IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Expositio in Hexameron Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Pars grey = Comment text
1 7| Ex quo innuitur ex hac /100/ commutatione ordinis, uarietas 2 7| irrigatione imbrium proficiens.~ ~/101/ REGIONIS, pro quo in Hebraeo 3 7| sed etiam dominum uocat, /102/ et deinceps frequenter 4 7| caeterorum animantium dictum /103/ est terram uel aquam ea 5 7| nomina eorum Adam", id est /104/ homo. Sicut homo Latine 6 7| est per talem animam quae /105/ semper uiuat, cum defectum 7 7| uertitur hortus. Porro /106/ Hebraicae Eden dicitur, 8 7| de uiro creata est, quae /107/ tamen uirum et se pariter 9 7| incolumitatem sine defectu /108/ senii, quasi pro medicamento 10 7| foliis ficus perizomata sibi /109/ consuisse. Unde et illud 11 7| uidetur, quod post esum huius /110/ ligni statim senserunt 12 7| incolas illos oblectaret. /111/~ ~DE LOCO VOLUPTATIS, hoc 13 7| hoc nomen Phison, non ad /112/ illud quod praemissum est, 14 7| ex loco natiuitatis suae /113/ trahat, quod his nobis 15 7| sit, quoniam locus ille /114/ paradisi remotus est a 16 7| Mesopotamiae pergens contra /115/ Assyrios post multos circuitus 17 7| suo redditur alueo.~ ~/116/ [GEN. 2:15] <TULIT ERGO 18 7| praesentem sanctificans, /117/ dicit:~ ~ Qui super te 19 7| hoc praeceptum audibile /118/ fuit, qua lingua prolatum 20 7| temporis spatium, ut caetera /119/ omittamus, ad unius lingue 21 7| diei uita super terram".~ ~/120/ Quod si respondetur etiam 22 7| terribilisque custodia? /121/~ ~Quod si quisquam illos 23 7| fuisse creditur, tantaeque /122/ sagacitatis illi primi 24 7| occasionem eum quaerere qua /123/ tale quid committerent, 25 7| neminem hominum peccaturum, /124/ si illi primi homines non 26 7| displicerent quas non corporalibus /125/ et transitoriis poenis 27 7| supra dictum est, de aquis. /126/~ ~ADDUXIT EA. Si in arcam 28 7| eorum Adam", id est homo. /127/ Sicut homo Latine ab humo, 29 7| Adam nomina susciperent.~ ~/128/ OMNE ENIM. Sic construe: 30 7| ut innueret a solo uiro, /129/ non etiam a femina nomina 31 7| peccatum intelligeret. Post /130/ peccatam namque in potestatem 32 7| Utrum id audibili uerbo /131/ dixerit, iam dudum fortassis 33 7| quantitate suae essentiae /132/ partes habeant; nihil ex 34 7| coniuncti sunt. In Hebraeo uir /133/ dicitur 'is', et inde femina 35 7| non erant derelinquenda /134/ propter uxorem. Tale est 36 7| haec carnalis uoluptas /135/ delectabilior. Quae quidem 37 2| nuncupans firmamentum, propter /32/ sustentationem superiorum 38 2| ulterius laberentur.~ ~/33/ Constat etiam, ut Genesis 39 2| Quid ergo suspensio illa /34/ aquarum utilitatis habeat, 40 2| ERANT. Ex quo manifestum /35/ est a prima die iam aquas 41 2| ipsius sicut et modo.~ ~/36/ Si quis autem requirat 42 2| fuit, hoc est materiam /37/ futurum in elementis praeparari, 43 2| suo ferantur in terram.~ ~/38/ Forte et hoc aliquis requirit, 44 2| formaret. Naturam itaque /39/ dicimus uim rerum ex illa 45 2| sunt'. Hebraicum tamen, /40/ ut iam quoque dictum est, 46 2| designatur ita ad mane /41/ perductus, sicut in uespera 47 2| prouidens baptismum in aquis /42/ futurum ad quamlibet peccatorum 48 3| profundior facta est quam prius /43/ esset diffusa, nisi forte 49 3| sic istam congregationem /44/ fecit, ut bonam esse et 50 3| qua haec terra protulit, /45/ frigidius tempus extitisse 51 3| ubique. Nunquam enim eodem /46/ tempore omnes regiones 52 3| homini necessarium esset.~ ~/47/ Unde et eos in fructu uetitae 53 3| uel ex plantatione.~ ~/48/ Et nota quod cum ait LIGNUM 54 4| TEMPORA ET DIES ET ANNOS>.~ ~/49/ Inter creationem plantarum 55 4| alterius coloris uel caloris, /50/ modo alterius nobis esse 56 4| uidelicet ipsum diurnum /51/ tempus illuminatione sui 57 4| asserere, dicentes omnem /52/ motum in corporibus ab 58 4| deos appellant, hoc est /53/ animalia rationalia, immortalia, 59 4| dicit in Enchiridion sibi /54/ adhuc incertum esse utrum 60 4| esse comprehendo quod sit /55/ animal mundus.~ ~Apostolus 61 4| illis praecedentibus haec /56/ inde contingere possit 62 4| aptus fuit antequam homo /57/ esset qui eum excolere 63 4| moderationem plurimum ualet.