IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Expositio in Hexameron Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Pars grey = Comment text
502 6| quidem non debet uelare caput suum, quia imago et gloria 503 Prae| Heloysa, in saeculo quondam cara, nunc in Christo carissima, 504 6| sunt dicenda, cum pedibus careant.~ ~[GEN. 1:27] <ET CREAVIT 505 4| uel solis illuminatione caret.~ ~IN SIGNA. Non quae uanitatis 506 Prae| quondam cara, nunc in Christo carissima, quatenus in expositionem 507 7| ueluti cum de fide, spe, et caritate, uel bonis operibus expositione 508 Int| Moyses attendens populo illi carnali et corporeis sensibus dedito, 509 7| angeli submoueant, ne cui carni uel spiritui transgressionis, 510 7| OS EX OSSIBUS MEIS, ET CARO DE CARNE MEA, HAEC VOCABITUR 511 1| deinde intus tela, id est cartilago quaedam teste adhaerens, 512 6| uniuersis, uel etiam post casum ad penitentiam citius moueretur, 513 2| Quod uero dictum est quia cataractae caeli in diluuio sunt apertae 514 2| manat, non aethereum dicit. Cataractas uero non arta foramina dicens, 515 7| est autem Phison, id est caterua, quia decem fluminibus magnis 516 6| debuit a peccato et quid cauendum esset praedocere, irrationabiles 517 6| arguendus ubicumque offensa dei cauetur, quae sola quemlibet reum 518 4| contingentibus futuris, hoc est causalibus siue fortuitis, quae ad 519 3| totam cooperiant terram, sed cedentes in unam partem terre, aliam 520 2| uel aer in aliquam partem cederet, quoniam locum unius corporis 521 7| pristino ritu sacrificium celebraretur, quod etiam Babilonia captiuitas 522 Prae| expositio exponenda esse censeatur, nostram etiam opinionem 523 6| nequaquam in tantum dignus laude censebatur, ut per se optimus, id est 524 6| quibusdam quae omnino superflua censentur, uel de ipsis denique apostatis 525 Prae| sacrae scripturae periti censuerunt: principium scilicet Geneseos 526 6| perfecte cognitis corrigendum censuit, sed tantum omnia bona condidit, 527 7| modo mihi primum notus esse cepisti, quem a principio in primis 528 2| notitiae circa deum exordium cepit. Prius quippe caelum et 529 7| attendebat qui in benedictione cerei paschalis super hac misericordia 530 7| in materia et nondum in certam partium distinctionem redacta, 531 7| redimeres filium tradidisti. O certe necessarium Adae peccatum 532 7| Salustius autem, auctor certissimus, asserit Tigrim et Euphratem 533 4| suspicione magis quam ex certitudine praedicimus, ita et diabolus 534 7| omnia facit.~ ~ET REQUIEVIT. Cessando scilicet, sicut statim exponit, 535 7| Quasi diceret 'bene dixi' cessauerat, quia iste sunt non aliu 536 2| pluuiis, ipsum diluuium cessauit. Certum autem habetur pluuias 537 1| philosophorum seu poetarum 'chaos' dixerunt, quod enim profundum 538 7| qualis solus inuentus est Christus, sine ullo omnino peccato.~ ~ 539 1| quaecumque animantia per alimenta ciborum uiuere habent atque subsistere.~ ~ 540 6| quoque homini sicut nunc cibum necessarium esse. Unde nec 541 7| fluuius aliquam omnino terram circuire possit, cum nullatenus per 542 7| in medio paradisi, non in circuitu sicut caetera. Cum enim 543 7| 115/ Assyrios post multos circuitus in Mare Mortuum influit. 544 2| naturis:~ ~ Caelum superioris circuli uirtutes continet angelicas, 545 5| persistit; non enim nisi mares circumcidebantur, et soli Iudei siue proselyti. / 546 5| circumcisorum iam tunc prouidebat'. Circumcisio quippe quamuis idem quod 547 5| multiplicationis eorum comparatione circumcisorum iam tunc prouidebat'. Circumcisio 548 4| deputati, ut illa trahentes ac circumducentes, humanis usibus tanta beneficia 549 2| sua creatione factas et circumductas uniuerso mundo, non de inferioribus 550 2| praecepit; et ei cristallum circumfigens, humidum esse est pluuiale 551 2| ullo modo labi aqua illa circumfusa posset, quae undique ignem 552 1| referat -- ut aerem aquae circumfusum dicat, sicut aqua terram 553 2| inclusum aerem in uesica circumstantem pellem uesicae undique suspendere 554 2| deuolare fortassis possint, circumstantibus aquis comprimuntur, et undique 555 6| post casum ad penitentiam citius moueretur, dolens se illum 556 2| prohibitae, sed etiam quia clausi sunt fontes, manifeste innuitur 557 2| abyssi magnae. Quibus postea clausis et prohibitis pluuiis, ipsum 558 7| pariter cooperari tanquam coaeterna eius sapientia, per quam 559 1| uerbum patris, quod eius coaeternam sapientiam intelligimus, 560 2| DEUS, id est in uerbo sibi coaeterno, sicut iam determinatum 561 2| auibus aeternitas uestra coaugmentata atque composita est.