Liber

  1  Cap|            et generationem Verbi ex Patre, id est diuinae sapientiae
  2    I|         addidit noster, quasi eum a Patre nobis esse datum ostendens,
  3    I|          Deo natura innascibilis in Patre Unigeniti ueritas, in omnipotente
  4    I|          siue idem penitus cum ipso Patre; atque hoc nomen 'Pater'
  5    I|          aliarum personarum ab ipso Patre sit, sola uero persona Patris
  6    I|     ingenitum neque genitum, sed ex Patre Filioque procedentem. Idem
  7    I|            genitus Paraclitus sed a Patre procedens.~ ~[1.28] Item
  8    I|        uocant, id est Filium ex Deo Patre, 'summum' in eo uocant quia
  9    I|        dicens:~ ~Gratia uobis a Deo Patre et Domino Iesu Christo~ ~
 10    I|       quibus et procedit, hoc est a Patre et Filio.~ ~[1.34] Bene
 11    I|            quidem Filii aeternam ex Patre ipse Dauid aperte docuit
 12    I|        ostendens scilicet Filium ex Patre semper gigni et semper genitum
 13    I|         sapientiae coaeternitas cum Patre plane in Prouerbus monstratur
 14    I|             et parturiri et se, cum Patre aeternaliter permanentem,
 15    I|             sapientiam ludere coram Patre et cum ipso cuncta componere,
 16    I|            ait sapientiam coram Deo Patre semper assistere, tale est
 17    I|        aeterna Verbi generatione ex Patre necnon et de temporali ex
 18    I|     Spiritum ipsum non minorem esse Patre uel Filio, et per hoc ipsum
 19    I|         quibus uidelicet ait de Deo Patre quod secundum fecerit dominum,
 20    I|          profecto Deus Filius a Deo Patre nec factus nec creatus,
 21    I|             procreasse uel Filium a Patre formatum uel ipsius Patris
 22    I|             in XII, de non nato Deo Patre et nato ab eo Filio loquens
 23    I|           igitur ei, qui ab aeterno Patre natus est, ex aeternitate
 24    I|           Quid etiam cum secundum a Patre Filium dixerit? a uerbis
 25    I|             XII:~ ~Filius ex te Deo Patre Deus uerus et a te genitus,
 26    I|        dignitatis. Hic quippe a Deo Patre quasi primo loco subsistit,
 27    I|           Sanctum qui tertius sit a Patre, secundus autem a Christo
 28    I|      sapientiam Dei dicimus, ex Deo Patre aeternaliter genitum. Qui
 29    I|             processionem qua ex Deo Patre est, nobis, ni fallor, insinuat.
 30    I|        digne cogitare atque ab ipso Patre et Filio plene distinguere
 31    I|          cum Deo et noy, id est cum Patre et Filio, et diuersus in
 32    I|      creatorem nominet atque ex Deo Patre et noy hoc est Deo Filio,
 33    I|       dominum', Filium ipsum ex Deo Patre esse ostendit. Fontem sapientiae
 34   II|         inducit Scipionem cum Paulo patre ei apparente loquentem,
 35   II|               2.111] De cuius etiam patre Vespasiano quam mirabile
 36  III|             diligit me, diligetur a Patre meo, et ego diligam eum
 37  III|            uero proprium est a solo Patre aeternaliter gigni seu genitum
 38  III|      Spiritus Sancti proprium est a Patre simul et Filio procedere,
 39  III|            siue 'ingenitus' de solo Patre dicuntur. Quamuis enim et
 40  III|           ipsum dicitur sed quod ex Patre sit, ita cum dicitur 'ingenitus',
 41  III|           ingenitus' tantum de solo Patre dici liceat, non etiam '
 42  III|           Sanctus' seu 'procedens a Patre et Filio' de solo Spiritu
 43  III|         esse eiusdem substantiae in Patre et Filio et Spiritu Sancto,
 44  III|            potest esse ut Filius ew Patre sit genitus, uel ex Patre
 45  III|           Patre sit genitus, uel ex Patre esse habeat tam Filius quam
 46  III|              Filu uero gigni a solo Patre, Spiritus Sancti procedere
 47  III|         esse eiusdem substantiae in Patre et Filio et Spiritu Sancto~ ~
 48  III|            tribus diuinis personis, Patre uidelicet, Filio, Spiritu
 49   IV|         ipsam significat tamquam ex Patre genitam. Sed et Spiritus
 50   IV|         diuinam bonitatem tamquam a Patre et Filio procedentem determinat.
 51   IV|            Patri conueniat gigni ex Patre, hoc est ex se ipso, sicuti
