Liber

  1 Prae|             trium personarum in deo uel guid sonent in ipso haec
  2 Prae| similitudine potentia dicatur pater uel sapientia filius. Continet
  3    1|        suspiramus, aut prae laboris uel doloris angustia gemimus.
  4    1|          egressus eius aeternus sit uel unde aeternaliter egrediatur.
  5    1|             modo cuiuslibet hominis uel cuiuslibet rei natiuitas
  6    1|         domini", quid per uos eius" uel per "spiritum eius" intelligant.
  7    1|           non semper dicat fiat lux uel caetera quae iam condita
  8    1|         nondum esset cui loqueretur uel qui audiret? Numquid inane
  9    1|              quae aliorum doctrinae uel usui necessaria fore uidet,
 10    1|            sed his uti solent <cum> uel de anima uel de aethereis
 11    1|           solent <cum> uel de anima uel de aethereis potestatibus
 12    1|       tractatus se audet attollere, uel ad mentem, quem graeci '
 13    1|            cuniculis operiuntur, ne uel haec adeptis mldam rerum
 14    1|            queat magis quam arbores uel plantae quas terrae radicitus
 15    1|       arbores ex frondium auulsione uel totius corporis sui abscisione?
 16    1|     repperit, nulla ipsorum duritia uel <densitatis> natura impediente,
 17    1|      oblatam, cuncta, prout salubre uel equum est, benigne in hac
 18    1|           sibi inuicem seruientibus uel administrantlbus quasi diuersa
 19    1|           cum aliis rebus eadem sit uel diuersa, hoc est similis
 20    1|            diuersa, hoc est similis uel dissimilis. Constat itaque
 21    1|             et indiuidua substantia uel ex eodem et diuerso, hoc
 22    1|          gratia sociati cum audiunt uel legunt Platonem, eum de
 23    1|          Aegyptum, Ieremiam audisse uel scripturas propheticas in
 24    1|       appellat, id est consiliarium uel consilium. Et propheta dicit:
 25    1|           quis agnoscat quod uerbum uel unde uenit, ut inferis loquatur,
 26    1|           scripte legis tradicionem uel miraculorum ostensionem,
 27    2|          enim malum scire, decipere uel adulterari, sed ista committere,
 28    2|           ab omni penitus qualitate uel proprietate formae immunis,
 29    2|             aliud pater quam filius uel spiritus sanctus, uel filius
 30    2|        filius uel spiritus sanctus, uel filius quam spiritus sanctus.
 31    2|          personaliter pater a filio uel spiritu sancto ut neque
 32    2|              sicut hoc nomen "deus" uel "dominus" uel "aeternus"
 33    2|          nomen "deus" uel "dominus" uel "aeternus" uel "inmensus"
 34    2|             dominus" uel "aeternus" uel "inmensus" uel "creator"
 35    2|            aeternus" uel "inmensus" uel "creator" et alia infinita
 36    2|        substantia sit quam personae uel personae quam substantia,
 37    2|          talis pater, qualis filius uel spiritus sanctus", si nulla
 38    2|        subsistens, sicut est albedo uel pictas aut quaelibet res
 39    2|         inuentum, sicut est "pater" uel "filius", quomodo melius
 40    2|             quam substantia "trina" uel quam pater "trinus"? Sicut
 41    2|            VIIII. Trinus etiam deus uel trina substantia quid aliud
 42    2|           aliud sonat quam tres dii uel tres substantiae? Quippe
 43    2|         oratio quam tres orationes, uel bina percussio quam duae
 44    2|             ideo plures substantiae uel dii? Quippe quid aliud est
 45    2|            aliud est quam geminatio uel multiplicatio sui singularis,
 46    2|          persona est, quam tres dii uel tres substantiae, cum unaqueque
 47    2|             ideo plures substantias uel plures deos dici negemus,
 48    2|           in eo quod substantia est uel deus, profecto eadem ratione
 49    2|           secundum uariationem eius uel aliquam mutationem per temporis
 50    2|           hic sedens est hic albus, uel hic qui pater est filius
 51    2|           tempus priorem esse mundo uel exstitisse, hoc est in praeterito
 52    2|             inuicem formis distant, uel eadem res per formas sibi
 53    2|          idem est ensis quod mucro, uel substantia quod corpus siue
 54    2|         discreta sunt, si uidelicet uel hoc sit illud, uel quod
 55    2|        uidelicet uel hoc sit illud, uel quod est de isto sit de
 56    2|     dicuntur, sicut ensis et mucro, uel album et candidum, uel Marcus
 57    2|              uel album et candidum, uel Marcus et Tullius et quorumcumque
 58    2|          idem substantia et corpus, uel album et durum, licet sint
 59    2|          sunt, ut species in genere uel indiuidua in specie idem
 60    2|         specie idem sunt siue unum, uel quaelibet in aliqua proprietate
 61    2|             non in aliquo alteratus uel permutatus, quia nihil umquam
 62    2|         habet quo aliquando careat, uel caret quod habeat.~ ~[2.