~ ~Potest 562 5| terris uiuant, ut sunt foce, cocodrilli, aequi fluuiales, quos hippopotamos 563 Prae| Factus insipiens, uos me coegistis.~ ~ 564 7| fidei tempus illi fini esse coequandum, quando igne iudicii nouissimi 565 4| ipsa fieri uel non fieri cogantur, nec ex aliquo praenosci 566 7| praetereo quaestionem, ne cogar (quod prolixum est) cuncta 567 7| ita ponamus, nullatenus cogimur profiteri Adam instituisse 568 6| ipsorum naturae diligenter cognitae in amorem et laudem creatoris 569 6| in eis ab ipso perfecte cognitis corrigendum censuit, sed 570 7| Ganges, quem scriptura Phison cognominat, pergit ad Indie regiones. 571 Prae| instantia precum aggredi cognoscatis, ut cum me deficere uideritis, 572 7| uocibus auium affectus eorum cognoscerent. Quod si ita ponamus, nullatenus 573 7| antiquo populo timore poenarum coherceret, sicut die tertia ab inferioribus 574 2| conclusum ignem et aerem cohibent ne aliquo abscedant et tanto 575 2| superiora sunt. Ut autem cohibere illa et comprimere possint, 576 2| posset, quamdiu inclusus cohiberi posset.~ ~Sic et illa aeris 577 2| quae undique ignem et aerem cohibet, donec ei ignis uel aer 578 7| est, cum nemo uidelicet ad coitum modo moueatur nisi beluino 579 6| et dominium in his ideo collata homini dicuntur, quod iuxta 580 7| ut eam quasi sociam et collateralem, non quasi praelatam uel 581 6| indifferens dicatur, in secunda Collatione nostra quantum arbitror 582 4| ex utroque ipsius opere collecta non incongruum supponere 583 7| ei quasi in uno corpore colligari. Hinc etiam uitem lignum 584 2| naturali moderatione sibi colligatis, iuxta illud quod ad deum 585 3| paradiso tamen ubi homo collocandus erat, fructus subito cum 586 2| nondum aquae diuisae ita collocatae et stabilitae erant, ut 587 1| nondum certa partium suarum collocatione firmatam, comprehendit. 588 Int| suam creauit et in paradiso collocatum caeteris praefecit creaturis, 589 7| homo renouatus in paradiso collocatur, quia post passionem domini 590 3| hominem deus creaturus et collocaturus erat ei, prout necessarium 591 7| BDELLIUM est arbor aromatica, colore nigra, lacrima eius lucida, 592 7| quod in se habet permixtum colorem in similitudinem unguis 593 7| SCIENTIAE BONI ET MALI NE COMEDAS IN QUACUMQUE ENIM DIE COMEDERIS 594 7| DICENS EX OMNI LIGNO PARADISI COMEDE.>~ ~De quo autem praecepti 595 6| uelit obedire, cum nec eum comedere ut uiuat nisi per obedientiam 596 7| praecepit nobis deus ne comederemus.~ ~Unde intelligendum est 597 7| de omnibus aliis lignis comederent, quando in paradiso fuerunt. 598 7| COMEDAS IN QUACUMQUE ENIM DIE COMEDERIS EX EO MORTE MORIERIS.>~ ~ 599 7| prophetae:~ ~ Patres nostri comederunt uuam acerbam~ ~id est fructum 600 4| sententiam beatus Augustinus commemorans, libro De ciuitate dei VIII, 601 7| nominum quae hic tantum commemoratur in his locutionibus continetur 602 6| tamquam excellens et optimus commendandus fuit, cum tamen ad hoc quod 603 2| uniuersum operirent mundum, commendare Propheta uoluit, prouidens 604 6| DEUS QUOD ESSET BONUM, quia commendari non debuit in homine uita 605 1| alterum intelligibilem, sic commendaui tamquam hoc etiam dominus 606 7| praecipue cognita, amplius commendentur. Cum dicit de his fluminibus, 607 7| MORIERIS.>~ ~IN QUACUMQUE. Comminatione pene ad obedientiam eum 608 7| offerebant. Caeterum ex quo commisse preuaricationis causa inde 609 7| animae, id est peccato tunc commisso, mortem postmodum corporis 610 7| factum fuerat, qui post commissum uetite, arboris gustum, 611 7| cum maiora cotidie peccata committantur et modicam pene satisfactionem 612 Prae| maturis sensibus seniorum committendam esse, sicut et Origenes 613 7| quaerere qua /123/ tale quid committerent, in quo transgressi punirentur, 614 6| sodomitarum abominabilis commixtio recedat, qua se ipsos tantum 615 6| multiplicationis acciperent commixtione masculi et feminae, quos 616 6| minime ualent, ad aliud commoda sunt, ut sarmenta praecisa 617 7| erat ille locus paradisi. Commode uir extra paradisum factus 618 7| constat, et in luxuriam maximi commouere, iuxta illud Apostoli:~ ~ 619 4| Habent daemones cum diis communem immortalitam corporum animarum 620 6| tria tam uiro quam feminae communia sunt, unde utrique ad similitudinem 621 4| cognoscere solent, et de commutandis temporibus multa indicia 622 7| quo innuitur ex hac /100/ commutatione ordinis, uarietas quaedam 623 7| TERRAM. In Hebraeo est ordo commutatus ita: "quo fecit dominus 624 7| de terra humida et quasi compacta, non dissoluta, et sic corpori 625 2| uidetur extensum, id est compactae et densiores aque.