IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Expositio in Hexameron Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Pars grey = Comment text
2007 1| medium illud oui, quasi medulla eius. Quod quidem medium 2008 | mei 2009 7| ERAT AUTEM. Quod dignior et melior ante peccatum fuerit status 2010 7| diligimus post peccatum, meliores ex hoc efficimur, et per 2011 7| ut dum hoc lignum quod melius est et magis sibi necessarium 2012 7| Nam antea Nilus Latine 'melo' dicebatur. Ganges, quem 2013 7| confundimur, quamuis in usu talium membrorum maximam uoluptatem habeamus, 2014 7| attigisse credatur, quasi memor poenae quam ex contactu 2015 7| aetas diluuio, sicut eorum memoria, quae in infantia geruntur 2016 6| dolose quicquam dicere uel in mendacium prorumpere credere potuit, 2017 7| imbres et nubilia respuens. Mense enim Maio, dum hostia eius, 2018 2| perfectus est nequaquam mensurari debere secundum dies istos 2019 7| in aduersitate infirmis mentibus praedicatio necessaria est, 2020 7| uel rei constituti damnari mererentur? Sed dico: quid si occasionem 2021 6| tamdiu in potestatem habere mereretur, quamdiu ille summae potestati 2022 7| nostrorum a mane usque post meridiem, quando increpatus est a 2023 7| ualet et gratior ei per meritum existit quam multa milia 2024 7| terra quae ab ipsis ambitur Mesopotamia dicitur. Ex quo Ieronimus 2025 7| fertilitas' interpretatur. Mesopotamiam et anim ita in quibusdam 2026 6| peruenerint, cursum suum quasi in meta quadam et stadii termino 2027 | meus 2028 7| meritum existit quam multa milia hominum facerent, si semper 2029 7| spatio medio relicto multorum milium. Quae tamen terra quae ab 2030 7| domino. Ex quo profecto non minimum rationis habere uidentur, 2031 Int| miraculis confirmando, modo minis deterrendo, modo /9/ promissionibus 2032 Prae| eos aetatem sacerdotalis ministerii, id est triginta annum impleuerit, 2033 7| firmamento posita lucem ministrant.~ ~Terra itaque, ut dictum 2034 4| humanis usibus tanta beneficia ministrent. De mundo autem utrum animal 2035 6| faciunt, quem octonario minorem esse constat.~ ~ 2036 7| praedicantis in aecclesia, minorum et quasi adhuc terrenorum 2037 3| terrae immissum est eius minuat profunditatem.~ ~[GEN. 1: 2038 7| dei exclamans, ait:~ ~ O mira circa nos tue pietatis dignatio. 2039 2| sufficeret. Unde illa quae per miracula fiunt magis contra uel supra 2040 1| nondum esse firmatas. Nec mireris hoc loco uentum a domino 2041 2| sui habentium. Nemo igitur miretur cum audit secunda die aquas 2042 4| institutione praenosci queant. Unde miror quosdam se per astronomiam 2043 6| praeualere permissa, ut ex his miser iam disceret quantum deliquerit 2044 7| cerei paschalis super hac misericordia dei exclamans, ait:~ ~ O 2045 7| hoc efficimur, et per eius misericordiam ipsum malum nostrum in maximum 2046 7| iam mundo languescente, missus est saluator qui ueterem 2047 6| Propheta retulerit non uacat a misterio, ut uidelicet perfectioni 2048 7| hoc grauissimis, non illis mitissimis quas, ut ait Augustinus, 2049 1| uolitare super aquas quasi mobili sua leuitate illas ambire -- 2050 6| sed magis leuibus atque mobilibus. Non dicitur deus benedixisse 2051 5| aquis producta naturaliter mobiliora et agiliora sunt, cum ex 2052 2| congrua quadam naturali moderatione sibi colligatis, iuxta illud 2053 4| etiam ad medicamentorum moderationem plurimum ualet.~ ~/58/ Unde 2054 2| grauiorem aqua. Unde ut moderatior esset grauitas, aquam potius 2055 7| peccata committantur et modicam pene satisfactionem habeant. 2056 7| Dicis etiam quia tam modicum peccatum de gustu illo pomi, 2057 7| femina praemissum est, sed modus creationis expressus non 2058 2| etiam quantamcumque corporum molem sustentare posset, quamdiu 2059 5| eiusdem sunt naturae. Unde nec monachis beati Benedicti Regula ita 2060 Int| creatori ac dispositori monet, commendatione uidelicet 2061 1| quidem dei lucem esse factam monstrauit. Hic uero cum ait: ET DIVISIT 2062 Prae| extreme de aedificio in monte constituto. Unde apud Hebraeos 2063 Prae| in Genesim mysticas uel morales conficerent explanationes, 2064 7| expositione nos eadem perquirere. Moralis itaque dicitur expositio, 2065 7| praesignari ostenditur.