 63    2|   substantia ipsa qualitas non sit, uel e conuerso.~ ~[2.92] II.
 64    2|            non sint tota capacitate uel continentia suae essentiae
 65    2|            solum secundum essentiam uel numerum, uerum magis secundum
 66    2|           est substantia et corpus, uel album et durum. Non enim
 67    2|          substantia est corpus est, uel eo ex quod album est durum
 68    2|    coherentia, sicut animal et homo uel album et durum, differre
 69    2|           Diuersa effectu sunt quae uel diuersa agunt uel ad agendum
 70    2|         sunt quae uel diuersa agunt uel ad agendum diuersa ualent.
 71    2|         omnia in urbe administ1abat uel disponebat. Ad quod et illud
 72    2|          substantia ensis et gladii uel huius hominis et huius animalis.
 73    2|           sit pater quae est filius uel spiritus sanctus, aliud
 74    2|       proprietates, id est personas uel, ut graeci exprimunt, hypostases,
 75    2|          esse non esse in sublecto, uel non suscipere magis et minus,
 76    2|          esse quod formas non habet uel rei simplicis quod partibus
 77    2|       proprium dicimus, illud filii uel spiritus sancti, quia uidelicet
 78    2|         quantum si dicamus eum esse uel patrem, hoc est potentem,
 79    2|           patrem, hoc est potentem, uel filium hoc est sapientem,
 80    2|           filium hoc est sapientem, uel spiritum sanctum, hoc est
 81    2|            exigere, ita scilicet ut uel ex eo quod pater est, id
 82    2|            discretus, et econuelso, uel ex eo quod pater est sit
 83    2|             benignus, et econuerso, uel ex eo quod est filius sit
 84    2|          loquitur, aliud audientis, uel de quo locutionem alter
 85    2|             suos aliqua nobis facta uel dicta repraesentant.~ ~[
 86    2|         ipsius tam ad remuneranduln uel gratis largiendum quam ad
 87    2|             tantumdem sonet quantum uel pater uel filius uel spiritus
 88    2|             sonet quantum uel pater uel filius uel spiritus sanctus,
 89    2|        quantum uel pater uel filius uel spiritus sanctus, ut iam
 90    2|             commendationem scilicet uel descriptionem summi boni,
 91    3|             est trinus in essentia, uel si est unus in essentia,
 92    3|      personae, sunt tres essentiae, uel si est una tantum essentia,
 93    3|            ut si trium definitionum uel proprietatum esset ex personis,
 94    3|             risibile et nauigabili, uel Socrates cum loquente et
 95    3|           ideo in eo quod est homo, uel si est unum definitione
 96    3|             in eo quod est Socrates uel quod est substantia; immo
 97    3|           diuersitatem definitionum uel proprietatum, ut dictum
 98    3|            sed non ideo tria per se uel multa simpliciter dici conuenit.
 99    3|          fractum, ideo sit fractum, uel si quis sit uicesimus primus,
100    3|          sit uicesimus siue primus; uel si haec sunt uiginti unum,
101    3|             sint uiginti siue unum; uel si sit dimidia domus siue
102    3|   imperfecta domus, ideo sit domus; uel si hoc corpus sit pratum
103    3|            ridens, ideo sit ridens; uel si sit magnus latro, ideo
104    3|             latro, ideo sit magnus; uel si aliquis sit <citharedus>
105    3|        incarnatum, ideo sit factum; uel si deus sit factus adiutor,
106    3|           adiutor, ideo sit factus; uel si sit propositio simplex,
107    3|       omnino ex aliquibus partibus; uel si haec dispersa sint una
108    3|          multitudo, ideo sint unum; uel si haec anima sit multae
109    3|           anima sit multae personae uel multi loci secundum dialecticos,
110    3|             aliquis ad eam loquitur uel de ea; et de eadem anima
111    3|            argumenta fieri possunt, uel secundum hoc scilicet quod
112    3|            quod est opposita alicui uel quod est similis, uel secundum
113    3|        alicui uel quod est similis, uel secundum alias habitudines
114    3|            dici si uidelicet "tria" uel "multa" definitione, non
115    3|           diuersitatem definitionum uel proprietatum, non numeri.
