorum ut quibusdam
5791  IV|                flendum sit? aut quomodo rationabiles sunt illae lacrymae Rachel
5792  IV|          diligere debemus. Quomodo ergo rationabilis est uel eorum uel nostra
5793  IV|           traxit, DICTUM EST EI, id est Rebeccae: QUIA MAIOR, id est Esau
5794  IV|                 promittuntur, Domino ad Rebeccam dicente:~ ~ Duae gentes
5795   I|          introduxisse quasi generaliter rebellem redarguens populum, de quo
5796  IV|            credit, cum uidelicet nullam rebellionem carnis quae domanda sit
5797  IV|             ille non potest, semper Deo rebellis existens et iam ab ipso
5798 III|                mandatum, in hoc sermone recapitulatur: Diliges proximum tuum tamquam
5799  IV|             reprehensione nostra a fide recedat.~ ~
5800  IV|              OFFENDITUR, penitus a fide recedendo, uel saltem SCANDALIZATUR,
5801   I|              synagogae per conuersionem recedens, iuxta quod ipsemet ait:~ ~
5802 III|               gratiam suam, non a uobis recedentem uel per uos transeuntem
5803  II|   interuenientibus patribus a cultu Dei recedentibus.~ ~Hoc enim credo significari
5804  IV|          scandalum quia offensus facile recederet a fide; PRO QUO, scilicet
5805  IV|                  quam DECLINATE, id est recedite.~ ~
5806  IV|        hospitalis, qui non solum Paulum receperit sed et ecclesiae uniuersae
5807  IV|            LEGEM IUSTITIAE, hoc est non recepit perfectam Euangelii doctrinam
5808  IV|               tanto facilius a gentibus recepti quanto a Iudaeis, summis
5809  IV|             exercuisset, sicut et Rahab receptis exploratoribus confitetur.~ ~
5810  IV|                 alicui, amplius inde se recepturos sperantes, se id ex caritate
5811  IV|                a quo ipse quod meruerit recepturus est.~ ~STABIT AUTEM, ac
5812  IV|             meminit, a plurimis non est receptus, ab aliis autem necessarius
5813  IV|                Apostolus, qui a Iudaeis recesserat, ex aliquo odio magis quam
5814  IV|             Hispaniam nisi cum ab ipsis recesserit, quando uidelicet propter ,
5815  IV|                 nocte quam ipsa a nobis recessit, nec tam nos ei quam ipsa
5816   I|               philosophorum bonam uitam recipere Deum, et aliter habere eos
5817  IV|           ipsius, quod EST DILECTIO, id recipi constat. Cum uero tota meritorum
5818   I|             ideo ABSIT, ut hoc scilicet recipiamus Deum iniqui agere puniendo
5819  II|          secundum Salm monis monita non recipient auditionem uanam; et incircumcisus
5820   I|              ERRORIS SUI IN SEMET IPSIS RECIPIENTES.~ ~EXARSERUNT, id est extra
5821  IV|                 exegerit, [UNUSQUISQUE] recipiet a Domino de poena uel premio.~ ~
5822  II|        caritatem et non baptizatum, non recipio magis quam si diceres aliquem
5823   I|             flagellat autem filium quem recipit.~ ~Unde et Hieronymus. Ad
5824  II|           quidem credunt, sed legem non recipiunt et prophetas. Scriptum est
5825  IV|                nos instruit, ut a nobis recitandum postea sit eius iudicium,
5826 III|                legis diues interrogatus recitaret et diceret:~ ~ Diliges proximum
5827 III|            possideret et ab ipso postea recitatis duobus de dilectione Dei
5828 III|               hoc est in professione et recognitione cuius doni, nos ad Deum
5829   I|                  ac si omne quod agimus recognoscamus Deo Patri minime placiturum,
5830  IV|            praeter caritatem debere uos recognoscatis. Quae sic semper est soluenda
5831   I|       exhibuerunt, NEC GRATIAS EGERUNT, recognoscentes ex dono gratiae eius esse
5832 III|               diximus et habemus, facit recognoscere spiritum nostrum, id est
5833  IV|                fide illuminarentur, non recognouerunt DONEC PLENITUDO GENTIUM
5834  IV|       praecedentium patrum utilitas est recompensata et reuixit religio, magnaque
5835  IV|           penitus CADERENT, id est sine recompensatione alicuius commodi damnarentur
5836  IV|               iram tuam, per bonum malo recompensatum. Non enim malum est seruire
5837  IV|            mundus de spiritalibus bonis recompensatur in gentibus.~ ~QUANTO MAGIS
5838  IV|              circumeuntibus, sic saltem recompenset quod in transitu eos uiderit.