~ ~ Moralitas~ ~Confusio illa caeli et 2066 2| operum referat, quantamcumque moram in successione uel operatione 2067 2| uel aliam a Propheta dici, moras istas temporis intelligat 2068 6| utrumque animal rationale mortale, unde et in sequentibus 2069 6| alimenta, patenter insinuat mortales quoque homines creatos fuisse, 2070 6| comparatione aliorum hic etiam mortalis status hominis tamquam excellens 2071 6| aliquo dicitur tyranno iam mortuo, quia uiuit in /68/ filiis 2072 7| multos circuitus in Mare Mortuum influit. Vocatur autem hoc 2073 7| dicuntur ad aedificationem morum sic applicantur, sicut in 2074 4| atque numeramus secundum motus et discursus solis ab oriente 2075 5| sine incessu pedum sese moueant.~ ~ANIMAE VIVENTIS dicit 2076 7| uidelicet ad coitum modo moueatur nisi beluino more, id est 2077 6| TERRAM. Quod adiungit, quae mouentur super terram, potest uideri / 2078 6| casum ad penitentiam citius moueretur, dolens se illum offendisse 2079 6| omnes uoluntates eius.~ ~Mouet fortassis aliquos cum dicitur: 2080 6| paramus.~ ~REPTILI QUOD MOUETUR IN TERRA. Hoc est in hac 2081 6| TERRAE OMNIQUE REPTILI QUOD MOVETUR IN TERRA.>~ ~/69/ FACIAMUS 2082 1| spiritum /16/ domini a Moyse dici, cum hoc idem Propheta 2083 6| diuersitatem, cum ex cantu auditum mulcerent, uel ex pulchritudine formae 2084 7| quibus et serpens cum muliere loqueretur, uel mulier cum 2085 7| serpens non uerbis, sed sibilo mulieri locutus fuisse creditur, 2086 Prae| protestatur.~ ~Cum enim multi multas in Genesim mysticas uel 2087 7| Pertransibunt plurimi, et multiplex erit scientia tam in uiris~ ~ 2088 7| et ad indiuidua specierum multiplicanda. Etsi enim ponamus phoenicem 2089 7| non a numero rerum in eis multiplicandarum. Nulla quippe de speciebus 2090 5| de indiuiduis specierum multiplicandis est accipiendum, sed de 2091 7| cessat, cotidie scilicet multiplicando quae primo facta sunt', 2092 6| ordinaret ut crescerent et multiplicarentur, id est crementum multiplicationis 2093 6| terrae per plantationem multiplicari posset in terris. Tunc utique 2094 7| propagine et ope imbrium multiplicatam sicut nunc.~ ~Unde et subditur: 2095 3| unde ipsae postmodum ad multiplicationem sui sufficerent uel ad quoscumque 2096 7| scilicet in speciebus, non quod multiplicaturus erat in numero indiuiduorum. 2097 5| REPLETE AQUAS MARIS AVESQUE MULTIPLICENTUR SUPER TERRAM.>~ ~BENEDIXITQUE. 2098 5| super terram repant, sed multo magis omne quod natat reptandi 2099 7| diuiduntur spatio medio relicto multorum milium. Quae tamen terra 2100 7| contra /115/ Assyrios post multos circuitus in Mare Mortuum 2101 7| indiuiduorum. Quamuis enim mulus inter species animalium 2102 7| quando igne iudicii nouissimi mundabuntur, qui offerent in iustitia? 2103 1| incorporeae, sint naturae, inter mundanas creaturas comprehenduntur 2104 7| per hoc quoniam post talem mundationes nullum peccatum iustos habituros 2105 7| labe peccati seipsos deo mundissimas hostias offerebant. Caeterum 2106 7| sacrificiorum nobis pro magno munere per prophetam promissos 2107 7| rumphea flammea, id est muro igneo accinctus, ita ut 2108 7| Duobus eorum uestustas nomina mutauit. Geon quippe, ipse est quae 2109 7| de Christi aecclesiaeque mysterio manifeste scripserunt, a 2110 1| perfectius rem gestam simul et mysticam comprehendit.~ ~Tale est 2111 Prae| multi multas in Genesim mysticas uel morales conficerent 2112 7| omnes mundi plagas in se mystice contineret, per cuius progeniem 2113 Prae| ad perfectam scientiam et mysticos intellectus plenum humanae 2114 7| extraordinem rei gestae nonnunquam narrari. Ecce enim superius sexta 2115 1| perstringat, ne quid eius narrationi de diuinis operibus deesse 2116 7| positionis eorum, sed magis narrationis accipiendum uidetur, nisi 2117 6| illis primordialibus causis nascendo procreantur uel multiplicantur. 2118 2| collatam, ad aliquid inde nascendum, hoc est efficiendum sufficientem. 2119 7| sed de ipso paradiso intus nascens, ut omnia in se necessaria 2120 7| diuiditurque in quatuor nascentia flumina. Cuius loci post 2121 7| ex his parentibus primis nascituri, ex eo quod dominus in istis 2122 3| tempore his adornari, quod his nascituris de terra uel conseruandis 2123 3| processuros uel tamquam nascituros. Quippe, ut dictum est, 2124 3| FACIENTEM SEMEN. Siue ut nata statim semen suum haberet 2125 5| incedere queant, sed solummodo natare, sicut pisces cum pennulis 2126 5| sed multo magis omne quod natat reptandi habet uel speciem 2127 7| in uiris~ ~ut in Samuele, Nathan, quam in feminis, sicut 2128 7| illud quod dominus respondit Nathanael quaerenti unde eum nosset, 2129 7| uel corruptione postmodum nati, in ipsis tamen speciebus 2130 7| pallorem efficit tamquam ex se natum, non tamen per traducem 2131 4| sint futurorum non solum naturalium, ut diximus, uerum etiam 2132 7| procellas quasi anchora nauem conseruat, et ad quaelibet 2133 4| euentuum siue praesentium. Nautae quippe siderum inspectione 2134 6| quicquam in quibuscumque necessariis attingere, nec ad sustentationem 2135 3| fuisse concessos in esum ei necessarios. Nihil tamen impedit, si 2136 6| uideamus quibus carnium esus necessarius sit, quomodo his quoque 2137 2| dissoluemini, nec mortis necessitatem subibitis, quia uoluntas 2138 6| faciendum ignem uel ad alias necessitudines non inutila sunt. /88/ Denique 2139 4| nequaquam per eam cognosci negamus, sicut nec per medicinam. 