IntraText Table of Contents | Words: Alphabetical - Frequency - Inverse - Length - Statistics | Help | IntraText Library |
Petrus Abaelardus Tractatus de intellectibus Concordances (Hapax - words occurring once) |
bold = Main text Caputgrey = Comment text
501 103| Chimaera intelligitur~ ~figuratiua est locutio. Si uero dicam:~ ~ 502 94| nonnumquam opinamur atque fingimus, ut chimaeram, centaurum, 503 88| in eodem sensu sumatur, firma sit omnino complexio. Sed 504 94| concedo utique non esse firmam complexionem; ex natura 505 20| Quod uero primum didicimus firmius retinemus; hinc est illud 506 8| appellat secundum membrorum flexibilium aptitudinem.~ ~ 507 73| naturam essentiae, absque omni forma, nititur speculari.~ ~ 508 2| ut uix aliquid intellectu formare possimus, non ad corporalium 509 72| praedicationem subiectis, siue formarum a materiis per fundationem 510 20| nobis primum excitantur et frequentes sunt; deinde ad imaginationem, 511 57| simplices quam compositi, quos frequentius opiniones quam intellectus 512 72| formarum a materiis per fundationem subiectis.~ ~ 513 79| asinus profitetur, in quo generale ipsum, quod est animal, 514 48| hoc uidelicet, ut supra generaliter commemorauimus, uno mentis 515 103| uocem, quae eiusdem est generis, non ad intellectum. Et 516 50| dicitur "domus Socratis", ipse genitiuus, praeter propriam nominationem 517 84| se Socrates habet super gradior et excedo.~ ~ 518 33| plura", uel "populum" uel "gregem", uel "aceruum" uel "domum" 519 87| diuersarum enuntiationum distinguere, ut aliquem eorum sanum 520 2| audiendo, siue odorando, aut gustando, seu tangendo, ipsum quod 521 17| plerosque de incorporeis rebus habeamus intellectus, tunc de his 522 20| transcendit ut sine utroque habeatur, ut uidelicet nihil animo 523 53| intellectum esse ad quem habendum uno mentis impulsu continue 524 99| currit; alterum categoriae habentis disiunctum subiectum, ac 525 59| cassum esse contingeret, si haberetur homine ex toto non existente.~ ~ 526 31| intellectus ex sermonibus habiti uel iuxta ipsorum instructionem 527 77| cogitat, non eam iuxta formam habitumque aliquem corporis attendat, 528 77| multis contrario modo sese habuisse quam eam quam excogitauerat? 529 103| quod est necesse quod, cum hae duae orationes "intelligo 530 20| didicimus firmius retinemus; hinc est illud Horatianum:~ ~ 531 32| audit ambulat, eam insuper homini copulando.~ ~ 532 71| humanam, quae singulis inest hominibus, ita indifferenter considero 533 20| retinemus; hinc est illud Horatianum:~ ~ Quo semel est inbuta 534 8| quippe omnibus angelicis et humanis spiritibus inest, ex qua 535 99| habet sensus: unum uidelicet hypotheticum disiunctae huius 536 68| similiter, quicumque sunt hypotheticarum disiunctarum intellectus, 537 98| currit", hoc est quidam ex iis currit, uidetur concedendum 538 | illius 539 | illos 540 13| sensu eius scilicet rei quam imaginamur; confusam dicimus, cum nihil 541 19| sensuum usu tamquam corporeum imaginari cogor, uel dum aliquid tamquam 542 16| quoque quod cum quidam omnes imaginationes quasdam sensuum, ut diximus, 543 20| proprietatibus subiectum imaginemur. Ideo autem dictum est uix 544 2| intellectus surgere humana imbecillitas compellitur, ut uix aliquid 545 9| exercere ualet, nulla etatis imbecillitate remoratus aut inconcinnitate 546 | immo 547 16| quam sensus in eis reliquit impressam. Notandum quoque quod cum 548 80| ueritatem perturbare uidentur, impugnemus.~ ~ 549 20| Horatianum:~ ~ Quo semel est inbuta recens seruabit odorem 550 47| disiungendo, cursum quodammodo inceptum sine interruptione consummet.~ ~ 551 54| motum intelligentiae suae inchoet; nec ideo continue ab uno 552 90| hoc toto ille tamquam pars inclusus uideatur. Eo quippe modo 553 9| imbecillitate remoratus aut inconcinnitate complexionis sui corporis 554 70| nonnulla fortassis ibi curremus inconuenientia. Omnis quippe per abstractionem 555 5| rem, siue corporalem siue incorporalem, animus sibi per intellectum 556 17| 17] Unde cum plerosque de incorporeis rebus habeamus intellectus, 557 19| est, dum aliquid tamquam incorporeum per intellectum attendo, 558 4| corporalis est corporeo indigens instrumento, hoc est talis 559 5| nec corporei exercitio indiget instrumenti quo uidelicet 560 70| absque suorum scilicet indiuiduorum discretione, meditantur.~ ~ 561 79| uel ab eadem anima, quae indiuisibilis est, simul sustentari?