Liber

  1  Cap|        distinctio trium personarum in Deo uel quid sonent in ipso
  2    I|           quippe sunt quae nos omnino Deo subiectos efficiunt, timor
  3    I|               ad haec distinguenda in Deo translata sint a consuetis
  4    I|              insinuetur pluralitas in Deo quomodo et Trinitas, et
  5    I|             loco dicimus.~ ~[1.17] In Deo autem ipsa eius cogitatio
  6    I|              Omnis sapientia a Domino Deo est, et cum illo fuit sempter
  7    I|               Patrem omnipotentem. In Deo natura innascibilis in Patre
  8    I|           mentem natam aiunt ex summo Deo, quem Tagathon uocant, id
  9    I|              uocant, id est Filium ex Deo Patre, 'summum' in eo uocant
 10    I|     omnipotens', tale est ac si dicat Deo ingenito, id est Deo Patri,
 11    I|            dicat Deo ingenito, id est Deo Patri, ex hoc ipso quod
 12    I|             ipsum quod facit habere a Deo, quia hoc ipsum quod est
 13    I|              dicens:~ ~Gratia uobis a Deo Patre et Domino Iesu Christo~ ~
 14    I|      sapientiam conceptam parturiri a Deo, ac si dictum sit ipsam
 15    I|             uero ait sapientiam coram Deo Patre semper assistere,
 16    I|               cum quo est Deus et qui Deo secum morante confortatus
 17    I|              ab aeterno prouisa sit a Deo et praedestinata, hoc utique
 18    I|             es mentitus hominibus sed Deo.~ ~De quo iterum Spiritu
 19    I|        profitetur, idem esse cum ipso Deo ad quem loquitur insinuet
 20    I|            siue sapientiam coaeternam Deo, quam dici conuenit 'omnisapientiam'
 21    I|              Omnis sapientia a Domino Deo est, et cum illo fuit semper,
 22    I|               per praedicationem eius Deo acquisitis scriptum est:~ ~
 23    I|               quibus uidelicet ait de Deo Patre quod secundum fecerit
 24    I|            cum profecto Deus Filius a Deo Patre nec factus nec creatus,
 25    I|              idem in XII, de non nato Deo Patre et nato ab eo Filio
 26    I|                in XII:~ ~Filius ex te Deo Patre Deus uerus et a te
 27    I|              dignitatis. Hic quippe a Deo Patre quasi primo loco subsistit,
 28    I|                quam *noyn* uocant, ex Deo natam atque ipsi coaeternam
 29    I|            sapientiam Dei dicimus, ex Deo Patre aeternaliter genitum.
 30    I|               adstruxerint, tertiam a Deo et *noy* personam.~ ~[1.
 31    I|               animam, quasi tertiam a Deo et noy personam distinguens,
 32    I|  constitutionem factam siue genitam a Deo esse; in quo Spiritus Sancti
 33    I|         perpetuam processionem qua ex Deo Patre est, nobis, ni fallor,
 34    I|         quippe philosophi 'factum' ex Deo siue 'genitum' dicere omne
 35    I|           genitum' dicere omne quod a Deo habet esse. Unde et Hermes
 36    I|          superius Filium Dei factum a Deo dixit, secundum hoc quod
 37    I|              Plato quoque omne quod a Deo esse habet 'genitum' ex
 38    I|            non tamen ideo omne quod a Deo est filium eius esse, uelut
 39    I|               quosdam dixisse quod in Deo~ ~uiuimus, mouemur et sumus~ ~
 40    I|              tale est ac si tertiam a Deo et noy personam adstruat
 41    I|       Tantumdem etiam ualet aliquid a Deo excogitari aliquo modo quam
 42    I|               ipse quoque Spiritus ex Deo tamquam ab ipso procedens,
 43    I|               si diceret quod ab ipso Deo a quo ipsa est anima, tam
 44    I|            idem sit in substantia cum Deo et noy, id est cum Patre
 45    I|     mederentur. Unde et postmodum uir Deo plenus, cum ad diuini cultus
 46    I|           Plato animam locatam esse a Deo in medietate mundi eamque
 47    I|             est, inquit, praestantius Deo'. Ab eo igitur mundum regi
 48    I|              summo natam et profectam deo -- cum de his, inquam, loquuntur
 49    I|               inquam, loquuntur summo deo et mente nihil fabulosum
 50    I|            creatorem nominet atque ex Deo Patre et noy hoc est Deo
 51    I|              Deo Patre et noy hoc est Deo Filio, eam esse adstruat