2140 6| perstiterunt, nequaquam propter hoc negandum est opera dei bona fuisse, 2141 2| inanimatis, quis rationabiliter negare possit haec quattuor elementa 2142 1| deus mundum. Quam qui esse negat, sequitur ut dicat irrationabiliter 2143 6| ille deo subiectus esse neglexerit, utpote quae nihil ei nisi 2144 6| esset. Quod postquam ille neglexit, multa illi ex his periculosa 2145 7| medio fons prorumpens totum nemus irrigat, diuiditurque in 2146 5| ut relabi ad inferiores nequeant uel eas unquam contingere. 2147 6| recognoscere per rationem nequeunt nequaquam eum diligere possunt. 2148 7| fornicationem concesso, neuter alteri praesit, sed eque 2149 7| Nilus dietus est, quasi Nianomon. Nam antea Nilus Latine ' 2150 7| arbor aromatica, colore nigra, lacrima eius lucida, gustum 2151 5| eo quod hi generentur in Nilo flumine, tamen cum in alto 2152 4| uel sterilitas terrae post nimiam estuationem, uel immoderatos 2153 1| auis ouo incumbens et ei nimio affectu se applicans, ipsum 2154 7| concupisceret ac retinere niteretur, quanto eam terrae illi 2155 | nobiscum 2156 6| praecisa quae fructui uitis nocerent si in ea remanerent, ad 2157 6| est, periculosa sint ac nociua, uel cum nonnumquam iustum 2158 7| solum in die, uerum etiam in nocte, quia tam in prosperitate 2159 7| lapis ignei coloris, qui noctis tenebras illustrat. Prassinus, 2160 4| stellas ad illuminationem nocturni instituerit.~ ~LUMINARE 2161 7| iuxta illud Apostoli:~ ~ Nolite inebriari uino, in quo est 2162 4| mundi quam aethereum caelum nominare solemus, planetas uel caetera 2163 7| distingui, ita et a capite habet nominari, quia usque ad initium illius 2164 7| hic dicitur de Adam quod nominauerit CUNCTA ANIMANTIA, et mox 2165 7| terram prius quam caelum nominauit. Ubi et de stellis innuere 2166 7| interpretari.~ ~Item:~ ~ Inest nomini Adam aliud sacramentum. 2167 7| assumpta quam per deriuationem nominis est ei coniuncta, RELINQUET 2168 1| proprie id dicitur, quod de non-esse ita ad esse perducitur, 2169 6| Possent et delectationem nonnullam homini afferre, secundum 2170 7| Nathanael quaerenti unde eum nosset, dicens:~ ~ Cum esses sub 2171 | noster 2172 6| constituimus, /77/ et quam ad nostras utilitates excolendo paramus.~ ~ 2173 | nostro 2174 7| credimus partem illam dierum nostrorum a mane usque post meridiem, 2175 4| immortalitate animae temere dictum notaui; non quia hoc falsum esse 2176 7| ut aiunt, uicinior atque notior populo Iudeorum esset. IIec 2177 7| gentibus per quas fluunt notissima sunt. Duobus eorum uestustas 2178 7| dicitur, aliorum fontes esse notos, aliorum prorsus ignotos, 2179 7| dicaret 'non modo mihi primum notus esse cepisti, quem a principio 2180 2| posset, nisi quamdam uim nouam rebus ipsis deus conferret, 2181 4| humida uel temperata sunt nouerunt; et illas partes caeli quae 2182 7| existentem, per praescientiam noui'. Sic enim et Leui in lumbis 2183 6| nullum escu genus homini nouicum esset uel fortassis incongruum. 2184 7| sententia et pars quaestionis nouissima sola subnixa est ratione. 2185 7| coequandum, quando igne iudicii nouissimi mundabuntur, qui offerent 2186 2| sententia cuiusque operis in nouissimis uerbis quae in prioribus 2187 3| quod scilicet illa terrae nouitas, in producendis uel conseruandis 2188 1| quae praecessit confusio nox dicatur, quae etiam superius 2189 7| solis caelorem imbres et nubilia respuens. Mense enim Maio, 2190 7| uetite, arboris gustum, nudati referuntur, et de sua nuditate 2191 7| 25] <ERAT AUTEM UTERQUE NUDI, ADAM SCILICET ET UXOR EIUS, 2192 1| ipse uidere quia bona sint, nullomodo rectius intelligi puto, 2193 4| Dies enim computamus atque numeramus secundum motus et discursus 2194 2| quod ad deum dicitur: "Qui numeris elementa ligas." Quid ergo 2195 6| primus occurrit. Tres quippe numerorum species secundum computationem 2196 6| senarius dicitur, inter eos numeros qui perfecti dicuntur, primus 2197 4| absentibus uel praeterita nunciant diabolico instinctu, nec 2198 4| attendentes quod haec diabolus nunciet, quae iam conspiciendo nouerit, 2199 2| de hinc inferius caelum nuncupans firmamentum, propter /32/ 2200 1| quippe ille intelligibilem nuncupauit, ipsam rationem qua fecit 2201 1| permissus, spiritus domini malus nuncupetur, sicut in Saul legimus.