5839 III|                 nos ei tamquam mediator reconciliando.~ ~INTERPELLAT igitur, ut
5840  II|               scilicet iustificaret uel reconciliaret, multo magis uita ipsius
5841  II|             Patri placuit, ut per ipsam reconciliaretur nobis qui hoc peccando commisimus
5842  II|               etiam nos iustificari uel reconciliari Deo per mortem Filii sui
5843  II|            Pater PROPITIATIONEM, id est reconciliatorem, IN SANGUINE suo, id est
5844  II|                iam ita cum Deo peccator reconciliatur, ut a gehennae poenis sit
5845  II|         habuerit, ut per ipsam uniuerso reconciliatus sit mundo.~ ~Haec et similia
5846   I|             ipsum mediatorem qui nos ei reconciliauit; neque nos ab eo aliquod
5847  II|         HABEAMUS APUD DEUM, hoc est sic reconciliemur ei. Et quia, quantumcumque
5848   I|                 inuicem et cum ipso Deo reconcilientur.~ ~ Qui enim proximum quem
5849 III|               sedimus et fleuimus donec recordaremur tui, Sion.~ ~Parturiunt
5850  IV|               et fac quidquid uis.~ ~et recordaris illud Hieronymi:~ ~ Caritas
5851   I|                  non quidem ad integrum recordor ubi scriptum sit; suspicor
5852  II|            IUSTITIAE, id est iustae uel rectae uoluntatis seu diuinae praeceptionis,
5853  IV|             quasi oblitus sit imperitus rector cui adiungatur honor et
5854  IV|              uiae hominis quae uidentur rectue; nouissima autem illius
5855  II|                maiestatis sine omni spe recuperationis. Quod, ni fallor, conscientiae
5856  II|               per ipsum amissus est non recuperatur. Satis quippe ad diuinae
5857   I|               ideo ad exemplaria Graeca recurrerent. Nunc igitur utramque litteram
5858  IV|                 quod ab aliis suscipere recusamus, uel saepe alios pro iustitia
5859   I|              quasi generaliter rebellem redarguens populum, de quo se esse
5860  II|                quippe diuina sententia "Reddam peccata patrum in filios"
5861   I|               etc. Et quare testimonium reddant eis, id est securos eos
5862 III|                 non eis qui faciunt est reddenda.~ ~At fortassis dicis quoniam
5863   I|            sicut illi qui in rationibus reddendis deficiunt.~ ~VIRTUS ENIM,
5864   I|                  quasi singula singulis reddens. Ad illud quidem quod primo
5865   I|                 intentionibus, subaudis reddentibus, illis testimonium. Et est
5866   I|                 est adimplere studeant; reddetur subaudis IRA ET INDIGNATIO,
5867 III|        docuerunt. Unde psalmista:~ ~ Si reddidi, inquit, retribuentibus
5868 III|        praedestinando conformes Christo reddidit. 'Scire' Deus dicitur ea
5869 Pro|        digniorem efficiunt aut tutiorem reddunt, sicut aedificia pulchra,
5870  II|                 de peccatis suis maxime redduntur quae per eam cognouerunt
5871   I|                 hoc lapsus resipiscendo redeat, atque ideo irremisibile
5872   I|                eorum gloriam ad nihilum redegerit quasi de utero matris exiens
5873  II|              est in epistola Petri quia redempti sumus pretioso sanguine
5874   I|            peccatoribus per Filium suum redemptorem ac mediatorem nostrum; uel
5875 III|           liberare possumus, sed gratia redemptoris.~ ~
5876   I|              sperabamus quod ipse esset redempturus Israel.~ ~Mortuos Iesu Christi
5877  IV|               est. Nam nec omnes Iudaei redimendi sunt nec omnes salui erunt.
5878 III|          captiui. Vendere nos potuimus, redimere non possumus. Sanguis innocens
5879  II|          pretium sanguinis datum est ut redimeremur, nisi ei in cuius potestate
5880  IV|            sicut scriptum est: "Et ipse redimet Israel ex omnibus iniquitatibus
5881  IV|           scandalizaret ut ad Iudaismum redirent, si ab his scilicet interdicerentur
5882  IV|                 TAMQUAM IN MEMORIAM VOS REDUCENS: PROPTER GRATIAM, QUAE DATA
5883  IV|             susceperint, ritus Iudaicos reducentes, postea per praedicationem
5884  II|                dominus requireret atque reduceret? Quis etiam dubitet quod
5885  II|             uidelicet et Christi, illud reduci quod alibi idem Apostolus
5886  II|        uidelicet paruulos quam in alios redundantis. Scimus quippe hanc esse
