IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Theologia Summi Boni Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Libergrey = Comment text
1004 1| Quid etiam apertius ad documentum trinitatis esse potest quam 1005 1| suspiramus, aut prae laboris uel doloris angustia gemimus. Unde spiritus 1006 1| naturae corporis iussit, dominamque eam et principale iure uoluit 1007 1| mihi egredietur qui sit dominator in Israel, et egressus eius 1008 1| sicut dii, necnon et illa dominita increpatio: Ecce Adam quasi 1009 1| potentiam designandam, quia dominorum est praeesse. Quae uidelicet 1010 3| personas dicimus quam tres dominos aut tres essentias, iam 1011 2| oraculi restringam sub regulis Donati".~ ~[2.72] Sed nec proprium 1012 3| Donum ergo donatoris et donator doni cum dicimus, relatiue 1013 3| patris et iilii. Donum ergo donatoris et donator doni cum dicimus, 1014 1| eum exaltauit a mortuis et donauit ei nomen quod est super 1015 | donec 1016 3| ergo donatoris et donator doni cum dicimus, relatiue dicimus". 1017 1| uerbera suppliciter sanctum dorsum. Et colaphos accipiens tacebit 1018 3| quantum ad effecta quod dous ex omnipotentia sua eque 1019 2| uel bina percussio quam duae percussiones?~ ~[2.53] X. 1020 2| unitas cum unaquaque aliarum duarum unitatum unum binarium efficiat 1021 2| discernendi, quae est sapientia, duas personas accipiamus?~ ~[ 1022 3| superius inferiori, quis dubitat patrem priorem esse filio, 1023 2| 33] Nulli etiam fidelium dubium esse arbitror diuinam substantiam, 1024 3| habere potest, cum a nullo ducat esse quod necesse est esse. 1025 1| nisi praeeunte ratione et ducatu sapientiae.~ ~[1.24] Micheas 1026 3| aliquid per eas in effectum ducatur. Tale est ergo patrem et 1027 2| principio quod deus est ducens exordium. A se quippe nihil 1028 3| personis, neque ex aliquo ducit exordium, hoc est esse trahit, 1029 1| ciuitas publice luxit, in duos accusatores eius usque adeo 1030 | eademque 1031 1| a deo in medietate mundi eamque per omnem globum teretis 1032 1| lux hominum et lux in te#ebris lucet et tenebre eam non 1033 3| uiarum suarum, et rursus in Ecclesiastico scriptum est: Prior omnium 1034 2| debetur premium. At uero econtra, ut ait propheta, qui potuit 1035 2| non uindicare mala, ita econtrario pium est illatas ulcisci 1036 2| filius, hoc est discretus, et econuelso, uel ex eo quod pater est 1037 3| naturaliter ratio unumquemque edocet. Unde et superius cum platonicorum 1038 1| post prophetas patenter edocuit, ubi uidelicet mentem, quam " 1039 2| recte illud ineffabile bonum effari nomine non est ausus. Unde 1040 3| deum dicimus quodammodo in effectis uariari, in seipso autem 1041 1| nihil uulgaribus uerbis efferant, sed comparationibus similitudinem 1042 2| singulare est singulariter efferretur, nec publicis et uulgaribus 1043 1| De ciuitate dei talibus effert preconiis: "Socrates, magister 1044 1| agendo, sed minime possit, efficacia caret. Quod si et potens 1045 3| sed magis secundum uim efficaciae quod ex eo uidelicet quod 1046 1| facta" sit? Numquid minoris efficacie est in nobis quam caetere 1047 3| est ad omnia quaecumque efficcre potest, ex sapientia, hoc 1048 3| altero non ualet, hoc est id efficit in uno quod non in altero, 1049 1| nos omnino deo subiectos efficiunt, timor uidelicet atque amor. 1050 1| uiuificari dicunt? Numquid ex effossione terrae potius sentiet mundus 1051 1| matre ait: Et tu Bethlehem Effrata, paruulus es in milibus 1052 2| etc.~ ~[2.13] Haec illi effrenes et indomiti certatores attendant 1053 2| sua aduersus ueritatem iam effrenis armat atque unum iam superest 1054 3| etiam uerborum obscenitatem effugiens, pro uerbis propriis saepe 1055 3| incarnationem carnalibus effulsisse. Quod innuens Iohannes euangelista: 1056 3| conceptus diuinae mentis in eflectum per operationem prodeat. 1057 2| quantumlibet bonae adiunctione egent alterius, ex qua quidem 1058 1| quibus alterum alterius eget obsequio.~ ~[1.49] Huic 1059 3| impraemeditate siue indiscrete egit.