~ ~/58/ Unde et philosophi planetas 64 4| cur etiam de intentione /59/ diiudicare non possunt, 65 4| astronomicae disciplinae, studium /60/ sumpserit initium, uel 66 5| differentiam uiuificationis /61/ plantarum, quae si anima 67 5| reptile atque uolatile, /62/ tamquam si diceretur 'animal 68 5| firmamentum possunt, quia /63/ earum corpora sustentari 69 5| hoc est omne animatum /64/ tale in species, ac si 70 5| sicut de phoenice legitur, /65/ ac fortasse de nonnullis 71 5| soli Iudei siue proselyti. /66/~ ~DICENS, id est apud se 72 5| animantibus istis ex aqua /67/ scilicet creatis et postmodum 73 6| iam mortuo, quia uiuit in /68/ filiis suis. Et nota quod 74 6| QUOD MOVETUR IN TERRA.>~ ~/69/ FACIAMUS HOMINEM. Creatis 75 6| Quod diligenter Propheta, /70/ considerans ad distinctionem 76 6| gloriosior et praeciosor eius /71/ similitudo. Distat autem 77 6| proprie caritas dicitur, id /72/ quod ad bonitatem diuinae 78 6| uirum feminae praeminuisse /73/ supra docuimus, et in hoc 79 6| conditoris subiectus esset.~ ~/74/ In quos tamen usu haec 80 6| paradiso locatos primum /75/ credimus, quo temperies 81 6| praescium futurorum, hoc homini /76/ concessisse, ut per rationem 82 6| aedificia nostra constituimus, /77/ et quam ad nostras utilitates 83 6| IMAGINEM SUAM. Filius quippe /78/ imago dei dicitur, qui 84 6| desperaret de caelesti.~ ~/79/ CRESCITE ET MULTIPLICAMINI. 85 6| super terram, potest uideri /80/ additum esse ad exclusionem 86 6| sustentationem etiam uitae. Ex quo /81/ patenter innuit totam hominis 87 6| omnibus pariter terrena /82/ concedit alimenta, patenter 88 6| hominis consummata. Ad quem /83/ quidem tamquam finem, hoc 89 6| in conditione sua plus /84/ boni accipere illa decuerit, 90 6| cum illos quoque spiritus /85/ bonos condiderit, in ipsa 91 6| poenam nobis conuersa. /86/~ ~Constat quippe si homo 92 6| deo constitui oporteat. /87/~ ~Nemo itaque inobedientiae, 93 6| necessitudines non inutila sunt. /88/ Denique quanto amplius 94 6| et de eiectione paradisi /89/ uel impositione nominum 95 6| dicuntur quorum computatio /90/ partium ipsos excedens 96 7| fuerit, uel uermes multi ex /92/ aliqua putredine uel corruptione 97 7| morali quoque ac postmodum /93/ mystica expositione nos 98 7| de homine adhuc animali /94/ spiritalem efficere diuina 99 7| per interpositionem caeli /95/ sursum firmiter est stabilita.~ ~ 100 7| Qualibus quidem luminaribus, /96/ non solum exemplo sed etiam 101 7| uel decrepita aetas.~ ~/97/ Confusa itaque illa nec 102 7| luminaria, lucem prophetarum /98/ post legem significant, 103 7| Christum induistis~ ~quasi /99/ ex aquis animalia producta 104 3| aquae tunc in unum locum abductae ut appareret arida, in diluuio 105 7| posteritas eius postmodum abhorruit uel uitare decreuit, ut 106 6| naturae illa sodomitarum abominabilis commixtio recedat, qua se 107 6| fieri permittit, etiam cum abortiui fetus producuntur uel uiciati 108 7| Sic enim et Leui in lumbis Abrahae fuisse, Apostolus dicit.~ ~ 109 2| aerem cohibent ne aliquo abscedant et tanto fortius ab ipsis 110 4| Saepe quoque praesentia de absentibus uel praeterita nunciant 111 7| ignorat? Sic et illud Boethii absoluis iudicant, quod libro V De 112 5| quadrupedum, non aliarum abstinere praecipit.~ ~SUPER TERRAM 113 7| etiam Babilonia captiuitas abstulerat. In hoc quidem senio iam 114 3| utilitatem ligni intelligat, non absurdum uidetur, cum infructuosa 115 7| hominem de limo terrae". Abusiue tamen pronuntiatur ex utraque 116 Prae| plenum humanae naturae tempus accedat.~ ~Supplicando itaque postulas 117 6| potestati subiceretur, a qua acceperat ut his ipse dominaretur.~ ~ 118 6| habuerit, non in sua creatione acceperunt; nequaquam a deo facti sunt 119 7| dicitur, non ex eo quod accepisset in sua creatione, sed ex 120 7| legem sine praecepto aliquo accepto nos posse cognoscere in 121 3| condito, ex cuius quidem accesu ipsa nunc fit temperies; 122 7| unde nunc post peccatum accidat, manifestum est, cum nemo 123 6| substantiae, non etiam earum accidentia dicendae sint creaturae, 124 6| enim cum aliquem sedere accidit, quandam rem tunc dicimus 125 7| flammea, id est muro igneo accinctus, ita ut eius cum caelo pene 126 7| fortassis ne generaliter acciperetur quod dixit CUNCTA ANIMANTIA, 127 6| eas scilicet in potestatem accipiat et eis dominetur quae ratione 128 3| utilitate sicut fructus accipiatur, ideo cum prius dictum sit 129 6| ipsa suu creationis origine accipit, sed singulis tantum confert 130 5| diuersitate specierum crementum accipite. Non enim ita est intelligendum 131 5| affixa, uegetationem inde accipiunt, sicut plantae.