~ ~Beda, 626 7| peccatum, nulli tempori comparandum est, nisi quando primi homines 627 Prae| ut quia me rogando ad hoc compellitis, orandum deum mihi efficaciam 628 1| omnia disponuntur quam opere compleantur, sicut scriptum est:~ ~ 629 7| ad consummationem saeculi complebuntur.~ ~Quoniam ea quae praedicta 630 2| id disposuit quam opere compleret.~ ~FIAT FIRMAMENTUM IN MEDIO 631 1| opere postmodum sexta die completam. Vesperam autem huius totius 632 7| generationes caeli et terrae completas commemorat, eum non solum 633 2| hoc est huius operationis completio, sicut eius in deo praecesserat 634 1| mente disponitur, opere completur.~ ~Cum itaque tam uespere 635 2| hoc est ita uisibili opere completus sicut in mente diuina primo 636 7| animalia.~ ~[GEN. 2:2] <COMPLEVITQUE DEUS DIE SEPTIMO OPUS SUUM 637 4| medicinam. Medici enim secundum complexiones corporum multa praenoscere 638 7| interpositum, eos ab aquis desuper compluentibus, et ab aquis inferius inundantibus 639 2| Quid ergo mirum si in compositione mundi aqua igne uel aere 640 7| istam quam nunc habemus composuit.~ ~DE LIMO TERRAE, id est 641 7| praedictas scilicet generationes comprehendas. Per terram quippe et caelum 642 1| quoque in eorum nominibus comprehenderit, curauit manifeste nunc 643 1| hoc loco quatuor elementa comprehendi arbitror, ex quibus tamquam 644 1| hoc patenter duo elementa comprehendisset, ignem uidelicet ac terram, 645 4| sed quia nec uerum esse comprehendo quod sit /55/ animal mundus.~ ~ 646 2| caeterorum in luce facta sit comprehensa. Cum ergo in Hebraico dicitur " 647 7| caeli et terre, superius sit comprehensus et factus esse monstretur, 648 2| Ut autem cohibere illa et comprimere possint, aliquid grauitatis 649 2| possint, circumstantibus aquis comprimuntur, et undique superpositas 650 7| Ex quo manifestissime comprobatur, quod priusquam caelum et 651 4| nonnumquam caeterorum planetarum computare solemus, ut quot uidelicet 652 6| uero sunt quorum partibus computatis et sibi coniunctis summa 653 6| TERRAE. Nota quod cum hic concedatur homini tam bestiis quae 654 7| eos a peccato persistere concedendum est, si praeceptum obedientiae 655 6| omnibus pariter terrena /82/ concedit alimenta, patenter insinuat 656 6| et arbores nunc in esum conceduntur, tamquam haec illis primum 657 1| exhibit opere quod ante conceperat mente; nec a conceptu dissidet 658 7| intelligibili uerbo mente conceperit, incertum est.~ ~HOC OS, 659 1| dicere: Sicut prius mente concepit, ita postmodum opera consummauit, 660 1| comprehendat, tam uidelicet conceptorum mente quam exhibitorum opere, 661 1| uero /25/ appellat ipsam conceptus illius operationem et diuinae 662 6| futurorum, hoc homini /76/ concessisse, ut per rationem dominaretur 663 7| carnis contra fornicationem concesso, neuter alteri praesit, 664 3| arborum fructus ei fuisse concessos in esum ei necessarios. 665 3| TERRA. Id est in se primum concipiat quod deinde proferat, sicut 666 6| si in tantula parte mundi conclusi nondum exirent in diuersas 667 2| solidae, tanto uehementius conclusum ignem et aerem cohibent 668 1| magnam diuinorum operum concordiam et conuenientiam demonstrat, 669 2| superiores glaciali /31/ concretione solidatas, atque in cristallum 670 7| est, quae fluxum carnalis concupiscentiae ab antiquo populo timore 671 7| quae hominem prius per concupiscentiam ad terrena defluentem, dum 672 7| uel desideriis carnalium concupiscentiarum hoc calore siccata quodammodo 673 7| inuenit, quia talem animam per concupiscentias ad consensum non trahit. 674 7| amplius amenitatem paradisi concupisceret ac retinere niteretur, quanto 675 6| bona condidit, quantum bona condi oportuit, ut nihil scilicet 676 7| feceret, paradisum ante condiderat. Et legitur in Hebraeo: " 677 6| quoque spiritus /85/ bonos condiderit, in ipsa scilicet spiritalis 678 1| FACTUM EST ita, cuncta deum condidisse in uerbo, hoc est in sapientia 679 6| immortalis et defectus ignara est condita. Sola quoque capax est rationis 680 3| calore solis die proximo conditi ad haec conseruanda profecisse, 681 Int| creaturis, tamquam propter eum conditis uniuersis, sicut scriptum 682 3| habere posset, sole nondum condito, ex cuius quidem accesu 683 2| quosue ad usus reseruatae conditor ipse nouerit; esse tamen 684 6| quamdiu ipse uoluntati sui conditoris subiectus esset.~ ~/74/ 685 6| liquet uirum illum primo conditum non solum similitudinem, 686 3| creabatur; hoc est uis quaedam conferebatur illis rebus quae tunc fiebant, 687 7| Et uirorem perpetuum ei conferendum, ut nulla ibi pluuia esset 688 4| efficiens, uel lucem ei conferens, sicut luna et stellae nocti.