IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Tractatus de intellectibus Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Caputgrey = Comment text
1 1| 1] De speculationibus itaque, 2 10| 10] Idem autem ratio quod animus 3 100| 100] Quod uero quaesitum est 4 101| 101] Illud autem concedendum 5 102| 102] Quaerit et illud fortassis 6 103| 103] Ad quod respondeo quod 7 104| 104] Haec de speculationibus, 8 11| 11] Unde ubicumque ratio non 9 12| 12] Ab imaginatione quoque 10 13| 13] Est itaque imaginatio confusa 11 14| 14] Sed et cum de eadem re 12 15| 15] Quod uero, cum imaginationem 13 16| 16] Est itaque imaginatio de 14 17| 17] Unde cum plerosque de incorporeis 15 18| 18] Quod uero Aristoteles dicit, 16 19| 19] Verbi gratia, dum in homine 17 2| 2] Cum sensu autem intellectus 18 20| 20] Sensus quippe in nobis 19 21| 21] Est itaque intelligentia 20 22| 22] Quod uero Boethius dicit 21 23| 23] Opponit fortassis aliquis 22 24| 24] Visa autem nunc differentia 23 25| 25] Intelligere autem speculari 24 26| 26] Nec ulla est existimatio, 25 27| 27] Scientia autem neque intellectus 26 28| 28] Hoc de differentia intellectuum 27 29| 29] Nunc autem, iuxta promissionis 28 3| 3] Vocabulo etiam nonnumquam 29 30| 30] Distinguendum est igitur 30 31| 31] Simplices quidem dicimus 31 32| 32] Sicut enim qui loquitur 32 33| 33] Attende autem quod diximus 33 34| 34] Et plures fortasse sunt 34 35| 35] Sicut ergo sensu, ita et 35 36| 36] Verbi gratia, cum sit eadem 36 37| 37] Est itaque intellectus 37 38| 38] Diuersus autem, quia ibi 38 39| 39] Quippe qui hoc nomen animal 39 4| 4] Differunt autem quod sensus 40 40| 40] Ille autem coniungens est 41 41| 41] Sicut autem alius est intellectus 42 42| 42] Et sicut animalis definitio 43 43| 43] Sunt itaque intellectus 44 44| 44] Sunt plerique fortassis 45 45| 45] Sed in hoc quidem refellendo, 46 46| 46] Unos autem dicimus intellectus 47 47| 47] Una autem est coniunctio, 48 48| 48] Tunc autem unam huiusmodi 49 49| 49] Sed haec quae tetigimus 50 5| 5] Intellectus uero, hoc est 51 50| 50] Transitiue quoque coniunctionis 52 51| 51] Atque ita ex rebus praecedentium 53 52| 52] Verbi gratia, si dicam:~ ~ 54 53| 53] Cum itaque plures coniunctiones 55 54| 54] Multiplicem uero intellectum 56 55| 55] Haec de unitate ac multiplicitate 57 56| 56] Nunc ordo est, iuxta propositi 58 57| 57] Cassi uero e contrario 59 58| 58] Aristoteles tamen, tam 60 59| 59] Singuli intellectus, quia 61 6| 6] Praeterea sensus nullam 62 60| 60] Veros autem uel falsos 63 61| 61] Nota quod, cum dicimus 64 62| 62] Est itaque aliud secundum 65 63| 63] Subiectus quippe terminus 66 64| 64] Unde cum dicimus:~ ~ Socrates 67 65| 65] Omnis itaque intellectus 68 66| 66] Similiter et subiecta eamdem 69 67| 67] Vere autem subici non recusant, 70 68| 68] Differt autem ab inuicem 71 69| 69] Illud quoque inquiri ac 72 7| 7] Unde intellectus minime 73 70| 70] Si enim sic esse ponamus 74 71| 71] Verbi gratia cum colorem 75 72| 72] Fit itaque abstractio superiorum 76 73| 73] Subtractio uero e contrario 77 74| 74] Uterque autem intellectus, 78 75| 75] Verbi gratia hoc corpus 79 76| 76] Corporea quippe substantia 80 77| 77] Quis etiam res absentes 81 78| 78] Nunc autem aliam propositi 82 79| 79] Quippe qui hunc hominem 83 8| 8] Non idem uero est rationalitas 84 80| 80] Nunc itaque suprapositas 85 81| 81] Quod igitur primo quaesitum 86 82| 82] Si enim ita quaeratur utrum 87 83| 83] Nunc ad alterius quaestionis 88 84| 84] At fortasse, nisi apponamus 89 85| 85] Quisquis itaque aliquam 90 86| 86] Nam fortasse cum intelligo 91 87| 87] Quod, si quis obiciat quod 92 88| 88] De eo autem quod dictum 93 89| 89] Est autem medius terminus 94 9| 9] Quicumque igitur spiritus 95 90| 90] Possumus fortasse, et illud 96 91| 91] Unde non est necesse ut, 97 92| 92] Solet frequenter quaeri 98 93| 93] Sicut enim, inquiunt, cum 99 94| 94] Ad quod respondendum, arbitror, 100 95| 95] Non est itaque necesse 101 96| 96] Quaerit etiam illud fortassis 102 97| 97] At