~ ~QUAM PRODUXERANT 132 7| Patres nostri comederunt uuam acerbam~ ~id est fructum quo acerbitatem 133 7| acerbam~ ~id est fructum quo acerbitatem poenae incurrimus. Quod 134 7| Euphrate dicit:~ ~ Rupis Achimeniae scopulis ubi uersa sequentum, 135 7| prophetarum incepit, sicut in Actibus apostolorum ubi scriptum 136 7| cuius scilicet ingenium uel acuit uel peruertit. Unde et uuam 137 1| distinxit. In eo uero quod addidit: DIXIT DEUS, dictum ipsius 138 7| se quam posteros poenae addixit; in tantum posteritas eius 139 7| creasse, unde postmodum illam adduceret. Vel ADDUXIT dicitur, dum 140 7| gestarent Christi digna, fuerunt adduci adeo ut ab Adam nomina susciperent.~ ~/ 141 7| referatur linguam inuenisse, cum adductis ad se animalibus nomina 142 6| conditione similitudinem maximam adeptum esse. Constat quippe deo 143 6| computatio summae totius adequatur. Verbi gratia: senarius 144 6| DEDI UOBIS OMNEM HERBAM ADFERENTEM SEMEN SUPER TERRAM, ET UNIVERSA 145 3| VIRENTEM. Quae terrae radicitus adhaerent, et ex humore aquae uiuere 146 1| tam terram ipsam quam ei adhaerentem aquam determinat. Haec itaque 147 5| habere ita posterioribus adhaerentes, ut nequaquam cum illis 148 7| dilectionis debebunt suis uxoribus adhaerere, ut curam earum propriorum 149 7| costae illi aliquid carnis adhaeserit, quod in carnem mulieris 150 7| pene ad obedientiam eum adhortatur, dicens quod quacumque die 151 6| quae terra produxit, non adiecit motabilem sicut prius de 152 6| ac per se, scilicet sine adiectione, uel quid malum siue indifferens 153 6| loquimur, plurale aliquod adiectiuum de ipsis simul proferentes, 154 1| dicens:~ ~ Perfecit terram et adimpleuit eam pecudibus. Vocauit eam 155 4| contingere habeant, et sic eis adiuncta sint, ux uix aut numquam 156 7| decem fluminibus magnis sibi adiunctis impletur et efficitur unus. 157 7| uiri facit iam creati, ex adiuncto illo quod ait: ADIUTOR SIMILIS 158 6| Potest etiam uideri quod adiunctum est: AD IMAGINEM DEI CREAVIT 159 5| FIRMAMENTUM etc., postmodum adiunxit et factum est ita, tamquam 160 7| femina id dicat non tamen 'adiutrix', sed adiutor ponit, cum 161 Prae| Genesis uestre orationes adiuuent, quanto eius difficultatem 162 7| ex ipsis quoque nominibus admoneantur quantum se diligere debeant 163 7| substitueret, ut per hoc maxime admoneretur cum locum illum costa uacuum 164 3| quo quidem partu statim adnectit: ET PROTULIT. Quod uero 165 7| tertia ad Dauid, tamquam adolescentia; postea quarta usque ad 166 7| sideribus, plantis, animantibus adornata, igitur non solum facta 167 7| mundus perfectus est atque adornatus exprimit. Prima aetas saeculi 168 3| consisterent donec temperies adueniret, sicut cotidie contingit 169 1| illa apposita coniunctione aduersatiua de caelo non sic esse intelligendum 170 7| in prosperitate quam in aduersitate infirmis mentibus praedicatio 171 7| est uerba praedicantis in aecclesia, minorum et quasi adhuc 172 7| eorum dico qui de Christi aecclesiaeque mysterio manifeste scripserunt, 173 7| uidelicet filius dei incarnandus aecclesiam sibi tamquam sponsam esset 174 1| conceptum mundum appellant ab aecclesiasticae locutionis usu plurimum 175 1| dixit, si non uocabulum quod aecclesiastice consuetudini in re illa 176 7| documento praedicationis alios aedificante, parit undique mundus animantia, 177 7| exemplo sed etiam uerbo alios aedificantibus Apostolus ait:~ ~ Inter 178 7| quoque praedicationis alios aedificare atque illuminare possit, 179 Prae| finem quoque in quo templi aedificatio continetur, et hunc Cantici 180 7| quotiens ea quae dicuntur ad aedificationem morum sic applicantur, sicut 181 7| agnosceret.~ ~[GEN. 2:22] <ET AEDIFICAVIT DOMINUS DEUS COSTAM, QUAM 182 6| terra, in qua manemus et aedificia nostra constituimus, /77/ 183 Prae| rotis, et in extreme de aedificio in monte constituto. Unde 184 7| his quibus uult, inspirans aedificium animae spiritale ab hoc 185 4| praesignata, in qua et ipse Moyses Aegyptiorum scientiae peritissimus enituisse 186 7| terram' significat. Hic apud Aegyptios Nilus uocatur propter limum 187 5| rursum:~ ~ Descendit Iacob in Aegyptum in animabus.~ ~VIVENTEM. 188 7| flumine pro pluuiis utitur Aegyptus, propter solis caelorem 189 6| mundum ab omnipotente et non aemulo factum deo conuincit nequaquam 190 7| ut in hoc debito exigendo aequales sint penitus potestatis.