Liber

  1  Cap|            necnon et quare sapientia Dei uocetur Verbum aut benignitas
  2    I|    perfectionem, quod Deus est, ipsa Dei sapientia incarnata Christus
  3    I|               Idem in XI De ciuitate Dei, de bonitate Dei et malitia
  4    I|            ciuitate Dei, de bonitate Dei et malitia diaboli loquens
  5    I|             ut ob hoc praecipue ipsa Dei sapientia incarnata in praedicatione
  6    I|              populum ad cultum unius Dei ipsa summi boni perfectio
  7    I|           quod esset bonum~ ~bonitas Dei, quam Spiritum Sanctum dicimus,
  8    I|    personarum, hoc est omnipotentiae Dei et sapientiae eius et bonitatis
  9    I|               Trina quippe confessio Dei Trinitatem exprimit personarum,
 10    I|         Verbum Patris hoc est Filius Dei.~ ~[1.18] Unde et Moyses,
 11    I|             similitudinem Unigenitus Dei dicitur et quasi quaedam
 12    I|            Hanc autem intellectualem Dei locutionem, id est aeternam
 13    I|             inquit, locutio est ipsa Dei dispositio, non habens sonum
 14    I|              1.22] Quod autem Verbum Dei ipsa eius sapientia sit
 15    I|           est ante aeuum. Sapientiam Dei praecedentem omnia quis
 16    I|               Fons sapientiae Verbum Dei in excelsis... etc.~ ~[1.
 17    I|                 1.24] 'Filius' autem Dei Patris hoc ipsum Verbum,
 18    I|           seu distinctionem personae Dei Patris ipsam omnipotentiam
 19    I|          sapientiam nec benignitatem Dei in ea distinguere habeat,
 20    I|            scilicet ipse mundus opus Dei dicitur, non tamen filium
 21    I|              commemoraretur Spiritus Dei, in quo sancta eius beneuolentia
 22    I|         designauit, quem etiam donum Dei uocamus; quam quidem gratiam,
 23    I|         nuncupari. Sicut ergo unicum Dei Verbum proprie uocamus nomine
 24    I|            humani ingenii sed solius Dei cuius tamen Spiritus in
 25    I|           eisdem Prouerbiis de Filio Dei et ineffabili nomine ipsius
 26    I|       occurrit, ubi quidem sapientia Dei et se primogenitam ante
 27    I|           uerbum' locutionem aliquam Dei transitoriam appellent sicut
 28    I|      Augustino, cum templum Spiritus Dei nominat, aperte eum esse
 29    I|          Deum pronuntiat, cum solius Dei templum esse dicatur. Scriptum
 30    I|             Nescitis quoniam templum Dei estis et Spiritus Dei habitat
 31    I|        templum Dei estis et Spiritus Dei habitat in uobis?~ ~Ubi
 32    I|              est templum et Spiritum Dei quem inhabitare dicit, idem
 33    I|                Et psalmista Spiritum Dei ubique esse tamquam incircumscriptum
 34    I|             statim ut ipsum Spiritum Dei, quem ubique esse profitetur,
 35    I|             supra positis tam Verbum Dei quam Spiritum eius Deum
 36    I|          Verbum Domini id est Filium Dei, non transitorium uerbum,
 37    I|            in libro Sapientiae uerus Dei Filius et consubstantialis
 38    I|         dedit eis postestatem filios Dei fieri.~ ~Sic quippe cum
 39    I|             Si enim est uerus Filius Dei, suscipiet illum et liberabit
 40    I|             subponere, quos ad unius Dei intelligentiam tum ipsa
 41    I|      Apostolum:~ ~Inuisibilia ipsius Dei a creatura mundi per ea
 42    I|            scribit:~ ~Quod notum est Dei, manifestum est in illis.
 43    I|      derelicto. Ad quem etiam cultum Dei magnificandum dum ipse iussu
 44    I|         magnificandum dum ipse iussu Dei templum aedificauit, a quo
 45    I|            dicit:~ ~Filius benedicti Dei atque bonae uoluntatis,
 46    I|             quod in VIII De ciuitate Dei de Platonicis dicitur:~ ~