uero quis non recipiat 103 98| 98] Sed neque, cum dicitur " 104 99| 99] Ad quod responderi potest 105 11| inest, inde intellectum abesse necesse est qui semper, 106 79| conuenit. At rursus, quis non abhorreat ueritatem et falsitatem, 107 19| quae omnino ab intentione abiecimus, utpote color aliquis siue 108 15| agere non potest; scilicet abscedente sensu, locum eius supplet 109 16| animalia, rebus quas senserant abscedentibus, imaginationem earum, teste 110 77| 77] Quis etiam res absentes uel insensibiles atque incorporeas 111 72| 72] Fit itaque abstractio superiorum ab inferioribus, 112 30| diuisorum, seu diuidentem et abstrahentem.~ ~ 113 3| nonnumquam sensus pro intellectu abutimur, cum uidelicet sensum uerborum 114 1| naturam maxime uidentur accedere; deinde ipsos quoque ab 115 88| complexio. Sed tunc, pro diuersa acceptione eius, modo altera et modo 116 19| dispositio et pleraeque accidentales formae corporum quas frequenter 117 89| asinum, quod duobus modis accipi posse uidetur. Uno quidem 118 99| duo negatiui. Si enim ita accipiatur "intelligo quod neuter currit", 119 46| intellectum e contrario accipimus, hoc est quicumque horum 120 50| uel "similis Socrati" uel "accusans Socratem" uel "utens Socrate". 121 33| populum" uel "gregem", uel "aceruum" uel "domum" et quodlibet 122 14| ex suprapositas liquet, actio sentiendi et intelligendi 123 44| intelligit una simplici actione omnia simul attendit.~ ~ 124 34| quam deliberat, unam habeat actionem. Sed tamen non minus simplex 125 54| postmodum, paululum quiescens, addam "rationale", diuisos intellectus 126 101| praedicatur de pluribus", additio haec, uerum quem intendimus 127 2| sentimus mox intelligimus. Adeoque a sensibus ad intellectus 128 16| per quamdam recordationem adherentia ex imaginatione, sicut antea 129 25| tamen conceptui fidem non adhibeam, hoc est non ita ut concipio 130 40| tamquam formas per intellectum adiungimus, hoc est ut informantes 131 52| ad hominem currentem, cum adiungitur "ambulat". Haec est enim 132 12| autem per imaginationem adiunxi quia, quando simul imaginatio 133 20| intelligentia quam paucorum admodum hominum et solius Dei esse 134 20| suprameminimus, sensus consuetudo adnectitur nobis, ut uix aut numquam 135 23| Opponit fortassis aliquis aduersus Aristotelem quod, cum sensus 136 6| partim ex homine partim ex aequo compositum; itaque animalis 137 1| animae passionibus siue affectionibus disiugere, his uidelicet 138 12| quodammodo recordationem sensus affectum retinet, quomodo ante erat 139 61| componentis intellectus qui per affirmationem exprimendus est, non per 140 99| in singulis. Unus quidem affirmatiuus, et duo negatiui. Si enim 141 40| alias postmodum intellectas aggregat, ueluti cum animationem 142 84| hoc quod irrationale super aggrego, modum quo se Socrates habet 143 15| supponi. Ubi enim sensus agit, imaginatio simul in ipsum 144 64| significari praedicatum dicit, cum ait in secundo Peri hermeneias 145 75| uel quod calet, uel quod albet; et sic in singulis rebus 146 95| quod est homo, uel hominis albi simpliciter, uel hominis 147 | alias 148 | aliisque 149 | alios 150 | aliquando 151 | aliquod 152 70| habitus intellectus rem aliquomodo aliter quam se habet concipit; 153 54| scilicet nequaquam rei alterius alteram rem copulando, ut unum quoddam 154 32| hominem institutum est; postea ambulationem, cum audit ambulat, eam 155 52| orationis una copulatio, ambulationis scilicet ad hominem talem, 156 27| Alioquin dormientes scientiam amitterent, cum Aristoteles scientias 157 8| ratio: illa quippe omnibus angelicis et humanis spiritibus inest, 158 16| imaginatio. Nam et bruta animalia, rebus quas senserant abscedentibus, 159 6| rationalibus communis est animalibus. At uero intellectus esse 160 77| concipiat, ueluti cum Deum aut animam cogitat, non eam iuxta formam 161 36| diffinitionis quae est "corpus animatum sensibile", modus tamen 162 84| apponamus tantum, non uidetur annuendum, propter supraposita scilicet 163 3| collocat, quomodo rem nobis antepositam aut proximam aut longinquam 164 93| intelligit. Quod omnino falsum apparet.