IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Theologia Summi Boni Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Libergrey = Comment text
504 3| dispositionem premissa regula competere uidetur, cum a sensu uerborum 505 3| ueritatis iudicium in eis compleatur quo dicitur: Ex ore tuo 506 3| ageret quam illud opere compleret, ac si diceret: nihil impraemeditate 507 1| quae praeterita sunt iam completa sunt et perfecta, ideoque 508 1| eorum, cum hoc solus deos compleuerit; unde et subditur: Atque 509 3| sit. Quales sunt huiusmodi complexiones: "Hic homo est hoc corpus, 510 1| philosophiam ad corrigendos componendosque mores flexisse permemoratur. 511 1| terrae. Cum eo eram cuncta componens et delectabar per singulos 512 1| patre et cum ipso cuncta componere, ac si dixerit ipsam diuinam 513 3| uel "facio domum", id est compono, uel "rideo illum", id est 514 1| deliberare an simplex sit an composita in se, et rursum, in quo 515 2| etiam Aristoteles de septem compositis quantitatibus locutus, cum 516 2| compositum, licet sit de composito. Omnia ergo essentialiter 517 3| itaque causa est de forma et composltione nominis, alia de significationis 518 3| ille qui hoc nomen "homo" composuit secundum similitudinem huius 519 2| in ipsa quantitate domus comprehendatur.~ ~[2.95] Ipse etiam Aristoteles 520 1| lucet et tenebre eam non comprehendefunt. Et quia hominis anima, 521 3| continet se habet, eas scilicet comprehendendo, ita omnipotentia ad sapientiam, 522 2| ad aliud quod antea non comprehenderamus. Sunt itaque eadem numero, 523 2| deum, si inter res ipsum comprehenderent, aut substantiis aut quantitatibus 524 3| lucet et tenebrae eam non comprehenderunt. De qua etiam illuminatione 525 2| inquit, "et seraphin non comprehendunt penitus quid deus sit, quia " 526 2| pertinent in his tribus comprehenduntur, bene hae solae tres personae 527 2| membris in toto homine iam sit comprehensa, non potest iam addi ad 528 3| ad sapientiam, in se ita comprehensam quantum ad effecta quod 529 1| suo> attollendi se ad non comprehensibilia patefecit. Ideo et nullum 530 2| scientia. Scientia quippe est comprehensio ueritatis rerum quae sunt, 531 3| hanc quoque complexionem comprobandam illa inducatur dialecticorum 532 1| legisse. Sed diligenter computata ternporum ratio, quae cronica 533 3| confirmat his uerbis: "Cum conaretur humana inopia loquendo proferre 534 2| fundamentum", labefactare conatur. Talium ora quondam miraculis 535 3| exprimamus uidemur cogi concedere filium esse naturaliter 536 3| inquit, "quod dixi: dum res conceditur, non esse de uocabulis laborandum". 537 2| omnino adhuc "informem" conceperit. Neque enim substantia non 538 1| erant abyssi et ego iam concepta eram, necdum fontes, necdum 539 1| coram eo semper? Quippe quod conceptum parturitur, utique in ipso 540 3| cum nemo nisi ex his quae concesserit, arguendus sit aut refellendus, 541 3| sicut et simbolum Niceni concilii habet. At uero cum etiam 542 1| Omnis quippe ordo naturae et concinna dispositio numerorum proportionibus 543 3| cum diuersi non sint modi concipiendi, ut iam supra determinauimus. 544 1| urbanitate agitasse. Unde et concitatis inimiciciis calumpniosa 545 2| Quod genus captiosarum conciusionum scriptura detestatur eo 546 2| significationis, caetera omnia in se concludant quae ad commendationem boni 547 2| haec omnia in benignitate concludantur, eadem ratione nec per potentiam 548 2| et summa fidei breuiter concludenda, de unitate scilicet diuinae 549 2| uocantur sophismata, false conclusiones rationum et plerumque ita 550 1| etiam diuina facta manifeste concordant, cum uidelicet doctrinam 551 3| aperte loquantur, ut si "concumbere" dicamus "cognoscere" sicut 552 1| Solomonis illa sapientia per concupiscentiam carnalesque uoluptates deuicta 553 1| In quo autem haec tria concurrunt, ut uidelicet et possit 554 2| sed fallaciam sophistice condemnamus, presertim cum sanctorum 555 1| factum est ita, cuncta deum condidisse in uerbo, hoc est in sapientia 556 2| insipiens sapientiam sibi condidisset. Quae cum fecerit absque 557 3| designatur, qui uniuersis quae condidit aliquam sui reliquit imaginem, 558 1| lux uel caetera quae iam condita sunt. Quid etiam opus uerbo 559 3| Hypotheticis quod propositionem conditio sequatur uel conditionem 560 3| propositionem conditio sequatur uel conditionem propositio, per generale 561 2| enim humanas etiam rationes conditor ipse rationis, qui nos per 562 2| cornu erecti, in ipsum etiam conditorem irruentes, posuerunt in 563 1| creatus esset nec aer adhuc conditus ex quo uerba formantur? 