116    3|      rationalitas rationali animali uel corporeitas corpore et quaelibet
117    3|           nisi etiam sit rationalis uel nisi etiam sit animal rationale,
118    3|      deitate aliquid posterius esse uel prius aliquo quod ibidem
119    3|            partem priorem esse toto uel totum constitutiuum resolui
120    3|            aut aliquid in deo prius uel posterius esse, presertim
121    3|             utpote quod creator est uel rector uel miserator uel
122    3|         quod creator est uel rector uel miserator uel iudex uei
123    3|            uel rector uel miserator uel iudex uei dominus uel incarnatus.
124    3|     miserator uel iudex uei dominus uel incarnatus. Non enim ab
125    3|            cuius ipse dominus esset uel ea quibus ipse regendo praeesset.
126    3|       temporis quod a mundo incepit uel quod planetis distinguitur
127    3|          non fuerit, utpote dominum uel incarnatum, cum nulla sit
128    3|          nulla sit in ipso uariatio uel mutabilitas, ut supra testati
129    3|             pater sit similis filio uel spiritui sancto, tale est
130    3|         sohlm ea quae essentialiter uel numero diuersa sunt, uerum
131    3|             tamen ab inuicem numero uel essentialiter disiunctae
132    3|            dici pater similis filio uel spiritui sancto, hoc est
133    3|      unumquodque quod exsistit, sit uel substantia uel forma, quomodo
134    3|        exsistit, sit uel substantia uel forma, quomodo multa dici
135    3|             sint multae substantiae uel multae formae uel multa
136    3|       substantiae uel multae formae uel multa ex utrisque coniuncta? --
137    3|             ideo multae substantiae uel caetera. Quod si esset multa
138    3| determinauimus. Et cum multa nomina uel multae affirmationes incidunt
139    3|      diuersae ut haec non sit illa, uel in uno ligno uel in una
140    3|          sit illa, uel in uno ligno uel in una margarita, quae caeteris
141    3|          caeteris partibus abscisis uel remotis homines uel ligna
142    3|        abscisis uel remotis homines uel ligna seu margarite dicuntur,
143    3|             confert ei quod remanet uel id quod remotum est, quod
144    3|          dicimus multos intellectus uel multos homines, quanto magis
145    3|            oportet dici multos deos uel multas substantias, quamuis
146    3|            ad quem aliquis loquitur uel de quo loquitur, non ideo
147    3|              non ideo tres Socrates uel tres homines dicimus, cum
148    3|            ad quem aliquis loquitur uel de quo loquitur. Eadem de
149    3|            a latinis una substantia uel essentia, tres personae.~ ~[
150    3|        exigat ex eo quod filius est uel spiritus sanctus. Tale est
151    3|          quo dicimus "Athenae sunt" uel "hic albus et hic sedens
152    3|          Non enim semper pluralitas uel singularitas uocis ad significationem
153    3|          non est necesse dici entia uel essentias, quia saepe, cum
154    3|           essentiae, nulla corporea uel spiritualis creatura dicenda
155    3|      oportet dici: pater est filius uel spiritus sanctus, uel filius
156    3|        filius uel spiritus sanctus, uel filius est spiritus sanctus,
157    3|             ac demonstrationem esse uel constitutionem uel partem,
158    3|             esse uel constitutionem uel partem, id est speciem aliquam
159    3|       deliberatio quod constitutio, uel demonstratio quod constitutio,
160    3|          quandoque nomen et uerbum, uel dictio simul et oratio,
161    3|      intelligendum est ubi de rebus uel de sensu uerborum potius
162    3|         dicere "pater non est deus" uel "homo non est animal", cum
163    3|           ultra hoc quod auctoritas uel usus habet, si ad doctrinam
164    3|         spiritus sanctus est deus", uel aeternus uel dominus uel
165    3|             est deus", uel aeternus uel dominus uel creator uel
166    3|            uel aeternus uel dominus uel creator uel omnipotens uel
167    3|             uel dominus uel creator uel omnipotens uel inmensus
168    3|          uel creator uel omnipotens uel inmensus seu iustus siue
169    3|    enuntiationes: "pater est filius uel spiritus sanctus" uel "pater
170    3|        filius uel spiritus sanctus" uel "pater est genitus siue
171    3|          est materia huius hominis, uel factum est hic homo uel
172    3|             uel factum est hic homo uel prius est hoc homine, ergo
173    3|           est materia huius hominis uel factus est hic homo uel
174    3|             uel factus est hic homo uel prior est hoc homine", item: "
175    3|            hic citharedus bonus est uel laudandus, ergo hic miles".