~ ~ 191 5| ut sunt foce, cocodrilli, aequi fluuiales, quos hippopotamos 192 4| sint, sicut hominum, alia aera uel aetherea, sicut daemonum 193 2| caelum, cum uidelicet tam aereum quam aetherum caelum nunc 194 2| inferiores partes ignei uel aerii elementi ammixtione penitus 195 6| immortalia, impassibilia, quam aeriorum, id est daemonum.~ ~[GEN. 196 7| paradiso ante peccatum uixisse aestimant, quamuis nullum ibi filium 197 1| ut hoc dictum corporale aestimet, cum nec corporalis sit 198 7| perueniens.~ ~ Allegoria~ ~Sex aetates saeculi senarius iste dierum 199 4| corpore aeria, tempore aeterna.~ ~Ex quibus philosophorum 200 2| nexus uitales ex auibus aeternitas uestra coaugmentata atque 201 2| est nexus et uegetatior ad aeternitatis custodiam, quam illi nexus 202 7| ligno uitae et uiuat in aeternum.~ ~Et rursum:~ ~ Collocauit 203 2| prima die iam aquas super aetherem constitisse, siue flatu 204 2| firmarentur per interpositionem aetheris et aeris, ne ad inferiora 205 2| uidelicet tam aereum quam aetherum caelum nunc dicamus, quasi 206 7| QUI CIRCUIT OMNEM TERRAM AETHIOPIAE~ ~[GEN. 2:14] NOMEN VERO 207 7| serpentum uel uocibus auium affectus eorum cognoscerent. Quod 208 3| quam terrarum, diuersos afferant fructus, non eosdem.~ ~CUIUS 209 3| poma, id est fructus suos afferentes, siue non statim. Solet 210 6| delectationem nonnullam homini afferre, secundum sensuum diuersitatem, 211 2| siderum temperandum suspensas affirmant.~ ~Beatus uero Augustinus 212 5| quia non terrae radicitus affixa, uegetationem inde accipiunt, 213 5| uiuunt, sed terrae tantum affixae ipsum terrae humorem in 214 5| non ex terra, sicut plante affixe radicitus terrae.~ ~ATQUE 215 6| angustiis liberant, uel alquibus afflictionibus purgant. Sed nec aliqua 216 4| qui haec audire ualeat, et ager ad excolendum aptus fuit 217 7| quoque contra conscientiam agere possent inique.~ ~Dicis 218 Prae| uestrarum instantia precum aggredi cognoscatis, ut cum me deficere 219 Prae| Expositionis suae in Ezechielem:~ ~ Aggrediar Ezechiel prophetam, cuius 220 7| quaelibet toleranda uel aggredienda desiderio caelestium corroborat. 221 5| pedibus ferantur, reptilibus aggreganda essent sicut et pisces. 222 3| terrae et aquae sub una die aggregantur. Notandum uero, ut quibusdam 223 5| omnes pisces reptilibus aggregari, cum sine incessu pedum 224 6| uno uiro multis feminis aggregato', cum de ipsis loquimur, 225 Prae| ingenium historicam hic aggressus est exponere. Quam adeo 226 5| naturaliter mobiliora et agiliora sunt, cum ex leuiori scilicet 227 6| debeamus et omnium quae agimus finem in deo constitui oporteat. / 228 1| aquarum congerie, sursum agitabat, ut uidelicet postmodum 229 4| spiritus, qui eos mouere uel agitare queant, facilis est propositae 230 7| illam, sed de ipso creatam agnosceret.~ ~[GEN. 2:22] <ET AEDIFICAVIT 231 7| VIRGULTUM AGRI, id est agreste adhuc et nondum cultum ab 232 7| propheta Isaias, istos qui nunc aguntur aecclesiae dies esse contendit, 233 6| dicamus quia sunt boni uel albi.~ ~[GEN. 1:28] <BENEDIXITQUE 234 1| ignis. Ex uitello autem et albugine oui, constat pullum in eo 235 7| tota illa aqua per unum aleueum discurrens, fluuius unus 236 7| locis irrigat, sicut Nilus Alexandriam. Salustius autem, auctor 237 | alias 238 7| praeterissent atque unctio ad alienigenam transferretur, nec iam pristino 239 4| mundum sicut Plato sensit, aliique philosophi plurimi, nec 240 7| et in eisdem oblectantur alimentis, et frequenter filii hominum 241 6| inter nos carnium indigent alimento, quibus in aliquibus mundi 242 5| non facile apparet unde alimentorum acciperent nutrimentum.~ ~ 243 6| infructuosae dicuntur, aliquod alimentum in foliis saltem uel floribus 244 6| creaturae, an res etiam aliquae sicut est sessio. Non enim 245 4| proferunt. Sicut enim nos, rerum aliquarum uidentes apparatum, quid 246 7| phoenicem speciem esse, uel aliquas species herbarum uel florum 247 4| habeat quam stelle,; etsi alique ipsarum magis a nobis remote, 248 7| cessauerat, quia iste sunt non aliu postmodum ex aliqua noua 249 | alium 250 7| octauam perueniens.~ ~ Allegoria~ ~Sex aetates saeculi senarius 251 7| sanctorum beatitudine per allegorias et enigmata exequitur, quibus 252 1| minus hominem ad amorem dei alliceret, qui sibi aliam praeferri 253 Int| modo /9/ promissionibus alliciendo; summa eum solicitudine 254 7| fornicationem concesso, neuter alteri praesit, sed eque mulier 255 7| nostri orbis superficiem altissime cooperuerunt, ad eum peruenere 256 5| Nilo flumine, tamen cum in alto aquarum sunt, nec ambulant 257 7| arenarum cumulis, suo redditur alueo.