 52    I|            incipit, quam sapientes de Deo et mente noy nominant --
 53    I|         uitium corruptio naturae. 'De Deo et mente' anima nominatur,
 54    I|                   1.113] Cum autem de Deo uel noy nasci siue creari
 55    I|            Macrobius tam noun ipsam a Deo quam animam a noy creatam
 56    I|             dominum', Filium ipsum ex Deo Patre esse ostendit. Fontem
 57    I|                1.116] Viuere etiam in Deo cuncta dicuntur secundum
 58    I|               legunt Platonem, eum de Deo ista sensisse quae multum
 59    I|              uoluntate carnis, sed ex Deo natum est. Sed quia Verbum
 60    I|              arbitratus esse aequalis Deo, quia naturaliter id ipsum
 61    I|      infidelium postea ueniet. Dabunt Deo alapas manibus incestis
 62   II|          Quaecumque enim bona sint, a Deo esse necesse est nec ea
 63   II|            tibi, Alexandria, quae pro Deo portenta ueneraris! Quid
 64   II|            subditus fiat omnis mundus Deo.~ ~Quis etiam haereticos
 65   II|            loquens, cum rem magnam de Deo dixisset et quae a paucis
 66   II|             Populus sanctus es Domino Deo tuo. Te elegit Dominus Deus
 67   II|               dicit? Credidit Abraham Deo et reputatum est illi ad
 68   II|               Dixit et Moyses omnia a Deo ualde bona, esse facta.
 69   II|              potest. Hic autem cum de Deo loquens sic praemisisset:~ ~
 70   II|               id est philosophum, cum Deo frui ceperit. Quisquis ergo
 71   II|         rationum ueri, philosophos ut Deo placeant intendere. A quo
 72   II|        dicantur a nobis quae placeant Deo, tum ut nobis quoque ipsis
 73   II|            non in homine, sed in solo Deo uere sapientiam dici praedicaret,
 74   II|            ubi fortitudo eius? ubi de Deo cogitatio? maxime cum tactus
 75   II|        ambitione terrenae felicitatis Deo magis subiectus quam desiderio
 76   II|               est enim illi principi, Deo, qui omnem mundum regit,
 77   II|                  Non potestis seruire Deo et mammonae.~ ~[2.69] Quorum
 78   II|             rei publicae rectoribus a Deo esse in caelis praeparatam.~ ~
 79   II|            est, ne munus assignatum a Deo ipsi fugisse uideamini.~ ~[
 80   II|               proprium habet donum ex Deo, alius quidem sic et alius
 81   II|          Domini sunt, quomodo placeat Deo, qui autem cum uxore est,
 82   II|              manus illius. Qui placet Deo effugiet eam, qui autem
 83   II|           homines, cum solae uirgines Deo consecrandae manu summi
 84   II|              gustu contemplationis de Deo sapere aliquid incipimus,
 85   II|          sapientibus conferre aut cum Deo loqui asserit. De quo ista
 86   II|           inopia fuerit, loquitur cum Deo. Sumquam minus solus erit
 87   II|          quantum in omni gente semper Deo accepta fuerit carnis integritas,
 88   II|            praemittit et quam accepta Deo fuisse opera eius, ipsa
 89   II|              gentilis imperatoris tam Deo ipsi quam praedicto sancto
 90   II|         praedicauerunt -- magna eis a Deo dona tam in hac quam in
 91   II|      praecepta continent deque ipso e Deo colendo nonnulla uera inueniuntur
 92   II|              quae in philosophicis de Deo legerat scriptis, et quam
 93  III|             non in dialectica placuit Deo saluum facere populum suum.
 94  III|           commoneo, testificans coram Deo, noli uerbis contendere:
 95  III|             uerbosam, hi, inquam, tam Deo infesti quam hominibus ingrati,
 96  III|       uidelicet donum maximum, quod a Deo recepit, sibi adscribit
 97  III|              sapientiam Deum, placuit Deo per stultitiam praedicationis
 98  III|               cogitationes separant a Deo, quoniam in maliuolam animam
 99  III|       ostenderet. Quippe quod plus de Deo a nobis sentitur, plus a
100  III|          idiotae nobis uidentur et in Deo uehementer sint feruentes,
101  III|           omni ueritate discutienda a Deo supplici obsecratione petendam
102  III|         satisfieri non potest, cur de Deo ista reprobant quae tot
