Pars

  1 Prae|              multas in Genesim mysticas uel morales conficerent explanationes,
  2 Prae|                 sententiae, protulerit, uel quaerendo magis tamquam
  3  Int|                 quae in creatione mundi uel dispositione diuina operata
  4  Int|                aliquo artifice an bonus uel sollers in operando sit
  5  Int|              horum uidelicet narratione uel doctrina carnalem adhuc
  6    1|               cum nulla adhuc animantia uel terrestris uel aquatica /
  7    1|                animantia uel terrestris uel aquatica /12/ mansio contineret,
  8    1|      intelligendum cum uidelicet angeli uel ante ipsum caelum uel cum
  9    1|            angeli uel ante ipsum caelum uel cum caelo creati esse intelligantur,
 10    1|       distinctam, ut cognitione nostrae uel uisui patere posset, etiam
 11    1|                 se uisibilem praeberet, uel aliqua eius utilitas in
 12    1|                aut uacua, seu tenebrosa uel fluida. Quid enim spiritus
 13    1|           formari et nasci. Et ex terra uel aqua cuncta produci ac formari
 14    1|                 peccata sic tegerentur, uel delerentur, ut nec satisfactio
 15    1|             terram tunc omnino ambibat, uel caelum aerem ambit, et tale
 16    1|                 quod nequaquam de terra uel caeteris dictum est elementis.
 17    1|           ostendit, id est nihil subito uel temere, sed omnia rationabiliter
 18    1|                alicui cognosci poterat, uel ad quid creata esset ex
 19    1|          quantumcumque irrationalis sit uel bruta, tamquam eius audierit
 20    1|          humanae, nec alicui apta usui, uel angelo uel homini (si iam
 21    1|            alicui apta usui, uel angelo uel homini (si iam esset creatus)
 22    1|           faciat, cuius operis rationem uel utilitatem nequaquam percipimus.~ ~
 23    1|       sequentibus dicit 'diem secundum' uel 'tertium', etc., diem primum
 24    1|                quo etiam lux est creata uel a tenebris diuisa. Ad opera
 25    2|              aliquando DIXIT VERO DEUS, uel AUTEM, uel ETIAM, quod idem
 26    2|             DIXIT VERO DEUS, uel AUTEM, uel ETIAM, quod idem est, aliquando
 27    2|             densas et ingentia draconum uel auium corpora ab aere sustentari
 28    2|             leuitate sui eas suspendere uel sustentare impeditur. Nec
 29    2|                 cohibet, donec ei ignis uel aer in aliquam partem cederet,
 30    2|                 inferiores partes ignei uel aerii elementi ammixtione
 31    2|            compositione mundi aqua igne uel aere grauior superponi potuit
 32    2|                uidelicet glaciales sint uel non, uel quas in se habeant
 33    2|                 glaciales sint uel non, uel quas in se habeant utilitates,
 34    2|               tamquam tunc nihil nubium uel aque, uaporatae aer uspiam
 35    2|                 ne feruor ille superior uel nubes ipsas uel aquas inferiores
 36    2|                superior uel nubes ipsas uel aquas inferiores omnino
 37    2|               DIES UNUS, nequaquam diem uel uesperam uel mane iuxta
 38    2|             nequaquam diem uel uesperam uel mane iuxta dies nostros
 39    2|            sufficiens esset ad notitiam uel laudem creatoris, quamdiu
 40    2|              quamdiu in illa confusione uel informitate sui permaneret,
 41    2|                 nec cum audit unam diem uel aliam a Propheta dici, moras
 42    2|      quantamcumque moram in successione uel operatione sui habentium.
 43    2|              dicitur: FIAT FIRMAMENTUM, uel: DIVISIT AQUAS QUAE ERANT
 44    2|               etc., ista firmatio earum uel diuisio ita est accipienda,
 45    2|              rerum effectis uim naturae uel causas naturales requirimus
 46    2|             causas naturales requirimus uel assignamus, id nos facere
 47    2|           habuit in illis tunc creandis uel disponendis; sed tantum
 48    2|         facienda illa eorum constitutio uel praeparatio sufficeret.