564 3| prouidentia sapientiae gerat atque conducat, non est rationalis effectus. 565 1| potest iuxta modum rationis conducere nescit, exicialis est ac 566 1| exorbitare.~ ~ 6~ ~[1.45] Conferant humane animae corporibus 567 2| accepistis. ad alia dona uobis conferenda.~ ~[2.102] Sed et cum dicimus: 568 3| proprie dici non possit conferre filio esse, non est recte 569 3| hoc quod iam habet, nec conferri aliquid dicitur quod iam 570 3| nostra quicquam in substantia confert ei quod remanet uel id quod 571 2| naturaliter priores sunt, cui esse conferunt, sicut rationalitas homine.~ ~[ 572 1| omnesfines terre. Trina quippe confessio dei trinitatem exprimit 573 2| scilicet diuinam substantiam conficiant, profecto ipso deo naturaliter 574 2| substantiam speciei non conficiat sicut substantiales, id 575 3| sacramenta, quae in aecclesia conficiuntur ex bonitate dei, spiritui 576 2| desiderant, satisfacere nos posse confidamus. Habet enim humanas etiam 577 2| auctoritate philosophorum confirmantur, non ratione aliqua quae 578 3| spiritus sanctus", maxime confirmare uidetur ut concedamus filium 579 3| baptismo ad dimittenda peccata, confirmatio per impositionem manus episcopi 580 3| esse atque id necessario confirmauerim. Ibi enim partes in quantitate 581 3| uerbi se in eis repperisse confirmauit et nihil de incarnationis 582 1| infernorum et omnis lingua confiteatur quia dominus Iesus Christus 583 1| multas fecimus? Et tunc confitebor illis quia non noui uos: 584 2| hypostases, hoc est subsistentias confitemur".~ ~[2.105] Non tamen, cum 585 3| spiritum sanctum procedere confitentur, eo scilicet quod ueritas 586 2| confisi ueritate quae nos confortat dicens: Ponite in cordibus 587 2| gratiam. Unde et ueritas ipsa: Confteor, inquit, tibi pater, domine 588 1| similitudines et exempla confugiunt. Sic et Plato, cum de thogaton 589 2| et infirma elegit deus ut confunderet quaecumque fortia, quia 590 2| omnibus uideatur, aut ne confutata sententia sua inferior caeteris 591 2| aggredi presumant, cum de his confutati fuerint de quibus praecipue 592 3| uocabula similitudine aliqua congrue ad ipsum translata sunt, 593 1| ista sensisse quae multum congruere ueritati nostrae religionis 594 1| numerus occurrit, qui rebus congruit uniuersis. Quod quidem eos 595 1| primae litterae in graeco coniunctae id sonant: "Iesus Christus 596 1| aecclesiae quasi duo parietes coniuncti. Ex gentibus quidem primo 597 3| singillatim dici, quamuis coniunctim dicantur, ut scilicet si 598 1| caritatis ex diuersis fidelibus coniunctum, ita sibi inuicem seruientibus 599 3| accidentali praedicatione sibi coniunguntur, non est necesse singillatim 600 2| caeterorum predicamentorum rebus connumerarent, quod nihil omnino esse 601 2| differentiam caeteris non connumeret. Multos etiam alios differentiae 602 2| artibus quibus nos impugnant conquassare. Nam et diuino fretus auxilio 603 1| sapientia interpraete sui arcani consciis, contenti sint reliqui ad 604 1| uoluptates deuicta idolatriae consenserit diuino cultu, quem in scriptis 605 2| ac maxime philosophicis consentaneum rationibus quibus impetimur, 606 3| duobus enim existentibus mox consequens est unum esse, uno autem 607 3| describit, conuersionem consequentiae subsistendi determinat, 608 3| conuertuntur secundum essentiae consequentiam, id quod alteri quolibet 609 2| Recogita tecum ac diligenter considera quoniam unaqueque scientia 610 3| scientiae conualuerunt, considerabat Daniel, cum dicebat: Pertransibunt 611 3| generatione disseramus. De qua id considerandum est quod, si per hoc nomen " 612 3| Quod nulla ratione in deo considerari ualet, cuius simplex est 613 3| exemplares in mente diuina considerat, quas ideas appellat, ad 614 1| haec est prima naturaliter consideratio de quacumque re ad eius 615 3| philosophicam platonice rationis considerationem altius inspiciat, qua uidelicet 616 1| philosophorum etiam uitam consideres tam eorum quam caeterorum 617 3| menti. Quod si diligenter consideretur, non est abhorrendum. Cum 618 2| Perihermeneias, "non oportebit consiliari neque negotiari". De libero 619 1| symbolon appellat, id est consiliarium uel consilium. Et propheta 620 3| seu ratio siue "angelus consilii" dictus est, quia omnia 621 1| Ego sapientia habito in consilio. Dominus possedit me in 622 2| gignat".~ ~[2.63] His et consimilibus obiectis respondere non 623 3| 3.43] Sunt et aliae consimilis disputationis argumentationes, 624 1| philosophus omnem numerorum consonantiam tribuit, ut in diuinae gratiae 625 1| singulariter. Huic et illud consonat Isaie, quod dicit se uidisse 626 2| ignotum, quem soli mundo corde conspicere possunt; cuius quidem ignoti 627 1| intelligentiae puritate conspiceret".