 47    I|           dicens:~ ~Qui cum in forma Dei esset. Quod enim in forma
 48    I|              Filium, quem sapientiam Dei dicimus, ex Deo Patre aeternaliter
 49    I|            et Hermes superius Filium Dei factum a Deo dixit, secundum
 50    I|              posuit, cum in bonitate Dei omnia quodammodo uiuere
 51    I|             ipsum, hoc est per ipsam Dei bonitatem condita, in ipsa
 52    I|           bonitatem condita, in ipsa Dei bonitate quodammodo perenniter
 53    I|             pulchre designat gratiam Dei, omnibus communiter oblatam,
 54    I|        concordiam uniuersorum operum Dei demonstrat, quasi diuersorum
 55    I|              libro I De gubernatione Dei Pythagoricum testimonium
 56    I|              de natura ac beneficius Dei disserens sic locutus est: '
 57    I|              in Prouerbiis:~ ~Gloria Dei est celare uerbum et gloria
 58    I|            est nosse mysterium regni Dei; caeteris autem in parabolis,
 59    I|             inuolucrum, quia caritas Dei, quam Spiritum Sanctum dicimus,
 60    I|        spiritualiter, ut simus filii Dei magis quam serui. Sicut
 61    I|              copia huius fontis ipsa Dei bonitas animauit primum '
 62    I|            in libro VIII De ciuitate Dei:~ ~Mirantur, inquit, quidam
 63    I| deprehenderet, qui antea tamen unius Dei cultor exstiterat, nec propter
 64    I|        Verbum uidelicet et sapientia Dei Patris, summus philosophus
 65    I|         dedit eis postestatem filios Dei fieri credentibus in nomine
 66    I|          Dominus Iesus in gloria est Dei Patris -- non habent illi
 67    I|           Ipse tuum cognosce Dominum Dei Filium esse." Alio loco
 68    I|              esse." Alio loco Filium Dei symbolon appellat, id est
 69    I|      Augustinus in XVIII De ciuitate Dei:~ ~Eo, inquit, tempore nonnulli
 70    I|            id sonant: Iesus Christus Dei Filius saluator. Infert
 71    I|   apertissimam de incarnatione Filii Dei continent prophetiam, ipso
 72    I|          nisi de incarnato Unigenito Dei typice, more prophetico,
 73    I|              Nabuchodonosor de Filio Dei?~ ~Ecce, inquit, uideo uiros
 74    I|         species quarti similis filio Dei.~ ~[1.131] Iuuat autem et
 75   II|           Tenebat certissime et dona Dei per quemcumque malum contaminari
 76   II|            Iesum Christum seu Filium Dei inclamarent ac confiterentur.
 77   II|              omnes pariter ad laudes Dei creaturas inuitat, quasi
 78   II|       omnibus optime conditis laudes Dei a nobis exigat qui pro nobis
 79   II|              gloriam atque potentiam Dei praedicat quanto maiori
 80   II|       Augustinus in VIII De ciuitate Dei:~ ~Atheniensibus loquens,
 81   II|           ait:~ ~Quia quod notum est Dei manifestum est in illis.
 82   II|          enim dictum est inuisibilia Dei eis fuisse reuelata, ad
 83   II|       insinuatur. Et quia ipse donum Dei uocatur, et secundum septiformem
 84   II|           est pluraliter inuisibilia Dei, hoc est Spiritum eius septiformis
 85   II|             Patris Christum Dominum, Dei uirtutem et Dei sapientiam
 86   II|             Dominum, Dei uirtutem et Dei sapientiam Apostolus clamat.
 87   II|         dicitur:~ ~Sempiterna quoque Dei uirtus~ ~persona Filii exprimitur.
 88   II|            meminimus, maxime nomine 'dei' uel 'domini' potestatis
 89   II|             ut audiret populus uocem Dei loquentis de medio ignis,
 90   II|      uirtutis', et non potius 'amore Dei', ac si uirtutem uel aliquod
 91   II|              Ubi etiam adiecit ipsam Dei uoluntatem recte omnium
 92   II|               Quam quidem uoluntatem Dei originem rerum certissimam
 93   II|    praefigeret gradum, ut quos amore Dei ad uitae honestatem allicere
