[28]

 

             IN DEDICATlONE ECCLESIE

 

Dedicationis solemnitas quantum caeteras antecedat, non tam Scripturarun auctoritas, quam ratio manifesta declarat. Ab hac quippe caeterarum omnium exordium manat, cum in hac locus consecretur, quo caeterae celebrentur, et dominica sacramenta conficiantur. Hic est ille locus, quem sibi Dominus specialiter eligens, et propriae domus uocabulo insigniens per Moysen ait:

 

Vide ne offeras holocausta tua in omni loco, sed ubi fuerit memoria nominis mei.

 

Et rursum:

 

Domus mea domus orationis uocabitur.

 

Et caeterarum quidem celebratio festiuitatum, quas antiquo populo tamquam praecipuas Dominus instituit, nequaquam septenarium dierum excesserunt. Templi uero dedicationem septenario geminato Salomon et uniuersus Israel in holocaustis innumeris, et multiplici musicorum instrumentorum modulatione quatuordecin diebus exsoluit. Ex quo liquidum est quanta dignitate pariter atque auctoritate celebritas ista sit praedita, et quanta deuotione sit ab omnibus peragenda. Cuius quidem institutio non a lege, non a propheta, sed a patriarcha Iacob initium habuit. Qui et futuri postmodum templi locum designasse dicitur, et sacramenta dedicationis primus exhibuisse, sicut in historia Genesis continetur. Hic nempe relictis parentibus, persecutionem primogeniti fratris declinans, cum ueniret ad quemdam locum uespere, et in eo requiescere uellet, tulit unum de lapidibus qui iacebant in terra, et capiti suo supponens obdormiuit. Viditque in somnis scalam stantem super terram, cuius cacumen caelum tangebat. Angelos quoque per eam ascendentes et descendentes, et Dominum innixum scalae dicentem sibi:

 

Terram in qua dormis tibi dabo, et semini tuo.

 

Cumque euigilasset Iacob ait:

 

Quam terribilis est locus iste! non est hic aliud nisi domus Dei, et porta caeli.

 

Surgens ergo mane tulit lapidem, quem supposuerat capiti, et erexit in titulum, fundens oleum desuper. Votum etiam uouit dicens:

 

Si fuerit Deus mecum, et custodierit me, cunctorum quae dederis mihi decimas offeram tibi.

 

Ecce, fratres, historiam succincte percurrimus. Nunc ad aedificationem nostram intelligentiam praecipue moralem in ea perquiramus, et melioris dedicationis /534/ typum in his quae gesta sunt aperiamus. Quid enim dedicatio Ecclesiae, nisi illa est fidelis animae sponsio, quae a saeculo recedens se penitus Deo dedicat, et quasi propriam sponsam Christo se copulat, ut ei deinceps tota uacet, et sic ei uoto suae professionis obligans tamquam proprium templum Deo se consecrat? Sicut enim in una uilla multae hominum domus, et una Dei dicitur, quam ecclesiam uocamus, ita et in populo Dei inter illos qui coniugati sunt, quaelibet anima conueniente uoto Deo consecrate proprium eius habitaculum facta est. Qualem quidem animam Apostolus describens, et eius praerogatiuam a caeteris distinguens, ait:

 

Qui sine uxore est, sollicitus est quae Domini sunt, quomodo placeat Deo. Qui autem cum uxore est, sollicitus est quae sunt mundi, quomodo placeat uxori, et diuisus est. Et mulier innupta et uirgo cogitat quae Domini sunt, ut sit sancta et corpore et spiritu.

 

Iacob itaque persecutionem, ut dictum est, primogeniti fratris fugiens, relicta domo parentum peregrinatus, fidelis anima est de saeculo ad Dominum conuerse, quae carnalium affectionum ruptis uinculis more Abrahae, de terra sua et de cognatione progreditur, et de domo parentum procedit ad claustrum, illud Psalmistae non solum audiens, uerum exaudiens:

 

Audi, filia, et uice, et incline... etc.

 

Nec non et illud Domini documentum amplectens:

 

Qui non odit patrem suum et matrem, non est me dignus.

 

Primogenitus talis animae frater caro est in unam personam animae coniuncta, et prius in utero formata quam ei anima sit infuse. Cuius quidem carnis tentationes, de quibus scriptum est:

 

Caro concupiscit aduersus spiritum, dum fugimus a saeculo recedentes, quasi primogeniti fratris impugnationem uitamus.