~ ~[1.68] "Constat eum 628 2| reprobae ignominiam apostolus conspiciens ait: Qui cum cognouissent 629 3| digito et ex multitudille constante ex hoc digito et altero, 630 1| est ab his quorum uitia constanter arguebat.~ ~[1.67] Quem 631 2| similitudinem corporum ex elementis constantium ratiocinari presumunt, non 632 3| intelligibiliter in mente diuina constitisse antequam in corpora prodirent", 633 3| deliberationem et demonstrationem constituat genera constitutionum ac 634 1| simulacrum, cum diis aliis constituerentur, finxit antiquitas; quia 635 2| substantiam, sicut partium constitutione, ita etiam ab omni proprietatis 636 3| id est speciem aliquam constitutionis, non aliter hanc negationem 637 3| demonstrationem constituat genera constitutionum ac postmodum neget deliberationem 638 3| in aliquo tanquam partem constitutiuam, in aliquo tanquam materiam 639 2| diuisiuas generum, alia constitutiuas specierum. Nam licet eaedem 640 3| quodammodo similem esse toti constitutiuo monstrauimus, ita quidem 641 3| priorem esse toto uel totum constitutiuum resolui in priora cum diuiditur 642 3| sit simplex, id est non constitutum omnino ex aliquibus partibus; 643 2| oportet per eam cuiusque constructionis sensum infra ambitum temporum 644 3| prodit, Priscianus in I Constructionum diligenter aperit, dicens " 645 3| 37] Nec fas est cuiquam a consueta significatione sermonem 646 1| in deo translata sint a consuetis significationibus suis. 647 1| quaedam inuolucra loqui consueuerit, ille non mediocris philosophus 648 2| Audiant magistros suos, qui contempnunt sanctos, ut si uidelicet 649 2| factus factori gratias agere contempsit. Iustum quippe est ut cui 650 3| uitare admonet, tum ideo ne contemptores sanctorum uideamur et spiritus 651 1| Ieronimus perhibet. Quis in contemptu mundi Diogenem equet? Cuius 652 1| 1.66] Qui etiam magis ad contemptum mundi tam scriptis quam 653 2| perquirunt et acutius arguendo contendunt professores dialecticae 654 1| interpraete sui arcani consciis, contenti sint reliqui ad uenerationem 655 3| de proprietate uerborum contentio orta est. Rem etiam, hoc 656 3| significationis in deo sint, in contextu tamen orationis non eandem 657 1| loquatur cum ait fiat lux, modo conticeat, profecto permutabilis est 658 1| quae 'idee' dictae sunt, continentem, ex summo natam et profectam 659 2| etiam si numquam actualiter contingat ipsum a subiecto recedere.~ ~[ 660 2| inclinari quas temporaliter contingere non aeternaliter subsistere 661 2| non poterunt resistere et contradicere omnes aduersarii uestri.~ ~ 662 3| filius ex patre, non ex ipso contrahendo uel accipiendo esse, sed 663 3| significationes ex adiunctis contrahit "simplex"; res quippe simplex 664 3| nonnumquam in constructione contrahunt sensum. Praeterea, non oportet 665 2| illi diuersitati non esse contrariam. Quod ut diligentius fiat, 666 3| difficiliores fortassis incurrimus controuersias; et dum quosdam dissoluimus 667 2| praesertim cum totius controuersie summa ex identitate diuinae 668 2| aliter ipsa queat terminari controuersla, nisi ostendamus hanc identitatem 669 2| similitudines et exempla se contulerunt, quasi praesumptionem suam 670 2| firmamentum auctoritates contulisse, et insuper ipsas auctoritate 671 3| studio tum ingenio scientiae conualuerunt, considerabat Daniel, cum 672 2| quaelibet in aliqua proprietate conuenientia. Unde Porphyrius: "Participatione", 673 2| secundum eiusdem speciei conuenientiam, in eo scilicet quod uterque 674 3| genere, licet eadem causa eis conueniret. Sic et licet assignata 675 1| quibus constat et quorum conuentu perficitur, cum ex ipsis 676 1| adeo populi indignatione conuersa, ut unus eorum ipsius ui 677 3| etiam exemplo corporalis conuersationis suae.~ ~[3.46] Sapientiam 678 3| non-conuersionem" quam in rebus, quia conuersio proprie terminorum est qui 679 3| diuinam sapientiam a se mutuo conuerti, cum uidelicet neutra absque 680 1| nec oblectent, ad fabulosa conuertunt. Sed quia sciunt inimicam < 681 3| prioris modus; eorum enim quae conuertuntur secundum essentiae consequentiam, 682 1| potest, sicut postmodum conuincemus.~ ~[1.8] In eo quoque quod 683 3| apertius esse potest, ad hoc conuincendum quod spiritus sanctus ex 684 2| omnia.~ ~[2.67] Quod facile conuinci potest ex ipsis scriptis 685 2| nihil omnino esse ex ipsis conuincitur. Omnes quippe res praeter 686 1| dictum est faciamus nisi ut cooperatio totius trinitatis exprimatur? 