Liber

  1  Cap|   propositis, et quot modis 'idem' siue 'diuersum' accipiatur et
  2    I|            dicitur quod ratio eius siue sapientia quae est Verbum
  3    I|         praeeunte, cuncta condidit siue ordinauit. Qui etiam hoc
  4    I|            quod est Deus ingenitus siue Deus Pater hoc quasi proprie
  5    I|       Filius est, quod sit sapiens siue sapientia; uel Spiritus
  6    I|     expressa sit Patris proprietas siue idem penitus cum ipso Patre;
  7    I|            et aeterna generatione, siue etiam temporali, quarum
  8    I|       sapientia in ipsa substantia siue essentia potentia est, cum
  9    I|             hoc est ipsam rationem siue sapientiam coaeternam Deo,
 10    I|        quid inter se distent sedes siue dominationes siue principatus
 11    I|            sedes siue dominationes siue principatus siue potestates,
 12    I|      dominationes siue principatus siue potestates, dicant qui possunt,
 13    I|        mundi constitutionem factam siue genitam a Deo esse; in quo
 14    I|         philosophi 'factum' ex Deo siue 'genitum' dicere omne quod
 15    I|        mundi indiuidua et diuidua, siue, ut dictum est, eadem et
 16    I|      indiuiduo scilicet et diuiduo siue ex eodem et diuerso, hoc
 17    I|          etiam beati spiritus illi siue superna eorum mansio firmamento
 18    I|       Mentem itaque, id est animum siue animam, Deum dixerunt secundum
 19    I|         enim generibus figmentorum siue fabulosorum quae philosophos
 20    I|         cordibus humanis per fidei siue rationis donum primitus
 21    I|         autem de Deo uel noy nasci siue creari siue fieri anima
 22    I|          uel noy nasci siue creari siue fieri anima quandoque a
 23    I|         disseremus. 'Creari' tamen siue 'nasci' siue 'fieri' pro '
 24    I|         Creari' tamen siue 'nasci' siue 'fieri' pro 'esse ex aliquo'
 25    I|        Unde et Spiritus sapientiae siue intellectus seu sapientiae
 26    I| diligentius alibi nobis ostendenda siue exponenda occurrent, cum
 27   II|             Quippe cuius uirtutem, siue nascentis seu morientis,
 28   II|           nascentis seu morientis, siue resurgentis uel ascendentis
 29   II|      intentione, inde eorum inuida siue erronea criminatione uilescat
 30   II|            retributionem animarum, siue ad poenam siue ad gloriam.
 31   II|           animarum, siue ad poenam siue ad gloriam. Unde et ad bona
 32   II|    Augustini uerba quibus 'sophum' siue 'philosophum' solere appellari
 33   II|           Aliud quippe est astutia siue calliditas in sola cognitione
 34   II|    expresserunt, quam nunc clerici siue monachi profitentur. Ciuitatum
 35   II|          in sermone suo Plato ipse siue Platonici praedicabant.
 36   II|           praesentirent ad studium siue ad uerae beatitudinis perceptionem,
 37   II|      magnanimitate adiecit, dicens siue ex sua siue ex Satyrii persona
 38   II|        adiecit, dicens siue ex sua siue ex Satyrii persona qui illustrium
 39   II|      genera rationibus terminanda, siue ad allegoriarum quoque mysteria
 40   II|        Quid de eloquentia Cypriani siue Origenis et aliorum innumerabilium
 41  III|            haereticos quam Iudaeos siue gentiles, subtilius fidem
 42  III|           est comminatio sapientis siue consilium: Scrutator maiestatis
 43  III|            ueritatis enuntiationem siue unum Deum dicamus de singulis
 44  III|          singulis tribus personis, siue de eis simul, cum aeque
 45  III|      gratia, 'Pater' et 'generans' siue 'ingenitus' de solo Patre
 46  III|          Illa quippe infinita sunt siue abnegatiua nomina, haec
 47  III|          est Filius, seu 'genitus' siue 'incarnatus' de solo Filio,
 48  III|            Dominus esset, et magna siue bona explicaremus.~ ~[3.
 49  III|          corpus color, nec aer lux siue feruor, nec anima sapientia
 50  III|             Naturam', ut arbitror, siue rem naturalem dicit quae
 51  III|             Si itaque potentia Dei siue sapientia, aut etiam pars
 52  III|            materia uenit et forma, siue sapientia quae inest Deo
 53  III|           Deo sit ei substantialis siue accidentalis, dummodo sit
 54  III|     substantiae insint, accidentia siue formas substantiae dici
 55  III|        diuersus in persona a Filio siue a Spiritu Sancto, necnon
 56  III|        unaquaeque ipsarum Deus sit siue substantia?~ ~[3.102] Quod
 57  III|          personarum substantia sit siue Deus, nulla est unius personae
 58  III|            Deus et Deus est Filius siue incarnatus, Pater etiam
 59  III|            Pater etiam esse Filius siue incarnatus? Praesertim cum
 60  III|         misit me ad uos. Sed tamen siue essentia dicitur quod proprie