5887   I|           temporum sanctis promittitur, redundet etiam in inferiorem naturam
5888   I|               contemnentes, usquequaque refecti sumus. Quos sensus non puto
5889  IV|                id est laudem refers, de refectione scilicet ab eo sibi praestita.
5890   I|                 postea spiritalis uerbi refectionem doctrina suae praedicationis
5891  II|                 Actibus apostolorum eos refellens qui Christianis opera legis
5892  II|                falsi testes, quos tamen refellere non ualemus, aliquem de
5893   I|                Quod quidem duobus modis refellit Apostolus, ostendendo non
5894  IV|                obtinendam salutem nihil refens diuersitas populorum, dummodo
5895  IV|             longe superius ad praemissa referantur, ubi uidelicet dictum est:~ ~
5896 III|                gratiae cuiquam rei sunt referendae, magis rebus nostris pro
5897  II|                est grates DEO, subaudis refero, quod cum fuissetis prius
5898  IV|          GRATIAS ei AGIT, id est laudem refers, de refectione scilicet
5899 III|          Euangelium quod totum caritate refertum est. Unde et ad Christum
5900   I|             potius gaudent atque grates referunt, attendentes quod scriptum
5901 III|      incorruptam satagunt custodire, ac reformare imaginem Dei in qua creati
5902  II|             uidelicet prae angustia sua reformidabat et transire potius quam
5903  II|             tolerare propter ipsum uera reformidet caritas. Quod quidem beneficium
5904 III|         subiectae sint quorum potestate refrenantur, ne corda hominum tantum
5905  II|          suggerit concupiscentia, ratio refrenat. Tunc uero quasi regnans
5906  II|                libidinibus et illicitos refrenet motus, praeparando nos ita
5907 III|       properarent; et huius qualicumque refrigerio contenti, illius perfectionem
5908  II|             enim uidemus sponte quaedam refugere, quibusdam sponte concurrere.
5909  IV|            litteram omni generi electo, regali scilicet et sacerdotali,
5910  II|               EI VERO QUI NON OPERATUR, regalia uidelicet opera, sed per
5911  IV|     incarnationem scilicet Domini ab eo regendarum et in eo sperandarum. Sicut
5912  II|              Item:~ ~ Non est instituta regeneratio [nisi] quia uitiosa est
5913  II|                 eos utique antequam per regenerationem ad Testamentum Nouum incipiant
5914   I|              prouidentia, non fortuitu, regi ualida ratione monstrauit,
5915 III|                 quippe, id est 'unctus' regiam quam habet potestatem exprimit.
5916  IV|                 saeculi.~ ~De quo etiam regimine idem propheta alibi dicit:~ ~
5917  IV|                ubique dilatetur; quarum regimini ipse semper tamquam caput
5918 III|              Dei id est Spiritu Sancto, regimur et de uirtute in uirtutem
5919  IV|                 LOCUM NON HABENS IN HIS REGIONIBUS, CUPIDITATEM AUTEM HABENS
5920   I|             cohaeredes Christi cum ipso regnabimus. Et ne ista gloria ad animam
5921  II|               refrenat. Tunc uero quasi regnans et dominans stabilem in
5922  IV|                semper in Iudaeis maxima regnat.~ ~INCURVA uerbum est imperatiuum,
5923  IV|                acquisitionem terrenorum regnorum.~ ~Ad desiderium itaque
5924  IV|                 cessante saeuitia Romam regressi salutarentur a Paulo. Quos
5925   I|                Alioquin possibile esset regressionem de priuatione ad habitum
5926 Pro|               sunt canones uel decreta, regulae monachorum et plurima sanctorum
5927   I|                 consilio ac prouidentia reguntur melius procedere atque administrari
5928 III|         carnales intueor, id est pronos relabi ad peccata, humanitus uobis
5929  IV|               uero ad laudem Conditoris relate mane dicitur, quia in se
5930  IV|         praemissi nominis proprietatem, relatiuum nomen subponit dicens quos,
5931  II|             peccatum quam aeternam eius relaxare poenam. Ad hoc autem, ut
5932   I|                 ad remedium aliquod sit relicta sed ipsa quoque desperatione
5933  IV|                 uocem Christum secutis, relictis omnibus suis, quasi delibatio
5934  IV|                 TUA SUFFODERUNT: ET EGO RELICTUS SUM SOLUS, ET QUAERUNT ANIMAM