~ ~/116/ [GEN. 2:15] <TULIT 258 7| alio prius diuiditur in alueum suum ab ipsa origina natiuitatis 259 7| lacrima eius lucida, gustum amara, boni odoris, sed uino perfusa 260 1| aqua terram tunc omnino ambibat, uel caelum aerem ambit, 261 1| mobili sua leuitate illas ambire -- uidetur haec quoque sententia 262 1| ambibat, uel caelum aerem ambit, et tale sit spiritum tunc 263 7| tamen terra quae ab ipsis ambitur Mesopotamia dicitur. Ex 264 6| CREAVIT EOS.~ ~Cum itaque ambo, iuxta praedicta, similitudinem 265 6| et spiritui sancto qui amborum amor uocatur et proprie 266 5| reptandum.~ ~Ex quibus quidem Ambrosii uerbis, patet etiam omnes 267 5| REPTILE ANIMAE VIVENTIS. Ambrosius in Hexameron de die quinto:~ ~ 268 5| pleraque pedes habeant et ambulandi usum eo quod sint amfibia, 269 5| in alto aquarum sunt, nec ambulant nec natant, nec uestigio 270 7| Qui super te pedibus ambulauit, qui te in uinum conuertit~ ~ 271 7| attenderet, uerum etiam ex amenitate et delectabilitate loci 272 7| uidelicet tam delectabilis et amenus erat ille locus paradisi. 273 5| ambulandi usum eo quod sint amfibia, et quae uel in aquis uel 274 7| preuaricationis causa inde amisse sunt atque humana in eis 275 7| transgressionem expulsus eum amitteret.~ ~[GEN. 2:16] <PRAECEPITQUE 276 2| ignei uel aerii elementi ammixtione penitus carent, sicut nec 277 6| spiritui sancto qui amborum amor uocatur et proprie caritas 278 7| maxime reuocaretur, si non amore dei, saltem retinendi tanti 279 6| et sapientiae et diuini amoris particeps. Quae enim deum 280 7| Lignum uitae est omnibus amplectentibus eam", nec annos egisse aliquos 281 7| aduersitatum procellas quasi anchora nauem conseruat, et ad quaelibet 282 1| superioris naturae, id est angelicae creatione praeterita, ne 283 2| circuli uirtutes continet angelicas, quae ad nos exeuntes aetherea 284 4| uidelicet quidam de spiritibus angelicis illis sidereis corporibus 285 6| ipsis denique apostatis angelis qui ab ipso statim exordio 286 1| nec alicui apta usui, uel angelo uel homini (si iam esset 287 7| est, ut homines flammae, angelos uero malos angeli submoueant, 288 7| illud aliter dixerit per angelum loquendo, hoc apud se disponendo.~ ~ 289 6| perimendo, ab huius uitae angustiis liberant, uel alquibus afflictionibus 290 7| interpretatur. Mesopotamiam et anim ita in quibusdam locis irrigat, 291 7| dicitur. Ex quo Ieronimus animaduertit aliter de paradisi fluminibus 292 7| perturbante, donec diuina gratia animalem hunc hominem in spiritalem 293 6| necessarium esse. Unde nec iste animalis uitu status, in quo uidelicet 294 5| aquis.~ ~ANIMAM, pro toto animante ponit, ex corpore simul 295 4| firmamentum ferri dicuntur, utrum animati sint, ut philosophis uisum 296 2| constant elementis, tam animatis quam inanimatis, quis rationabiliter 297 4| quam ipsum totum mundum animatos esse astruunt, et quaedam 298 7| uirilis, id est fortis, sunt animi.~ ~[GEN. 2:24] <QUAMOBREM 299 7| sustollit, et in eis eius animum ad multa primitus discurrentem 300 7| quam in feminis, sicut in Anna. Proprie namque a tempore 301 7| tunc esset.~ ~Quod statim annectit, dicens: ET HOMO NON ERAT. 302 4| computationem, sicut dierum uel annorum, quae statim pro exemplis 303 6| est ut hoc de animantibus annuamus, ut eis quoque tam lignum 304 Int| Primo itaque, prout ipse annuerit, immo dederit rei gestae 305 Prae| ministerii, id est triginta annum impleuerit, nec principium 306 7| propriorum curae parentum anteponant, maiori sollicitudine istis 307 7| carnalis concupiscentiae ab antiquo populo timore poenarum coherceret, 308 7| arboribus produxit; quia populus antiqus terrena potius quam caelestia 309 7| etymologiam. Vocatur enim 'antropos', ab eo quod superna spectari, 310 Int| largitus est, ipse nobis eorum aperiat sensum. Primo itaque, prout 311 7| est. Quod hic diligenter aperit, docendo scilicet corpus 312 2| cataractae caeli in diluuio sunt apertae et facta est pluuia, caelum 313 6| censentur, uel de ipsis denique apostatis angelis qui ab ipso statim 314 Prae| deficere uideritis, illam a me apostolicam excusationam expectetis:~ ~ 315 7| incepit, sicut in Actibus apostolorum ubi scriptum est:~ ~ Et 316 2| tertia congregatae sunt ut appararet arida. Quod uero dictum 317 4| rerum aliquarum uidentes apparatum, quid inde proueniat ex 318 3| CAELO SUNT IN LOCUM UNUM: ET APPAREAT ARIDA: FACTUMQUE EST ITA>.