687 2| obscuratum est insipiens cor eorum. Dicentes enim se 688 2| ignotum, quem soli mundo corde conspicere possunt; cuius 689 3| enim unusquisque de genere Cornclii proprio nomine dictus est 690 3| quae ex humo constat, nec Cornelium proprio nomine unumquemque 691 2| Salua me ex ore leonis et a cornibus unicornium humilitatem meam.~ ~[ 692 2| attendant qui singulari superbie cornu erecti, in ipsum etiam conditorem 693 1| inferis loquatur, et spinea corona coronetur. Ad cibum autem 694 1| mortalium mentibus, sed spinis coronasti, fel miscuisti. Templi uelum 695 1| loquatur, et spinea corona coronetur. Ad cibum autem fel et ad 696 1| ordinauit facienda. Non enim de corporali locutione hoc accipi potest, 697 3| generatione uisibilis rel et corporeae, sicuti cereae imaginis 698 2| dicat ipsum esse substantiam corpoream, non substantiam coloratam. 699 3| rationalitas rationali animali uel corporeitas corpore et quaelibet differentia, 700 2| corpori, sicut determinat corporeitatem, quae est ei substantialis. 701 2| omnes alii spiritus quasi corpulenti seu corpora quaedam dicendi 702 1| distinguunt, ac uiriliter in correctione prauorum usque ad mortem 703 3| uidelicet penitentia semper ad correptionem culpe soleat aspicere, et 704 3| Mercurius, postea quasi corrigendo boc quod dixit "fecit" et 705 1| uniuersam philosophiam ad corrigendos componendosque mores flexisse 706 2| hac mortali carne uiuitur. Corruptibile enim corpus aggrauat animam, 707 2| subiecto in quo est praeter corruptionem ipsius, etiam si numquam 708 3| rationabiliter pater disponit, siue creando mundum, siue eundem reparando 709 1| quos cohortaretur deus ad creandum hominem aut ad se in aliquo 710 3| potentiam pertinent, sicut est creasse cuncta ex nihilo, uel disponere 711 2| impotens in seipso potentiam creasset aut adhuc insipiens sapientiam 712 3| deo proprie tribuenda est creatio. "Generatio" uero recte 713 3| creatorem, per "genituram" creationem accipimus. E conuerso autem, 714 3| diuidi "in quasdam a se creationes quodam modo". Quo etiam 715 1| meminimus, cum in diuersis rerum creationibus faciendis premittit: Dixit 716 3| abutitur, ut "genitore" pro "creatore" et econuerso. Cum enim 717 3| creaturarum doctrina creuit et creatoris intelligentia. Unde apostolus: 718 1| iuualidum, cum ipse solus eum creaturus sit? Scriptum praeterea 719 1| emitteret cum nullus adhuc locus creatus esset nec aer adhuc conditus 720 1| cum dicitur creauit, non "creauerunt".~ ~[1.7] Ubi et statim 721 3| cum deum ubique esse et credamus et praedicemus, nemo tamen 722 1| hoc potest et bonus est, credatur ea fecisse quae et potuit 723 1| summi dei uoluntate esse credebat. Unde non eas putabat nisi 724 1| potestatem filios dei fieri credentibus in nomine eius non ibi legi. 725 1| spiritualiter conficit in salutem credentium. Bene autem et per indignos 726 2| quemadmodum". Item idem: "Credere iussum est, non discutere 727 2| explicari non posse?~ ~[2.24] Credi tamen salubriter debet quod 728 2| tueri, si quis non ita ut credimus posse stare arguat. Hoc 729 2| omnia solam praedicat et credit unitatem, excepto hoc quod 730 3| creaturarum, quod de eo recte creditur, defendi atque assignari 731 3| praecipue prosecuti sumus quas credo ad plenum nemo intelligere 732 3| sine quo frustra caetera creduntur.~ ~[3.101] Haec nos de altissima 733 1| inimiciciis calumpniosa criminatione damnatus, morte multatus 734 1| computata ternporum ratio, quae cronica historia continetur, Platonem 735 1| usque ad mortem mortem autem crucis propter quod et deus eum 736 3| intendimus.~ ~[3.37] Nec fas est cuiquam a consueta significatione 737 2| attendamus, oportet per eam cuiusque constructionis sensum infra 738 2| ait: "Purgas, cum facti culpa his asscribitur quibus obsisti 739 2| uitio hominis scientiam culpant.~ ~[2.9] Est autem familiarissimum 740 3| penitentia semper ad correptionem culpe soleat aspicere, et ira 741 1| idolatriae consenserit diuino cultu, quem in scriptis suis et 742 1| quidam magis credunt esse Cumanam". Et sunt eius uiginti et 743 1| cum ipsa, teste Platone, "cunctis inuisibilibus prestantior 744 1| machinatur deus sed paratus est cunctos saluare, nec ad merita prauitatis 745 1| ipsa misteria figurarum cuniculis operiuntur, ne uel haec 746 2| sanctos, ut si uidelicet deum cupiunt intelligere, uelint ad intelligendum 747 2| nos suscepisse negotium cur hoc potius modo quam alio 748 2| gloriantur, nec nisi humanas curant rationes multosque facile 749 1| interpretandas habendasque curauit, anni reperiuntur ferme 750 3| 84] Sed dicis mihi: non curo de nominibus, sed ueritatem 751 2| inseparabile accidens ut