 61  III|      dicitur quod proprie dicitur, siue substantia quod abusiue,
 62  III|            Deum priorem esse mundo siue exstitisse ante tempora,
 63  III|          noua contra naturam facit siue supra naturam, hoc est supra
 64  III|            modis 'idem' accipiatur siue etiam 'diuersum', praesertim
 65  III|        dici uidetur. 'Idem' namque siue unum aliquid cum aliquo
 66  III|         dicitur secundum essentiam siue secundum numerum, idem proprietate,
 67  III|           uel substantia et corpus siue animal siue homo siue etiam
 68  III|   substantia et corpus siue animal siue homo siue etiam Socrates,
 69  III|       corpus siue animal siue homo siue etiam Socrates, et album
 70  III|        substantiam esse hoc corpus siue hoc animal, licet non omnem.
 71  III|         indiuidua idem sunt specie siue unum, uel quaelibet in aliquo
 72  III|               3.147] 'Idem' itaque siue 'unum' quinque supra dictis
 73  III|           modis dicimus 'diuersus' siue 'differens', cum uidelicet
 74  III|           essentiae discreta sunt, siue solo numero ab inuicem distent,
 75  III|     distent, ut Socrates et Plato, siue etiam specie, ut hic homo
 76  III|        forma ab inuicem differant, siue illa forma sit communis
 77  III|         accidens sicut est sessio, siue sit propria differentia,
 78  III|         accidens ut nasi curuitas, siue magis propria differentia,
 79  III|        sola proprie dicuntur plura siue multa, eo quod plura et
 80  III|           esse si non sit quaestio siue conclusio, et quaestio si
 81  III|          hoc corpus et hoc animal, siue hic homo siue hoc corpus
 82  III|          hoc animal, siue hic homo siue hoc corpus album diuersa
 83  III|           ideo alia est proprietas siue definitio constitutiui,
 84  III|             ex operatione conuenit siue ex officio, dicimus alium
 85  III|         attinet, quot modis 'idem' siue 'diuersum' accipiatur, ut
 86  III|          suscipere magis et minus, siue nihil esse ei contrarium.
 87  III|       relatiue Patrem uocari nouit siue Filium, proprietates istas
 88  III|          habet, uel etiam opposita siue dissimilis in eo quod non
 89  III|          Pater a Filio proprietate siue definitione diuersus est
 90  III|            diuersitatem propriorum siue definitionum attenderet,
 91  III|            alio modo quam theologi siue grammatici personam accipiunt,
 92  III|  subsisteret; quod uero iustus est siue misericors benignitatis
 93  III|    unicuique reddit quod suum est, siue poenam siue gloriam pro
 94  III|         quod suum est, siue poenam siue gloriam pro meritis retribuendo.
 95  III|           autem personas quam tres siue pauciores nullo modo in
 96  III|          descriptionem summi boni, siue ad maiorem, ut supra quoque
 97   IV|            sed non idem est sensus siue intellectus definitionis
 98   IV|    essentias, 'tres' essentialiter siue numero intelligimus.~ ~[
 99   IV|            esse trium definitionum siue proprietatum, ut supra determinatum
100   IV|         primus, ideo sit uicesimus siue primus; uel si haec sunt
101   IV|            unum, ideo sint uiginti siue unum; uel si sit dimidia
102   IV|           uel si sit dimidia domus siue imperiecta domus, ideo sit
103   IV|          multa, hoc est multas res siue multas essentias, cum eadem
104   IV|           Quippe 'multa' hoc nomen siue 'tria' et quaelibet numeralia
105   IV|            fieri atque indifferens siue dissimile, ac non idem permanere
106   IV|            cum illis in substantia siue in his quae statim Athanasius
107   IV|          trium personarum sit Deus siue substantia, neque una persona
108   IV|         tamen ideo plures dii sunt siue substantiae. STon enim necesse
109   IV|   affirmatio et omne nomen sit uox siue essentia, non tamen ideo
110   IV|          ideo multas uoces dicimus siue multas essentias.~ ~[4.24]
111   IV|         ante abscisionem homo erat siue lignum seu margarita. Non
112   IV|         unaquaeque est intellectus siue homo, non ideo tamen dicimus
113   IV|     unaquaeque personarum Deus est siue substantia, quarum eadem
114   IV|            unaquaeque sit Socrates siue homo, cum uidelicet ipse
115   IV|    uidelicet ipse loquens sit homo siue Socrates et ipse ad quem
116   IV|        unaquaeque ipsarum sit Deus siue substantia, non ideo oportet
117   IV|        ideo oportet tres deos dici siue tres substantias, cum saepe,
118   IV|         uerbum figurate proferimus siue etiam plurale nomen, etiam
119   IV|           cum uidelicet hoc corpus siue hoc animal idem sit quod
120   IV|            est utrorumque essentia siue substantia. Nec dicas hanc