~ ~ 689 4| talis, qui de se cognitionem conferre possit, quod est eum naturae 690 2| uim nouam rebus ipsis deus conferret, sicut et in illis sex diebus 691 Prae| Genesim mysticas uel morales conficerent explanationes, solius apud 692 1| caeterorum corporum ex eis conficiendorum primordialis essent causa. 693 Prae| difficile sit de huiusmodi rebus confidenter declarare, nisi saepe pertractata 694 Int| instruendo, modo miraculis confirmando, modo minis deterrendo, 695 2| relabantur propria interpositione confirmat. Unde et Ieronimus: Samaym 696 2| aquarum uel suspensione et confirmatione illarum superiorum.~ ~ET 697 7| horum ueritas manifesta confirmet.~ ~Video quippe alterum 698 4| non quia hoc falsum esse confirmo, sed quia nec uerum esse 699 7| atque ita naturalem ordinem confundente ac perturbante, donec diuina 700 7| nunc maxime post peccatum confundimur, quamuis in usu talium membrorum 701 7| ordinauit. Cui uidelicet confusioni, quae per fluidum elementum 702 1| imperfecto et distinctum /24/ a confuso. Superius autem ubi ait: 703 1| leuiorem esse in omni aquarum congerie, sursum agitabat, ut uidelicet 704 2| tractas, antequam in guttas conglobentur, suspendere atque sustentare? 705 2| inferiores aquae in unum erant congregandae, ut appareret arida. Denique 706 2| superior eius.~ ~Et alibi:~ ~ Congregans sicut in utrea aquas maris.~ ~ 707 3| habundantia ei contulerat antequam congregantur, et ex calore solis die 708 2| aquae inferiores in unum congregarentur locum ut appareret arida. 709 3| Quod nequaquam in ista congregatione aquarum nunc facta obseruauit. 710 3| BONUM>. Id est sic istam congregationem /44/ fecit, ut bonam esse 711 3| Hebraeos enim cunctae aquarum congregationes siue salsae siue dulces 712 3| GEN. 1:9] DIXIT VERO DEUS: CONGREGENTUR AQUAE <QUAE SUB CAELO SUNT 713 7| exequitur, quibus expositionem congruam reddere nos prohibuit uitande 714 5| sacramento baptismi plurimum congruere uidetur, ubi a peccato liberati 715 2| expositionem huic loco maxime congruit, ut uidelicet hic dicatur " 716 2| quae fit ex imbribus terrae congruo fabricatus est.~ ~Ieronimus, 717 7| omnium ipsum tantum poni congruum uisum est.~ ~[GEN. 2:7] < 718 7| uidelicet, rectores, seu coniugatos. Denique homo ille extra 719 7| ADDUXIT dicitur, dum eam in coniugem tradidit atque in uxorem 720 6| ex auctoritate dominica coniugium statim sancitum sit.~ ~ANIMANTIBUS 721 6| duodecima. Quae omnes ad inuicem coniunctae sedecim faciunt, qui profecto 722 7| diligere debeant qui tam sibi coniuncti sunt. In Hebraeo uir /133/ 723 2| nequaquam proprie ista coniunctio 'quoque' quoddam augmentum 724 1| subinnuit ex illa apposita coniunctione aduersatiua de caelo non 725 6| partibus computatis et sibi coniunctis summa totius reddi non potest, 726 7| ligna constituit, et sibi coniunxit, id est in medio paradisi, 727 7| quo possint animalibus connumerari, sicut philosophi asserunt; 728 7| quia de imo aqua tenuis conscendens more fontis, irrigabat eas 729 5| ipsum terrae humorem in eas conscendentem, pro uita habent. Tale est 730 2| fumo ex calefactione terrae conscendentes attrahit. Non itaque illa 731 7| praecepto quoque contra conscientiam agere possent inique.~ ~ 732 7| intentionem, tum secundum effectus consecutionem. Veluti si de aliquo dicam 733 7| animam per concupiscentias ad consensum non trahit. Ut autem talis 734 1| sententia naturali rerum ordini consentire nisi forte quod cum de aere 735 3| proximo conditi ad haec conseruanda profecisse, qui fortasse 736 7| uitae dicit quod ad uitam conseruandam et corporis incolumitatem 737 3| producendas plantas quam ad conseruandos fructus. Scriptura autem 738 7| humorem quo nutrirentur uel conseruantur plantae habebant cum pluuia 739 3| fructus suos eodem tempore conseruarent, uel eaedem plantae in alia 740 7| ut eum excoloret ac sibi conseruaret. Excoloret quidem cum delectatione 741 7| non possit in animalibus conseruari.~ ~IN FACIEM EIUS. Spiraculum, 742 7| procellas quasi anchora nauem conseruat, et ad quaelibet toleranda 743 7| constituit eum cultorem et conseruatorem illius loci, praecipiendo 744 7| arca in diluuio fideles conseruauit, et quasi firmamentum aquis 745 6| ualde bona; quia quae in se considerata nihil aut parum ualde uidentur, 746 Prae| Aristotelicum illud attendens consilium:~ ~ Fortasse, inquit, difficile 747 5| leuiori scilicet elemento consistant. Et attende quid superius 748 3| in alia sine fructu tunc consisterent donec temperies adueniret, 749 1| personas distinxit, in quo illa consisteret trinitas determinauit.~ ~ 750 4| dimittere in nostri arbitrii consistit potestate. Sunt itaque futura 751 7| ligni et pomiferarum arborum consitus, habens etiam lignum uitae. 