~ ~[3.93] Et notandum quod, 1060 1| dicant eum aeternaliter egredi ex Bethlehem, eo quod eius 1061 3| et uxorem ac liberos, non egrediar liber; offeret eum dominus 1062 1| sit uel unde aeternaliter egrediatur. Si autem dicant eum aeternaliter 1063 1| milibus luda: ex te mihi egredietur qui sit dominator in Israel, 1064 2| ut uidelicet aliquo non eguerit principio per quod subsisteret; 1065 3| quia diuersa insunt propria eidem essentiae, cum ex eo quod 1066 1| et in nomine tuo demonia eiecimus, et in nomine tuo uirtutes 1067 2| si incepit aut potentia eins aut sapientia, profecto 1068 1| potuit et uoluit. Rursus elegantia operum per sapientiam et 1069 2| philosophiam inanem secundum elementa mundi, ac si diceret: prouidete 1070 2| similitudinem corporum ex elementis constantium ratiocinari 1071 1| etiam proferendo uerbum emitteret cum nullus adhuc locus creatus 1072 3| non est abhorrendum. Cum emm spiritum sanctum animam 1073 3| locutionibus maxime usum emulandum esse admonet. Bene equidem, 1074 1| Generationem eius quis enarrabit? ac si aperte diceret: non 1075 1| interpretationem, uerba sapientium et enigmata eorum. Quae quidem tanto 1076 1| philosophiae platonica secta enituerit, iuuat etiam quorundam platonicorum 1077 2| numero sit in deo ipsum ens et pater.~ ~[2.107] Quod 1078 3| inter principia uel causas enumerandis ex hac generatione sempiterna. 1079 2| praesentia assistunt. Unde et enumeratis donis spiritus eius, ipse 1080 1| rebus et uestita nominibus enunciatur, hoc est solum figmenti 1081 3| discretio adhibenda est in his enuntiationibus quae de deo fiunt, quae 1082 2| haereses tam Stoicorum quam Epicureorum rectis rationibus esse repressas; 1083 3| confirmatio per impositionem manus episcopi ad dandam armaturam uirtutum, 1084 2| etc. Sed et Ieronimus in epistola De explanatione fidei Augustino 1085 1| contemptu mundi Diogenem equet? Cuius anachorite uitam 1086 3| uim pellitus habent atque equipollentiam iuxta aliquam significationem, 1087 2| specie, ut hic homo et ille equus seu genere quoque, ut hic 1088 2| singulari superbie cornu erecti, in ipsum etiam conditorem 1089 1| spiritus sanctus bonus affectus erga creaturas. Causas autem 1090 1| tempore nonnulli Sibillam Erictream uaticinatam ferunt". "Quam 1091 | Eritis 1092 2| teste Tullio, mediocriter errant qui ex uitio hominis scientiam 1093 2| seipsum ipse genuerit, eo plus errat quod non solum deus ita 1094 1| cum eum et posse punire errata et nihil latere cognoscimus. 1095 3| intelligeret et scandalum erroris inde sumeret. Habe itaque 1096 2| aliquos idiotas aut minus eruditos christianos inductionum 1097 2| aliquid earum non sit de esselitia diuinae substantiae quae 1098 2| si teipso tu ipse maior esses". Item: "Voluntas et potentia 1099 1| atque perpetuo penam similem euaderet. Tam preclara igitur uitae 1100 3| furtum suspenditur, alius euadit; et cum plures de genere 1101 3| ponit. Nec mirum hunc locum euangeliste maxime cum Platone conuenire, 1102 3| qui ex bonitate conditoris eueniunt, quia spiritus ipse bonitas 1103 1| quae non animat? Quid enim euidentius est quam corpora nostra 1104 2| quoque scientia bona est, ad euitandum malum necessaria, ita potestatem 1105 2| ait:~ ~ Qui tempus ab euo Ire iubes stabilisque manens 1106 3| a propria significatione euocantur ad aliam, sicut alias de 1107 1| fuit semper, et est ante euum.~ ~ Testimonia philosophorum~ ~[ 1108 1| propter quod et deus eum exaltauit a mortuis et donauit ei 1109 3| iudicii, ubi aequitas magis examinanda est quam uis potentiae exercenda. 1110 2| exigatur. Talium uero ius tam excecationem et sensus et uitae reprobae 1111 2| necessario propriam institutionem excedere. Constat quippe iuxta Boethium 1112 2| nullo excedit nec ab eo exceditur, ut si quis definiens corpus, 1113 3| maxime in deo, in nullo excellentiae eius derogantia. Unde nec 1114 1| artifex et perfecte sollers, excellentissimum opus componat.~ ~[1.10] 1115 2| non fecit, iste merito in excelsis habitabit.~ ~[2.8] Ex his 1116 2| quae per miracula fiunt excipias aut in his uocabula propriam 1117 2| summam maiestatem omnino exclusam esse nec ullo modo regulas 1118 1| esse constat ideoque ad exclusione earum in definitio animalis 1119 3| philosophorum maxime deum exclusum et eos doctrina creaturarum 1120 1| Itaque tertium animae genus excogitauit".~ ~[1.37] De hac autem 1121 3| pro dignitate rei uerba excogitentur idonea, maxime in deo, in 1122 3| quippe modum Plato formas exemplares in mente diuina considerat, 1123 3| quoque pluribus confirmauimus exemplis quod nomen ex adiuncto significationem 1124 3| praedicatione, tum etiam exemplo corporalis conuersationis 1125 3| nullam donorum distributionem exercebat. Sicut ergo spiritum sanctum, 1126 3| examinanda est quam uis potentiae exercenda. Ad hoc etiam illa inscriptio 1127 2| quantumcumque mala sint exercitia ipsarum, cum et deus omnem 1128 2| iudicat. Hi argumentorum exercitio confisi, quid murmurent 1129 1| et rursus:~ ~ De Sion exibit lex et uerbum domini de 1130 1| rationis conducere nescit, exicialis est ac perniciosa eius potentia. 