 94   II|       Augustinus in VIII De ciuitate Dei talibus digne effert praeconiis:~ ~
 95   II|       nonnisi in unius ueri ac summi Dei uoluntate esse credebat.
 96   II|          quoque bonorum finem amorem Dei constituat, placet nunc
 97   II|            scilicet VIII De ciuitate Dei:~ ~Fortassis, inquit, qui
 98   II|            sunt omnia. Si ergo Plato Dei huius imitatorem, cognitorem,
 99   II|           euenire posse qui notitiam Dei habeat et imitationem, nec
100   II|        Augustini in VIII De ciuitate Dei:~ ~Duo philosophorum genera
101   II|            sophia, hoc est sapientia Dei Patris quae Christus est,
102   II|             ponentes nobiscum amorem Dei finem et causam omnium,
103   II|              sicut in II De ciuitate Dei beatus Augustinus his uerbis
104   II|       Augustinus in VIII De cixitate Dei exponit dicens:~ ~Constat
105   II|              Augustinus, De ciuitate Dei, libro I:~ ~Quaedam, inquiunt,
106   II|           supra in eodem De ciuitate Dei libro:~ ~Nec Samson, inquit,
107   II|         capitulo I libri De ciuitate Dei de interfectoribus sui subiunctum
108   II|          addidit nos esse in dominio Dei cuius tutela et prouidentia
109   II|            electum et sors in templo Dei acceptissima.~ ~Et iterum,
110   II|            potest introire in regnum Dei.~ ~[2.113] Sed fortasse
111   II|              aut eorum uita et unius Dei cultus -- quem ipsi tunc
112   II|       clanculo uendicauit, praecepto Dei, ipsis Aeguptius nescienter
113   II|            exeunti de Aegypto populo Dei, nescientes quemadmodum
114   II|               quae inter maxima dona Dei semper in terris effloruerunt,
115   II|             Ac nunc etiam sacerdotes Dei, omissis euangeliis et prophetis,
116   II|           doctores poetas a ciuitate Dei non arcent, quos a ciuitate
117   II|             quae penitus in laudibus Dei expendi debent, ioculatores,
118   II|           auditores quae in ecclesia Dei dicuntur. Molestum est illis
119   II|            turpitudines in ecclesiam Dei introducat. Proh dolor!
120  III|     impietatem profitemur, qui donum Dei maximum, quod ex collatione
121  III|          uita et garrulitas, sanctam Dei ciuitatem, quae est ecclesia,
122  III|            populum suum. Regnum enim Dei in simplicitate fidei est,
123  III|           non habemus neque ecclesia Dei.~ ~Et ad Timotheum I scribens
124  III|            Idem in XVIII De ciuitate Dei:~ ~Qui in ecclesia aliquid
125  III|             si diceret: non spiritum Dei sed suum sequentes.~ ~[3.
126  III|             huius mundi? Nam quia in Dei sapientia non cognouit mundus
127  III|              maxime quae ad notitiam Dei attinent nonnisi eo reuelante
128  III|              ipso est?~ ~Ita et quae Dei sunt nemo cognouit, nisi
129  III|              cognouit, nisi Spiritus Dei, praesertim cum nec minimum
130  III|       percipit ea quae sunt spiritus Dei.~ ~Et iuxta psalmistam:~ ~
131  III|             philosophi, qui notitiam Dei non ratiocinando sed magis
132  III|              inquiri quas nonnisi in Dei uoluntate esse credebat --
133  III|           quia uoluit. Voluntas enim Dei causa est caeli et terrae,
134  III|            quaerit quam est uoluntas Dei. Nihil autem maius inueniri
135  III|             potest. Ac si uoluntatem Dei nosse quisque desiderat,
136  III|       quisque desiderat, fiat amicus Dei, quia si uoluntatem hominis
137  III|           Non autem efficitur amicus Dei, nisi purgatissimis moribus
138  III|             impius ne uideat gloriam Dei~ ~tale est: ne uidendo fruatur,
139  III|       implebitur quod ipsa sapientia Dei promittit dicens:~ ~Si quis