752 7| significat rubeus, quoniam conspersa rubra terra factus est. 753 4| diabolus nunciet, quae iam conspiciendo nouerit, ut de futuris quoque 754 7| et inferiori substantia constans, id est ex anima et corpore; 755 5| ex corpore simul et anima constante, unius uidelicet nomine 756 1| hanc ex elementis grauibus constantem inferiorem mundi regionem.~ ~ 757 6| in hoc eum sapientiorem constare quod a serpente seduci non 758 2| iam aquas super aetherem constitisse, siue flatu uenti, ut diximus, 759 3| aliquis globus ita in aqua constituatur ut una pars eius superemineat; 760 1| per rationem apud se eos constituendo quam opere complendo, quasi 761 7| et in terrenis uitam suam constituens.~ ~Quarta die facta luminaria, 762 2| temperandum superioris ignis constituerentur, ne feruor ille superior 763 6| quae agimus finem in deo constitui oporteat. /87/~ ~Nemo itaque 764 6| manemus et aedificia nostra constituimus, /77/ et quam ad nostras 765 5| benedictione hominis media constituta, tamquam ad illam caeteris 766 2| miraculis facienda illa eorum constitutio uel praeparatio sufficeret. 767 2| priorem dei operationem in constitutione mundi, ubi sola dei uoluntas 768 1| ut diligenter totam mundi constitutionem in quatuor istis consistere 769 Prae| extreme de aedificio in monte constituto. Unde apud Hebraeos institutum 770 2| distinguens, in semetipso constitutum esse praecepit; et ei cristallum 771 7| locus in orientis partibus constitutus, cuius uocabulum ex Graeco 772 6| caeteris animantibus, et ea constringere posset atque opprimere, 773 7| generis secundum proprietatem constructionis, reducendum est ad hoc nomen 774 7| IMMISIT ERGO. Non hunc soporem consuetam et naturalem dormitionem 775 1| uocabulum quod aecclesiastice consuetudini in re illa minime usitatum 776 2| uerbo enunciationes facere consueuit, ueluti cum dicitur 'beatus 777 7| ficus perizomata sibi /109/ consuisse. Unde et illud quod dominus 778 6| duo constituit, cum eam consulit, sicut Boethius in libro 779 1| uacuitati diuina operatio consuluerit posteriorum dierum operibus 780 4| praedicimus, ita et diabolus quem consulunt in hanc eos diuinationem 781 4| artem suam de euentu de quo consuluntur certitudinem habent, quid 782 6| stadii termino sibi praefixo consummabunt. Homo uero usque ad deum 783 7| gratiae per Christum fuerant consummanda, uel quaecumque historia 784 6| sex diebus opera sua deum consummasse Propheta retulerit non uacat 785 3| in sex diebus deus opera consummasset, neque simul uerna temperies 786 6| et in creatione hominis consummata. Ad quem /83/ quidem tamquam 787 6| operationem huius sextae diei consummatam esse. Unde quod in sequentibus 788 1| enumerat', et de quorum etiam consummatione postmodum subdit: IGITUR 789 1| dispositionis effectum in sex diebus consummatum.~ ~Cum itaque dicitur: ET 790 5| supernae felicitatis promota consummatur, ut hinc quoque bene sit 791 7| ET FACTUS EST, id est ita consummatus est homo.~ ~IN ANIMA VIVENTEM, 792 1| concepit, ita postmodum opera consummauit, iuxta quod scriptum est:~ ~ 793 7| talis anima per opera etiam consummetur, primum terra producit plantas, 794 7| quasi memor poenae quam ex contactu incurrerat uetiti fructus. 795 3| diluuio sint reductae ut eam contegerent.~ ~ET VIDIT <DEUS QUOD ESSET 796 7| aguntur aecclesiae dies esse contendit, ipsumque Christum lignum 797 6| proferentes, masculino genere contenti sumus, ueluti si de ipsis 798 3| haec quae postmodum inde contigerunt.~ ~Potest fortassis et nonnulla 799 4| animalia quam caetera in se contineat, minus rationi propinquare, 800 7| est trium ordinum fideles, continentes uidelicet, rectores, seu 801 1| tamquam in ouo quattuor in se continenti quattuor elementa comprehenduntur. 802 7| ut omnia in se necessaria continere monstretur non aliunde accipere.~ ~ 803 2| superioris circuli uirtutes continet angelicas, quae ad nos exeuntes 804 2| separentur ne se ulterius contingant, sicut scriptum est:~ ~ 805 4| ut diximus, uerum etiam contingentium, sicut illi mentiuntur. 806 2| distinguatur, ita est ad superiora continuandum, tamquam si dicatur FACTA 807 3| CONGREGATIONESQUE AQUARUM. Id est earum continuationes licet diuersis locis distinctarum. 808 7| qualitates ex corporibus parentum contrahunt, ita etiam animae istorum 809 7| spectari, et ad caelestia contuenda debeat mentis oculos attollere.~ ~ 810 3| quam aquarum habundantia ei contulerat antequam congregantur, et 811 1| suae gratiae beneficium contulit, ut quorumlibet hominum 812 1| imperaretur uerba imperii conuenienter dicerentur? Praeterea dictum 813 5| ad illam caeteris duabus conuenientibus. Benedictio quippe hominis 814 3| et ipsa temperies caeli conuenirent.