1131 2| talia sunt ut sese mutuo non exigant, licet eadem res sit utrumque, 1132 2| committitur, plus ab eo exigatur. Talium uero ius tam excecationem 1133 2| nullas harum mutuo sese exigere, ita scilicet ut uel ex 1134 1| multitudinis interiret, exilio alter uoluntario atque perpetuo 1135 1| est. Sed quia semetipsum exinaniuit formam serui accipiens in 1136 3| purgare uentrem, dicamus "exire". Quod si propria uerba 1137 2| ipse maxime sit res per se existens, et uerum et incommutabile 1138 3| non secundum successionem existentiae, eo uidelicet quod ex patre 1139 3| duobus prior est, duobus enim existentibus mox consequens est unum 1140 3| quidem sane sane potes, existimando scilicet quod eodem modo 1141 3| significationem non tenet quam existimas, qua uidelicet unamquamque 1142 3| citharedus> bonus secundum existimationem, ideo sit bonus; aut si 1143 2| ait: "Indignum uehementer existimo ut uerba caelestis oraculi 1144 1| instructi per omnia deteriores existimus.~ ~[1.65] Fidem quippe ut 1145 1| deprimentibus libidinibus exoneratus, animus naturali uigore 1146 1| nec a sacre fidei tenore exorbitare.~ ~ 6~ ~[1.45] Conferant 1147 1| attendatur, a ueritate non exorbitat, sicut postmodum ostendemus 1148 1| 1.6] Primum ipsa legis exordia occurrant, ubi legislator 1149 3| dum quaerimus quaestiones expedire difficiliores fortassis 1150 2| cui humana ratio prebet experimentum". Ad hoc et illud Ambrosii 1151 2| Ieronimus in epistola De explanatione fidei Augustino et Alypio 1152 2| natam esse assereret, id explicare non presumpsit quod inexplicabili 1153 3| natura generationis superius exposita; quod uidelicet quemadmodum 1154 3| contrahat, ut iam ex supra expositis manifestum est. Unde nec 1155 1| magni philosophi Ciceronis expositor Macrobius diligentissime 1156 3| est dicere, ut supra iam exposuimus, idem esse proprium patris 1157 2| pater.~ ~[2.107] Quod si expressius prosequi uelimus quid sonet 1158 1| cooperatio totius trinitatis exprimatur? Quippe quos cohortaretur 1159 1| benignitatis et caritatis exprimitur, eo uidelicet quod spiritu 1160 2| personas uel, ut graeci exprimunt, hypostases, hoc est subsistentias 1161 2| earum quae definitionibus exprimuntur, cum uidelicet aliud sit 1162 2| hoc est a uera beatitudine expulit: quae sicut illum apostatare 1163 2| significationem Boethius exsecutus in IIII Topicorum ait: " 1164 3| uidelicet secundum modum prioris exsequitur, docet illud naturaliter 1165 1| prophetam, ut aiunt, quem exspectant, qui tamen secundum eos 1166 1| incestis et impurato ore exspuent uenenatos sputos; dabit 1167 2| excellentia omnem longe exsuperet intellectum, propter intellectus 1168 1| plantata est uinea quae extendit palmites suos usque ad mare 1169 2| qui docet aerem uerberat exterius. Quid est enim quod, cum 1170 2| profecto ipse qui aeternus est extitit absque istis, ut uidelicet 1171 3| 51] XIII. Superest autem extrema obiectio, qua scilicet opponitur 1172 2| opifex alius pistor, alius faber et caetera, "alium" secundum 1173 1| naturam, quo nihil fas est de fabulosis peruenire. De diis <autem>, 1174 1| generibus figmentorum siue fabulosorum, quae philosophos non decent, 1175 1| summo deo et mente, nihil fabulosum penitus attingunt. Sed si 1176 1| suarum, antequam quicquam faceret a principio. Ab aeterno 1177 2| aenigmitate, tunc autem facie ad faciem; et alibi: In 1178 1| diuersis rerum creationibus faciendis premittit: Dixit deus, et 1179 3| perducitur, et quod ab aeterno faciendum prouiderit, temporaliter 1180 3| doctrinam et intelligentiae facilitatem loqui intendimus.~ ~[3.37] 1181 2| habeatur.~ ~[2.11] Ad quod facillime professores dialecticae 1182 2| secundum illam propositionem facimus quae solem, stellas atque 1183 3| rident", id est florent, uel "facio domum", id est compono, 1184 1| inquam, quod animam mundi factam esse dicit, hoc est initium 1185 1| luminis, ubi causa omnium factarum naturarum stabiliter uiuunt, 1186 1| nostrarum animarum, quas postea factas esse Plato commemorat? Aut 1187 2| nec deus sint nec a deo facte, sed in deo aeternaliter 1188 3| spiritum sanctum? Quo enim facto apertius docere potuit spiritum 1189 1| Dominus', inquit, 'et omnium factor deorum secundum fecit dominum. 1190 2| quanto melior ante factus factori gratias agere contempsit. 