 49    2|             miracula fiunt magis contra uel supra naturam quam secundum
 50    2|              aliquo plantas produceret, uel bestias ex se, uel aqua
 51    2|          produceret, uel bestias ex se, uel aqua uolucres formaret.
 52    2|        constitutas duruerit in glaciem, uel eas etiam sursum extulerit,
 53    2|           uidetur pro diuisione aquarum uel suspensione et confirmatione
 54    2|              ergo cum in hac operatione uel in caeteris dicitur: FACTUM
 55    2|            faciat deus uidere quid boni uel utilitatis habeat illa superiorum
 56    3|           infunderet, unde nobis fontes uel flumina nascerentur. Cuius
 57    3|                 nota quod cum ex terris uel aquis aliqua procreari uel
 58    3|              uel aquis aliqua procreari uel nasci dicuntur, non sic
 59    3|                 his nascituris de terra uel conseruandis uernam temperiem
 60    3|                 germinare ista potuerit uel conseruare nonnulla est
 61    3|        multiplicationem sui sufficerent uel ad quoscumque effectus inde
 62    3|               effectus inde processuros uel tamquam nascituros. Quippe,
 63    3|                 nouitas, in producendis uel conseruandis plantis, uires
 64    3|              regiones aequaliter calent uel frigescunt, nec eodem tempore
 65    3|              quae in eis sunt nascuntur uel reuirescunt, nec simul ad
 66    3|             omnibus terris eedem herbae uel arbores nascuntur. Si igitur
 67    3|                Si igitur omnes herbarum uel arborum species hac die
 68    3|             eodem tempore conseruarent, uel eaedem plantae in alia terra
 69    3|           diuersitate scilicet herbarum uel arborum magis quam terrarum,
 70    3|             siue ex insertione ramorum, uel ex plantatione.~ ~/48/ Et
 71    3|             hominis infructuosas fieri; uel fructum arboris siue pomum
 72    4|               et sideribus illustratur, uel solis illuminatione caret.~ ~
 73    4|                 indicia ex sole et luna uel sideribus capiuntur, cum
 74    4|               cum modo alterius coloris uel caloris, /50/ modo alterius
 75    4|           alterius nobis esse uidentur, uel quocumque modo nostris aspectibus
 76    4|             computationem, sicut dierum uel annorum, quae statim pro
 77    4|                punctum, tot annos solis uel saturni uel aliorum planetarum
 78    4|                 annos solis uel saturni uel aliorum planetarum dicamus.~ ~[
 79    4|            illuminatione sui efficiens, uel lucem ei conferens, sicut
 80    4|              remote, amplius splendoris uel magnitudinis habere credantur.~ ~
 81    4|              nominare solemus, planetas uel caetera sidera.~ ~Quam quidem
 82    4|           deiectione, sed sicut homines uel caetera animalia, ita et
 83    4|               corpora secundum regionem uel partem mundi quam inhabitant
 84    4|                sicut hominum, alia aera uel aetherea, sicut daemonum
 85    4|                aetherea, sicut daemonum uel deorum.~ ~Constat itaque,
 86    4|                itaque, iuxta platonicam uel platonicorum sententiam,
 87    4|              animas, quibus ipsa moueri uel agitari queant. Quam profecto
 88    4|                se corpora non cum sensu uel inte lligentia uideantur.~ ~
 89    4|                spiritus, qui eos mouere uel agitare queant, facilis
 90    4|                 post uenenum exhaustum, uel pluuia post tonitruum,uel
 91    4|               uel pluuia post tonitruum,uel sterilitas terrae post nimiam
 92    4|                post nimiam estuationem, uel immoderatos imbres.~ ~Contingentia
 93    4|               praecedat unde ipsa fieri uel non fieri cogantur, nec
 94    4|                 illa contingere habeant uel non, sicut me hodie lecturum
 95    4|              omnia quae praesentia sunt uel praeterita. Cum enim iam
 96    4|               sit ipsa astra esse paria uel esse non paria, nec nobis
 97    4|                est eum naturae cognosci uel determinatum esse. Nam et
 98    4|           determinatum esse. Nam et uox uel sonus audibilis naturaliter
 99    4|               nulla naturae, operatione uel institutione praenosci queant.