~ ~Scimus autem multa de 815 6| peccatum in poenam nobis conuersa. /86/~ ~Constat quippe si 816 6| uel quascumque a nostra conuersatione remotas.~ ~[GEN. 1:25] < 817 6| illo paradisi loco semper conuersaturam esse si non peccassent, 818 1| terra formandi, et in terra conuersaturi, specialiter iste spectat 819 7| nostrum in maximum nobis conuersum est bonum. Plus quippe una 820 4| hoc dicerent, in aliud nos conuerteremus. Si uero alius ex nobis 821 6| dolorem pro meritis nostris conuertuntur. Alioquin et poenam ipsam 822 4| quo facile nihil eos scire conuincere possumus. Si enim interrogemus 823 6| et non aemulo factum deo conuincit nequaquam meliorem fieri 824 6| diuinarum personarum ex ipsarum cooperatione in sua creatione accepisse, 825 3| Hoc est ut non iam totam cooperiant terram, sed cedentes in 826 2| labentes habundantia sui terram cooperirent, friuolum omnino deprehenditur. 827 2| foraminibus, terram undique aquis cooperiri necesse fuit, sicut et in 828 7| orbis superficiem altissime cooperuerunt, ad eum peruenere potuerunt. 829 7| Euphrates fluuius Mesopotamiae copiosissimus gemmis per mediam Babyloniam 830 2| elementa tali sibi modo copulari ut nonnullae particulae 831 7| sibi tamquam sponsam esset copulaturus? Quod nequaquam credibile 832 1| dei dicitur quae infusa cordibus fidelium ea feruere, in 833 1| oris, ita et uerbum dicitur cordis, iuxta illud:~ ~ In corde 834 7| pugna, ubi esset uictore corona? Quod quidem ille diligenter 835 1| desipere potest, ut hoc dictum corporale aestimet, cum nec corporalis 836 2| arida. Denique nec illam corporalem superiorum aquarum suspensionem 837 7| spiritales scilicet sed corporales substantias, quae maxime 838 2| humiliores sed omni creatura corporali superiores, quidam ad inundationem 839 7| culpae displicerent quas non corporalibus /125/ et transitoriis poenis 840 7| loco insinuantur cum ex corporea et graui substantia constent 841 Int| attendens populo illi carnali et corporeis sensibus dedito, nec spiritali 842 4| animalia, ita et daemones corporeos esse creatos arbitrantur. 843 2| rariores /29/ sunt ac minus corpulentae, cur non ab igne simul et 844 4| quidam iste inferior et corpulentior usque ad lunam daemones, 845 2| perenniter ualeant, sicut illae corpulentiores ab aere solo suspenduntur 846 7| aquae quae grossioris et corpulentioris substantiae sunt.~ ~Diligenti 847 6| caeteris elementis, non ita corpulentis aut grauibus, sed magis 848 Int| sed eum modo per aspera corrigendo, modo per blanda attrahendo, 849 7| aggredienda desiderio caelestium corroborat. Quod bene superiorum aquarum 850 6| sed a seipsis superbiendo corrupti. Quia ergo et illi spiritus 851 7| 92/ aliqua putredine uel corruptione postmodum nati, in ipsis 852 6| saltem uel floribus seu cortice nonnullis animantibus ministrare 853 7| uidelicet singuli uiri numero costarum, ut quidam suspicantur, 854 7| fuerat, non impedit earum cotidiana multiplicatio dici deum 855 7| Caetera uero ligna in esum cotidianum habebant ad sustentationem 856 3| quando etiam ipsa natura creabatur; hoc est uis quaedam conferebatur 857 2| efficaciam habuit in illis tunc creandis uel disponendis; sed tantum 858 7| ex ossea eius fortitudine creare decreuit. Hinc quoque uir 859 6| nec solum tunc cum primo crearentur, uerum etiam cotidie cum 860 3| ut apta ad habendum semen crearetur.~ ~ET LIGNUM POMIFERUM. 861 4| ualidior est, quam ipsa rerum creatarum naturalis facultas.~ ~Sunt 862 1| Secundum quas etiam duas creationes duos esse mundos, unum uidelicet 863 1| illis personis non tres creatores, sed unum tantum debere 864 1| naturae, inter mundanas creaturas comprehenduntur sicut homines, 865 3| regionem, in qua hominem deus creaturus et collocaturus erat ei, 866 7| exponit, a speciebus quas creauerat, non a numero rerum in eis 867 1| est: "Heloym creauit," non creauerunt, ut uidelicet ad plurale 868 4| uel magnitudinis habere credantur.~ ~ET STELLAS, subaudis 869 5| creatio talium perfecta fuisse credenda sit, alioquin diu educanda 870 7| nequaquam Adam praescisse credendus est. At uero si Adam hoc 871 6| in mendacium prorumpere credere potuit, sicut mulier seducta 872 4| caeteris omnibus praescire creduntur. Saepe quoque praesentia 873 3| ex humore aquae uiuere et crescere habent, recte praedictae 874 2| indissolubilem glaciem tamquam cristallus induratae, sic stabilirentur 875 6| Quae dum nos perimunt uel cruciant, diuinum in hoc iudicium 876 6| periculum, nec ex aliqua re cruciatum, sed omnia illi animalia 877 6| quantamcumque seua, quantumcumque crudelia, ei mansueta quasi domestica, 878 6| facere praesumunt, cum nihil cuiquam nisi propter deum debeamus 879 7| prasson' dicitur.