 

Et quia haec uirtus continentiae et remuneratio saeculi ab aduentu Christi, quae ultima aetas est mundi, maxime coepit. Unde Iacobus post solis occubitum, id est in uespere, ad locum peruenit, ubi dormiens requiescat. Hic autem locus claustralis uita est continentum, qui a tumultuosa saeculi uita ad quietem monasticam transeunt, et Marthae sollicitae et circa plurima turbatae tranquillitatem praeferunt Mariae. Quae quidem tranquillitas a Domino nomine lecti, a Sponsa in Cantico nomine lectuli designatur cum dicitur:

 

Erunt nocte illa duo in lecto. In lectulo meo per noctes... etc.

 

In hoc itaque lectulo dormiturus Iacob, de lapidibus quos intuetur eligit unum, quo supposito capiti suo dormiat, cum anima quaelibet locum sanctae congregationis ingressa, multos circumspicit fideles tamquam lapides uiuos et fortes ad omnia toleranda, in summo lapide Christo fundatos; ut eorum scilicet exemplis ad perfectionem instituatur. Sed quia unum Christum omnibus praefert, cui /535/ se fidelis anima quasi sponsam copulat, et dedicat, et uelut in amplexibus eius lectulo contemplationis dormit corpore, sed uigilat mente, iuxta illud Sponsae:

 

Ego dormio et cor meum uigilat

 

unus ex uniuersis eligitur lapidibus. Iuxta quod et ipsemet de dilecto ait:

 

Electus ex millibus.

 

Hunc capiti suo supponit ut dormiat, cum totam suae mentis intentionem in eo defigit, ut a curis saeculi penitus quiescat, et tota ei per desiderium inhaereat. Caput quippe principalis pars corporis mentem designat in hobis. Hunc profecto somnum continentium dilectus ille Domini et uirgo Ioannes specialiter expressit, qui in Dei gremio recumbens, quasi hoc lapide supposito capiti obdormiuit. Scalam dormiens Iacob intuetur, quia tanto amplius scripturam sacram quisque intelligit, quanto ab occupatione saecularium curarum magis quiescit. Scala haec dormienti apposite usque ad caelum porrigitur, quia per doctrinam ipsius de terrenis ad desideranda caelestia subleuamur, et illuc mente conscendimus, ubi Christus est in dextera Dei sedens. Huic scalae Dominus innititur, et inde nobis loquitur, quia per eius doctrinam nostris imprimitur mentibus, et de eius uerbis nostras in se menses erudiens accendit. Huius scalae, hoc est sacrae scripturae, quasi duo latera duo sunt Testamenta, quae quidem ad inuicem quasi quibusdam gradibus insertis connectuntur, dum per expositiones doctorum rota rotae applicatur, et quod in Veteri fuerat praedictum, in Nouo monstratur exhibitum. Angeli per hanc scalam ascendentes et descendentes, sancti sunt praedicatores, quorum unus de se et aliis ait:

 

Quomodo praedicabunt, nisi mittantur?

 

De qualibus et per Malachiam dicitur:

 

Labia sacerdotis custodiunt scientiam, et legem inquirent ex ore illius quia angelus Domini exercituum est.

 

Ascendunt uero per scalam istam uel descendunt dummodo in sua praedicatione de natura diuinitatis uel secretis caelestibus nos instruunt, modo de assumpta humanitate, uel componendis moribus nostris erudiunt; uel cum modo ad altam continentiae uirtutem nos hortantur, modo infirmitati nostrae per indulgentiam nuptiarum consulunt. Terram in qua dormit Iacob ei et semini eius Dominus promittit, quia terram uiuentium, cuius desiderio anima contemplatiue a terrenis curis quiescit, in remuneratione pollicetur tam ei quam sequacibus eius, et in hoc proposito ipsam imitantibus. Euigilans de somno contemplationis anima illa, et de illa caelesti habitatione ad sancta studia totius contemplationis oculos reflectens, et quasi homines pariter admonens, ut spe promissae sibi terrae in proposito perseuerent:

 

Vere Dominus est, inquit, in loco isto, et ego nesciebam.