140  III|         intellexi quod omnium operum Dei nullam possit inuenire homo
141  III|          Hermes quoque, cum de Filio Dei supra loqueretur, adiunxit:~ ~
142  III|        Lucanus ait:~ ~Incerti Iudaea Dei~ ~hoc est absconditi atque
143  III|          ignoti. Cuius quidem ignoti dei aram magnus ille philosophus
144  III|             reperire, nisi de uerbis Dei humano sensu argumentari
145  III|         Augustinus in XI De ciuitate Dei disputans de simplicitate
146  III|                 Voluntas et potentia Dei Deus ipse est.~ ~[3.74]
147  III|        idolum de uniuersis creaturis Dei, neque ad res naturales
148  III|             3.77] Si itaque potentia Dei siue sapientia, aut etiam
149  III|              uero quomodo sapientiam Dei in ipso uel posterioris
150  III|          esse potest de praecessione Dei et successione istorum,
151  III|           proprium et usitatum nomen Dei ad illam unicam diuinitatis
152  III|              esse, quem tamen ipsius Dei ac discipulorum eius testimonio
153  III|             aliud tamen proprium est Dei Patris, in eo scilicet quod
154  III|          habet formas, utpote ipsius Dei, uel rei simplicis quod
155  III|      capitulo XVI, aperte inuehitur, Dei incommutabilitatem defendens
156  III|            facilius de incommutabili Dei substantia, debemus accipere,
157  III|           non tamen ipsi substantiae Dei accidisse intelligatur,
158  III|          dici, non secundum accidens Dei, sed plane secundum accidens
159  III|             relatiue. Et quod amicus Dei iustus esse incipit, iste
160  III|        disputans de unitate personae Dei et hominis in Christo, tali
161  III|             Similiter caetera nomina Dei, quae ad perfectionem illius
162  III|        quomodo melius per sapientiam Dei una est persona distincta
163  III|              assignato in quo unitas Dei, in quo Trinitas personarum
164   IV|             fruendum, ut inuisibilia Dei per ea quae facta sunt intellecta
165   IV|              Sanctum, quod est donum Dei, nec Patrem dicit esse nec
166   IV|           cum propria et appellatiua Dei nomina distingueret, ita
167   IV|     substantias praedicabit? Una est Dei sola natura. Quis tria esse,
168   IV|       exhibens, sola ipsa uocabulum 'dei' usurpare non consueuit,
169   IV|             quis, cum dicit unitatem Dei uel unum Deum aut simplicitatem
170   IV|          unum Deum aut simplicitatem Dei et simplicem Deum, sicut
171   IV|       ostenditur cum dicitur 'Filius Dei est incarnatus', lumen diuinae
172   IV|            ueni ac praedicare regnum Dei.~ ~[4.61] Tale est ergo
173   IV|             Tale est ergo sapientiam Dei esse incarnatam, ac si dicatur
174   IV|              4.62] Sapientiam itaque Dei in carne esse, tale est:
175   IV|              Christus est in dextera Dei Patris.~ ~[4.63] Cum itaque
176   IV|          uoce ubique terrarum uerbum Dei praedicaretur, infusio illa
177   IV|             conficiuntur ex bonitate Dei, Spiritui tribuenda sunt.
178   IV|           aliquod aut aliqua creatio Dei.~ ~[4.70] Superest extrema
179   IV|              saeculi messores angeli Dei zizania colligant et in
180   IV|             necnon et propria ipsius Dei nomina uult in ipso Deo
181   IV|        multos qui ante incarnationem Dei fuerunt saluari asserat
182   IV|       scriptum est:~ ~Quod notum est Dei, mastifestum est in illis~ ~
183   IV|               atque ipsius potentiae Dei, quae est omnipotentia,
184   IV|            cum dicamus omnipotentiam Dei quasi 'omnem potentiam'
185   IV|            causam quaerit uoluntatis Dei. Sed omnis causa efficiens
186   IV|            autem maius est uoluntate Dei. Non ergo eius causa quaerenda