100    4|               calida aut frigida, sicca uel humida uel temperata sunt
101    4|               frigida, sicca uel humida uel temperata sunt nouerunt;
102    4|             seminandum sit, modo calida uel humida in medicamentis uel
103    4|              uel humida in medicamentis uel alia sint prouidenda.~ ~
104    4|               faciendo quod eque facere uel dimittere in nostra sit
105    4|               quis inde eos interroget, uel qua etiam intentione? Vel
106    4|                praesentia de absentibus uel praeterita nunciant diabolico
107    4|                  60/ sumpserit initium, uel auctoritate eius hoc loco
108    5|               quod natat reptandi habet uel speciem uel naturam. Nam
109    5|              reptandi habet uel speciem uel naturam. Nam cum supra aquam
110    5|              quod sint amfibia, et quae uel in aquis uel in terris uiuant,
111    5|           amfibia, et quae uel in aquis uel in terris uiuant, ut sunt
112    5|                creatura salis', 'corpus uel essentia lapidis'. Hoc autem
113    5|           relabi ad inferiores nequeant uel eas unquam contingere. Non
114    5|                dicitur tantum quod aqua uel terra ea produxit, non quod
115    5| sanctificationis regenerandorum ex aqua uel multiplicationis eorum comparatione
116    6|         uidelicet siluestres, ut feras, uel quascumque a nostra conuersatione
117    6|                quibus praeesse debebat, uel quae ipsi in esum necessaria,
118    6|                ipsi in esum necessaria, uel saltem ad glorificandum
119    6|              eum praefecerit uniuersis, uel etiam post casum ad penitentiam
120    6|                dicant Iudei si possunt, uel nobiscum fateantur in una
121    6|              consolatione philosophiae, uel Augustinus in libro Soliloquiorum.
122    6|              tantum ut imago nostra sit uel similitudo. Quae quidem
123    6|               sed solummodo ut fiat hoc uel illud, uel terra siue aqua
124    6|        solummodo ut fiat hoc uel illud, uel terra siue aqua hoc uel
125    6|                 uel terra siue aqua hoc uel illud producat. Cum autem
126    6|                perfectius hanc imaginem uel similitudinem dei ad quam
127    6|             ipsum tam patris quam filii uel spiritus sancti ex sua conditione
128    6|             nequaquam eum sibi inuidere uel dolose quicquam dicere uel
129    6|              uel dolose quicquam dicere uel in mendacium prorumpere
130    6|               sed insensibilibus tantum uel irrationabilibus creaturis,
131    6|               sibi de fructibus arborum uel herbis esum concessum, praesertim
132    6|      praetermittamus, quis CETE GRANDIA uel marinos pisces illuc posse
133    6|           pisces illuc posse praeuenire uel etiam uiuere arbitretur?
134    6|                dicitur, terrae dominari uel praeesse posset, in uno
135    6|              habundaret, nondum his ita uel caeteris per mundum propagatis.