 

Ac si diceret: Qui ubique est per diuinitatis praesentiam, hic specialiter inhabitat per gratiam. /536/ Pauens quoque:

 

Quam terribilis, inquit, est locus iste!

 

Terribilem, hoc est summa reuerentia dignum esse reeognoscit: in quo, ut dictum est, tamquam in spiritali templo, ac sibi penitus dicato, per abundantioris gratiae dona Deus inhabitat. Sed quia multi hanc reuerentiam loco deberi recognoscunt, nec tamen illi inane exhibent, nec illam apostoli comminationem expauent:

 

Si quis uiolauerit templum Dei, disperdet illum Deus

 

bene praemissum est "pauens" ut quod pauendum esse non dubitat, offendere in eo non praesumat. Et attende, quod cum praemiserit: "Domus Dei" statim annexuit "et porta caeli." Hic est talis aditus, regni caelestis, ex quo sine dilatione de huius uitae obseruatione illuc introeatur, nulla uidelicet purgatione interposita.

 

Surgit mane Iacob, et lapidem, quem supposuerat capiti suo erigit in titulum, ipsumque oleo desuper infuso, more pontificis uotum explet dedicationis: quasi in hoc primogenitorum dignitatem quam emerat exercens. Primogenita quippe tunc fuisse dicuntur uestis seu dignitas sacerdotalis, quam primogeniti fratres per benedictionem paternam accipiebant, ut soli inter fratres sacerdotali fungerentur officio. Et a matre uestibus Esau ualde bonis indutus fuisse Iacob memoratur. Et note, sicut Melchisedech sacramenta Ecclesiae antiquiora uidentur quam synagogae: ita in patriarcha Iacob noster dedicationis ritus uidetur praecessisse, quia tam altare quam ecclesiam ipsam oleo consecramus. Quod nequaquam in tabernaculo uel templo factum esse legimus. Mane surgit Iacob de loco, in quo quiescens uiderat uisionem, et eius loci sanctitatem cognouerat, cum anima quaelibet praedicta, peracto iam suae probationis tempore, ad professionem conscendit regulae, experta iam huius propositi simul ac loci religione: et tune se penitus Deo dedicans, et proprio uoto illi se obligans, spiritalis templi dedicationem in seipsa celebrat. Tunc lapidem, in quo dormierat, erigit in titulum, hoc est, oculis suis affigit in signum, quasi nihil aliud ulterius debeat intueri, quia iam facta professione respieere retro non lieet, ne eum uxore Loth pereat. Primum ei tamen in immo lapis iacebat, quia non tanto debito ei antea cohaerebat.  Erectum lapidem oleo superfuso sibi consecrat, dum toto dilectionis affectu ipsum comprehendens, tot unguentis delinit eum, quot desideriis amplectitur ipsum. Quid autem unguenta, nisi quaedam est recreatio dolorum, et fomenta dolentium? Dolet autem Christus de nobis cum nostra ei conuersatio saecularis displicet, et sic eum exasperando, malis operibus contra nos commouemus. Placatur autem penitus, et quasi quibusdam unguentis hic eius dolor mitigatur, cum a saeculo recedentes totis ei uisceribus inhaeremus, et perfectione uirtutis nos iam ei penitus copulamus, iuxta illud Apostoli:

 

Qui autem adhaeret Deo, /537/ unus spiritus est.

 

Caute autem ac prouide uotum faciens Iacob de persoluendis decimis, non de suis uiribus, sed de misericordia Dei praesumens, quasi apposita conditione ait:

 

Si fuerit mecum Deus, et custodierit me

 

quia eius gratiae est quidquid boni agimus. Unde et Paulus:

 

Gratia Dei sum id quod sum.

 

Et rursum cum dixisset:

 

Plus omnibus laboraui

 

statim adiecit:

 

Non ego autem, sed gratia Dei mecum.

 

Decimas omnium Deo persoluit, qui decalogum legens in nullo excedit, nec a mandatis Dei, quae per decalogum illum intelliguntur in aliquo recedit. Quod in semet nobis sic complere concedat, ut quod uisibilibus sacramentis exterius actum est, in corporali templo ipse inuisibiliter in nobis operando templum nos uerius efficere dignetur summus pontifex et rex Iesus Christus, cuius tam sacerdotium quam regnum perseuerat in saecula saeculorum. Amen.