~ ~Cum laudem cuiuscumque fluuii de paradiso egredientis 880 2| tamquam eadem sit sententia cuiusque operis in nouissimis uerbis 881 7| morte deletum est. O felix culpa quae talem ac tantum meruit 882 7| experiri quantum deo grauiores culpae displicerent quas non corporalibus / 883 Int| etc.~ ~Quem etiam post culpam a paradiso eiectum beneficiis 884 7| eum ibi, constituit eum cultorem et conseruatorem illius 885 7| necessaria erat laboriosa cultura quam postmodum in poenam 886 4| non solum ad prouidentiam cultus terrae, uerum etiam ad medicamentorum 887 | CUMQUE 888 3| distinctarum. Apud Hebraeos enim cunctae aquarum congregationes siue 889 7| ut curam earum propriorum curae parentum anteponant, maiori 890 7| suis uxoribus adhaerere, ut curam earum propriorum curae parentum 891 6| sumus, quae iam nostrum non curant dominium, tamquam intelligant 892 7| et de Noe duo eius filii curauerunt, tertis patrem irridente.~ ~[ 893 7| tigris nimia pernicitate currentis. Euphrates fluuius Mesopotamiae 894 6| utilitates peruenerint, cursum suum quasi in meta quadam 895 7| est ignea terribilisque custodia? /121/~ ~Quod si quisquam 896 2| uegetatior ad aeternitatis custodiam, quam illi nexus uitales 897 7| ante paradisum cherubin, ad custodiendam uiam ligni uitae.~ ~Caetera 898 7| obedientiam seruatam sibi custodiendum, ne uidelicet per transgressionem 899 1| autem dederunt lumen in custodiis suis, et letatae sunt. Vocatae 900 Prae| Sed illud ab eis accepimus custodiri, apud eos omnes scripturas 901 7| uel aliqua cura hominum custoditum.~ ~ORIRETUR IN TERRA, id 902 7| aquis inferius inundantibus custouit.~ ~Tertia aetate lex data 903 5| iuxta quod et alibi ait:~ ~ Da mihi animas, caetera tolle 904 6| prole fructum reportantes. Damnantur et ex hoc loco praecipue 905 7| punirentur, uel rei constituti damnari mererentur? Sed dico: quid 906 7| atque humana in eis natura dampnata est, excepto uno mediatore, 907 6| et ex hoc loco praecipue dampnatores nuptiarum, cum primis hominibus 908 6| perfecit uitalem spiritum eis dando de aqua, ut nonnullis uidetur, 909 7| antea fecerat, sicut dicit Daniel:~ ~ Pertransibunt plurimi, 910 7| custouit.~ ~Tertia aetate lex data est, quae fluxum carnalis 911 7| dicatur sed sola costa. Unde datur intelligi quod costae illi 912 6| cuiquam nisi propter deum debeamus et omnium quae agimus finem 913 7| admoneantur quantum se diligere debeant qui tam sibi coniuncti sunt. 914 7| tanto affectu dilectionis debebunt suis uxoribus adhaerere, 915 6| nihil ei nisi propter deum deberent. Ex quo et patenter ipsa 916 7| De quo autem praecepti deberet ibi obedire, statim insinuat 917 7| cum aliquo detrimento uel debilitate uiri uel roboris ex ossea 918 6| hoc iudicium exercendo, ac debitam poenam inferendo, falso 919 7| carnalis uoluptatis', ut in hoc debito exigendo aequales sint penitus 920 7| Phison, id est caterua, quia decem fluminibus magnis sibi adiunctis 921 6| quodammodo semper uiuunt, quia decidentibus indiuiduis genus siue species 922 Prae| huiusmodi rebus confidenter declarare, nisi saepe pertractata 923 1| quatuor istis consistere declararet.~ ~[GEN. 1:3] DIXITQUE DEUS: 924 7| saeculi, tamquam senium uel decrepita aetas.~ ~/97/ Confusa itaque 925 6| postmodum loco suo ponere decreuimus.~ ~Dies sextus. Quod in 926 1| propria ratione faciendum esse decriuit, ita postmodum opere compleuit. 927 6| 84/ boni accipere illa decuerit, iuxta illam quoque Platonis 928 1| in tremore. Stellae autem dederunt lumen in custodiis suis, 929 7| aliquo materiali primordio, dedit animam corpori iam formato, 930 Int| carnali et corporeis sensibus dedito, nec spiritali intelligentia 931 Int| sua diligenti narratione deducit. Unde et ipsius recte materiam 932 1| narrationi de diuinis operibus deesse uideatur.~ ~ET TENEBRAE 933 6| prius creata fuerunt in se defecerunt, nec iam eadem numero permanent 934 7| corporis incolumitatem sine defectu /108/ senii, quasi pro medicamento 935 6| quod sola immortalis et defectus ignara est condita. Sola 936 Prae| aggredi cognoscatis, ut cum me deficere uideritis, illam a me apostolicam 937 Prae| magis tamquam dubia, quam definiendo tamquam certa, quasi Aristotelicum 938 4| Breuiter Apuleius daemones definiens, ait eos esse genere animalia, 939 2| quasi dubium sibi reliquit, definire nobis arrogantissimum uidetur. 