1191 3| honestatis reuerentia, non solum factorum, uerum etiam uerborum obscenitatem 1192 3| et deliberantis ea quae facturus est ne quid inconuenienter 1193 2| quid murmurent scimus, ubi facultas aperte garriendi non datur, 1194 1| sunt non transcendant? Quis fallaces diuitias, quis omnem superfluitatem 1195 2| miracula, creuit malitia; fallacia membra sua aduersus ueritatem 1196 2| cuiuslibet liberalis artis, sed fallaciam sophistice condemnamus, 1197 2| ipsius prouidentiae omnino falli non possit, non tamen ideo 1198 3| est, ideoque tantummodo falsa est.~ ~[3.39] Magna itaque 1199 3| aspiciunt, ideoque omnino falsae sunt.~ ~[3.40] Ut itaque 1200 2| quae uocantur sophismata, false conclusiones rationum et 1201 3| spiritus sanctus, sensus omnino falsus est secundum sanctorum patrum 1202 1| philosophis sicut prophetis familialissimum est, ut uidelicet, cum ad 1203 2| culpant.~ ~[2.9] Est autem familiarissimum semper scientiae uitium 1204 1| testimoniis desit, illa etiam famosa Sibilla inducatur, quae 1205 2| uelantes, ne de ineffabili fari uiderentur, cuius gloriam 1206 2| est satietatis", hoc est fastidium generans. Quanto magis ergo 1207 3| refertur". Item in eodem: "Fatendum est patrem et filium principium 1208 2| quos Porphyrius distinguit, fateri cogimur. Quos omnes ut plenius 1209 3| ut cum plures idem furtum fecerint, alius detentus propter 1210 2| sibi condidisset. Quae cum fecerit absque discretione sapientiae, 1211 1| nomine tuo uirtutes multas fecimus? Et tunc confitebor illis 1212 1| et bonus est, credatur ea fecisse quae et potuit et uoluit. 1213 1| quod nihil boni die illa fecisset, dixerit: 'Amici, hodie 1214 1| intelligibile ac permanens ait: Qui feit caelos in intellectu.~ ~[ 1215 1| uolunt: Spiritus domini ferebatur super aquas, eo, ut aiunt, 1216 3| utpote stilus ex substantia ferri uel homo ex animali, ita 1217 3| imago ex cera, uel stilus ex ferro, idem esset ex seipso atque 1218 3| imago et cera, uel stilus et ferrum, tunc fortassis concedi 1219 1| Sibillam Erictream uaticinatam ferunt". "Quam quidam magis credunt 1220 2| color; nec aer lux siue feruor, nec anima sapientia est. 1221 3| distinguitur iuxta illud Geneseos: Fiant luminaria in firmamento 1222 1| antiquis, antequam terra fieret. Necdum erant abyssi et 1223 2| quod neque generalissimum fiet umquam specialissimum, neque 1224 1| enunciatur, hoc est solum figmenti genus quod cautio de diuinis 1225 1| tractari. Sic ipsa misteria figurarum cuniculis operiuntur, ne 1226 3| Praeterea, non oportet figuratiuas et improprias locutiones 1227 1| reliqui ad uenerationem figuris defendentibus a uilitate 1228 3| obiecta sunt aut patrem aut fiiium dici. Dicamus itaque patrem 1229 1| cum multi eo tempore de filiis Abrahae superessent. Mirare 1230 1| eum dedit eis potestatem filios dei fieri credentibus in 1231 3| dicens: Pater, clarifica filum tuum; non solum ideo quod 1232 2| terminatur, si huiusmodi est quae finem accipiat. Unde peropportunum 1233 1| diis aliis constituerentur, finxit antiquitas; quia summus 1234 3| Geneseos: Fiant luminaria in firmamento caeli et diuidant noctem 1235 2| sapientium ad nostrae fidei firmamentum auctoritates contulisse, 1236 2| disputant de libero arbitrio, et firmissimis astruunt argumentis quod, 1237 1| quomodo spiritus, id est flatus, oris domini esse dicatur, 1238 1| in nomine Iesu omne genu flectatur caelestium terrestrium et 1239 1| corrigendos componendosque mores flexisse permemoratur. Hic animum 1240 3| dicimus "prata rident", id est florent, uel "facio domum", id est 1241 1| iam concepta eram, necdum fontes, necdum montes; ante colles 1242 1| doctrinae uel usui necessaria fore uidet, necnon et per reprobos 1243 1| quia semetipsum exinaniuit formam serui accipiens in similitudinem 1244 3| singula ratione quam opere formantis -- ad hunc quippe modum 1245 1| adhuc conditus ex quo uerba formantur? Quibus etiam instrumentis 1246 1| etiam instrumentis uerba formaret, cum nec os nec pars aliqua 1247 2| ut confunderet quaecumque fortia, quia sapientia huius mundi 1248 3| dissoluimus nodos, aliis fortioribus nos alligamus. Ecce enim 1249 2| conquassare. Nam et diuino fretus auxilio paruulus Dauid immensum 1250 3| deo ex partibus iuncta, friuolum est. Tres enim personas 1251 1| sentiet mundus quam arbores ex frondium auulsione uel totius corporis 1252 2| dei, tale est: ne uidendo fruatur, quia uidere frui est. Tanta 1253 3| fidem in gentibus maxime fructificaturam nouerat, quae facilius a 1254 1| quaedam uiuificat, ad bonorum fructum operum nos promouendo ut 1255 2| uidendo fruatur, quia uidere frui