103  III|                Qui etiam, cum noun ex Deo natam esse assereret, id
104  III|           suos quia inspiratam sibi a Deo ueritatem non tacuerunt,
105  III|        respondeo. Cum enim auditur de Deo quod non intelligitur, excitat
106  III|             meritum habet, in quo non Deo creditur qui in sanctis
107  III|          Trinitate personarum quae in Deo sunt, immo Deus unus sunt.
108  III|             63] Quaedam itaque sic de Deo dicuntur ut de una tantum
109  III|              substantialiter magis de Deo dicuntur quam relatiue,
110  III|          Quoniam quippe non est aliud Deo 'esse' et aliud 'magnum
111  III|              trium personarum quae in Deo sunt dicenda est aliud ab
112  III|         immunem, ut nihil scilicet in Deo sit quod Deus non sit. Omne
113  III|           aliqua seu aliud aliquid in Deo sit quod Deus non sit, utique
114  III|             autem dicat qualitates in Deo sic esse ut nec Deus sint
115  III|           esse ut nec Deus sint nec a Deo factae, sed in Deo aeternaliter
116  III|              nec a Deo factae, sed in Deo aeternaliter permanentes
117  III|             conficiant, profecto ipso Deo naturaliter priores uidentur
118  III|             siue sapientia quae inest Deo sit ei substantialis siue
119  III|           dummodo sit forma aliqua in Deo et res diuersa ab ipsa diuina
120  III|             si uidelicet sapientia in Deo res alia esset a Deo, cuius
121  III|               in Deo res alia esset a Deo, cuius conuentu ad substantiam
122  III|              dicere praesumat aliquid Deo per accidens posse inesse
123  III|              Nihil itaque accidens in Deo, quia nihil mutabile aut
124  III|               est itaque sapientia in Deo uel substantialis ei forma
125  III|              formae esse uidentur, in Deo quoque sicut in creaturis.~ ~[
126  III|          diuersa sint et nulla sit in Deo rei diuersitas, aut in re
127  III|              re quam in uocabulis, in Deo autem nihil est in re praeter
128  III|                Aut si idem penitus in Deo substantia sit et personae,
129  III|        indiuidua essentia. Sed nec in Deo ulla potest esse uariatio,
130  III|           autem minus multa numero in Deo sunt ubi nec ulla est formarum
131  III|              magis concedendum est in Deo quia hic qui Pater est,
132  III|          filius est, non hoc magis in Deo recipiamus, ut is uidelicet
133  III|            109] Denique, cum nihil in Deo sit praeter unicam essentiam
134  III|           Constat quippe omne quod de Deo dicitur, de personis ipsis
135  III|            similitudinem solis cum de Deo loqui praesumeret recurrente.~ ~[
136  III|    contrariorum.~ ~[3.122] Cum itaque Deo ista aptari omnino non possint,
137  III|          quinto, his quidem uerbis de Deo disputans:~ ~Si hoc est
138  III|               disputans:~ ~Si hoc est Deo esse quod subsistere, ita
139  III|              quemadmodum quia hoc est Deo esse quod sapere, sicut
140  III|               est. Si autem aliud est Deo esse, aliud subsistere sicut
141  III|            subsistere sicut aliud est Deo esse, aliud Patrem esse
142  III|            non relatiue. Unde hoc est Deo esse quod subsistere, et
143  III|          earum proprietatibus quae in Deo sunt, quomodo ipsos quoque
144  III|         nomine non est ausus. Unde in Deo nullum propriam inuentionem
145  III|       differentiae personarum quae in Deo sunt non cadit, nihil impedit.
146  III|            succedentes permutatur. In Deo autem nullae formae sunt.
147  III|         diuersitas personarum quae in Deo sunt, quarum eadem penitus
148  III|              est ut formas aliquas in Deo opinemur, sed proprietates
149  III|   proprietates non esse aliud ab ipso Deo uel ab ipsis personis adstruerem.
150  III|     personarum alias res esse ab ipso Deo uel ab ipsis personis profiteantur,
151  III|       infidelis, aliquid uidelicet in Deo fingere quod non sit ipse?
152  III|              si paternitas quae inest Deo alia essentia sit ab ipso
153  III|             alia essentia sit ab ipso Deo,uerum est Deum Patrem ex
154  III|         duobus consistere, hoc est ex Deo et paternitate, ipsumque