~ ~ 165 22| scientiam quam intellectum appellari credimus, nec eum humani 166 4| instrumento, hoc est talis animae applicatio, quam in rem corporalem 167 84| 84] At fortasse, nisi apponamus tantum, non uidetur annuendum, 168 64| coniunctiones uel remotiones uocat appositiones. Sicut autem in eo quod 169 64| significatur, de aliquo per quod appositum de ipso aliquid monstratur. 170 48| attendit, ut ea sic inuicem aptet, ut per ea discurrendo unam 171 8| secundum membrorum flexibilium aptitudinem.~ ~ 172 94| illam", tunc equidem recte argumentatio procederet. Quod si quis 173 22| hunc excessum mentis ab Aristotele scientiam quam intellectum 174 79| uera sunt? Si enim, iuxta aristotelicam sententiam secundi libri 175 60| negationis. Iuxta illud quidem Aristotelis, quod supra meminimus "Est 176 87| quippe substantiam ac naturam asini simul in hoc nomine, quod 177 79| intelligere esse animal, cum in asino necesse sit animalis substantiam 178 89| tiue Çquoddam animal est asinusÈ. Et tunc quidem falsa est 179 13| terram uel caelum, quae assidue uidemus, intelligere cessaremus.~ ~ 180 22| sed diuini; cum iam a Deo assumpta anima ipsum quodammodo induit, 181 64| praedicatum de subiecto dici astruat, non subiectum de praedicato, 182 33| 33] Attende autem quod diximus intellectum 183 62| hoc est ipsum sufficere ad attendendam quamcumque rerum coniunctionem 184 36| priusquam naturam corporis attendentes, cum audimus corpus, deinde 185 75| proprietates habet quae minime attenduntur; et nulla est natura quae 186 19| substantiam humanitatis non attinent, profecto multa se per imaginationem 187 19| quod ad humanitatis naturam attinet intelligere nitimur, utpote 188 2| quinque sensuum rem quamlibet attractando, ipsius nobis intelligentiam 189 77| atque incorporeas quas nullo attractat sensu, ut qualiter sese 190 17| quae nullo unquam sensu attractauimus; oportet, iuxta Aristotelem, 191 2| Videndo quippe aliquid, uel audiendo, siue odorando, aut gustando, 192 87| eum esse animal, non est audiendus. Cum enim hoc nomen asinus, 193 49| si continue ea profero, auditor ita animal et rationalitatem 194 4| utpote per oculos, uel per aures, uel quamcumque aliam corporis 195 54| concipiendam conuenientes, binis dictionibus demonstro, ex 196 20| uix quia fortassis, iuxta Boethium, intelligentia quam paucorum 197 16| quaedam longius quaedam breuius, hanc imaginationem deferunt 198 16| potest, et imaginatio. Nam et bruta animalia, rebus quas senserant 199 13| Alioquin uix unquam terram uel caelum, quae assidue uidemus, intelligere 200 1| documentum, ipsos primum a caeteris animae passionibus siue 201 75| corpus est, et homo, et calens, et candidum, et innumeris 202 75| quod homo est, uel quod calet, uel quod albet; et sic 203 75| et homo, et calens, et candidum, et innumeris aliis naturis 204 75| quamlibet naturam ut uniuersalem capit, hoc est indifferenter absque 205 33| non qui omnino partibus caret, sed qui per successionem 206 6| etiam si sit intelligentia cassa. Quippe cum centaurum sibi 207 59| nominis, quod est "homo", cassum esse contingeret, si haberetur 208 50| enim suppositio obliqui casus ad eandem personam non fiat 209 99| aut ille currit; alterum categoriae habentis disiunctum subiectum, 210 45| non nobis persistendum censemus, in quo aut comprobando 211 3| proximam aut longinquam cernere consueuimus. Cum itaque 212 95| attenditur, siue cum discretione certae personae, ut Socratis uel 213 95| absque ulla scilicet personae certitudine.~ ~ 214 27| existimatio, sed est ipsa animi certitudo quae non minus, absente 215 13| assidue uidemus, intelligere cessaremus.