est. Tanta est enim illius 1256 1| legit in graeco, quae nondum fuerant in graecum translatae, nisi 1257 | fuerunt 1258 2| ipsas auctoritate rationibus fulcire in his in quibus non irrationabiliter 1259 1| aderam, quando appendebat fundamenta terrae. Cum eo eram cuncta 1260 3| subiectum" acciperet, pro fundamento scilicet et supposito in 1261 3| aut quascumque preces ei fundit, solo uocabulo "patris" 1262 3| soleat aspicere, et ira aut furor tormenta sint animi, uel 1263 3| dicimus penitere uel iram aut furorem habere uel obliuisci uel 1264 1| rex adueniet per saecla futurus, Scilicet in carne praesens 1265 2| scimus, ubi facultas aperte garriendi non datur, hii, inquam, 1266 1| laboris uel doloris angustia gemimus. Unde spiritus sanctus pro 1267 2| uocabulum nihil aliud est quam geminatio uel multiplicatio sui singularis, 1268 3| conditionem propositio, per generale nomen speciem accipimus, 1269 3| diligenter aperit, dicens "generales et speciales formas rerum 1270 2| Hoc etiam modo quaelibet generalissima distare ab inuicem dic1mus, 1271 2| substantiae aut alicui aliorum generalissimorum subiciant, utique et deum, 1272 3| deo opponitur. Sed neque generaliter accipiendum est quod dicunt 1273 3| ostenditur inter generatum et generantem, hoc est filium et patrem, 1274 3| generans esse principium generati, cum uidelicet ei quod generat, 1275 2| substantiae et deus deum generet, hoc est pater filium, numquid 1276 1| diligentissime docet. Remotis enim generibus figmentorum siue fabulosorum, 1277 2| differentiarum alias esse diuisiuas generum, alia constitutiuas specierum. 1278 3| non est"; idem in IV Super Genesim: "Dum intelligatur", inquit, " 1279 3| uidelicet unamquamque rem genitam dicas, quae ita ex alia 1280 3| scriptura abutitur, ut "genitore" pro "creatore" et econuerso. 1281 2| Timeo suo ait: "Opificem genitoremque uniuersitatis tam inuenire 1282 3| alio natus est, sic ex ipsa genitoris substantia esse dicitur 1283 3| librum "Geneseos", id est de genitura, hoc est de creatione, per " 1284 3| genitorem" creatorem, per "genituram" creationem accipimus. E 1285 1| mensam. Ipsa enim insipiens gens tuum deum non intellexisti 1286 2| haereticos quam iudeos siue gentiles, subtilius fidem sanctae 1287 2| sit manifeste aperuit, cum gentili illi et samaritanae mulieri 1288 1| nomen ut in nomine Iesu omne genu flectatur caelestium terrestrium 1289 2| potentiae deum ut seipsum ipse genuerit, eo plus errat quod non 1290 3| nulla prouidentia sapientiae gerat atque conducat, non est 1291 3| Neque ei quod indiscrete geritur ulle sunt referendae gratiae, 1292 2| uidelicet homines qui per gestus suos aliqua nobis facta 1293 3| gigni, cum filius ex patre gignatur. quia licet sit utriusque 1294 3| ueluti cum dicimus ensem et gladium esse multiuoca. Unde Boethius 1295 1| medietate mundi eamque per omnem globum teretis orbis aequaliter 1296 2| aliquid inusitatum proferre gloriatur quod aduersus omnes defendere 1297 2| Dauid immensum et tumidum Goliam proprio ipsius gladio iugulauit; 1298 3| Gregorio, ubi ait: "Deus in gradibus dignoscetur".~ ~[3.68] Hic 1299 1| quosdam platonicorum libros ex graeca lingua in latinam uersos. 1300 1| septuaginta hebreos, qui etiam graecam linguam nouerant, interpretandas 1301 1| eo uidelicet quod theos graece, id est deus, teste Isidoro 1302 3| Dictum est a nostris graecis una essentia, tres substantiae; 1303 1| quae nondum fuerant in graecum translatae, nisi forte, 1304 2| 109] Praeterea, sicut in grammatica, cum dicimus tres personas 1305 2| rationem, cum etiam secundum grammaticam institutionem eundem hominem 1306 2| occurrit consilium De fide ad Gratianum imperatorem scribentis his 1307 1| quo magis se occultat, gratior fit illis quibus se manifestat, 1308 1| secundum litterae superficiem, gratiora sunt, cum, magnis plena 1309 2| discretione.~ ~[2.43] Quo in loco grauissime et difficillime dialecticorum 1310 2| differre dixerunt, iuxta illud Gregorii: "Et in personis proprietas 1311 Prae| trium personarum in deo uel guid sonent in ipso haec nomina 1312 3| scandalum erroris inde sumeret. Habe itaque etiam cum sensu uerba 1313 2| sententia sua inferior caeteris habeatur.~ ~[2.11] Ad quod facillime 1314 2| sapientiae, quippe quam nondum habebat, utique nonnulla eius opera 1315 3| quae in deo sunt partes habebit? Pars autem, teste Boethio, 1316 1| pertinet, ut quem benignissimum habemus, potissimum diligamus. Ex 1317 1| nouerant, interpretandas habendasque curauit, anni reperiuntur 1318 3| sit, non est pro regula habendum.