nasi curuitas siue magis propria differentia, 752 3| quae tamen eandem uim non custodiunt in constructione. Nam, teste 753 1| infidelium postea ueniet. Dabunt deo alapas manibus incestis 754 1| calumpniosa criminatione damnatus, morte multatus est. Sed 755 1| illa ipsa, quae publice damnauerat, Atheniensium ciuitas publice 756 3| impositionem manus episcopi ad dandam armaturam uirtutum, quibus 757 3| conualuerunt, considerabat Daniel, cum dicebat: Pertransibunt 758 2| ascribit et non recognoscendo dantem amittit datum; et tanto 759 3| arbitrio suo, uel imperare, uel dare potestates, uel mittere 760 2| iubes stabilisque manens das cuncta moueri~ ~Cuius etiam 761 2| resistit semper et humilibus dat gratiam.~ ~[2.16] De talibus 762 2| facultas aperte garriendi non datur, hii, inquam, non utentes 763 3| abba, pater. Sed et ipse se daturum discipulis et missurum spiritum 764 3| patri hoc ipsum quod est debeat, non pater filio. Cui etiam 765 3| in re ipsa ita eam accipi debere predicamus ut ab aeterno 766 2| ex his quae coactus agit debetur premium. At uero econtra, 767 1| fabulosorum, quae philosophos non decent, supposuit illud quod honestissime 768 2| Non est enim malum scire, decipere uel adulterari, sed ista 769 2| tardos sed ingeniosos etiam decipiant. Quod genus captiosarum 770 2| dicens: Cauete ne quis uos decipiat per philosophiam inanem 771 1| nihil eam latere possit quo decipiatur; spiritum sanctum etiam 772 2| puerilis quaedam ostentatio decipiendi aduersarium. Sunt enim multa 773 3| inmensus filius" etc., aperte declarauit quomodo id quod praemiserat 774 2| humanis rationibus inuehuntur decreuimus et stultis secundum stultitiam 775 1| autem fel et ad sitim acetum dederunt; inhospitalitatem hanc monstrabunt 776 1| sua nudis publicari uerbis dedignata sit, et maxime de anima 777 1| obliti. Quorum unus ad medium deducatur cuius sollicitudo uere forma 778 1| non ualet animare? Quae deest aptitudo defuncto corpori 779 1| ad uenerationem figuris defendentibus a uilitate secretum".~ ~[ 780 3| quod de eo recte creditur, defendi atque assignari ualeret. 781 3| satis esse debet quod nos defendimus. Hi uero qui impetunt, nisi 782 2| perniciem, princeps utitur ad defensionem, ac pro intentione utentium, 783 3| a proposito cadunt atque deficiunt. Et quoniam philosophicis 784 2| nominis sententiam, recte definiendus est diuina potentia, hoc 785 2| integro uim et proprietatem definiti exprimit et sententiam nominis 786 2| spiritus sanctus, ut iam supra definiuimus. Multa autem tradunt philosophi, 787 1| mortificat? Quod si ad inuolucrum deflectamus ea que de anima mundi magnus 788 1| aut iam corpora <nostra> defuncta non sunt idonea ad animandum 789 1| animare? Quae deest aptitudo defuncto corpori ne nunc quoque animaetur, 790 1| uidere potuit, tanto ante defunctum, nec easdem scripturas legit 791 2| potius quam intelligendo degustemus. Et quoniam minus plenarias 792 3| uero quis non abhorreat in deitate aliquid posterius esse uel 793 2| eadem penitus substantia est deitatis, unica singularis, omnino 794 1| eram cuncta componens et delectabar per singulos dies, ludens 795 2| tractatores uerba uariare delectat, quia semper "in omnibus", 796 3| praemeditantis scllicet et deliberantis ea quae facturus est ne 797 1| unamquamque rem ueraciter deliberare an simplex sit an composita 798 2| sermocinatio eius. Illusores ipse deludet et mansuetis dabit gratiam. 799 2| nobis uulpes paruulas quae demoliuntur uineas.~ ~[2.15] A quibus 800 1| prophetauimus et in nomine tuo demonia eiecimus, et in nomine tuo 801 3| discretionem rerum essentialiter demonstramus, quarum unaqueque sit deus. 802 1| ibideln de unitate substantiae demonstranda caute prouisum est cum dicitur 803 1| hoc uerbum alibi apertius demonstrans non esse uerbum audibile 804 2| aeternaliter subsistere uolumus demonstrare. Unde cum dicimus deum priorem 805 3| loquimur, quid est quod de ipso demonstrari possimus? Unde et nonnumquam 806 3| ipsam similiter essentiam demonstrent, cum omne pronomen proprie 807 3| totam animalis naturam demonstret et insuper rationale et 808 1| determinandum quod ad hanc denotandum heloym dixerit. Spiritus 809 1| nulla ipsorum duritia uel <densitatis> natura impediente, pulchrum 810 3| temporis significationem deponit. Et cum dicimus "hoc corpus 811 1| Platonem summum stultorum esse deprehenderemus. Quid enim magis ridiculosum 812 3| primum est ultimum -- facile deprehendi potest nihil ad hanc complexionem 813 1| uitae censebat instandum ut, deprimentibus libidinibus exoneratus, 814 2| corpus aggrauat animam, et deprimit terrena inhabitatio sensum 815 3| eius quaelibet intentionis depulsio est" etc. usque illuc: " 816 1| et docebat et predicabat derelicto. Ad quem etiam cultum dei 817 3| uel "rideo illum", id est derideo, uel cum dicimus de eo qui 818 3| nullo excellentiae eius derogantia. Unde nec ei aliquid assignari 819 3| eius ineffabili dignitati derogare in aliquo uerba uidentur. 