~ ~ 2202 | Nunquid 2203 6| loco praecipue dampnatores nuptiarum, cum primis hominibus creatis 2204 5| unde alimentorum acciperent nutrimentum.~ ~REPLETE, hoc est quantum 2205 7| requireret unde ergo humorem quo nutrirentur uel conseruantur plantae 2206 2| philosophos omnia pondera nutu suo ferantur in terram.~ ~/ 2207 | ob 2208 7| SOPOREM IN ADAM: CUMQUE OBDORMISSET TULIT UNAM DE COSTIS EIUS, 2209 1| ergo 'abyssi' tenebris obducta erat, id est notitia illius 2210 6| erudiunt, ne aliquibus in his obediamus quae contra deum facere 2211 6| disceret quantum deliquerit non obediendo deo, qui nec tamdiu in potestatem 2212 Int| traditurus, primo eos ad obediendum deo tamquam omnium creatori 2213 7| concedendum est, si praeceptum obedientiae nullum accepissent, cum 2214 7| peccassent uel si praeceptum obedientie nullum accepissent, nulla 2215 4| habeant, ne quasi caeca oberrent in tenebris, ut et alimenta 2216 7| redemptorem.~ ~Quod si etiam obicias neminem hominum peccaturum, / 2217 7| similes sunt, et in eisdem oblectantur alimentis, et frequenter 2218 6| pulchritudine formae uisum oblectarent, uel odoris suauitate olfactum 2219 7| quoque fluuii incolas illos oblectaret. /111/~ ~DE LOCO VOLUPTATIS, 2220 7| in infantia geruntur per obliuionem delentur.~ ~Secunda aetas 2221 Prae| operis dicta adeo uobis obscura uidentur, ut ipsa rursus 2222 4| Non quae uanitatis est obseruare, sicut in auspiciis atque 2223 Prae| homelia dicens:~ ~ Aiunt etiam obseruari apud Hebraeos quod nisi 2224 3| congregatione aquarum nunc facta obseruauit. Non enim dixit prius "congregatae 2225 2| desuper in pluuiam labente, et obstrusis terrae foraminibus, terram 2226 7| ait:~ ~ Et dentes filiorum obstupuerunt~ ~id est poena in posteros 2227 2| eius uoluntas uim naturae obtinebat in singulis efficiendis. 2228 6| homine uita illa ad quam obtinendam nequaquam creatus erat, 2229 3| elemento constent, sed ex obtinenti nomina sortiuntur, sicut 2230 2| dictum est, uim naturae obtinuerit.~ ~Quam et Plato in rebus 2231 7| interiacente spacio, uel occeani uel terrarum, a cunctis 2232 4| discursus solis ab oriente in occidentem, et annos secundum reuolutiones 2233 7| occideret, uel exiit ut occideretur, sicut illud intelligitur 2234 7| istud ita factum ut eum occidi inde contingeret. At uero 2235 2| corporis nullatenus alterum occupare potest, nisi illo primitus 2236 2| fabricatus est.~ ~Ieronimus, Ad Oceanum, de unius uxoris uiro:~ ~ 2237 6| septenarium faciunt, quem octonario minorem esse constat.~ ~ 2238 6| reddi non potest, ut est octonarius. Hic quippe numerus mediam 2239 7| contuenda debeat mentis oculos attollere.~ ~INSPIRAVIT 2240 7| odoris, sed uino perfusa odoratior.~ ~ONYX, lapis praeciosus 2241 7| posse cognoscere in quo deum offendere uel peccare possemus? Non 2242 6| moueretur, dolens se illum offendisse cui tanta debebat. Cuius 2243 6| iurauit exequendo deum esse offensurum, sicut et ex ipsis, ut diximus, 2244 7| etiam eos merito dici posse offere hostias in iustitia, qui 2245 7| deo mundissimas hostias offerebant. Caeterum ex quo commisse 2246 7| nouissimi mundabuntur, qui offerent in iustitia? Ac per hoc 2247 7| prorsus uitio iubebantur offerri significabant homines sanctos, 2248 7| hostias in iustitia, qui offeruntur in fide: "Iustus enim ex 2249 6| oblectarent, uel odoris suauitate olfactum reficerent; uel quibuscumque 2250 | olim 2251 7| spatium, ut caetera /119/ omittamus, ad unius lingue inuentionem 2252 7| ANTEQUAM ORIRETUR IN TERRA, OMNEMQUE HERBAM REGIONIS PRIUSQUAM 2253 6| sententiam qua mundum ab omnipotente et non aemulo factum deo 2254 7| humani. Graeci enim unguem 'onychen' dicunt. Antiqua translatio 2255 7| INVENITUR BDELLIUM ET LAPIS ONYCHINUS.>~ ~BDELLIUM est arbor aromatica, 2256 7| uino perfusa odoratior.~ ~ONYX, lapis praeciosus ita appellatus, 2257 7| adhuc nec ex propagine et ope imbrium multiplicatam sicut 2258 7| monstretur, sed non erat ad operandum terram, quia nondum ei necessaria 2259 1| manentem et temporaliter operantem.