~ ~[3.43] Sunt et aliae 1319 3| minus quam inter quos haberi non potest. "Nemo enim", 1320 3| aliquid dicitur quod iam habetur. Nascitur itque filius ex 1321 1| Dominus pollicitus est ut habitaret in caligine; idem in Prouerbiis: 1322 1| uerbum caro factum est et habitauit in nobis non ibi legi. Indagaui 1323 1| his uerbis: Ego sapientia habito in consilio. Dominus possedit 1324 3| similis, uel secundum alias habitudines ex quibus ipsa est diuersi 1325 2| mutatio, a priuatione uero in habitum impossibile est; neque caecus 1326 2| quas habent, et in alios habitus uerti atque commutari". 1327 3| affectum. quem ita ab aeterno habuit ut tunc opere eum impleret 1328 1| a me et dabo tibi gentes haereditatem tuam etc. Tale est autem 1329 2| ita et multos ei adhuc per haeresim acquirit. Non enim ignorantia 1330 2| autem inimicos Christi, tam haereticos quam iudeos siue gentiles, 1331 2| acquirit. Non enim ignorantia haereticum facit sed superbia, cum 1332 2| catholicus, uerum etiam abhorret haereticus.~ ~[2.40] His itaque rationibus 1333 2| utroque. Unde sancti patres has personas ab inuicem quasi 1334 1| deus, sed heloym, quod apud hebraeos dii siue iudices interpretatur, 1335 1| quod apud nos dicitur deus, hebraica ueritas habet heloym, quod 1336 1| propheticas per septuaginta hebreos, qui etiam graecam linguam 1337 3| super Hectorem" et "super Hectore", pro diuersitate casuum 1338 3| et "in urbem" uel "super Hectorem" et "super Hectore", pro 1339 1| etc.~ ~[1.28] Quem etiam Heliud creatorem esse profitetur 1340 3| quoque in I Rhetoricae contra Hermagoram disputans, cum deliberationem 1341 2| aperte garriendi non datur, hii, inquam, non utentes arte 1342 1| ternporum ratio, quae cronica historia continetur, Platonem indicat 1343 2| transferimus; quae quidem uocabula hommes instituerunt ad creaturas 1344 3| sunt dici conuenit, cum honestatis reuerentia, non solum factorum, 1345 1| pio figmentorum uelamine honestis et tecta rebus et uestita 1346 1| decent, supposuit illud quod honestissime assumunt. Ait namque quod, 1347 2| utrum idem sit utile quod honestum", eo, inquit, quod "quarum 1348 1| putamus nobis non perire horam, diem, momenta, tempus, 1349 1| medio die nox erit tribus horis, et morietur tribus diebus 1350 3| animal est, sed non id ipsum horno est quod est rationalitas 1351 1| scriptis quam factis nos hortantur, qui, inquam, magis quam 1352 2| antichristi precones, per quos hostis humani generis fidem, "omnium 1353 1| cogitationem quoque superallt humanam, ad similitudines et exempla 1354 3| insinuant, cum uidelicet humanitas eius in anxietate posita 1355 1| mobilis; et paulo post: humanus stabilis. Ex eodem autem 1356 1| habitu inuentus ut homo humiliauit semetipsum factus obediens 1357 2| superbis resistit semper et humilibus dat gratiam.~ ~[2.16] De 1358 2| et a cornibus unicornium humilitatem meam.~ ~[2.14] De qualibus 1359 2| uiuendo preparare et uiam humilitatis arripere, qua sola ad celsitudinem 1360 2| uel, ut graeci exprimunt, hypostases, hoc est subsistentias confitemur".~ ~[ 1361 3| orationi, et Boethius in Hypotheticis quod propositionem conditio 1362 1| personarum proprietates? Nam et ibideln de unitate substantiae demonstranda 1363 3| diuina considerat, quas ideas appellat, ad quas postmodum 1364 1| originales rerum species, quae 'idee' dictae sunt, continentem, 1365 3| cum uidelicet non sit ident proprium istorum sicut nec 1366 2| simplicitati. Qui cum aliquos idiotas aut minus eruditos christianos 1367 1| carnalesque uoluptates deuicta idolatriae consenserit diuino cultu, 1368 1| dicitur: Spiritus domini Ierebatur super aquas. Verbum uero, 1369 1| tempore, quo prophetauit Ieremias, centum ferme annos postea 1370 1| sanguinis domini subuersis Ierosolymis, Romam uictor ingressus 1371 1| omne nomen ut in nomine Iesu omne genu flectatur caelestium 1372 2| illos deus in passiones ignominiae etc.~ ~[2.13] Haec illi 1373 2| sensus et uitae reprobae ignominiam apostolus conspiciens ait: 1374 2| qui earum impositionem non ignorant. Qui etiam postmodum, cum 1375 3| uerum consilium nostrae ignorantiae dedit, cum eo incarnato 1376 3| habere uel obliuisci uel ignorare patrata, cum uidelicet penitentia 1377 2| conspicere possunt; cuius quidem ignoti dei aram magnus ille philosophus 1378 2| caeteris omnibus uideatur ignotus.