 52   IV|        Filio congruit gigni ex ipso Patre. Quod omnino falsum est,
 53   IV|          Pater est et Filius, ipsum Patre, hoc est se ipso, gigni.~ ~[
 54   IV|             quasi Filius qui est ex Patre;~ ~Ergo haec cera est ex
 55   IV|            ipso gigni quia Filius a Patre est genitus, et sicut arrogantissimus
 56   IV|      prouenit quasi Spiritum qui ex Patre et Filio procedit. Posuit
 57   IV|          Est itaque 'Filium gigni a Patre' diuinam sapientiam, ita
 58   IV|         illa est, ita hic Filium ex Patre, hoc est ipsam sapientiam
 59   IV|    principium de principio, hoc est Patre qui est principium omnium
 60   IV|     Spiritum Sanctum eo quod sit ex Patre et Filio. Pater ergo principium
 61   IV|           est ex nihilo, sed ex Deo Patre et Deo Filio Deus procedens.~ ~[
 62   IV|              quoniam dictum est: De Patre procedit, non parua quaestio
 63   IV|     Spiritus ab alio sint, utpote a Patre ipso, praeferat eadem ratione
 64   IV|             in aliquo indignior est patre suo? Non utique, cum aequalis
 65   IV|      penitus is talis indignior est patre suo, quomodo in eo indignior
 66   IV|           esse 'secundum dominum' a Patre, tale est ac si dicat ipsum
 67   IV|       dominum' et esse 'secundum' a Patre, hoc est personaliter diuersum
 68   IV|         personaliter diuersum ab eo Patre a quo solo ipse est; sed
 69   IV|            primo loco Filius est ex Patre nullo scilicet mediante,
 70   IV|            loco, quoniam sic est ex Patre quod est etiam ex Filio. '
 71   IV|         quasi eum qui primo loco ex Patre sit! ex ipsa uidelicet eius
 72   IV|        natam, hoc est Verbum ex Deo Patre, 'summum', ut dictum est,
 73   IV|          Filius, ut diximus, est ex Patre, idem sit ex se ipso --
 74   IV|       necesse ut, cum Filius sit ex Patre uel generetur ex Patre,
 75   IV|           ex Patre uel generetur ex Patre, idem sit ex se uel generetur
 76   IV|          Deo est, cum Filius sit ex Patre -- unde et confitemur nos
 77   IV|   asserentes, hoc est semper eum ex Patre esse, et plenam semper et
 78   IV|              aut quod Filius ex Deo Patre gignitur aut quod est genitus,
 79   IV|          nasci uel gigni dicatur ex Patre, sed tantum natus esse uel
 80   IV|            et sapientia Dei est, de Patre ante tempora natus est,
 81   IV|           Patris' quantum 'gigni ex Patre', ab eo quidem translatum
 82   IV|       Patris ac si dicatur gigni ex Patre, sicut ex solo Patre gignitur,
 83   IV|             ex Patre, sicut ex solo Patre gignitur, ita solummodo
 84   IV|            Patris' ac si dicatur ex Patre genita, quod est Verbum
 85   IV|             nomine suo procedere ex Patre et Filio potius quam gigni
 86   IV|            quam Spiritus Sanctus ex Patre sit, hic quidem genitus,
 87   IV|       attineat. Unde bene Filius ex Patre gigni dicitur, hoc est ex
 88   IV|             exercendo.~ ~[4.119] Ex Patre autem et Filio procedere
 89   IV|          quod est Spiritum ipsum ex Patre et Filio simul procedere,
 90   IV|           120] Graeci tamen ex solo Patre, non etiam ex Filio, Spiritum
 91   IV|            dicens:~ ~Spiritus qui a Patre procedit.~ ~[4.121] Qui
 92   IV|        processione Spiritus de solo Patre commemoretur: quicumque,
 93   IV|        Dominum et uiuificatorem, ex Patre procedentem, cum Patre et
 94   IV|           ex Patre procedentem, cum Patre et Filio coadorandum et
 95   IV|           cum aiunt Spiritum a solo Patre procedere. Non enim Euangelium,
 96   IV|          Non enim Euangelium, cum a Patre procedere Spiritum dicit, '
 97   IV|          apponunt, sed tantummodo a Patre dicit. Multa quoque fidei
 98   IV|         Spiritus, inquit, Sanctus a Patre et Filio non factus, non
 99   IV|      praemiserit Spiritum Sanctum a Patre et Filio esse atque subiunxerit "
100   IV|         praesertim cum non aliter a Patre Spiritus esse habeat quam
101   IV|           quia ex se non est sed ex Patre et me est. Hoc enim ipsum
102   IV|            subsistit et loquitur, a Patre et a me illi est. 'Ego ueritatem
103   IV|             eo sicut denique ex Deo Patre.~ ~[4.130] Iohannes Chrysostomus,