~ ~ 216 21| cuncta intellectu continere, ceu, si diligentius consideremus, 217 59| quia enim hic intellectus chimaerae, in rerum euentu, rem subiectam 218 13| exteriora quae occurrunt circumferatur sensus, animus tamen per 219 19| animal rationale mortale, circumscriptis scilicet omnibus aliis quae 220 77| spiritus tamquam localiter circumscriptos ac membris compositos atque 221 77| ueluti cum Deum aut animam cogitat, non eam iuxta formam habitumque 222 77| praesentem quam prius absentem cogitauerat, non reperiat eam in multis 223 77| ut qualiter sese habeant cognoscere queat, longe aliter quam 224 19| tamquam corporeum imaginari cogor, uel dum aliquid tamquam 225 65| diuidue non sunt, sed magis collectiue, eosdem habent intellectus, 226 48| quocumque modo aliqua inuicem colligat, siue per praedicationem 227 32| singulis dictionibus proprios colligendo intellectus procedit. Primum 228 35| eadem per successionem colligimus.~ ~ 229 3| intelligimus sic animus ante se collocat, quomodo rem nobis antepositam 230 27| quam inter dispositiones collocauit.~ ~ 231 77| membris compositos atque coloratos attendat, aliisque innumerabilibus 232 21| confusa perceptio animae comitatur, siue per imaginationem 233 48| uidelicet, ut supra generaliter commemorauimus, uno mentis impulsu continue 234 92| nomen homo, quod pluribus commune est rebus ad quas equaliter 235 6| irrationalibus quam rationalibus communis est animalibus. At uero 236 50| conuenienti, una quaedam res compacta concipitur. Cum enim dicitur " 237 51| determinatis, quaedam unae res compactae intelliguntur. Saepe autem 238 2| surgere humana imbecillitas compellitur, ut uix aliquid intellectu 239 77| nos sensuum experimenta compellunt. Si itaque quotiens animus 240 94| concedo utique non esse firmam complexionem; ex natura tamen ipsius 241 38| tamen aut coniungens aut componens et e contrario intellectus 242 30| dicendi sint, quidque inter componentem et compositorum referat 243 60| qui compositi sunt; tam componentes, sicut eos qui sunt affirmationis, 244 61| quod nequaquam est, nisi componentis intellectus qui per affirmationem 245 31| sermonibus, modo compositi qui ex compositis.~ ~ 246 65| siue simplex, ut homo, siue compositus, ut homo albus, secundum 247 33| quodlibet nomen multarum comprehensiuum rerum, siue partium in quantitate 248 45| persistendum censemus, in quo aut comprobando aut reprobando mihi <non> 249 44| nullas omnino partes habere concedant, neque scilicet per successionem, 250 94| ratione, nec illa complexio concedenda est quod, si sentio hominem, 251 79| hoc est esse animal tale, concedendus est intelligere esse animal, 252 79| res habet concipit, uerum concedi conuenit. At rursus, quis 253 94| sentio hunc uel illum, concedo utique non esse firmam complexionem; 254 40| informantes eam quam primo pure conceperamus, postmodum attendimus.~ ~ 255 54| scilicet dictione, re sua concepta scilicet nequaquam rei alterius 256 95| sicut haec ipsa simplex conceptio huius specialis nominis, 257 36| cum sit eadem secundum conceptionem rerum sententia huius nominis " 258 58| tamen, tam ueras quam falsas conceptiones intellectus appellat, ubi 259 49| rationalis. Nec refert ad conceptionis modum uel unitatem siue 260 25| intellectum concipio, si tamen conceptui fidem non adhibeam, hoc 261 99| affirmationis, quam supra concessimus. Similiter determinandum 262 74| aliter quam res se habet concipere uidetur, cum uidelicet utroque 263 38| animalis natura integre concipiatur, tam secundum materiam scilicet 264 54| intellectus nec ad unam rem concipiendam conuenientes, binis dictionibus 265 58| similitudines appellat, hoc est ita concipientes ut rei status sese habet, 266 94| sunt, per prouidentiam iam concipimus; et quae etiam numquam sunt, 267 59| intellectus, quia cum statu rerum concordant, sani sunt. Cassi uero quidem 268 48| praedicationem scilicet, siue per conditionis uel temporis coniunctionem, 269 31| ex diuersis necesse est confici dictionibus propriam in 270 5| uel ea etiam nonnumquam confingendo quae numquam esse contingit, 271 6| cum centaurum sibi animus confingit tamquam animal partim ex 272 39| ut in substantia animalis coniuncta, attendit, et ideo hic intellectus, 273 103| quod, ideo cuilibet alicui coniunctae, eum penitus intellectum 274 74| cum uidelicet utroque res coniunctas diuisim intelligo, quae 275 3| nomine sensus et intellectus coniuncti sint, necessarium duxi eorum 276 65| diuidua dicuntur; illa uero coniunctim, id est omnia simul, non 277 68| uis ipsa disiunctiuarum coniunctionum facit.