136    6|                cantu auditum mulcerent, uel ex pulchritudine formae
137    6|               formae uisum oblectarent, uel odoris suauitate olfactum
138    6|          suauitate olfactum reficerent; uel quibuscumque modis diuersae
139    6|             dictum est: PISCIBUS MARIS, uel sidera caeli dicere solemus,
140    6|          piscibus maris quam ipsi mari, uel tam uolatilibus caeli quam
141    6|             praeesse. Non enim ita mare uel caelum in nostra est potestat
142    6|            ipsis dicamus quia sunt boni uel albi.~ ~[GEN. 1:28] <BENEDIXITQUE
143    6|              cum nonnullas modo bestias uel aues uideamus quibus carnium
144    6|           reperiri non possit in herbis uel arboribus. Et attende quantum
145    6|               quidem uobis, alia illis, uel aliqua pariter uobis et
146    6|            illis. Non enim omnia pabula uel homini uel illis conuenire
147    6|                 omnia pabula uel homini uel illis conuenire uidentur,
148    6|              genus homini nouicum esset uel fortassis incongruum. Sed
149    6|                nunquam fuerit hominibus uel illis concessa. Et nota
150    6|              alimentum in foliis saltem uel floribus seu cortice nonnullis
151    6|               creationem hominis tantum uel operationem sextae diei,
152    6|                de quibusdam animantibus uel plantis uenenatis dicamus,
153    6|              plantis uenenatis dicamus, uel de aliis quibusdam quae
154    6|             omnino superflua censentur, uel de ipsis denique apostatis
155    6|         praedicanda, quia nihil peccati uel mali in ipsa suu creationis
156    6|             causis nascendo procreantur uel multiplicantur. Etsi enim
157    6|                  qui nihil sine ratione uel facit uel fieri permittit,
158    6|            nihil sine ratione uel facit uel fieri permittit, etiam cum
159    6|              abortiui fetus producuntur uel uiciati nascuntur. De sarmentis
160    6|               sicut et capillos nostros uel ungues, seu de uenenatis
161    6|              praedocere, irrationabiles uel insensibiles quoque creaturae
162    6|                 ipsa etiam quae ratione uel sensu carent nostram insipientiam
163    6|          diuinum. Quae dum nos perimunt uel cruciant, diuinum in hoc
164    6|              periculosa sint ac nociua, uel cum nonnumquam iustum perimendo,
165    6|               uitae angustiis liberant, uel alquibus afflictionibus
166    6|          remanerent, ad faciendum ignem uel ad alias necessitudines
167    6|          amplius uita haec periculosior uel magis poenalis habetur,
168    6|               scilicet sine adiectione, uel quid malum siue indifferens
169    6|             esse quae prius non fuerit, uel quandam rem perisse quae
170    6|                prohibitione ligni facta uel transgressione praecepti,
171    6|                 eiectione paradisi /89/ uel impositione nominum quam
172    6|                nominum quam Adam fecit, uel si qua sunt alia, non necesse
173    6|                  Quod enim multis annis uel diebus ante transgressionem
174    7|               sicut sidera, quam terrae uel aquae, sicut plantae uel
175    7|                uel aquae, sicut plantae uel animalia.~ ~[GEN. 2:2] <
176    7|                 phoenicem speciem esse, uel aliquas species herbarum
177    7|                aliquas species herbarum uel florum quandoque deperire,
178    7|           animalium creatus non fuerit, uel uermes multi ex /92/ aliqua
179    7|                ex /92/ aliqua putredine uel corruptione postmodum nati,
180    7|             applicantur, sicut in nobis uel a nobis fieri habent quae
181    7|                 fide, spe, et caritate, uel bonis operibus expositione
182    7|           Christum fuerant consummanda, uel quaecumque historia future
183    7|            efficiat tam exemplis operum uel beneficiis collatis quam
184    7|               et ad quaelibet toleranda uel aggredienda desiderio caelestium
185    7|           Tertio die recedentibus aquis uel per meatus quosdam terre,
186    7|               spiritui subicit, a fluxu uel desideriis carnalium concupiscentiarum
187    7|                 ne per hanc extollantur uel per illam frangantur. Qualibus
188    7|                 saeculi, tamquam senium uel decrepita aetas.~ ~/97/
189    7|              nondum cultum ab hominibus uel insertum sicut nunc, uel
190    7|                uel insertum sicut nunc, uel aliqua cura hominum custoditum.~ ~
191    7|                 humorem quo nutrirentur uel conseruantur plantae habebant
192    7|                 dictum /103/ est terram uel aquam ea cum corpore simul
193    7|                 quamdam eorum raritatem uel subtilitatem, pro qua scilicet
194    7|               in corpore sit, expirando uel flando apparet, cum sine
195    7|         longissimo interiacente spacio, uel occeani uel terrarum, a
196    7|        interiacente spacio, uel occeani uel terrarum, a cunctis regionibus,
197    7|                submoueant, ne cui carni uel spiritui transgressionis,
198    7|            distinxit quomodo poneretur, uel qua disponere sibi aptarentur.