~ ~Quod itaque dictum est:~ ~ 2260 7| diceret 'sicut ille nondum operari cessat, cotidie scilicet 2261 7| Pater meus usque modo operatur et ego operor~ ~tamquam 2262 2| peccatorum multitudinem operiendam in his superpositis aquis 2263 2| suspensionem ut uniuersum operirent mundum, commendare Propheta 2264 7| usque modo operatur et ego operor~ ~tamquam si diceret 'sicut 2265 1| Flauit spiritus tuus et operuit eos mare.~ ~Nec mirum uentum 2266 Int| operatione ad cognitionem opificis nos perducente, Apostolus 2267 2| uidetur. Quod uero nonnulli opinati sunt eas ibi constitutas 2268 2| fuisse, sicut et Iosephus opinatus est, ut supra meminimus.~ ~[ 2269 2| nobis probabilior uidetur opinio, ut ob hoc maxime ad calorem 2270 2| Beatus uero Augustinus istas opiniones praetermittens de aquis 2271 7| perseuerat. Cui fortassis opinioni, illud quoque non incongrue 2272 6| agimus finem in deo constitui oporteat. /87/~ ~Nemo itaque inobedientiae, 2273 1| cui eum loqui corporaliter oporteret, assisteret.~ ~Ubi autem 2274 6| constringere posset atque opprimere, quamuis corpore ualidiora; 2275 Int| eius operum in ipsa mundi optima creatione ac dispositione. 2276 6| solum bonae, uerum etiam optimae, id est ualde bonae, singule, 2277 7| ET AURUM TERRAE ILLIUS OPTIMUM EST IBIQUE INVENITUR BDELLIUM 2278 Prae| rogando ad hoc compellitis, orandum deum mihi efficaciam impetretis. 2279 Prae| in exordio Genesis uestre orationes adiuuent, quanto eius difficultatem 2280 1| intelligi puto, quam quod ea sic ordinat, ut nos etiam illa bona 2281 1| congeriem, nondum per partes ordinatas distinctam, ut cognitione 2282 1| percipi ualebat, ad eam ordinationem perducta est ut iam se omnino 2283 1| in uerbo mentis suae deus ordinauerat, opere compleuit, illis 2284 1| sententia naturali rerum ordini consentire nisi forte quod 2285 7| ex hac /100/ commutatione ordinis, uarietas quaedam significationis 2286 7| siue reptilia, id est trium ordinum fideles, continentes uidelicet, 2287 7| ET TERRAM. In Hebraeo est ordo commutatus ita: "quo fecit 2288 7| nonnulli uolunt quod in orientali parte orbis terrarum sit 2289 4| motus et discursus solis ab oriente in occidentem, et annos 2290 Prae| committendam esse, sicut et Origenes meminit prima in Cantica 2291 7| diuiditur in alueum suum ab ipsa origina natiuitatis suae.~ ~[GEN. 2292 6| mali in ipsa suu creationis origine accipit, sed singulis tantum 2293 2| de supernis, sed infimis originem habuit. Ubi et cum iam diluuio 2294 2| habetur pluuias nequaquam oriri nisi terrarum exalatione, 2295 1| Sicut est itaque uerbum oris, ita et uerbum dicitur cordis, 2296 2| distinguenda in hunc mundi ornatum quo nunc utimur et quem 2297 7| debilitate uiri uel roboris ex ossea eius fortitudine creare 2298 1| potius quam 'erat', quasi ostendens eum habere quemdam transitum 2299 4| sed in quasdam naturales ostensiones futurorum euentuum siue 2300 5| potius aquae ipse talium oua sicut et piscium suscepta 2301 5| nonnulla quaestio est de ouis eorum, quomodo ea foueant, 2302 6| et illis. Non enim omnia pabula uel homini uel illis conuenire 2303 7| eodem in quo est subiecto pallorem efficit tamquam ex se natum, 2304 6| nostras utilitates excolendo paramus.~ ~REPTILI QUOD MOUETUR 2305 7| hominem in nouum reformare parat. Quod quidem efficit primo 2306 7| praedicationis alios aedificante, parit undique mundus animantia, 2307 2| nequaquam firmamentum illi parti fuit interpositum; quod 2308 6| sapientiae et diuini amoris particeps. Quae enim deum recognoscere 2309 1| bonitas intelligitur, cuius participatione sunt bona uniuersa? Quae 2310 2| modo copulari ut nonnullae particulae leuiorum elementorum aliquibus 2311 2| leuiorum elementorum aliquibus particulis grauiorum supponantur? Non 2312 5| unius uidelicet nomine partis totum comprehendens, iuxta 2313 3| lucem partus. De quo quidem partu statim adnectit: ET PROTULIT. 2314 3| conceptu producitur in lucem partus. De quo quidem partu statim 2315 4| non diei habeant.~ ~Non parua quaestio est de planetis, 2316 6| se considerata nihil aut parum ualde uidentur, in tota 2317 7| quas, ut ait Augustinus, paruuli non regenerati sustinent.~ ~[ 2318 7| regenerationis quibusque adhuc paruulis. "Nemo mundus a sorde", 2319 7| qui in benedictione cerei paschalis super hac misericordia dei 2320 4| rationalia, immortalia, et passibilia dicunt, illa uero deos appellant, 2321 7| maior sit erubescentiae passio quanto haec carnalis uoluptas / 2322 4| animarum autem cum hominibus passiones.~ ~Et post aliqua descriptionem 2323 4| esse genere animalia, anima passiua, mente rationalia, corpore 2324 7| transgressionis, aditus ad paradisum pateat.