~ ~ 278 39| intellectus, qui de rebus ut iam coniunctis habet, coniunctorum est.~ ~ 279 87| intellectum et non ex partibus coniunctum, non possimus in praedicatione 280 2| origine tum etiam nomine coniunctus est. Origine quidem, quod 281 45| intellectu coniunctorum et coniungente, uel diuisorum et diuidente 282 42| sicut animalis definitio coniungentem facit intellectum, ita descriptio 283 43| rerum: dictionum tantum. Coniungentes uero uel diuidentes intellectus 284 31| succedentibus sibi partibus coniunguntur, compositos uero e contrario. 285 94| uel illa, non tamen inde consequens ut hanc cappam uel illam 286 6| partes quasdam sibi iunctas consideret, et humani quoque et equini 287 71| hominibus, ita indifferenter considero ut nullius hominis personalem 288 46| diuisione seu disiunctione consistunt. Multiplicem autem intellectum 289 77| Quis enim, cum aliquam conspexerit praesentem quam prius absentem 290 73| se haec quoque sine illis conspiciat; ueluti cum aliquis subiectae 291 92| uel aliquem alium esse constet.~ ~ 292 49| animali et rationalitate constituat, quod est animal rationale. 293 53| iste habentur ut una ex eis constituatur, unum necesse est intellectum 294 68| mente concipit, unum tantum constituit, ut si aliquid esse hominem 295 38| in quibus tota animalis constitutio consistit, intellectus nominis 296 91| rursum alios intellectus constituunt.~ ~ 297 67| referre uidentur, sed ad constructionem. Nam aeque hic et ibi hominem 298 67| ualeant, de quo plenius in constructionibus prosequimur.~ ~ 299 19| coloratum intelligo, necessitate consuetudinis sensus tamquam coloratum 300 47| inceptum sine interruptione consummet.~ ~ 301 22| nisi forte per excessum contemplationis reuelatio diuina alicui 302 65| sigillatim, omnes res quas continent copulent. Unde diuidua dicuntur; 303 21| perpetuo eum cuncta intellectu continere, ceu, si diligentius consideremus, 304 79| necesse est per intelligentiam contineri. At non ita in uno contrario 305 22| Aristotelem, in hac uita contingere credimus, nisi forte per 306 59| est "homo", cassum esse contingeret, si haberetur homine ex 307 54| intelligentiae tollitur et continuatio interciditur.~ ~ 308 79| ueritatem et falsitatem, contrarias formas intellectuum, eidem 309 79| contrario necesse est alterius contrarii intelligentiam concipi. 310 54| ad unam rem concipiendam conuenientes, binis dictionibus demonstro, 311 50| proprietate cum illa re conuenienti, una quaedam res compacta 312 33| siue partium in quantitate conuenientium siue materiae simul et formae. 313 53| coniunctiones in uno intellectu ita conueniunt ut uni subseruiant omnes, 314 25| intelligit; non autem e conuerso.~ ~ 315 79| asinum, uerum intelligere conuincitur. Unde et hunc falsum intellectum, 316 66| differentia, quod, per positionem copulata, falsam semper enuntiationem 317 50| transitiue aliquibus uocibus copulati quasdam terminant proprietates 318 63| substernitur quam deinde, in copulatione uel remotione alicuius, 319 64| currere, quod scilicet ad copulationem uel remotionem praedicati 320 81| intelligo" tamquam modus ipsius copulatur; in secundo uero sensu, 321 49| tamen ad unam substantiam ea copulem, idem uidelicet tam animal 322 82| uerbum, quod est dicit, copulemus hoc aduerbium aliter, et 323 65| omnes res quas continent copulent. Unde diuidua dicuntur; 324 95| sedentis, uel etiam hominis cornuti, etsi numquam ille sit; 325 77| innumerabilibus modis, quibus sola corpora sese habent, ipsos excogitet? 