820 1| illud quod dominus ait: Descendamus et confundamus linguam eorum, 821 1| summi boni perfectionem describendam conuenit, uerum et ad persuadendam 822 1| incarnata Christus dominus describendo tribus nominibus diligenter 823 1| ordinationem, Augustinus describens: "Diuina", inquit, "locutio 824 1| etiam, cum laus sapientiae describeretur, dictum est: Est in illa 825 2| fortasse multis modis aeque describi aut doceri posset.~ ~[2. 826 2| potius quam alio summi boni descripta sit perfectio, quae et aliis 827 2| commendationem scilicet uel descriptionem summi boni, siue ad maiorem, 828 1| ministros gratiae suae dona non deserens, cotidie sacramenta aecclesiae 829 2| aliqua nomen sibi comparare desiderans, aliquid inusitatum proferre 830 1| est propheta ad potentiam designandam, quia dominorum est praeesse. 831 2| instituerunt ad creaturas designandas, quas intelligere potuerunt, 832 1| sancti. Bene autem filium designans addidit noster, quasi eum 833 3| ipsum lacta sunt, spiritum designasse uidetur secundum effecta, < 834 1| aequaliter porrigi, pulchre designat gratiam dei omnibus communiter 835 2| Haec quippe dictio temporis designatiua est, quod incoepit a mundo. 836 3| aeternaliter" ponamus, non designatiuum temporis quod a mundo incepit 837 3| apertius philosophi hanc designauerint dicendo "natum ex deo" siue " 838 2| omnibus etiam aliis rebus destructis. Unde et substantiae quasi " 839 1| est communis animalibus? Desunt quippe ei caeterorum sensuum 840 2| potestatem nisi datum libi esset desuper. Scientias itaque approbamus 841 3| idem furtum fecerint, alius detentus propter furtum suspenditur, 842 2| datum; et tanto postmodum deterior fit quanto melior ante factus 843 1| omnia instructi per omnia deteriores existimus.~ ~[1.65] Fidem 844 2| perfectionem illius summi boni determinandam conueniunt, ad haec tria 845 3| his quae statim Athanasius determinauit, cum uidelicet illud idem 846 2| sanctorum patrum scripta detestantur, maxime in hac ipsa generatione 847 2| captiosarum conciusionum scriptura detestatur eo loco ubi dicitur: Qui 848 1| omnem superfluitatem adeo detestatus est? Omitto philosophos 849 3| non potest nisi sit cui detur. Ait quidem sic: "Spiritus 850 1| concupiscentiam carnalesque uoluptates deuicta idolatriae consenserit diuino 851 3| patris dici, quem constat dexteram patris seu brachium appellari? 852 3| singulare sit, sicut et dhlina sapientia, cum haec de differentibus 853 3| hic miles". Sed de his in Dialectica nostra latius prosecuti 854 2| Responde tu mihi, astute dialectice seu uersipellis sophista, 855 3| philosophicis et maxime dialecticis studiis inuigilauerit. Necesse 856 3| sui proprietatem, aliud dialectico.~ ~[3.51] XIII. Superest 857 3| sunt. Nam etsi idem sit dialecticus quod orator, aliud tamen 858 2| generalissima distare ab inuicem dic1mus, utpote substantiam a qualitate, 859 3| considerabat Daniel, cum dicebat: Pertransibunt plurimi et 860 3| digito et altero, quomodo dicemus multitudinem quae pars est, 861 1| quaedam spiritus sancti dicendae sunt, quas ipse per aliquod 862 1| ueritas in euangelio: Multi dicent mihi in illa die: domine, 863 1| creatione hominis subiungitur dicente domino: Faciamus hominem 864 1| mihi, cum audiunt prophetam dicentem: Verbo domini caeli firmati 865 2| est insipiens cor eorum. Dicentes enim se esse sapientes, 866 3| Alioquin non magis relatiue dicerentur quam potentia diuina et 867 2| exigit, et rei informis dicinms proprium esse quod formas 868 2| VI. Praeterea, quomodo dicitis: "talis pater, qualis filius 869 3| Videtur autem praeter eos qui dicti sunt, alter esse prioris 870 3| sit, illud cum tempore, et dictionem non esse orationem, cum 871 3| dictio quae non ex diuersis dictionibus. Et cum dicimus: Bonum est 872 3| esse orationem, cum partes dictionis in ea significatiue non 873 2| rationibus quibus impetimur, dicturum me arbitror.~ ~ 1~ ~[2. 874 3| santiente", ut ait Boethius, didicimus "cognatos, de quibus loquuntur, 875 1| et istas per interpretem didicit".~ ~[1.58] Cum autem in 876 1| delectabar per singulos dies, ludens coram eo omni tempore. 