155  III|             esset, ex tempore accidit Deo, et ut tuus Dominus esset
156  III|             secundum accidens dici de Deo, nisi quia ipsius naturae
157  III|           relationum alias res esse a Deo praesumat confiteri, cum
158  III|         terminus occurrat, ita ut nec Deo numerus ipse rerum definitus
159  III|            meminimus, quod 'aliud est Deo esse, aliud Patrem esse',
160  III|          uidelicet idem numero sit in Deo ipsum ens et Pater?~ ~[3.
161  III|         uelimus quid sonet persona in Deo, tantumdem ualet quantum
162  III|               fortasse cum dicimus in Deo personas diuersas, ita scilicet
163  III|          conceditur -- multo magis in Deo diuersas esse personas concedi
164  III|           iuxta Augustinum 'aliud est Deo esse, aliud Patrem esse',
165  III|            Patrem esse', ita et aliud Deo esse aeternum, aliud esse
166  III|              et innumeras personas in Deo conuenit confiteri? Quippe
167  III|             fas assignare personas in Deo, cum sint tres tantum quas
168  III|               pauciores nullo modo in Deo esse concedimus, cum persona
169  III|            concedimus, cum persona in Deo tantumdem sonet determinate
170   IV|          Trinitas personarum, quae in Deo sunt, in uocabulis an in
171   IV|              licet idem numero sit in Deo essentia quod personae,
172   IV|              per hoc multitudo sit in Deo ex partibus iuncta, friuolum
173   IV|           Trinitate concordat, ubi de Deo ait:~ ~De forma eius superius
174   IV|         proferre quod tenet de Domino Deo, timuit dicere tres essentias,
175   IV|          multitudo personarum quae in Deo sunt partes habebit? Pars
176   IV|         homines quam unus homo. At in Deo non est ita. Non enim maior
177   IV|            numerum monstrant. Quod in Deo minime conuenit, ubi nequaquam
178   IV|              trium personarum quae in Deo sunt, cum sit una essentia,
179   IV|            ulla omnino assignanda est Deo pluralitas nlsl in personis.~ ~[
180   IV|              inuicem personae quae in Deo sunt, discretae uidentur,
181   IV|               36] Qui itaque dicit de Deo 'Pater est Filius', non
182   IV|             cum dicitur figuratiue de Deo quia nescit malos, ideo
183   IV|           alium sensum haec nomina in Deo accipit quam in animam.
184   IV|              qualibet formarum nomina Deo copulata solam identitatem
185   IV|               essentiae monstrent, in Deo autem id solum non faciant,
186   IV|            contrario nomina formarum, Deo copulata, solam identitatem
187   IV|               esse significationis in Deo, non tamen eiusdem constructionis
188   IV|            non idem penitus sonent in Deo haec nomina 'Pater' et '
189   IV|               enuntiationibus quae de Deo fiunt, quae uidelicet tantum
190   IV|        diuersas essentialiter ab ipso Deo. Quorum etiam unus, qui
191   IV|           Deum translata, ipsi quoque Deo conuenire uelit, ex quibusdam
192   IV|        diuersis essentialiter ab ipso Deo sicut et in creaturis, ueluti
193   IV|                 ita iustitiam ab ipso Deo essentialiter diuersam intelligit
194   IV|               Dei nomina uult in ipso Deo ita qualitates aut formas
195   IV|            nihil uidelicet penitus in Deo esse concedimus quod non
196   IV|              quam tenet, cum nihil in Deo praeter ipsam substantiam
197   IV|       subiecta formam suscipit, et in Deo nullam omnino formam esse
198   IV|             non est ex nihilo, sed ex Deo Patre et Deo Filio Deus
199   IV|           nihilo, sed ex Deo Patre et Deo Filio Deus procedens.~ ~[
200   IV|              alio habeat, iste uero a Deo hoc habeat. Quae etiam dignitas
201   IV|              maxima emineat in esse a Deo? Magnum quippe est esse
202   IV|               quippe est esse Deum de Deo et esse summum bonum de
203   IV|           ipso esset et alius esset a Deo, numquid is qui a se esset
204   IV|            aut dignior eo qui esset a Deo, idcirco quod hic a se esset
205   IV|            utique, cum longe melior a Deo hic fieri posset quam ille