104   IV|           est Spiritus procedens de Patre et Filio, qui diuidit propria
105   IV|      dicatis minorem esse Filium de Patre genitum, sed istum qui natus
106   IV|       coaequalem, et procedentem de Patre et Filio. Hoc credite ne
107   IV|       Spiritus Sanctus procedens de Patre et Filio caritate coniungitur.~ ~[
108   IV|            Spiritum Sanctum sicut a Patre, insufflans in discipulos
109   IV|           quia ipse Filius ait: 'De Patre procedit', et discipulis
110   IV|     Spiritum Sanctum, Deum uerum ex Patre procedentem.~ ~Necnon et
111   IV|          libri Enchiridion, de solo Patre in processione Spiritus
112   IV|         Patrem scilicet et Filium a Patre genitum, et Spiritum Sanctum
113   IV|           Spiritum Sanctum ab eodem Patre procedentem sed unum eumdemque
114   IV|             Quem ego mittam uobis a Patre', et alio loco: 'Quem mittet
115   IV|           seu principaliter ab ipso Patre procedere Spiritus dicitur.
116   IV|             Spiritum Sanctum qui de Patre procedit proprie.~ ~Item:~ ~
117   IV|        inuenimus in Scriptura et de Patre proprie esse.~ ~Et iterum:~ ~
118   IV|             esse.~ ~Et iterum:~ ~De Patre Filius, et Spiritus proprie
119   IV|         Spiritus proprie et uere de Patre qui procedit. Primum igitur
120   IV|        Primum igitur accipe quod de Patre est proprie Spiritus Sanctus,
121   IV|           Spiritus ueritatis qui de Patre procedit'. Et beatus Augustinus
122   IV|            Sanctum principaliter ex Patre procedere, et non principaliter
123   IV| principaliter ex Filio, quia sic ex Patre procedit quasi primo loco,
124   IV|              cum a se non sit sed a Patre, et hunc ipsum Spiritum
125   IV|            et hunc ipsum Spiritum a Patre habet, a quo per generationem
126   IV|           est 'proprie' Spiritum ex Patre procedere? Numquid 'proprie'
127   IV|      interseritur quod et Filius ex Patre natus sit proprie, sicut
128   IV|       proprie, sicut et Spiritus ex Patre proprie dicitur esse. Dictum
129   IV|         semetipso natus est, sed ex Patre natus est proprie, non in
130   IV|           scilicet proprie nasci ex Patre et ille proprie procedere
131   IV|        proprie procedere dicitur ex Patre, et tale sit dicere 'proprie'
132   IV|   principaliter', quomodo Filium ex Patre principaliter nasci dicemus,
133   IV|      temporalis secundum quam minor Patre Filius ipse dicitur? Possumus
134   IV|        etiam dicere in eo Filium ex Patre proprie natum esse siue
135   IV|             proprie Filius solus ex Patre natus est, quia solus ipse
136   IV|             Sanctus secundum hoc ex Patre solo proprie procedere dicitur,
137   IV|          Sic et Spiritus Sanctus ex Patre proprie procedere dicitur
138   IV|          beatus Hilarius Spiritum a Patre per Filium magis quam a
139   IV|             per Filium magis quam a Patre et Filio procedere seu esse
140   IV|            fortasse modo, si a solo Patre procedere Spiritum Graeci
141   IV|            eo quod dicimus Filium a Patre per generationem esse, et
142   IV|    generationem esse, et Spiritum a Patre et a Filio per processionem,
143   IV|            sicut et ipsam noy a Deo Patre esse profitetur, ita generaliter
144   IV|           ex Deo, hoc est Filium ex Patre, et animam ex mente, hoc
145   IV|     ostendendum animam ipsam tam ex Patre quam ex Filio esse, solum
146   IV|            quia, cum Filius ex ipso Patre sit, et Spiritus ipse, hoc
147   IV|             habet similitudinem cum Patre, et aequalitatem habet.
148   IV|             similitudinem habet cum Patre, cum ipse solus sit genitus
149   IV|           in hoc uno Filium minorem Patre, non aequalem dicimus.~ ~[
150   IV|        profecto mittitur Spiritus a Patre, mittitur et a Filio. Procedit
151   IV|     mittitur et a Filio. Procedit a Patre procedit et a Filio, quia
152   IV|           ipsa processio est qua ex Patre procedit et Filio.~ ~Ipse
153   IV|         Pater in Filio et Filius in Patre.~ ~Quod fortassis ideo maxime
154   IV|         diuersam rem paternitatem a patre nolimus esse, ea tamen sibi