199    7|                uinum productum moderate uel immoderate sumptum, hominem
200    7|           hominem reddat scientem bonum uel malum, id est bono uel malo
201    7|            bonum uel malum, id est bono uel malo sensu eum esse faciat,
202    7|                 cuius scilicet ingenium uel acuit uel peruertit. Unde
203    7|             scilicet ingenium uel acuit uel peruertit. Unde et uuam
204    7|             quippe naturae fructum hunc uel uinum hinc expressum esse
205    7|                eius postmodum abhorruit uel uitare decreuit, ut ante
206    7|              terra egrediens emergebat, uel de ipso paradiso cum exterius
207    7|             tota illius fluuii aqua sic uel sic nominatur donec mare
208    7|                 de his fluminibus, unum uel secundum uel tertium seu
209    7|           fluminibus, unum uel secundum uel tertium seu quartum, non
210    7|                 influit. Hic a frugibus uel ab ubertate nomen accepit;
211    7|                 ut aliud inde contingat uel fiat: tum uidelicet secundum
212    7|                ad bellum, ut occideret, uel exiit ut occideretur, sicut
213    7|           operando, sicut arbores ipsas uel herbas purgando, potius
214    7|           scripturis per intermissionem uel anticipationem extraordinem
215    7|                 cum muliere loqueretur, uel mulier cum serpente; et
216    7|                peccati cum Adam et Eua, uel ipsi cum domino. Ex quo
217    7|             nominibus animantium terrae uel uolucrumque Adam imposuisse
218    7|                  ut ex sibilo serpentum uel uocibus auium affectus eorum
219    7|               geminam mortem subiturus; uel morte in te ipso morieris
220    7|                 transgressi punirentur, uel rei constituti damnari mererentur?
221    7|            primi homines non peccassent uel si praeceptum obedientie
222    7|           accepissent, nulla id ratione uel auctoritate roborari potest.
223    7|                 ignoret pessimos nasci, uel e conuerso? Unde etiam posteri
224    7|               quam illi quorum proprius uel specialis auctor deus ipse
225    7|        cognoscere in quo deum offendere uel peccare possemus? Non enim
226    7|                possemus? Non enim Cain, uel omnes qui ante legem fuerunt,
227    7|              fuerunt, quid deo placeret uel displiceret ignorabant,
228    7|             uitantes, illud appeterent, uel e contrario poenam incurrerent.
229    7|            arcam de singulis animalibus uel uolucribus bina et bina
230    7|                 uolucribus bina et bina uel septena et septena ingressa
231    7|              uirum tantum adducta sint, uel ad uirum simul et feminam,
232    7|                  et non piscibus quoque uel arboribus uel caeteris insensibilibus
233    7|           piscibus quoque uel arboribus uel caeteris insensibilibus
234    7|              subiungitur BESTIAS TERRAE uel agri, siluestria designat,
235    7|           latere uiri, non de superiori uel inferiori parte mulierem
236    7|       collateralem, non quasi praelatam uel subiectam ante peccatum
237    7|              quam cum aliquo detrimento uel debilitate uiri uel roboris
238    7|          detrimento uel debilitate uiri uel roboris ex ossea eius fortitudine
239    7|             eorum qui generantur formam uel qualitates ex corporibus
240    7|              animae parentum rationales uel brute sunt, ita et animae
241    7|            unius infirmitatem alterius, uel in eodem in quo est subiecto
242    7|         reparatione hominis post lapsum uel pro redemptione nostra facta
243    7|             tunc posset de nuditate sua uel de inspectione genitalium