~ ~Quod uero ait A PRINCIPIO 2325 6| esse. Constat quippe deo patri, qui a seipso non ab alio 2326 7| gratiam dei floruit, ad patriam caelestem de hoc exilio 2327 Prae| eorum quae inuenta sunt pauciora firmata. Caetera uero ita 2328 7| cumulis praestruuntur, paulatim intumescens ac retropropulsus, 2329 7| in quo deum offendere uel peccare possemus? Non enim Cain, 2330 6| Constat quippe si homo non peccasset, nec ex ueneno illi imminere 2331 7| intelligeret. Post /130/ peccatam namque in potestatem et 2332 7| obicias neminem hominum peccaturum, /124/ si illi primi homines 2333 6| uero benedixit quamquam peccaturus esset, nec eum, sed terram 2334 7| ueteris legis in quibusque pecoribus quae immaculate ac sine 2335 7| scopulis ubi uersa sequentum, Pectoribus figit spicula pugna fugax, 2336 1| terram et adimpleuit eam pecudibus. Vocauit eam et audiuit 2337 5| natant, nec uestigio utuntur pedis ad incedendum, sed tamquam 2338 5| aggregari, cum sine incessu pedum sese moueant.~ ~ANIMAE VIVENTIS 2339 2| sustentare, licet ipse omnino pelle illa sit leuior? Immo etiam 2340 2| aquae separantur, quasi pellis interiacens inferiores aquas 2341 6| carnibus indigerent, ut pena uidelicet hominis ex peccato 2342 6| dispergendos esse, nihil penale alicui reperturos, cum nulla 2343 3| creditur, post peccatum in penam hominis de terra productis. 2344 6| uel etiam post casum ad penitentiam citius moueretur, dolens 2345 5| natare, sicut pisces cum pennulis suis, quas profecto reptiles 2346 2| completa. Deinceps uim naturae pensare solemus, tunc uidelicet 2347 7| aptaret uocabula. Ad quod peragendum nequaquam sufficere credimus 2348 6| referuntur ibi facta fuisse, peragi possent ante ipsorum deiectionem. 2349 5| plenaria peccatorum ibi percepta, ac postmodum in sabbatum 2350 1| creata esset ex ipsa adhuc percipi ualebat, ad eam ordinationem 2351 1| uel utilitatem nequaquam percipimus.~ ~ET DIVISIT LUCEM A TENEBRIS. 2352 6| maledictione pro peccato terra percuteretur a deo. Ideo tamen primos 2353 Int| cognitionem opificis nos perducente, Apostolus ait:~ ~ Inuisibilia 2354 1| de non-esse ita ad esse perducitur, ut praeiacentem non haberet 2355 1| ualebat, ad eam ordinationem perducta est ut iam se omnino ipsis 2356 2| designatur ita ad mane /41/ perductus, sicut in uespera fuit; 2357 7| diei spatium in paradiso peregisse uolunt, fortassis aliquibus 2358 2| subiacentibus sustentari perenniter ualeant, sicut illae corpulentiores 2359 6| quod nihil in eis ab ipso perfecte cognitis corrigendum censuit, 2360 6| a misterio, ut uidelicet perfectioni operum ipsa quoque numeri 2361 7| mundi.~ ~Hoc igitur uiro perfecto tum luce operum, tum etiam 2362 6| dicas unus, duo, tres, solum perficit senarium. Habundantes uero 2363 7| amara, boni odoris, sed uino perfusa odoratior.~ ~ONYX, lapis 2364 1| hominum aqua baptismatis perfusorum uniuersa peccata sic tegerentur, 2365 7| Tigris fluuius Mesopotamiae pergens contra /115/ Assyrios post 2366 7| scriptura Phison cognominat, pergit ad Indie regiones. Dictus 2367 7| suis fontibus noti esse perhibentur. Nam hoc facere solere nonnullas 2368 7| quod superius eis dixisse perhibetur deus: CRESCITE ET MULTIPLICAMINI.~ ~ 2369 6| quoque creaturae nunc ei periculosae factae patenter edocent, 2370 6| quanto amplius uita haec periculosior uel magis poenalis habetur, 2371 6| ex ueneno illi imminere periculum, nec ex aliqua re cruciatum, 2372 6| uel cum nonnumquam iustum perimendo, ab huius uitae angustiis 2373 6| respuisse diuinum. Quae dum nos perimunt uel cruciant, diuinum in 2374 6| fuerit, uel quandam rem perisse quae prius instante fuisset.~ ~ 2375 4| Moyses Aegyptiorum scientiae peritissimus enituisse creditur.~ ~ 2376 7| speciebus illis postmodum peritura erat, ut ad eam reparandam 2377 7| parentes de foliis ficus perizomata sibi /109/ consuisse. Unde 2378 5| significetur, ut sic scilicet permaneant, sicut facta sunt; nequaquam 2379 1| transitorium, sed intelligibile ac permanens, ait:~ ~ Qui fecit caelos 2380 6| defecerunt, nec iam eadem numero permanent quae prius facta sunt, in 2381 1| lucem produceret, non in eis permanentiam habere, quas nequaquam in 2382 5| uitae ex se, ut dictum est, permanentis, non ex immissione terreni 2383 2| confusione uel informitate sui permaneret, illa tamen prime creationis 2384 7| captiuitatis solutionem permansit.