~ ~ 319 1| illa elementorum confusione apparebat, superferri potius illi 320 7| denudatis, turpitudo eius apparuit. Sic et in primis parentibus 321 1| uiuificatorem spiritum sanctura appellamus. Bene autem ouo nondum uiuificato 322 2| hoc unde ipsum firmamentum appellaretur postmodum a nobis caelum, 323 3| siue salsae siue dulces appellari maria dicuntur. Et nota 324 1| Hoc est fecit eam hac appellatione dignam, ut uidelicet ipsa 325 7| uentus nonnunquam spiritus appellatur, comparatione terrae et 326 3| CONGREGATIONESQUE AQUARUM APPELLAVIT MARIA; ET VIDIT DEUS QUOD 327 4| XXV:~ ~ Utrum archangeli appellentur uirtutes, et quid inter 328 1| distinctio per similitudinem dies appelletur, et illa quae praecessit 329 7| cum hoc uitantes, illud appeterent, uel e contrario poenam 330 1| incumbens et ei nimio affectu se applicans, ipsum calore suo fouet, 331 7| aedificationem morum sic applicantur, sicut in nobis uel a nobis 332 1| VACUA, subinnuit ex illa apposita coniunctione aduersatiua 333 7| uitae, in medio paradisi appositam, sicut nunc saepe uidemus 334 2| flebotomarii cum uasculis appositis sanguinem extrahere uolunt, 335 1| superiorum aquarum minime approbare dicitur, cum nos id minime 336 2| caeteris; hoc est non ita deum approbasse operationem huius diei sicut 337 1| distinctionem operum deus approbat, quia per eam excellentie 338 7| uel qua disponere sibi aptarentur. Quod nunc facit, cum haec 339 7| quas designandas postmodum aptaret uocabula. Ad quod peragendum 340 5| tamquam si diceretur 'animal aptum ad rependum siue uolandum 341 4| ualeat, et ager ad excolendum aptus fuit antequam homo /57/ 342 4| descriptionem daemonum ex dictis Apuleii platonici supponens ait:~ ~ 343 4| supponens ait:~ ~ Breuiter Apuleius daemones definiens, ait 344 1| animantia uel terrestris uel aquatica /12/ mansio contineret, 345 5| distinguit. Nonnullae aues aquaticae dicuntur pedes habere ita 346 2| quamuis ex natura elementi aquatici aliquid ponderositatis haberent, 347 1| reperitur cum dicitur:~ ~ Sicut aquila prouocans ad uolandum pullos 348 4| daemones corporeos esse creatos arbitrantur. Omnium itaque animalium 349 7| a labore ipsum quieuisse arbitraremur.~ ~CREAVIT in uerbo, UT 350 6| praeuenire uel etiam uiuere arbitretur? Quale denique dominium 351 4| quam dimittere in nostri arbitrii consistit potestate. Sunt 352 6| dicuntur, quod iuxta eius arbitrium haec omnia disponerentur, 353 7| 126/~ ~ADDUXIT EA. Si in arcam de singulis animalibus uel 354 7| est angelorum praesidium, arcendis spiritibus malis super rumpheae 355 4| Enchiridion capitulo XXV:~ ~ Utrum archangeli appellentur uirtutes, et 356 6| poenalis habetur, tanto ardentius illa expetitur quae ab his 357 7| Terra itaque, ut dictum est, arefacta plantas producit, cum anima 358 6| punit et quod debet agit arguere possemus. Non sunt igitur 359 4| ad utrumlibet se habere Aristoteles dicit, sed de naturalibus 360 Prae| definiendo tamquam certa, quasi Aristotelicum illud attendens consilium:~ ~ 361 7| Euphratem uno fonte manare in Armenia, qui per diuersa euntes 362 7| ONYCHINUS.>~ ~BDELLIUM est arbor aromatica, colore nigra, lacrima eius 363 2| reliquit, definire nobis arrogantissimum uidetur. Quod uero nonnulli 364 2| dicit. Cataractas uero non arta foramina dicens, habundantiam 365 4| ipsos contingat, non hoc ex arte praedicta sed ex opinione 366 Int| Quisquis enim de aliquo artifice an bonus uel sollers in 367 1| quoniam laus operis in artificem redundat. Unde etiam de 368 4| nullum ibi iudicium ex aliquo artis suae documento facere audent, 369 7| GEN. 2:6] <SED FONS ASCENDEBAT E TERRA IRRIGANS UNIVERSAM 370 6| pertinet diuinam specialiter ascribi, sicut et filio qui eius 371 7| libro XIV capitulo III, de Asia in qua est paradisus:~ ~ 372 4| uel quocumque modo nostris aspectibus uariantur.~ ~ET TEMPORA, 373 7| illustrat. Prassinus, uiridis aspectus. Unde et a porro nomen accepit 374 Int| destituit; sed eum modo per aspera corrigendo, modo per blanda 375 7| cui plurimum in hoc beatus assentit Augustinus, astruere uidetur. 376 4| impassibilia non dubitant asserere, dicentes omnem /52/ motum 377 Prae| opinione potius quam ex assertione sententiae, protulerit, 378 6| FACIAMUS; ad unitatem uero dei assignandam, subiunxit singulariter 379 7| scientiae boni et mali dici assignant, quod ex fructu eius uinum 380 7| Quare dixerit 'uoluptatis', assignat: PULCHRUM VISU ET AD VESCENDUM 381 Int| Prophetae huius materiam assignauimus.