176    3|             filius, non etiam pater uel spiritus sanctus, incarnatus
177    3|          quae pater est siue filius uel spiritus, sit incarnata,
178    3|         incarnatus, non etiam pater uel spiritus, quia hic est sensus
179    3|           creasse cuncta ex nihilo, uel disponere omnia pro arbitrio
180    3|             omnia pro arbitrio suo, uel imperare, uel dare potestates,
181    3|         arbitrio suo, uel imperare, uel dare potestates, uel mittere
182    3|      imperare, uel dare potestates, uel mittere filium in mundum,
183    3|           mittere filium in mundum, uel obedientiam impendi, unde
184    3|       opponitur idem a seipso nasci uel a se procedere. Quae recte
185    3|             sit huiusmodi generatio uel processio terminetur.~ ~
186    3|           Non enim proprie "creari" uel "fieri' dicitur nisi id
187    3|         recte, ut diximus, "creari" uel "fieri" non dicitur nisi
188    3|   inanimatum corpus esse ex corpore uel hominem ex animali et ceream
189    3|        essentia sit homo et animal, uel in cerea imagine idem sit
190    3|          cera, non animal ex homine uel cera ex cerea imagine, neque
191    3|             neque animal ex animali uel cera ex cerea imagine neque
192    3|        imagine neque homo ex homine uel cerea imago ex cerea imagine,
193    3|         esset patrem gigni ex filio uel potentiam ex potentia uel
194    3|           uel potentiam ex potentia uel sapientiam ex sapientia,
195    3|  definitione sapientia et potentia, uel homo et animal, uel cerea
196    3|       potentia, uel homo et animal, uel cerea imago et cera, uel
197    3|            uel cerea imago et cera, uel stilus et ferrum, tunc fortassis
198    3|        sapientia esset ex potentia, uel homo ex animali, uel cerea
199    3|      potentia, uel homo ex animali, uel cerea imago ex cera, uel
200    3|            uel cerea imago ex cera, uel stilus ex ferro, idem esset
201    3|             est quod idem ex se sit uel ex se gigneretur, quia tale
202    3|          dicere idem ex seipso esse uel ex se gigni, hoc est ex
203    3|          dicitur aliquid esse ex se uel eandem rem ex se esse, cum
204    3|            dicimus deum esse de deo uel lumen de lumine, "deus"
205    3|             Et cum dicimus "de deo" uel "de lumine", in ipsis praepositionibus
206    3|             Et cum dicimus "de deo" uel "de lumine", in ipsis praepositionibus
207    3|         auriga nauis" pro "remige", uel cum dicit Aristoteles in
208    3|     propositionem conditio sequatur uel conditionem propositio,
209    3|            rident", id est florent, uel "facio domum", id est compono,
210    3|             domum", id est compono, uel "rideo illum", id est derideo,
211    3|             illum", id est derideo, uel cum dicimus de eo qui modo
212    3|              in urbe" et "in urbem" uel "super Hectorem" et "super
213    3|           et respondetur "Socrates" uel cum quaerimus "quid agit
214    3|        scripturae ex praecedentibus uel subsequentibus diiudicari
215    3|           personarum, quod est deus uel lumen, ex appositis transeat
216    3|             cereae imaginis ex cera uel hominis ex animali, generationem
217    3|            cum eum dicimus penitere uel iram aut furorem habere
218    3|             iram aut furorem habere uel obliuisci uel ignorare patrata,
219    3|        furorem habere uel obliuisci uel ignorare patrata, cum uidelicet
220    3|          furor tormenta sint animi, uel ignorantia siue obliuio
221    3|          similem in aliqua re parti uel materiae cum tamen ipse
222    3|            eo quod simile est parti uel materiae uel pars uel materia
223    3|       simile est parti uel materiae uel pars uel materia dicendus?
224    3|         parti uel materiae uel pars uel materia dicendus? Pars quippe
225    3|      similitudinis typo modo oculos uel aures modo manus uel pedes
226    3|         oculos uel aures modo manus uel pedes seu etiam caput ac
227    3|          stilus ex substantia ferri uel homo ex animali, ita sapientia
228    3|            Haec autem ratio prioris uel posterioris omnino a potentia
229    3|   posterioris omnino a potentia dei uel sapientia disiuncta est.
230    3|             est quod conferat esse, uel quod recte pnncipium esse
231    3|             non ex ipso contrahendo uel accipiendo esse, sed potius
232    3|           est recte inter principia uel causas enumerandis ex hac
233    3|           quod sunt diuina potentia uel diuina sapientia, uerum
234    3|          modis "procedere" dicimus, uel natiuitate scilicet uel
235    3|             uel natiuitate scilicet uel affectu. Quod enim ex alio
236    3|   christiani teneant et non <etiam> uel iudei uel gentes. Cum enim
237    3|            et non <etiam> uel iudei uel gentes. Cum enim deum esse