~ ~Quinta aetas quasi senium 2385 2| et stabilitae erant, ut permansurae fuerant, et necessarium 2386 5| diuisionem ita in perpetuum permansuram. Sic et in creatione hominis 2387 6| mortem in eum praeualere permissa, ut ex his miser iam disceret 2388 6| obedientiam uelit, nec sine permissione sua quicquam in quibuscumque 2389 1| nonnumquam ab eo furere permissus, spiritus domini malus nuncupetur, 2390 6| ratione uel facit uel fieri permittit, etiam cum abortiui fetus 2391 7| instar bestiae tigris nimia pernicitate currentis. Euphrates fluuius 2392 7| poenis uindicaret, sed etiam perpetuis et hoc grauissimis, non 2393 7| mystica expositione nos eadem perquirere. Moralis itaque dicitur 2394 Int| profunditatis Geneseos triplici perscrutantes expositione, historica scilicet, 2395 5| dizitur: Factum est ita, perseuerantia quaedam operum significetur, 2396 7| est, unum solum hominem perseuerare sine societate feminae.~ ~ 2397 7| si semper sine peccato perseuerassent. Si enim nulla esset aduersitatum 2398 7| poena in posteros traducta perseuerat. Cui fortassis opinioni, 2399 7| igitur immunes eos a peccato persistere concedendum est, si praeceptum 2400 6| disserere, si semper in paradiso persisteret, tamquam ad manum habens 2401 5| in quot baptismi gratia persistit; non enim nisi mares circumcidebantur, 2402 Prae| filiabus tuis spiritalibus persoluam. Unde et rogantes uos rogo, 2403 7| se iam existens et a mea persona separatum.~ ~DE CARNE MEA, 2404 6| Ut enim ex patre caetere personae habent esse, ita in humana 2405 Prae| nos beatissimi Augustini perspicax ingenium historicam hic 2406 6| illi parentes in paradiso perstiterint, ut haec scilicet omnia 2407 6| absque peccato, sed non tales perstiterunt, nequaquam propter hoc negandum 2408 1| exsequatur, in transitu tamen eam perstringat, ne quid eius narrationi 2409 4| scripturarum auctoritate persuaderi posse cognoui. Unde tale 2410 6| opera uniuscuiusque diei pertineat; ita et de hoc die intelligendum 2411 6| praesertim cum nec ad eum pertingere uniuersa possent animantia. 2412 Prae| confidenter declarare, nisi saepe pertractata sint. Dubitare autem de 2413 7| sicut dicit Daniel:~ ~ Pertransibunt plurimi, et multiplex erit 2414 7| naturalem ordinem confundente ac perturbante, donec diuina gratia animalem 2415 7| altissime cooperuerunt, ad eum peruenere potuerunt. Quod quidem ex 2416 6| hominem per suas utilitates peruenerint, cursum suum quasi in meta 2417 Prae| aetatem perfectam maturamque peruenerit, librum hunc in manibus 2418 7| sabbatum, deinde ad octauam perueniens.~ ~ Allegoria~ ~Sex aetates 2419 6| Homo uero usque ad deum peruenire habet, et in eius uisione 2420 7| scilicet ingenium uel acuit uel peruertit. Unde et uuam esse fructum 2421 7| iustis parentibus ignoret pessimos nasci, uel e conuerso? Unde 2422 1| de quibus in II Topicorum Philosophus meminit:~ ~ Mundus, inquit, 2423 5| deperire habeat, sicut de phoenice legitur, /65/ ac fortasse 2424 7| multiplicanda. Etsi enim ponamus phoenicem speciem esse, uel aliquas 2425 4| enim astronomia species sit physicae, hoc est naturalis philosophiae, 2426 1| quod philosophos non uera pietate praeditos dixi uirtutis 2427 7| O mira circa nos tue pietatis dignatio. O inestimabilis 2428 7| Apostolus:~ ~ Impossibile est placere deo.~ ~Unde et bene post 2429 7| legem fuerunt, quid deo placeret uel displiceret ignorabant, 2430 7| protoplasti omnes mundi plagas in se mystice contineret, 2431 7| a quibus quattuor orbis plage, cum Graece nominatur, initium 2432 7| intumescens ac retropropulsus, plana irrigat Aegypti. Vento autem 2433 4| omnia sidera, non solum planetae uerum etiam quaelibet stellae. 2434 4| Non parua quaestio est de planetis, qui contra firmamentum 2435 7| fructus. Post diluuium, Noe plantata uinea quasi supradictae 2436 3| insertione ramorum, uel ex plantatione.~ ~/48/ Et nota quod cum 2437 6| maledictionem terrae per plantationem multiplicari posset in terris. 2438 7| ait A PRINCIPIO subaudis plantationis; innuit ante caeteras plantas 2439 7| attigit et ignorat ubi deus plantauerit lignum uitae a cuius cibo 2440 4| maiorem efficaciam habentes, a Platone dici autumant, ubi, sicut 2441 4| naturae obtinuit, et iuxta Platonem in omnibus efficiendis ualidior 2442 4| Constat itaque, iuxta platonicam uel platonicorum sententiam, 2443 4| daemonum ex dictis Apuleii platonici supponens ait:~ ~ Breuiter 2444 4| ciuitate dei VIII, ita de platonicis ait:~ ~ Omnium, inquiunt, 2445 6| decuerit, iuxta illam quoque Platonis sententiam qua mundum ab 2446 5| baptismo incipit, remissione plenaria peccatorum ibi percepta, 2447 Prae| et mysticos intellectus plenum humanae naturae tempus accedat.