5935  II|    circumcisionis horrore difficilis ad religionem uidetur accessus, difficilior
5936  IV|         uilioribus contentus est cibis, religioni potius quam errori fidei
5937  IV|           quotidie in ipsis conuentibus religionum experimur, cum eos qui de
5938 III|                eleemosynarum munera uel religiosi laboris instrumenta.~ ~
5939   I|                omnibus decantat quisque religiosus:~ ~ Fiat uoluntas tua~ ~
5940  IV|           talibus adhuc prorsus indicio relinquatur quia aliter contra conscientiam
5941  IV|            Christum, quia et domus suas relinquebant fugatis et opprobrio erant
5942  IV|             fide quam lapsus in errorem relinquendus est, et ad ipsum tantummodo
5943  IV|                sunt ut, omnino proprium relinquentes, omnia quae habebant ad
5944  IV|             sunt extincti, ut nec SEMEN RELINQUERENT. In semine conseruatur utilitas
5945   I|                subiecerat, ut nihil suo relinqueret arbitrio sed totum Christi
5946  IV|             quos uidelicet sibi Dominus reliquerit, alios a gratia sua repellens
5947   I|                 in psalmos commentarios reliquerunt, hos uersiculos ueru adnotant
5948  IV|              atque abiiciens a se. Vel 'reliquias' dicit populi simplices
5949  II|              contuendum nobis Apostolus reliquit Deum in incarnatione Filii
5950  IV|               nobis insequimur ut etiam reluctantes ad hospitium trahamur, sicut
5951 III|         stimulante non quantum potestis reluctemini.~ ~SI AUTEM SPIRITU, id
5952   I|            nullo ulterius caro spiritui reluctetur, omnibus prorsus finitis
5953 III|           rationalis sum a Deo creatus, reluctor concupiscentiam et eam damno
5954  II|              filiis in cultu Dei minime remanentibus sit procreatus. Unde et
5955  IV|             amplius aestuaret uel in eo remaneret, non cederemus ut ab eo
5956 III|               morti temporali subiectum remanet etiam post remissionem omnium
5957  IV|                est putauit ita se solum remansisse? sed ipsius Dei testimonio
5958  IV|                 Erastum quem dicit quia remansit Corintho; arcarium eum [
5959  II|           diuinorum sacramentorum nobis remedia subueniant, aeternaliter
5960  II|          circumcisionis, ut dictum est, remedio subuentum fuerit.~ ~Quod
5961  IV|                 conuiuium celebratur.~ ~Remigius, in psalmo XIII:~ ~ "Cum
5962  IV|          implenda CUM ABSTULERO, id est remisero, PECCATA EORUM.~ ~
5963  II|                 IN FIDE id est non fuit remissa in aliquo uel debilis fides
5964  IV|             uidelicet, spem, caritatem, remissionemque peccatorum.~ ~
5965  II|            praeeunti gratiae deputetur. Remissis autem iniquitatibus, qualiter
5966  II|                firma religio quod nihil remissum, nihil delicatum pollicetur
5967  II|         perierunt domus Israel~ ~-- uel remittendo peccata aut miracula faciendo
5968  II|              sine Iudaei siue gentiles. Remittitur iniquitas quando poena eius
5969  II|                grauissimam poenam legis remotam. Et hoc est: PECCATUM, id
5970   I|               audiant. Tanto autem iste remotior erat a Deo quanto immanior
5971 III|            dicitur qui ab eius seruitio remotus est, id est qui eam implere
5972   I|              aliquod amicalis subiectio remoueatur ueluti cum dicitur:~ ~ Iam
5973  IV|                 in illa in re; ET PACE, remouendo scilicet a uobis superbam
5974  II|              huius dubitationis errorem remouens, docet secundam hanc circumcisionem
5975  IV|              excaecaret et a gratia sua remoueret et quasi ab arce sua corruptam
5976  II|              MORI, sciens se a Deo inde remunerandum. Cum dicit forsitan et audeat,
5977 III|              ipso nos, non alia re, est remuneraturus, et se ipsum quo nihil maius
5978  II|               siue poenam Deus in nobis remuneret; et utrum uirtus ad beatitudinem
5979   I|            Paulus quippe in Christo iam renascens matrem suam Iudaeam, quae
5980   I|                 quoque et Spiritu denuo renascentes, nequaquam filii aquae dicimur.
5981   I|         nascimur et filii irae dicimur, renati in baptismo per adoptionem
5982  II|            illas amputat quae maxime in renibus dominantur et per genitalia