187   IV|              capitulo XVII, de Filio Dei disserens:~ ~Deus omnium
188   IV|             omnem causam a uoluntate Dei remouit, ut nihil uidelicet
189   IV|     confitemur nos credere in Filium Dei, 'Deum de Deo, lumen de
190   IV|           generet, hoc est sit Pater Dei, nec se ipsum ideo generat
191   IV|           hoc idem esse gigni Filium Dei et genitum esse, cum uidelicet
192   IV|         penitus respuere quod Filius Dei nasci uel gigni dicatur
193   IV|             quod uirtus et sapientia Dei est, de Patre ante tempora
194   IV|              generationem quam Filio Dei adscribit inchoare et nondum
195   IV|           possit.~ ~Procedere itaque Dei est sese ad aliquam rem
196   IV|        facere. Bonus itaque affectus Dei quodammodo ex potentia eius
197   IV|            Trinitate:~ ~Sicut unicum Dei Verbum proprie uocamus nomine
198   IV|         Trinitate non dicitur Verbum Dei nisi Filius, nec donum Dei
199   IV|           Dei nisi Filius, nec donum Dei nisi Spiritus Sanctus, nec
200   IV|          ratione sapientiae uniuersa Dei opera administrentur et
201   IV|     disponentis, ut in ipso respectu Dei diuinum intelligatur beneficium.
202   IV|          Spiritus Sanctus dicitur et Dei qui dedit, et noster qui
203   IV|         procedere, hoc est potentiam Dei, moderante eius ratione
204   IV|              Iohannes ab aeternitate Dei inchoans, cum Verbum apud
205   IV|         autem nonnulli qui caritatem Dei non solum ad creaturas porrigi
206   IV|                 Denique, si in nobis Dei nihil maius est caritate,
207   IV|            et nullum est maius donum Dei quam Spiritus Sanctus, quid
208   IV|          quem dicimus ipsum affectum Dei esse siue amorem. At uero,
209   IV|           amorem. At uero, si amorem Dei non solum erga creaturas,
210   IV|            quemadmodum omnipotentiam Dei Deum omnipotentem esse ponimus,
211   IV|          esse ponimus, et sapientiam Dei nihil aliud quam Deum sapientem
212   IV|        benignum, ita et paternitatem Dei Deum Patrem esse concedamus,
213   IV|            ut uidelicet paternitatem Dei uel relationem quam habet
214   IV|            qui ait:~ ~Quod notum est Dei manifestum est illis~ ~ac
215   IV|     Platonicorum sententias de Verbo Dei Augustinus praesentaret,
216   IV|  Interrogemus enim eos si sapientiam Dei credant, de qua scriptum
217   IV|  conuenienter eos in hoc ipso Filium Dei sicut et nos credere, cum
218   IV|           per Verbum siue per Filium Dei quod illi per sapientiam
219   IV|             quod illi per sapientiam Dei. Quisquis autem Filium esse
220    V|             insigne rationis imagini Dei specialiter homo comparetur,
221    V|          quippe sic:~ ~Reuelatur ira Dei de caelo super omnem impietatem
222    V|          hominum eorum qui ueritatem Dei in iniustitia detinent,
223    V|        detinent, quia quod notum est Dei manifestum est in illis.
224    V|            sicut in VIII De ciuitate Dei beatus commemorat Augustinus.
225    V|            nobis sit de omnipotentia Dei consideratio.~ ~[5.18] Quaerendum
226    V|               Quam quidem uoluntatem Dei originem rerum certissimam
227    V|           non alium modum possibilem Dei defuisse, cuius potestati
228    V|      suscipere in quo esset mediator Dei et hominum, non de genere
229    V|           efficacissima sit uoluntas Dei, quam multa possit et non
230    V|       fortassis efficit si caritatem Dei sicut et nostram ponamus
231    V|        necessitudinis ad immutabilem Dei naturam applicatur; hoc
232    V|        naturam huius, hic ad naturam Dei possibilitas refertur. Tale
233    V|            ac si dicatur quod natura Dei omnino permittat quod eum