~ ~ De differentia personarum~ ~[ 1379 3| donum est enim patris et iilii. Donum ergo donatoris et 1380 3| ille, cum sit harum quoque illarum una eademque penitus essentia; 1381 3| regula illa ad enuntiationes illas tantum attineat quae ad 1382 2| ita econtrario pium est illatas ulcisci iniurias. Unde et 1383 | illos 1384 | illuc 1385 3| illuminatione scriptum est: Surge illuminare, Ierusalem, quia uenit lumen 1386 1| deus est lumen uerum. quod illuminat omnem uenientem in hunc 1387 1| uerbi diuina nos sapientia illuminauerit. De quo etiam uerbo apostolus 1388 2| Abominatio domini est omnis illusor et cum simplicibus sermocinatio 1389 2| simplicibus sermocinatio eius. Illusores ipse deludet et mansuetis 1390 3| predestinatos uere sapientiae luce illustraret.~ ~[3.48] Cum itaque sint 1391 2| 78] Cum itaque homo uoces im1enelit ad suos intellectus manifestandos, 1392 3| corporeae, sicuti cereae imaginis ex cera uel hominis ex animali, 1393 1| utroque populo in uirtutibus imitandos dedit, ut uehementer per 1394 2| rationum et plerumque ita ueras imitantes ut non solum tardos sed 1395 1| disciplines saecularium artium imitati sunt graecos, ita et in 1396 1| philosophi predicant et immortalitatem animae tradunt seu etiam 1397 1| quam philosophi? Hi uere immortalitatis instituta scribunt et scriptis 1398 3| deus operatur, etiam per immundissimos ministros.~ ~[3.35] Ipse 1399 3| tamen dicere presumat eum in immundo loco esse, ita ut locum 1400 2| qualitate uel proprietate formae immunis, omnino indiuisibilis, ut 1401 1| naturamque incorporei atque immutabilis luminis, ubi causa omnium 1402 1| uel <densitatis> natura impediente, pulchrum est inuolucrum, 1403 3| Sed illud hoc loco maximum impedimentum occurrit quod essentialiter 1404 2| deo sunt non cadit, nihil impedit. Ibi quippe solummodo differentias 1405 3| mundum, uel obedientiam impendi, unde scriptum est: obediens 1406 1| intelligendis maior opere facta est impensa.~ ~[1.41] Quantum etiam 1407 3| omnia pro arbitrio suo, uel imperare, uel dare potestates, uel 1408 2| consilium De fide ad Gratianum imperatorem scribentis his uerbis: " 1409 3| si sit dimidia domus siue imperfecta domus, ideo sit domus; uel 1410 2| ex qua quidem indigentia imperfectionem suam profitentur. Virtutes 1411 1| 1.68] "Constat eum imperitorum stultitiam, scire se aliquid 1412 2| consentaneum rationibus quibus impetimur, dicturum me arbitror.~ ~ 1413 3| defendimus. Hi uero qui impetunt, nisi uicerint, a proposito 1414 1| qua etiam certum est eum impietatem ulcisci uelle, quia quo 1415 1| est ibi. Quod autem pro impiis mortuus est non est ibi".~ ~[ 1416 2| cum dictum est: Tollatur impius ne uideat gloriam dei, tale 1417 2| gloria tua. Tunc quidem implebitur quod ipsa sapientia dei 1418 3| opere eum impleret quando implendum esse prouiderit. Dicat ille 1419 3| habuit ut tunc opere eum impleret quando implendum esse prouiderit. 1420 1| saecularibus et maximis impliciti negotiis uerae disciplinae 1421 3| aeque omnes in causa nominis imponendi conueniant ita non est necesse 1422 2| professores dialecticae seu importunitas "sophistarum", quos "uerborum 1423 3| frequenter et prouocati ab importunitate infidelium, scribere ausi 1424 3| sicut iste cui placuit ab impositore hoc proprium nomen aptari, 1425 3| homo qui hoc nomen "homo" imposuit et fecit ipsum secundum 1426 2| sapiens, donec scilicet ipse impotens in seipso potentiam creasset 1427 3| compleret, ac si diceret: nihil impraemeditate siue indiscrete egit.~ ~[ 1428 3| non oportet figuratiuas et improprias locutiones porrigi ultra 1429 2| obseruare dicas, ut uidelicet improprie dicatur uisio quae per miraculum 1430 1| uehementer per ipsos nostram impudentiam increparet, qui per omnia 1431 2| suam respondere et eorum impugnationes ex ipsis artibus quibus 1432 1| alapas manibus incestis et impurato ore exspuent uenenatos sputos; 1433 1| uel qui audiret? Numquid inane uerbum non protulit, si 1434 2| decipiat per philosophiam inanem secundum elementa mundi, 1435 1| sunt et eisdem absentibus inanimata, licet, ut aiunt, in eisdem 1436 2| docere recte sophiae ipsi incarnandae reseruandum erat ut ipse 1437 3| ergo sapientiam dei esse incarnatam, ac si dicatur ad hoc deum 1438 3| dicit mihi aliquis quod haec incarnatio, cum ex summa et sola misericordiae 1439 3| carnales, id est homines, hac incarnatione uere sapientiae lumen suscepisse.~ ~[ 1440 3| confirmauit et nihil de incarnationis mysterio, in quo totam humanae 1441 3| ignorantiae dedit, cum eo incarnato nos uisitauerit.