~ ~Intentio uero est ea 382 4| in ipsis est, etsi nemo assistat qui haec audire ualeat, 383 1| corporaliter oporteret, assisteret.~ ~Ubi autem nos dicimus: 384 7| per substantiam de ipso assumpta quam per deriuationem nominis 385 7| creatam esse, sed de uiro assumptam, ut sequentia docent. Continuatio: 386 6| creatus, non de aliquo animali assumptus, sicut mulier de uiro sumpta 387 1| Vocatae sunt, et dixerunt, assumus et luxerunt cum iocunditate.~ ~ 388 2| sui flatus eas in glaciem astrinxerit, ut ita secunda die firmamentum 389 4| cum iam uidelicet in ipsis astris sit numerus talis, qui de 390 4| diuinatores talium esse. Cum enim astronomia species sit physicae, hoc 391 4| est; tamquam hinc maxime astronomicae disciplinae, studium /60/ 392 4| aliquam promiserit, non tam astronomicus quam diabolicus habendus 393 7| beatus assentit Augustinus, astruere uidetur. Unde idem doctor 394 4| totum mundum animatos esse astruunt, et quaedam animalia rationalia, 395 1| intelligiblem, alterum sensilem, astruxere philosophi. Quod nec ab 396 2| in cristallum induruisse astruxerunt. Quod quidem si ita est, 397 1| ueritatem magis quam uerborum attendamus proprietatem. Scriptum quippe 398 7| Quod quidem ille diligenter attendebat qui in benedictione cerei 399 4| imperitis pro magno habetur, non attendentes quod haec diabolus nunciet, 400 1| est, sed ipsam rem uolumus attendere. Mundum quippe ille intelligibilem 401 7| quantum deo debeat homo attenderet, uerum etiam ex amenitate 402 7| diligenter exprimitur, Beda etiam attestante, dum locum illum exponeret, 403 6| operum ipsa quoque numeri attestaretur perfectio. Hic quippe numerus 404 7| illud quoque non incongrue attestari uidetur, quod post esum 405 7| ante diluuium nemo uinum attigisse credatur, quasi memor poenae 406 7| Quis autem sacras litteras attigit et ignorat ubi deus plantauerit 407 7| profecto illud tempus, quantum attinet ad non habere peccatum, 408 7| die lignum illud uetitum attingat, ex morte animae, id est 409 6| quibuscumque necessariis attingere, nec ad sustentationem etiam 410 7| contuenda debeat mentis oculos attollere.~ ~INSPIRAVIT SPIRACULUM 411 2| sit uis ignis naturaliter attractiua humoris. Unde et flebotomarii 412 2| ut calore ignis humorem attrahant sanguinis.~ ~Et notandum 413 Int| corrigendo, modo per blanda attrahendo, modo lege instruendo, modo 414 2| aquas inferiores omnino attraheret, cum sit uis ignis naturaliter 415 2| calefactione terrae conscendentes attrahit. Non itaque illa aquarum 416 4| artis suae documento facere audent, scientes quod si hoc dicerent, 417 7| costa factum est. Utrum id audibili uerbo /131/ dixerit, iam 418 4| esse. Nam et uox uel sonus audibilis naturaliter dicitur quantum 419 6| quis forte cum postmodum audieret eos expelli de paradiso 420 1| uel bruta, tamquam eius audierit atque intellexerit imperium, 421 4| etsi nemo assistat qui haec audire ualeat, et ager ad excolendum 422 7| quam praeceptum domini audiret in illis uocibus quas ipse 423 6| diuersitatem, cum ex cantu auditum mulcerent, uel ex pulchritudine 424 1| pecudibus. Vocauit eam et audiuit in tremore. Stellae autem 425 2| coniunctio 'quoque' quoddam augmentum dicti significans supponi 426 4| sicut in auspiciis atque auguriis sed in quasdam naturales 427 Prae| solius apud nos beatissimi Augustini perspicax ingenium historicam 428 7| Plinius dicit Indiae regiones auri uenis prae caeteris habundare 429 4| philosophi planetas ipsos uocare ausi sunt deos, et quasi quosdam 430 4| est obseruare, sicut in auspiciis atque auguriis sed in quasdam 431 5| MULTIPLICAMINI ET REPLETE AQUAS MARIS AVESQUE MULTIPLICENTUR SUPER TERRAM.>~ ~ 432 7| celebraretur, quod etiam Babilonia captiuitas abstulerat. In 433 7| exordium sumpsit, et usque ad Babyloniae captiuitatis solutionem 434 7| copiosissimus gemmis per mediam Babyloniam influit. Hic a frugibus 435 7| usque ad transmigrationem Babylonis, quasi iuuentus, id est 436 1| quorumlibet hominum aqua baptismatis perfusorum uniuersa peccata 437 5| quippe quamuis idem quod baptismus operata esse dicatur, in 438 7| scriptum est:~ ~ Quicumque baptizati estis, Christum induistis~ ~ 439 5| naturae. Unde nec monachis beati Benedicti Regula ita carnes 440 Prae| explanationes, solius apud nos beatissimi Augustini perspicax ingenium 441 7| caetera quae ibi de sanctorum beatitudine per allegorias et enigmata 442 7| aliquo dicam quia exiit ad bellum, ut occideret, uel exiit 443 7| coitum modo moueatur nisi beluino more, id est sola carnis 444 5| diei deus inter haec opera benedicere memoratur, benedictione 445 5| Unde nec monachis beati Benedicti Regula ita carnes illas 446 4| circumducentes, humanis usibus tanta beneficia ministrent. De mundo autem 447 7| saltem retinendi tanti beneficii in ligno uitae constituti. 