5983  IV|               et antique reuiuiscunt et renouantur, et ex paucis multa procreantur.
5984  IV|                 est studete reparare ac renouare humanae rationis sensum,
5985  IV|               eius ignauiam qui laborem renuit.~ ~Sic et Deo nobis quotidie
5986  II|        uoluptatibus carnis propter Deum renuntiat, et a se illas amputat quae
5987   I|                 ex nomine Patris, sicut reor, innuitur. Deus quippe,
5988  II|                 commissum in unius pomi reparabilis esu ita in posteris punire
5989  IV|            REFORMAMINI, hoc est studete reparare ac renouare humanae rationis
5990   I|               haec ipsa corporis humani reparatio, corporis glorificatio uel
5991   I|                non compleuerit, siue de reparatione humani generis per Filium
5992  IV|           uidelicet a nostra fide alios repellamus, ac si dicat, quia uidelicet
5993  IV|                 implere, ipsos scilicet repellendo, sed eorum quaerere salutem,
5994  IV|          reliquerit, alios a gratia sua repellens atque abiiciens a se. Vel '
5995  IV|     INCREDULITATEM, dum uidelicet illis repellentibus a se praedicationem, apostoli
5996  IV|             praedicationem Christi a se repellerent et apostoli ad gentes transirent,
5997 III|                  cum dicitur Factus est repente de caelo sonus~ ~id est
5998   I|             diuisa sunt merita, in isto reperiantur coniuncta, et prae caeteris
5999   I|                in eis plena et perfecta reperiatur. Unde statim enumerando
6000  IV|                 intentione discutiamus, reperiemus haec et alia pro tempore
6001  II|       sequeretur haereditas?~ ~Item:~ ~ Reperimus autem in historia ueterum
6002  II|                  etsi rarissime, potest reperiri qui pro amore boni hominis,
6003  IV|                in tempore etiam Christi reperti sunt, quibus quidem reuelata
6004  IV|               Veritas ait:~ ~ Et tua ne repetas~ ~potest et illud quod dictum
6005  II|              supra dicta, ut ea probes, repetens dicat: dixi superius me
6006  IV|                   quid opus erat ut hic repeteret: "Salutant uos uniuersae
6007 III|          Christi repetit ut ea, saepius repetita, securiores nos reddat.
6008   I|          suspensina est, quasi dicitur, repetitis omnibus praemissis:~ ~ Paulus
6009  IV|                  15:13] DEUS AUTEM SPEI REPLEAT VOS OMNI GAUDIO ET PACE
6010 III|              Unde et Spiritus apostolos replens scientia sicut promiserat
6011   I|           iniquitatis partes quibus eos repleri ostendit. MALITIA, per quam
6012  IV|                 PLENI ESTIS DILECTIONE, REPLETI OMNI SCIENTIA, ITA UT POSSITIS
6013  IV|                quas Apostolus ecclesiis repleuit.~ ~Cum dicit MACEDONIA ET
6014  II|            Christum transfusis, totiens replicat, et quod, quasi necessaria
6015  IV|                 Scripturae uerba latius replicemus. Scriptum est itaque in
6016  II|             memoriae commendet, saepius replicet.~ ~
6017  II|                 posse credatis? Unde si replicetis historias uestras, inuenietis
6018   I|               NON COGNOUERUNT, in Isaia repperi. Vltimus uersus, id est
6019  IV|                 alii alits iudicent uel reprehendant subiungit Apostolus, ex
6020   I|              condemnandus, cum in aliis reprehendas eadem quae facis, aut similia.
6021  II|               saltem uiuatis ut uos non reprehendat uestra conscientia, si nondum
6022 III|               nonnulli uehementer erant reprehendendi, generalem fidelium personam
6023   I|              AGUNT.~ ~Dixi quae iudicas reprehendendo sed bene indicas hoc arguendo,
6024   I|              cum eos grauiter postmodum reprehenderet, ex amore id factum intelligerent
6025  II|           gratiam baptismatis saluatis, reprehensibile uidetur, uerum etiam in
6026   I|               iuxta rationes suas minus reprehensibiles uidebantur ac pene excusabiles,
6027  IV|               hoc Petro restitisse quia reprehensibilis erat? Sed hoc definiendum
6028  IV|            scandalizatus et exasperatus reprehensione nostra a fide recedat.~ ~
6029  IV|         praesumptione a Domino uiderint reprehensum. Scimus lohannem Baptistam,
6030 III|          quiescit, iam per eius gratiam repressis motibus carnis.~ ~Non parua