121   IV|           concedamus Filium quoque siue Spiritum Sanctum esse Patrem,
122   IV|       enuntiatio 'Pater est potens siue sapiens siue benignus' ad
123   IV|            est potens siue sapiens siue benignus' ad identitatem
124   IV|           qui Pater est sit potens siue sapiens aut benignus. Haec
125   IV|       enuntiatio 'Pater est Filius siue Spiritus Sanctus' ad identitatem,
126   IV|          uel immensus, seu iustus, siue misericors, et aliae multae,
127   IV|     Sanctus, uel Pater est genitus siue procedens, ad identitatem
128   IV|           essentia, quae Pater est siue Filius uel Spiritus, sit
129   IV|           pro quo angelus consilii siue consiliarius dictus est.
130   IV|        etiam passione mortis suae, siue etiam gloria resurrectionis
131   IV|         bene mens Patris seu ratio siue angelus consilii dictus
132   IV|     rationabiliter Pater disponit, siue creando mundum, siue eumdem
133   IV|     disponit, siue creando mundum, siue eumdem reparando post lapsum.
134   IV|          facit Pater faciat Filius siue Spiritus, et e conuerso.
135   IV|           est hoc nomen 'aeternus' siue etiam 'Deus' uel 'creator'.
136   IV|         sit una penitus substantia siue essentia trium personarum,
137   IV|          aqua fontis est aqua riui siue stagni, sicut semper dicimus
138   IV|      utpote materia et materiatum, siue constituens et constitutum,
139   IV|        constituens et constitutum, siue causa et effectus, siue
140   IV|            siue causa et effectus, siue generans et genitum, non
141   IV|        imago ex se, uel cera ex se siue ex imagine, licet idem sit
142   IV|        Deus omnipotens sit sapiens siue benignus, et e conuerso.
143   IV|         est Pater Filii, seu causa siue principium, aut aliquo modo
144   IV|      quaedam causa sit atque origo siue principium, praesertim cum
145   IV|          aliarum personarum causam siue principium quodammodo dici,
146   IV|          esse diuersum definitione siue proprietate, si hoc scilicet
147   IV|        nihil referre intelligimus, siue gigni Filium siue genitum
148   IV|    intelligimus, siue gigni Filium siue genitum esse teneamus.~ ~[
149   IV|         quod esset a se ipso gigni siue a Spiritu Sancto.~ ~[4.112]
150   IV|            non est aliqua potentia siue sapientia, cum uidelicet
151   IV|           magis caritatis affectum siue effectum dici conuenit.
152   IV|          per benignitatis atfectum siue effectum, cum hoc ipsum
153   IV|            agit, secundum affectum siue effectum quem in creaturis
154   IV|           quia bonus ipse affectus siue effectus faciendi aliquid
155   IV|            eiusdemque synodi fidem siue plus minusue ad sapiendum
156   IV|           Patre proprie natum esse siue genitum, quod naturalis
157   IV|        quod iuxta philosophos nata siue genita omnia dicuntur quae
158   IV|            Sanctum ex Filio quoque siue per Filium recte procedere,
159   IV|      diceret: nihil impraemeditate siue indiscrete egit.~ ~[4.140]
160   IV|           aperte eam a noy creatam siue natam, sicut et ipsam noy
161   IV|              4.141] 'Creari' autem siue 'nasci' hoc loco Macrobius
162   IV|        ipsam animae. Creari itaque siue nasci 'esse ex alio' intelligit,
163   IV|         quod ait hoc cx illo nasci siue creari quasi simpliciter
164   IV|          Sanctus qui ex Filio est, siue quaecumque anima ab ipso
165   IV|            ipsum affectum Dei esse siue amorem. At uero, si amorem
166   IV|         omnipotentia uel sapientia siue caritas, benignitas, iustitia,
167   IV|            paternitas uel filiatio siue processio. Nihil quippe
168   IV|            cum omne quod est bonum siue omnem naturam, aut creatorem
169   IV|         omnino substantiam diuinam siue personas singulas ab his
170   IV|           aliquem in se ipsum esse siue aliquid esse hominem. Si
171   IV|       istud nemo discretus ambigat siue Iudaeus siue gentilis, nemini
172   IV|     discretus ambigat siue Iudaeus siue gentilis, nemini haec fides
173   IV|            intelligamus per Verbum siue per Filium Dei quod illi
174    V|            est. Id uero est mundus siue eius singulae particulae.
175    V|       itaque modo plures deos esse siue credi conuenit.~ ~[5.12]
176    V|         omnia efficere dicitur qui siue per se siue per subiectam
177    V|            dicitur qui siue per se siue per subiectam creaturam
178    V|            uidelicet faceret. Quod siue concedamus siue negemus,
179    V|      faceret. Quod siue concedamus siue negemus, multas fortassis
180    V|           iucundior et grata magis siue utilior esset, quanto amplius
181    V|           ea oporteat ad audiendum siue ad colendum. Sed quamuis