448 7| propter uelocitatem instar bestiae tigris nimia pernicitate 449 6| iumenta distinxit, hic nomine bestiarum communiter comprehendit.~ ~ 450 6| tertia, ternarius quarta, binarius sexta, unitas duodecima. 451 Int| aspera corrigendo, modo per blanda attrahendo, modo lege instruendo, 452 7| quis ignorat? Sic et illud Boethii absoluis iudicant, quod 453 6| cum eam consulit, sicut Boethius in libro De consolatione 454 4| tamen naturae cognitum esse Boetius asserit, cum iam uidelicet 455 3| congregationem /44/ fecit, ut bonam esse et ad haec quae facturus 456 7| bonum uel malum, id est bono uel malo sensu eum esse 457 7| defectum praeteritorum bonorum designat, cum iam patriarchae 458 7| filium genuerint. Non enim breue temporis spatium, ut caetera / 459 4| platonici supponens ait:~ ~ Breuiter Apuleius daemones definiens, 460 1| quantumcumque irrationalis sit uel bruta, tamquam eius audierit atque 461 7| formet, sicut illam quasi brutam atque confusam elementorum 462 7| parentum rationales uel brute sunt, ita et animae filiorum 463 4| Graece calodaemones, illos cachodaemones appellant. Nihil enim sciunt 464 4| solacium habeant, ne quasi caeca oberrent in tenebris, ut 465 7| in corpore simul et anima caelebrat. Unde et latroni dictum 466 7| caeteris praetulit diebus et in caelebrationem ipsum constituit.~ ~CESSAVERAT. 467 1| Quibus fortasse uerbis maxima caeleritas diuinae operationis exprimitur. 468 7| dei floruit, ad patriam caelestem de hoc exilio transfertur 469 1| intelligantur, qui quasi caelestes habitatores dicuntur, ut, 470 6| terrestri, desperaret de caelesti.~ ~/79/ CRESCITE ET MULTIPLICAMINI. 471 4| refellere praesumunt illis caelestibus siderum corporibus quidam 472 2| super firmamentum positas, caelis quidem spiritalibus humiliores 473 7| Aegyptus, propter solis caelorem imbres et nubilia respuens. 474 3| scriptura commemorat, et caeterarum arborum fructus ei fuisse 475 7| plantationis; innuit ante caeteras plantas ipsum fuisse, quo 476 6| dicitur. Ut enim ex patre caetere personae habent esse, ita 477 7| per quae discurrit sicut caeteros cum, ut aiunt, uicinior 478 7| mundissimas hostias offerebant. Caeterum ex quo commisse preuaricationis 479 7| peccare possemus? Non enim Cain, uel omnes qui ante legem 480 2| exalatione, cum sol uidelicet eas calefaciens uaporatione sui, aquas tenues 481 3| quantulumcumque sol modo calefacit.~ ~Unde ergo secundum naturam 482 2| tenues tamquam in fumo ex calefactione terrae conscendentes attrahit. 483 3| omnes regiones aequaliter calent uel frigescunt, nec eodem 484 1| et sic quodam suo foetu calentia reddit, /15/ illi adhuc 485 3| terra nasci, quorum alia calidam terram desiderant, alia 486 7| senserunt incentiua libidinis. Calide quippe naturae fructum hunc 487 4| distingunt. Unde hoc Graece calodaemones, illos cachodaemones appellant. 488 4| habundet aut pluuia, siue calor aut frigiditas. Quae non 489 2| opinio, ut ob hoc maxime ad calorem temperandum superioris ignis 490 4| modo alterius coloris uel caloris, /50/ modo alterius nobis 491 6| eis opera dei quasi mala calumniamur, quia nobis in dolorem pro 492 Prae| Origenes meminit prima in Cantica canticorum homelia dicens:~ ~ 493 Prae| aedificatio continetur, et hunc Cantici canticorum librum.~ ~Hinc 494 6| sensuum diuersitatem, cum ex cantu auditum mulcerent, uel ex 495 6| est condita. Sola quoque capax est rationis et sapientiae 496 7| speciebus unum aliquod animal capere potuerit paradisus?~ ~AD 497 6| resecari conuenit, sicut et capillos nostros uel ungues, seu 498 1| expressit. Nemo et enim sani capitis ita desipere potest, ut 499 4| sole et luna uel sideribus capiuntur, cum modo alterius coloris 500 7| celebraretur, quod etiam Babilonia captiuitas abstulerat. In hoc quidem 501 7| et usque ad Babyloniae captiuitatis solutionem permansit.~ ~