326 4| quod sensus perceptio rei corporalis est corporeo indigens instrumento, 327 2| formare possimus, non ad corporalium similitudinem rerum quas 328 76| quippe substantia in hoc corpore, quid est aliud quam hoc 329 75| Praeterea cum quislibet corpoream naturam simpliciter ac pure 330 77| res incorporeas ad modum corporearum non concipiat, ueluti cum 331 5| ipsa animi excogitatio, nec corporei exercitio indiget instrumenti 332 4| perceptio rei corporalis est corporeo indigens instrumento, hoc 333 19| pleraeque accidentales formae corporum quas frequenter sensibus 334 89| particularis affirmatiue Çquoddam animal est asinusÈ. Et tunc 335 25| non ita ut concipio esse credam. Omnis itaque qui aliquid 336 25| est per rationem, siue ita credamus esse siue minime. Unde cum 337 24| differunt quod existimare credere est, et existimatio idem 338 97| quod nemo umquam facere, credo, sufficit.~ ~ 339 24| et existimatio idem quod credulitas siue fides.~ ~ 340 | cuilibet 341 | cuius 342 82| modi sunt intelligentiae cuiuslibet rei, qui non sunt existentiae 343 21| perceptio, sed perpetuo eum cuncta intellectu continere, ceu, 344 18| nitimur eamque solam attendere curamus, ipsa sensus consuetudo, 345 70| nonnulla fortassis ibi curremus inconuenientia. Omnis quippe 346 8| facile currendi, ex qua cursores Aristoteles appellat secundum 347 52| coniunctiones: una quidem cursus ad hominem, in eo quod dicitur " 348 66| eamdem uim in subiectione custodiunt quam habent in praedicatione. 349 88| uerum; facile responsum damus quod uidelicet, si medius 350 81| diuersos sensus, diuersae dandae sunt responsiones.~ ~ 351 57| perhibet magis dicendum esse decipi quam intelligere.~ ~ 352 49| haec quae tetigimus paucis declaremus exemplis. Cum dico:~ ~ Animal 353 54| continue ab uno ad alterum decurrit ac per hoc unitas intelligentiae 354 16| breuius, hanc imaginationem deferunt quam sensus in eis reliquit 355 22| ipsum quodammodo induit, et deficiente et quodammodo in nobis moriente 356 69| Illud quoque inquiri ac definiri necessarium iudico utrum 357 42| 42] Et sicut animalis definitio coniungentem facit intellectum, 358 20| admodum hominum et solius Dei esse dicit, omnem et sensum 359 6| Praeterea sensus nullam uim deliberandi aliquid habet, hoc est attendendi 360 12| imaginationem ex ratione deliberans, sicut nec antea per sensum 361 62| intellectus in qua uis totius deliberationis consistit, ut sunt intellectus 362 62| intellectus, secundum quem deliberatur aliquid, pars est deliberantis 363 63| uel remotione alicuius, deliberemus. Quae quidem copulatio uel 364 7| ratio non subest ex qua deliberetur aliquid, hoc est attendatur 365 63| subiecta id quod de ipsa demonstrare intendimus dicimus.~ ~ 366 82| determinandum est et respondendum, cum quaeritur utrum omnis 367 63| ponitur praedicatus uero ad denotandum statum secundum quem eam 368 10| eum necessario ex ratione descendere tamquam propositum rationis 369 15| uero, cum imaginationem describemus, supposuimus sine sensu; 370 17| imaginationem dici, quam nos supra descripsimus, omnem uidelicet confusam 371 42| coniungentem facit intellectum, ita descriptio non animalis diuidentem, 372 94| desidero cappam, et omnis desiderans cappam desiderat hanc uel 373 94| omnis desiderans cappam desiderat hanc uel illam", tunc equidem 374 94| Similiter et cum dicitur "cappa desideratur a me", hoc est desidero 375 94| ut hanc cappam uel illam desiderem. At si ita diceretur "ego 376 51| proprietatibus per obliquos circa eas determinatis, quaedam unae res compactae 377 77| non concipiat, ueluti cum Deum aut animam cogitat, non 378 22| moriente homine, suscitatur Deus.~ ~ 379 91| quoquomodo ideo illud intelligere dicar; et licet intelligere simpliciter 380 82| dum uidelicet iste, hoc dicendo, celeriter uerba proferat, 381 90| falsum diceret, et qui illud dicerent, uerum. Sic, neque is qui 382 103| eius" sint sensus per se dictae quod, ideo cuilibet alicui 383 50| insinuetur, sequens tamen dictio, ex positione, constructionis 384 50| eadem res subiecta utrique dictioni insinuetur, sequens tamen 385 3| necessarium duxi eorum differentiam assignare, tunc etiam cum 386 1| inuicem propriis separare differentiis, prout necessarium doctrinae 387 8| rationalitatem et rationem differre arbitror, quantum inter 388 36| nomen simul illa tria, per diffinitionem succedenter eam intelligimus, 389 15| nihil uidelicet ex ratione diiudicans, necesse erat ad exclusionem 390 7| rerum naturas perspicere ac diiudicare ueraciter sufficit.