206   IV|            philosophi mentem ex summo Deo natam, hoc est Verbum ex
207   IV|              natam, hoc est Verbum ex Deo Patre, 'summum', ut dictum
208   IV|               dicis mihi quia Deus de Deo est, cum Filius sit ex Patre --
209   IV|               in Filium Dei, 'Deum de Deo, lumen de lumine' -- cum
210   IV|          itaque, inquies, Deus sit de Deo, et 'Deus' hoc nomen proprium
211   IV|     substantiae, nec ullo modo Deus a Deo sit definitione diuersus,
212   IV|           illa, ita et dicimus Deum a Deo diuersum esse definitione
213   IV|          dictum est nullo modo Deum a Deo definitione uel proprietate
214   IV|                ac per hoc, si Deus de Deo sit, idem est ex se ipso --
215   IV|             nihil cogit, quia Deum de Deo esse dicimus propter personas
216   IV|            est, quod est Deum esse de Deo, ideo idem sit ex se, cum
217   IV|      similiter istae personae quae in Deo sunt, sint a se per praedicationem
218   IV|       imperatorem:~ ~Non haec sunt in Deo corporalibus aestimanda.
219   IV|           dicimus: aut quod Filius ex Deo Patre gignitur aut quod
220   IV|       imperatorem:~ ~Non haec sunt in Deo corporalibus aestimanda.
221   IV|              id est procedens Deus de Deo, Spiritus ueritatis procedens
222   IV|            incipit 'Reuerendissimo et Deo amantissimo' etc.:~ ~Si
223   IV|       profluit ex eo sicut denique ex Deo Patre.~ ~[4.130] Iohannes
224   IV|            inspiciat qua uidelicet de Deo opifice ad similitudinem
225   IV|           natam, sicut et ipsam noy a Deo Patre esse profitetur, ita
226   IV|             dixerit, mentem quidem ex Deo, hoc est Filium ex Patre,
227   IV|             et ipse eam philosophus a Deo et noy iuxta sapientes nominari
228   IV|         uoluerit, nec coaeternam esse Deo et menti. Cum enim Spiritum
229   IV|               relatiua ex tempore est Deo. Non enim sempiterna creatura
230   IV|               esse adstrueret, cum de Deo et Verbo eius loquens, Patri
231   IV|               quae dicitur Deus et ex Deo? Et si caritas, qua Pater
232   IV|      personalium proprietatum quae in Deo sunt, paternitas scilicet,
233   IV|               filiatio, processio, de Deo praedicari ualeant sicut
234   IV|            processio. Nihil quippe in Deo esse constat quod ipse non
235   IV|           dictum sit: quidquid est in Deo Deus est, hoc est nullam
236   IV|             perceperunt, quia haec de Deo naturaliter ratio unumauemque
237    V|               prouenientia, certis in Deo rationis legibus confixa
238    V|         cedunt, cur de auctore omnium Deo eisdem non acquiescunt? --
239    V|            eius minuit dignitatem. In Deo uero, qui sola uoluntate
240    V|             utique nec ipse saluari a Deo potest. Necessaria quippe
241    V|               quod si iste saluatur a Deo, Deus hunc saluat. Unde
242    V|          possibile est hunc saluari a Deo, possibile est Deum hunc
243    V| argumentationis inferentiam:~ ~Iste a Deo saluatur, ergo Deus hunc
244    V|          possibile sit hunc saluari a Deo, possibile est Deum hunc
245    V|              non est possibile hunc a Deo saluari, hoc est, ut supra
246    V|             utique nec ipse saluari a Deo potest, ac per hoc nec omnino
247    V|              Quod utique si fieret, a Deo fieri necesse esset. Absit
248    V|       uideatur sententiam cum omnia a Deo tam bona fieri dicat quantum
249    V|          Platonis uerba plane omnia a Deo tam bona fieri perhibere
250    V|              qui dicunt: itane defuit Deo modus alius quo liberaret
251    V|           tamen ille hoc quoque dixit Deo esse possibile.~ ~Item:~ ~
252    V|                Quisquis horum aliquid Deo dixit impossibile, uides
253    V|             cogitanti quae possibilia Deo negare non possumus, quamuis
254    V|             42] Eo itaque more quo de Deo disserere cepimus innitentes,
255    V|          possibile est hunc saluari a Deo', ac si diceretur quod natura
256    V|             permitteret eum saluari a Deo, cum nullo modo ad hoc ipsa