940 7| concupiscentiam ad terrena defluentem, dum uariis ducitur desideriis, 941 7| est de ipso paradiso, non deforis influens, sed de ipso paradiso 942 4| Nihil enim sciunt de diaboli deiectione, sed sicut homines uel caetera 943 6| peragi possent ante ipsorum deiectionem. Quod enim multis annis 944 2| si pars quaedam inde sit delapsa, nequaquam firmamentum illi 945 7| quod bonum esset lignum et delectabile? Sed profecto non pro diuersitate 946 7| VOLUPTATIS, id est hortum delectabilem, ut non solummodo ex dignitate 947 7| omnibus lignis, uisu et gustu delectabilibus, maxime cum de ligno in 948 7| carnalis uoluptas /135/ delectabilior. Quae quidem erubescentia 949 7| uerum etiam ex amenitate et delectabilitate loci electi ex uniuerso 950 7| ipsum fuisse, quo aliquid delectabilitatis prae caeteris locis haberet, 951 7| VESCENDUM SUAVE, ut uisu delectaret, et gustus suauitate reficeret.~ ~ 952 6| eum Psalmista dicit:~ ~ Delectasti me domine, in factura tua, 953 6| concessum est. Possent et delectationem nonnullam homini afferre, 954 7| geruntur per obliuionem delentur.~ ~Secunda aetas diluuio 955 1| peccata sic tegerentur, uel delerentur, ut nec satisfactio pene 956 7| nondum loqui sufficiunt. Deleta est haec aetas diluuio, 957 7| peccatum quod Christi morte deletum est. O felix culpa quae 958 7| Secunda aetas diluuio non deletur, cum quisque eorum quae 959 7| quod in nostram linguam deliciae interpretatur. Quod utrumque 960 7| utrumque iunctum facit hortum deliciarum. Est enim omni genere ligni 961 6| additum est caeli, sed ad demonstrandum per quam partem mundi uolare 962 1| alibi uerbum hoc apertius demonstrans non esse uerbum audibile 963 1| bene tunc primo Propheta demonstrauit, cum ad lucem operum dei 964 1| enim praeiacens materia denotatur, ueluti cum praemittitur 965 2| suspenduntur ad horam? Nam et nubes densas et ingentia draconum uel 966 2| extensum, id est compactae et densiores aque.~ ~Beda, De rerum naturis:~ ~ 967 7| determinans, ait:~ ~ Et dentes filiorum obstupuerunt~ ~ 968 7| statim genitalibus suis denudatis, turpitudo eius apparuit. 969 6| indiuiduis genus siue species non deperit. Viuunt ergo IN GENERE, 970 7| homines ueterem hominem deponentes, et nouum induentes, sicut 971 2| similari, eademque ibi reuersae deponunt. Hoc deus aquis glacialibus 972 2| cooperirent, friuolum omnino deprehenditur. Cum enim Psalmista longe 973 1| pertinet quae primo diei deputanda est; respectu cuius uidelicet 974 4| sidereis corporibus sint deputati, ut illa trahentes ac circumducentes, 975 7| terram, quae utique non erant derelinquenda /134/ propter uxorem. Tale 976 5| tolle tibi.~ ~Et rursum:~ ~ Descendit Iacob in Aegyptum in animabus.~ ~ 977 7| ET FLUUIUS. Id quoque ad describendam amenitatem loci pertinet, 978 1| audibile uerbum diligenter describens:~ ~ Dei, inquit, ante factum 979 Prae| Genesis quo mundi creatura describitur, et Ezechielis prophetae 980 4| passiones.~ ~Et post aliqua descriptionem daemonum ex dictis Apuleii 981 3| quorum alia calidam terram desiderant, alia frigidam, alia temperatam; 982 7| toleranda uel aggredienda desiderio caelestium corroborat. Quod 983 7| inspiciendo naturas eorum, ad quas designandas postmodum aptaret uocabula. 984 2| effectus qui per hanc diem designatur ita ad mane /41/ perductus, 985 1| et enim sani capitis ita desipere potest, ut hoc dictum corporale 986 6| expelli de paradiso terrestri, desperaret de caelesti.~ ~/79/ CRESCITE 987 Int| eiectum beneficiis suis non destituit; sed eum modo per aspera 988 6| labae maculauerunt, non destruxerunt.~ ~Opera itaque dei cuncta 989 7| intentione.~ ~ CAETERA DESUNT~ ~ ~ 990 3| unam partem terrae altera detecta est, sicut scriptum est:~ ~ 991 3| siccam illam terram aquis detectam. Terra enim erat etiam cum 992 7| mulier in meliori loco facta, deterior in seductione fuerit.~ ~[ 993 7| incurrimus. Quod statim determinans, ait:~ ~ Et dentes filiorum 994 1| quam ei adhaerentem aquam determinat. Haec itaque quattuor /10/ 995 4| quaedam naturalia, et quasi determinata in suis euentibus, cum ex 996 1| illa consisteret trinitas determinauit.~ ~Notandum uero pro eo 997 Int| confirmando, modo minis deterrendo, modo /9/ promissionibus 998 7| quoque sit quam cum aliquo detrimento uel debilitate uiri uel 999 2| uero aer ipse et ignis, ne deuolare fortassis possint, circumstantibus 1000 4| appellant. Nihil enim sciunt de diaboli deiectione, sed sicut homines 1001 4| praedicta sed ex opinione diabolica instructi proferunt. Sicut 1002 4| referat artem sed magis ad diabolicam machinationem.~ ~Quod itaque 1003 4| uel praeterita nunciant diabolico instinctu, nec mentiuntur, 1004 4| non tam astronomicus quam diabolicus habendus est. De quo facile