~ ~[3.50] 1442 3| tantummodo principium omnium quae inceperunt esse, non filii sicut et 1443 1| Dabunt deo alapas manibus incestis et impurato ore exspuent 1444 3| Iohannes ab aeternitate dei inchoans, cum uerbum apud deum aeternaliter 1445 2| Priscianus dicit multa nomina incidere in unam uocem, "multa" seu " 1446 3| uel multae affirmationes incidunt in unam uocem, omnis autem 1447 3| habere principium, hoc est incipere siue incepisse, uidemur 1448 2| hoc est ad eas res tantum inclinari quas temporaliter contingere 1449 2| quae tamen diuersas res includunt et et non eandem, ut uidelicet 1450 2| dictus est, sapientia sit inclusa. Numquid etiam rationabilius 1451 2| rerum localiter in ipsis inclusarum. Verbi gratia, cum dicimus 1452 3| praeesset. Haec fortasse non incommodo posteriora esse deo siue 1453 2| adiuuandam et nullum machinans incommodum, sed gratis etiam bona sua 1454 3| in seipso autem omnino incommutabilem permanere, ita scilicet 1455 3| opera eius quam secundum incommutabilitatem ipsius accipiuntur utpote 1456 2| ratiunculis suis comprehendere incomprehensibilem nitantur, qui nec seipsos 1457 3| Haec nos de altissima et incomprehensibili philosophia diuinitatis, 1458 3| nos expediemus, nec ullum inconueniens ex superius inductis incurremus 1459 3| quae facturus est ne quid inconuenienter componat et prius singula 1460 2| eorum qui de singulari et incorporea diuinitatis natura ad similitudinem 1461 1| se attolleret naturamque incorporei atque immutabilis luminis, 1462 2| tamen absque illis possit incorrupta permanere, cum eas uidelicet 1463 1| iudeos~ ~Dicant rebelles et increduli iudei de quo nascituro in 1464 3| nos donis suae gratiae per incrementa uirtutum, non semper anima, 1465 1| ipsos nostram impudentiam increparet, qui per omnia instructi 1466 1| necnon et illa dominita increpatio: Ecce Adam quasi unus ex 1467 1| ad nostrae negligentiae increpationem adducit dicens: "Titus, 1468 3| inconueniens ex superius inductis incurremus similitudinibus, si uidelicet 1469 3| difficiliores fortassis incurrimus controuersias; et dum quosdam 1470 1| sapientia maxime timorem incutiunt, cum eum et posse punire 1471 1| habitauit in nobis non ibi legi. Indagaui in illis litteris multis 1472 1| genui perfectam semper esse indicaret, numquam scilicet aut cessare 1473 3| apposuimus, quia fortassis indifferenter et "creari" pro "gigni" 1474 2| bonum dici et nulla re alia indigens, sed a seipso habens, non 1475 2| bonam faciunt, subiecto indigent quo sustententur, quia pietas 1476 2| alterius, ex qua quidem indigentia imperfectionem suam profitentur. 1477 2| anima, ut bona sit, uirtutum indiget ornamentis.~ ~[2.41] Cum 1478 2| 2.21] Quae etiam maior indignatio fidelibus habenda esset 1479 1| accusatores eius usque adeo populi indignatione conuersa, ut unus eorum 1480 2| in prologo Moralium ait: "Indignum uehementer existimo ut uerba 1481 2| unicam essentiam simplicis et indiuiduae omnino substantiae et deus 1482 2| scilicet in tanta unitate indiuidue ac penitus mere substantiae 1483 2| magis singulare, hoc est indiuiduum uidetur, cum indiuiduam, 1484 3| 3.48] Cum itaque sint indiuisa opera trium personarum, 1485 1| quod omnino simplex est et indiuisibile? Omne quippe quod partibus 1486 2| indiuiduam, hoc est omnino indiuisibilem ac prorsus simplicem unicamque 1487 2| proprietate formae immunis, omnino indiuisibilis, ut nullas scilicet partes 1488 2| cum sit utriusque unica et indiuldua prorsus ac mera substantia, 1489 2| 13] Haec illi effrenes et indomiti certatores attendant qui 1490 3| esset multa numero, tunc indubitanter diuisio premissa procederet.~ ~[ 1491 3| talis potius ei regula inducenda esset, si uera esset: "Quotiens 1492 2| illud quod singulare est inducendas, minus de eo satisfacere 1493 1| quinque haereses disputans inducit dicens: "Hermes, qui latine 1494 3| similitudo aliqua ex parte inducitur et nulla similitudo per 1495 3| similitudines in quo sunt inductae. Omnis quippe similitudo 1496 2| uestigantur ex parte aliqua inductam, ut aliguid de illa ineffabili 1497 2| minus eruditos christianos inductionum suarum laqueis prepedierint, 1498 3| inconueniens ex superius inductis incurremus similitudinibus, 1499 3| his similitudines ad eum inducuntur, in quibus est uitium manifestum: 1500 1| inuigilasse ac laborasse uidetur industria. Nolebat inmundos terrenis 1501 1| ubertate doctrinae spiritualis inebriauit.~ ~[1.51] Sed et illud aliud 1502 2| eorum ad illam summam atque ineffabilem celsitudinem conscendere, 1503 2| itaque mirum si, cum omnia ineffabiliter transcendat deus, omnem