~ ~ 391 15| absque ulla discernens diiudicatione sicut et sensus facit, percipiendo, 392 4| quam in rem corporalem dirigi atque agere necesse sit 393 15| rem absentem, absque ulla discernens diiudicatione sicut et sensus 394 75| ubicumque est, personaliter discreta est atque una numero reperitur.~ ~ 395 7| uim ipsam seu facilitatem discreti animi, qua rerum naturas 396 29| eos clara fiat sermonum discretio.~ ~ 397 71| nullius hominis personalem discretionem attendam, hoc est simpliciter 398 8| solis scilicet, ut diximus, discretis. Tantum itaque inter rationalitatem 399 48| inuicem aptet, ut per ea discurrendo unam conficiat entiam, et 400 1| passionibus siue affectionibus disiugere, his uidelicet quae ad eorum 401 99| uidelicet hypotheticum disiunctae huius aut hic currit, aut 402 68| quicumque sunt hypotheticarum disiunctarum intellectus, disiungentes 403 46| coniunctione uel diuisione seu disiunctione consistunt. Multiplicem 404 51| coniunctiones aut diuisiones siue disiunctiones, nec tamen ideo unitas tollitur 405 68| dicuntur. Quod quidem uis ipsa disiunctiuarum coniunctionum facit.~ ~ 406 99| alterum categoriae habentis disiunctum subiectum, ac si dicatur " 407 68| disiunctarum intellectus, disiungentes dicuntur. Quod quidem uis 408 19| aut membrorum quaecumque dispositio et pleraeque accidentales 409 27| habitus potius quam inter dispositiones collocauit.~ ~ 410 1| hoc est intellectibus, disserturi, statuimus, ad diligentius 411 54| multos intellectus ab inuicem dissolutos, ut si dicam "homo lignum" 412 87| diuersarum enuntiationum distinguere, ut aliquem eorum 413 97| neque hunc, neque illum distingat. Nam et cum dicimus quod 414 30| 30] Distinguendum est igitur qui sint intellectus 415 20| recens seruabit odorem Testa diu.~ ~Adeo autem, ut suprameminimus, 416 87| praedicatione eius intellectus diuersarum enuntiationum distinguere, 417 14| sit, illa minime. Sed et diuersi sensus cum in eadem re simul 418 81| uanus sit -- et secundum diuersos sensus, diuersae dandae 419 45| coniungente, uel diuisorum et diuidente ad praesens dicta sufficiant. 420 99| quidem sensus est negationis diuidentis eius affirmationis, quam 421 101| uniuersale non diuisibile diuiditur", uel "hoc uniuersale 422 101| dicat quod non diuisibile diuiditur, non uidetur omnino uerus 423 65| constructione cum illis uocibus quae diuidue non sunt, sed magis collectiue, 424 22| contemplationis reuelatio diuina alicui fiat magisque hunc 425 22| humani animi dicendum sed diuini; cum iam a Deo assumpta 426 43| intellectus coniunctarum uel diuisarum rerum: dictionum tantum. 427 51| fieri coniunctiones aut diuisiones siue disiunctiones, nec 428 54| quiescens, addam "rationale", diuisos intellectus nec ad unam 429 27| scientias et uirtutes ex diuturnitate sui inter habitus potius 430 55| satis sit inpraesentiarum dixisse.~ ~ 431 1| differentiis, prout necessarium doctrinae sermonum existimamus esse. 432 1| statuimus, ad diligentius eorum documentum, ipsos primum a caeteris 433 33| gregem", uel "aceruum" uel "domum" et quodlibet nomen multarum 434 27| intellectu, permanet. Alioquin dormientes scientiam amitterent, cum 435 23| lignum quod uideo intelligo, duritiam tamen eius uel aliud aliquid 436 3| coniuncti sint, necessarium duxi eorum differentiam assignare, 437 18| proprietatem deliberare nitimur eamque solam attendere curamus, 438 50| suppositio obliqui casus ad eandem personam non fiat cum praecedenti 439 57| non est", et Boethius, in editione super Peri hermeneias: eum 440 67| sociatae longe diuersum efficiunt sensum. Non est itaque necesse 441 | ego 442 | eiusdem 443 81| dicatur "intelligo rem aliter entem uel aliter