877 2| obiectis respondere non differamus, in ipso confisi de quo 878 2| quacumque forma ab inuicem differant, siue illa forma sit communis 879 2| cum uidelicet hic homo non differat ab illo in eo quod homo 880 2| est definitiones, "sunt differentes, ipsa quoque sunt differentia".~ ~[ 881 2| impedit. Ibi quippe solummodo differentias tractat quae in formis consistunt, 882 2| Porphyrium opponunt, qui de differentiis tractans modos differentiarum 883 2| Aristoteles: "Nihil", inquit, "differt dicere hominem ambulare 884 2| uniuersitatis tam inuenire diffficile est quam inuentum impossibile 885 3| quaerimus quaestiones expedire difficiliores fortassis incurrimus controuersias; 886 2| Quo in loco grauissime et difficillime dialecticorum quaestiones 887 1| manifestat, et quo magis ex difficultate <scripturae> laboratur, 888 3| Adam uxorem suam, aut si "digerere", id est purgare uentrem, 889 3| uidelicet ut essentia unius digiti non sit essentia duorum 890 1| per philosophos gentibus dignata est reuelare, ut utrumque 891 3| dei", quandam prolationis dignitatem uideretur tribuere patri, 892 3| deo, cum eius ineffabili dignitati derogare in aliquo uerba 893 3| ubi ait: "Deus in gradibus dignoscetur".~ ~[3.68] Hic quidem de 894 1| uidelicet cuncta ueraciter diiudicare ac discernere potest, ut 895 3| praecedentibus uel subsequentibus diiudicari indicat.~ ~[3.65] Quid ergo 896 3| habere caritatem dicitur, sed dilectione in alterum tendit ut esse 897 1| sicut scriptum est:~ ~ Dilexisti iustitiam et odisti iniquitatem.~ ~[ 898 2| diligetur a patre meo, et ego diligam eum et manifestabo ei meipsum. 899 1| benignissimum habemus, potissimum diligamus. Ex qua etiam certum est 900 1| Ciceronis expositor Macrobius diligentissime docet. Remotis enim generibus 901 2| dicens: Si quis diligit me, diligetur a patre meo, et ego diligam 902 2| promittit dicens: Si quis diligit me, diligetur a patre meo, 903 3| legattir: Si dixerit seruus: diligo dominum meum et uxorem ac 904 2| in ipso securi pro quo dimicamus. Summa, ut arbitror, omnium 905 2| uerbis, sancti uero patres dimicarent factis. Praeterierunt miracula, 906 3| uiginti siue unum; uel si sit dimidia domus siue imperfecta domus, 907 3| regeneratio in baptismo ad dimittenda peccata, confirmatio per 908 1| Quis in contemptu mundi Diogenem equet? Cuius anachorite 909 1| Quid etiam Socrates, quid Diogenes, quid multi alii philosophorum? 910 2| magnus ille philosophus Dionisius Ariopagita apostolo Paulo 911 1| palmitibus per uniuersum orbem directis, uniuersum mundum ubertate 912 2| in eo quod ad ipsum sermo dirigitur, necnon et tertiam cum de 913 1| ab aeterno prouisa est. Discant itaque aeternam generationem 914 2| ratiocinari ac loqul presumas, disce locutionum modos ab ipsa 915 1| illis quia non noui uos: discedite a me qui operamini iniquitatem.~ ~[ 916 1| in quaestionum moralium disceptatione uersari, ubi agitur de summo 917 2| docet docere, haec docet discere. ln hac seipsa ratio demonstrat 918 3| discernere ualet, etsi actu non discernat.~ ~ Qua itaque similitudine 919 2| atque is cuncta ueraciter discernit cui ea quoque quae non sunt 920 2| ordine his uerbis scribit: "Disciplinam disciplinarum, quam dialecticam 921 2| uerbis scribit: "Disciplinam disciplinarum, quam dialecticam uocant. 922 2| inportunitatem refellamus, quorum disciplinas et nos paululum attigimus 923 1| graecos latini, qui, sicut in disciplines saecularium artium imitati 924 3| rationale quaedam sit multitudo discretarum essentiarum, dicitur tam 925 2| tres personas ab inuicem discretas, tanquam si dicamus nullas 926 3| sicut est iudicare, quod discretionis est. Unde scriptum est: 927 3| nulla similitudo per omnia discurrit, quia omne simile in aliquo 928 3| potentia sapientiae cedit in discussione iudicii, ubi aequitas magis 929 3| De eo etiam arbitror esse discussum quod dictum est hoc nomen " 930 3| se procedere. Quae recte discuti non ualet nisi prius quae 931 2| accipiatur, ut facile postmodum discutiatur in quo consistat diuersitas 932 2| litteris sunt penetranda ac discutienda, plurimum ualet. Tantum 933 1| autem anima, si diligentius discutiuntur ea quae dicuntur tam ab 934 3| numero uel essentialiter disiunctae propositio et conclusio. 935 2| substantiali differentia disiuncti sunt ut hic aliud sit quam 936 2| nulla ab inuicem oppositione disiungantur". Porphyrius quoque in Isagogis 937 2| eo quod definitione ab ea disiungatur, hoc est proprietatis suae 938 2| affirmatione et negatione disiungi possunt, differre ab inuicem. 