~ ~ 2448 5| numerus.~ ~Quin etiam cum pleraque pedes habeant et ambulandi 2449 7| filii Heber, unde Hebraei. Plinius dicit Indiae regiones auri 2450 7| PRIUSQUAM GERMINARET: NON ENIM PLUERAT DOMINUS DEUS SUPER TERRAM, 2451 Prae| retractaturus, ait:~ ~ In quo opere plura quesita sunt quam inuenta, 2452 6| NOSTRAM, si nulla prorsus pluralitas in deo sit, qui solus hominem 2453 7| continetur.~ ~Quod autem pluribus annis in paradiso innocenter 2454 2| cessante additur non solum quia pluuiae sunt prohibitae, sed etiam 2455 2| circumfigens, humidum esse est pluuiale ad utilitatem quae fit ex 2456 2| diluuium ex habundantia pluuiarum fuisse, ruptis etiam fontibus 2457 2| cessauit. Certum autem habetur pluuias nequaquam oriri nisi terrarum 2458 2| foramina dicens, habundantiam pluuie insinuat, tamquam tunc nihil 2459 6| haec periculosior uel magis poenalis habetur, tanto ardentius 2460 7| ab antiquo populo timore poenarum coherceret, sicut die tertia 2461 7| corporalibus /125/ et transitoriis poenis uindicaret, sed etiam perpetuis 2462 1| nonnulli philosophorum seu poetarum 'chaos' dixerunt, quod enim 2463 6| recedat, qua se ipsos tantum polluunt, nullum de prole fructum 2464 3| siue statim cum nascerentur poma, id est fructus suos afferentes, 2465 7| modicum peccatum de gustu illo pomi, quod reparabile erat, nequaquam 2466 7| enim omni genere ligni et pomiferarum arborum consitus, habens 2467 2| iuxta philosophos omnia pondera nutu suo ferantur in terram.~ ~/ 2468 1| cuius maxime grauis est et ponderosa natura, tam terram ipsam 2469 2| aquae substantiam, quae ponderosior est, sustentare ualeant. 2470 2| elementi aquatici aliquid ponderositatis haberent, et iuxta philosophos 2471 7| pisces in sacrificio domini ponenda erant, ut typum gestarent 2472 7| etc., ac si diceretur quia ponendo eum ibi, constituit eum 2473 6| sicut postmodum loco suo ponere decreuimus.~ ~Dies sextus. 2474 7| antequam creationem feminae poneret hanc interpositionem decreuit 2475 7| nequaquam distinxit quomodo poneretur, uel qua disponere sibi 2476 7| consummationem omnium ipsum tantum poni congruum uisum est.~ ~[GEN. 2477 1| illud quod in sequentibus ponitur:~ ~ Formauit igitur hominem 2478 7| ligni uitae, erunt dies populi mei". Quis autem sacras 2479 7| arboribus produxit; quia populus antiqus terrena potius quam 2480 7| generari, cum aliqua illorum portio seminarium quoddam sit istorum. 2481 7| nihil ex illis per aliquam portionem traduci in alicuius alterius 2482 2| Aquas super firmamentum positas, caelis quidem spiritalibus 2483 7| quartum, non hoc iuxta ordinem positionis eorum, sed magis narrationis 2484 1| scilicet atque aere, hic positum esse intelligitur; sicut 2485 7| uniuerso mundo in quo est positus. De quo quidem loco scriptum 2486 7| nomen, quod post diluuium possessa sit ab Euila, filio Iectan, 2487 4| nihil eos scire conuincere possumus. Si enim interrogemus de 2488 7| uel e conuerso? Unde etiam posteri eorum fortiores essent ad 2489 5| dicuntur pedes habere ita posterioribus adhaerentes, ut nequaquam 2490 1| diuina operatio consuluerit posteriorum dierum operibus declarat. 2491 7| in te ipso morieris et in posteris tuis.~ ~Sed fortassis requiris 2492 7| poenae addixit; in tantum posteritas eius postmodum abhorruit 2493 7| tanta poena in totam etiam posteritatem filiorum redundante puniri 2494 Prae| Supplicando itaque postulas et postulando supplicas, soror Heloysa, 2495 Prae| accedat.~ ~Supplicando itaque postulas et postulando supplicas, 2496 7| uerum est quod deus hominem posuerit in paradiso ad hoc ut eum 2497 4| lunam.~ ~[GEN. 1:17] <ET POSVIT EAS IN FIRMAMENTO CAELI 2498 7| ad commendationem diuinae potentiae id plurimum spectet quod 2499 6| DOMINANIMI PISCIBUS MARIS etc. Potestas autem et dominium in his 2500 6| uel caelum in nostra est potestat sicut terra, in qua manemus 2501 4| siue principatus, siue potestates, dicant qui possunt, si 2502 6| mereretur, quamdiu ille summae potestati subiceretur, a qua acceperat 2503 7| exigendo aequales sint penitus potestatis.~ ~Quaerendum uero est, 2504 4| nec ratione certa indagare potui, nec diuinarum scripturarum 2505 6| nequaquam meliorem fieri potuisse. Quod et Moyses considerans, 2506 3| terre, aliam habitabilem praebeant.~ ~FACTUMQUE EST ITA, id 2507 1| quae se nondum uisibilem praebebat, nec usui apta alicui cognosci 2508 1| aliquam excellentiae suae praebere notitiam.~ ~Notandum uero 2509 1| completa sese uisibilem praebuit. Diuinae itaque mentis conceptum