esse quam ipsa 444 48| discurrendo unam conficiat entiam, et insuper quotienscumque 445 65| possit quae de nullo uere enuntiari queat, ut sunt diuidua nomina, 446 65| intellectus, non tamen idem in enuntiatione ualent, cum haec nomina 447 66| copulata, falsam semper enuntiationem reddunt, ueluti si dicam " 448 64| autem in eo quod dicitur uis enuntiationis consistit, in quo ipsa consummatur 449 87| eius intellectus diuersarum enuntiationum distinguere, ut aliquem 450 94| oportet significatorum enuntiatorum sensus diligenter attendere, 451 65| sunt, sed magis collectiue, eosdem habent intellectus, non 452 92| commune est rebus ad quas equaliter se habet, quam rem in ipso 453 6| consideret, et humani quoque et equini corporis non praetermittit 454 | erit 455 76| aliud, sed idem penitus essentialiter.~ ~ 456 64| aliquo, hoc est praedicando essentiam, et in eodem, ipsas praedicatorum 457 9| facile exercere ualet, nulla etatis imbecillitate remoratus 458 94| non minus haberi potest, etiamsi res non sit. Quia, et eorum 459 | etsi 460 59| intellectus chimaerae, in rerum euentu, rem subiectam non habet 461 84| Socrates habet super gradior et excedo.~ ~ 462 14| proprietatibus suis non excidunt, diuersis eamdem rem percipientes 463 31| sermonum qui intellectus excitant, ita est et intellectuum 464 20| Sensus quippe in nobis primum excitantur et frequentes sunt; deinde 465 15| diiudicans, necesse erat ad exclusionem sensus illud supponi. Ubi 466 5| instrumenti quo uidelicet ad excogitandum utatur, nec etiam uirtute 467 5| uero, hoc est ipsa animi excogitatio, nec corporei exercitio 468 95| conceptus sint, in quibus humana excogitatur natura; sicut haec ipsa 469 77| sese habuisse quam eam quam excogitauerat? Quis etiam res incorporeas 470 5| uirtute rei existentis quam excogitetur, cum aeque scilicet et existentem 471 49| tetigimus paucis declaremus exemplis. Cum dico:~ ~ Animal rationale~ ~ 472 9| ille solus qui hoc facile exercere ualet, nulla etatis imbecillitate 473 5| excogitatio, nec corporei exercitio indiget instrumenti quo 474 59| haberetur homine ex toto non existente.~ ~ 475 5| utatur, nec etiam uirtute rei existentis quam excogitetur, cum aeque 476 1| necessarium doctrinae sermonum existimamus esse. Sunt autem quinque 477 27| quae non minus, absente uel existimatione uel intellectu, permanet. 478 24| rationem, restat eam ad existimationem et scientiam assignare. 479 77| excogitare, ipsa nos sensuum experimenta compellunt. Si itaque quotiens 480 2| similitudinem rerum quas sensuum experimentis didicimus.~ ~ 481 19| quas frequenter sensibus experti sumus. Adeo quidem ut, quod 482 90| nisus ipse animi atque eius explicatio consummatur atque perficitur.~ ~ 483 77| humanus, iuxta rationes expositas, uanus dicendus non est?~ ~ 484 61| intellectus qui per affirmationem exprimendus est, non per simplicem dictionem.~ ~ 485 13| intelligentes attendimus, et cum ad exteriora quae occurrunt circumferatur 486 94| seruaretur, et coniunctio extremorum per eum recte procederet. 487 61| simplicem intellectum id faciamus, ita scilicet ut ipse simplex 488 82| illum facere quam ipse hoc faciat, quia hoc celeriter dicit 489 12| sicut nec antea per sensum faciebat. Ideo autem per imaginationem 490 7| autem dicimus uim ipsam seu facilitatem discreti animi, qua rerum 491 66| per positionem copulata, falsam semper enuntiationem reddunt, 492 58| Aristoteles tamen, tam ueras quam falsas conceptiones intellectus 493 58| diuisionem est ueritas uel falsitas". Sanos autem intellectus 494 79| non abhorreat ueritatem et falsitatem, contrarias formas intellectuum, 495 60| 60] Veros autem uel falsos intellectus dicimus eos 496 16| imaginatione, sicut antea fecerant ex sensu; et prout ualent, 497 103| personaliter relatio fit per femininam uocem, quae eiusdem est 498 25| concipio, si tamen conceptui fidem non adhibeam, hoc est non 499 24| idem quod credulitas siue fides.~ ~ 500 51| in uno intellectu plures fieri coniunctiones aut diuisiones