939 3| etiam quae proprietatibus disiunguntur. Sic propositionem et conclusionem 940 3| essentiae diuersitas; nec dispar potest esse gloria ubi eadem 941 2| essentiis sunt ab inuicem disparata ut hoc non sit illud; quod 942 3| aliquibus partibus; uel si haec dispersa sint una multitudo, ideo 943 1| ei placet aequitas, magis displicet iniquitas, sicut scriptum 944 2| in urbe administ1abat uel disponebat. Ad quod et illud apostoli 945 3| sapientia rationabiliter pater disponit, siue creando mundum, siue 946 3| quibus propter terminorum dispositionem premissa regula competere 947 2| illa qua contra Stoicos disputant de libero arbitrio, et firmissimis 948 1| inquit, "non in omnem disputationem philosophos admittere fabulosa, 949 3| Ac primum de generatione disseramus. De qua id considerandum 950 2| hac altissima philosophia disseremus, umbram, non ueritatem esse 951 1| de processione spiritus disserentes.~ ~[1.57] Non enim sine 952 2| excogitari non ualet nedum disseri, ipsi magni philosophi nouerunt 953 2| dicuntur quaecumque in aliquo dissimilia sunt.~ ~[2.100] V. Diuersum 954 1| diuersa, hoc est similis uel dissimilis. Constat itaque anima ex 955 3| iudicio auctoritates suas dissipant.~ ~[3.82] Sed rursus obicis 956 2| inimicorum sacre fidei robur dissipare, presertim cum alio modo 957 2| argumentorum suorum in domino dissipemus, ut iam minus simplicitatem 958 2| obiectiones primum ponamus, postea dissoluamus.~ ~ 2. Prima obiectio aduersus 959 1| quod iunctum est natura dissolubile est".~ ~[1.26] Quod si spiritum 960 3| controuersias; et dum quosdam dissoluimus nodos, aliis fortioribus 961 2| diuersis ab inuicem formis distant, uel eadem res per formas 962 2| quaelibet generalissima distare ab inuicem dic1mus, utpote 963 2| differentiae modus a philosophis distinctus uideatur hic posse assignari 964 1| quidem ut in his uerbis totam distinguat uim rationis ipsius spiritus, 965 1| uidelicet haec nomina ad haec distinguenda in deo translata sint a 966 2| substantia, ita ab inuicem distinguendae ut patris proprium sit a 967 2| substantiae non propter personam distinguendam inuentum, sicut est "pater" 968 2| diligentius prosequamur, distinguendum est quot et quibus modis " 969 3| singularum enuntiationum distinguere quae uidelicet ad identitatem 970 2| pretcr hos quos Porphyrius distinguit, fateri cogimur. Quos omnes 971 3| incepit uel quod planetis distinguitur iuxta illud Geneseos: Fiant 972 3| prophetae hanc generationem distinxerunt, uerum etiam quia hanc fidem 973 2| 103] Puto me diligenter distinxisse quot modis "idem" siue " 974 3| creaturae essent quibus dona sua distribueret, nullam donorum distributionem 975 3| et quorumcumque donorum distributio ex sola bonitate eius non 976 1| animabus uitam spiritualem distributione suorum donorum, ut sint 977 2| diuidunt ab inuicem, hoc est diuersificant species. Et ideo alia est 978 2| est permutatum, hoc est diuersificatum ab eo quod prius erat, ut 979 2| quot modis "idem" siue "diuersumn accipiatur, ut facile postmodum 980 3| luminaria in firmamento caeli et diuidant noctem et diem, et sint 981 3| Diuisionum aperit, dicens genus diuidi "in quasdam a se creationes 982 3| constitutiuum resolui in priora cum diuiditur in partes, partes in quantitate 983 1| hoc est indiuiduam siue diuiduam; et haec est prima naturaliter 984 2| diuisiuae, ex eo scilicet quod diuidunt ab inuicem, hoc est diuersificant 985 3| omnino substantia. Nam cum in diuisione "totius" ait Boethius: " 986 2| terminentur. Qui etiam in Diuisionibus hoc modo "rationale" et " 987 3| genere, Boethius in libro Diuisionum aperit, dicens genus diuidi " 988 1| unde et subditur: Atque ita diuisit eos.~ ~[1.12] Nunc autem 989 2| differentiarum alias esse diuisiuas generum, alia constitutiuas 990 2| definitio constitutiui, alia diuisiui. Sic et cum dicimus infinitum 991 1| transcendant? Quis fallaces diuitias, quis omnem superfluitatem 992 2| est.~ ~ Quid sit simplex divina substantia siue informis~ ~[ 993 1| Atheniensibus loquens rem magnam dixisset et quae a paucis posset 994 3| scribens docet. Sicut ergo non dlcis hominem unamquamque rem 995 1| rerum concordiam consistere doceat. Omnis quippe ordo naturae 996 1| quem in scriptis suis et docebat et predicabat derelicto. 997 3| illud efferatur quod iam docendum non est, cum de illo constet.~ ~[ 998 2| autem controuersia, Tullio docente, aut in scripto aut in ratione 999 1| preferens dicit: Super omnes docentes me intellexi, super senes 1000 2| modis aeque describi aut doceri posset.~ ~[2.117] His de 1001 2| enim quod, cum alicuius doctoris uerba aequaliter ad aures 1002 3| aperte testimonio suorum doctorum, id est philosophorum, commendaretur.~ ~[ 1003 1| caeterarum rerum uestigatio doctrinaeque pendeat.~ ~[1.55] Potest