~ ~ 562 22| assumpta anima ipsum quodammodo induit, et deficiente et quodammodo 563 72| abstractio superiorum ab inferioribus, siue scilicet uniuersalium 564 81| sensu, ad participium uel infinitiuum uerbi sequentis, quod ex 565 41| ita non-animal quod est infinitum nomen et sonat res quae 566 40| intellectum adiungimus, hoc est ut informantes eam quam primo pure conceperamus, 567 81| uerbo suo subaudiendum innuitur, ac si ita dicatur "intelligo 568 77| coloratos attendat, aliisque innumerabilibus modis, quibus sola corpora 569 75| concipitur; sed ubicumque sit, innumeras, ut dictum est, aut naturas 570 75| calens, et candidum, et innumeris aliis naturis uel proprietatibus 571 55| multiplicitate intellectuum satis sit inpraesentiarum dixisse.~ ~ 572 78| tamen etiam hoc nonnullam inpugnationem.~ ~ 573 80| soluamus quaestiones, atque inpugnationes ipsas, quae ueritatem perturbare 574 69| 69] Illud quoque inquiri ac definiri necessarium 575 9| perturbationem aliquam trahat, ut insanus aut stultus fiat.~ ~ 576 77| Quis etiam res absentes uel insensibiles atque incorporeas quas nullo 577 77| sensibus surgit. Ac per hoc, insensibilium rerum status ad modum sensibilium 578 49| quam non rationale esse insinuans. Fit itaque hoc loco, cum 579 50| tamquam a Socrate possessam insinuat, et tale est "domus Socratis" 580 50| subiecta utrique dictioni insinuetur, sequens tamen dictio, ex 581 12| quin deliberatio quaedam insit, sed per intellectum non 582 32| ad significandum hominem institutum est; postea ambulationem, 583 31| habiti uel iuxta ipsorum instructionem habendi, modo simplices 584 5| corporei exercitio indiget instrumenti quo uidelicet ad excogitandum 585 4| corporalis est corporeo indigens instrumento, hoc est talis animae applicatio, 586 4| corporeum aliquod exerceri instrumentum, utpote per oculos, uel 587 14| qui cum eo erat, omnino integer permanebit in eadem scilicet 588 38| intellectu animalis natura integre concipiatur, tam secundum 589 65| fit deliberatio secundum intellectum horum nominum "quisque" 590 37| quidem secundum effectum intellectarum rerum, quia uidelicet in 591 40| intellectis alias postmodum intellectas aggregat, ueluti cum animationem 592 40| progrediendo, quibusdam rebus prius intellectis alias postmodum intellectas 593 92| habeant, aut quae res in eis intelligantur. Ut, cum audio hoc nomen 594 61| concipiat, hoc est ad hoc intelligendum sufficiat quod nequaquam 595 13| sentimus ea quae nequaquam intelligentes attendimus, et cum ad exteriora 596 54| tollitur et continuatio interciditur.~ ~ 597 64| si quid de ipso dicamus interroget, respondemus currere ipsum 598 47| quodammodo inceptum sine interruptione consummet.~ ~ 599 34| lapides ante me positos uno intuitu modo simul uideo, modo per 600 90| Possumus fortasse, et illud non irrationabiliter, dicere quod nemo intelligens 601 6| proprietatem ipsius. Unde aeque tam irrationalibus quam rationalibus communis 602 | istum 603 | iterum 604 69| habet concipit, sanus sit iudicandus?~ ~ 605 69| ac definiri necessarium iudico utrum omnis intellectus, 606 6| quasi partes quasdam sibi iunctas consideret, et humani quoque 607 34| succedentem. Nam et tres lapides ante me positos uno intuitu 608 82| loquens celeriter, de eo qui lente currit dicit eum currere, 609 79| aristotelicam sententiam secundi libri Peri hermeneias, eum qui 610 59| ueraciter attendi chimaeram liceat, cassus est omnino intellectus. 611 77| non ipsos spiritus tamquam localiter circumscriptos ac membris 612 49| insinuans. Fit itaque hoc loco, cum dicitur rationale, 613 15| scilicet abscedente sensu, locum eius supplet non quidem 614 103| intelligitur~ ~figuratiua est locutio. Si uero dicam:~ ~ Intelligo 615 103| chimaeram quae est~ ~transit in locutionem propriam, quia iam per hanc 616 3| antepositam aut proximam aut longinquam cernere consueuimus. Cum 617 19| utpote color aliquis siue longitudo aut membrorum quaecumque 618 16| et prout ualent, quaedam longius quaedam breuius, hanc imaginationem 619 64| currit~ ~si quis de quo loquamur quaerat, respondemus "de 620 82| falsum. Cum enim aliquis, loquens celeriter, de eo qui lente 621 32| 32] Sicut enim qui loquitur et dicit "homo ambulat" 622 22| reuelatio diuina alicui fiat magisque hunc excessum mentis ab 623 79| id ipsum opinari non esse malum, multo itaque probabilius 624 72| subiectis, siue formarum a materiis per fundationem subiectis.~ ~ 625 70| indiuiduorum discretione, meditantur.~ ~ 626 13| alicuius rei studio uel meditatione occupati tenemur, ad eam 627 81| modus sit intelligentiae mee quam existentiae rei; et 628 77| localiter circumscriptos ac membris compositos atque coloratos 629 94| iam praeterita sunt, per memoriam recordamur; et quae futura 630 | meus 631 | mihi 632 19| sumus. Adeo quidem ut, quod mirabile est, dum aliquid tamquam 633 82| namque et innumerabiles modi sunt intelligentiae cuiuslibet 634 64| appositum de ipso aliquid monstratur. Unde et significari praedicatum 635 22| deficiente et quodammodo in nobis moriente homine, suscitatur Deus.~ ~ 636 33| animalis et rationalitatem et mortalitatem simul determinat, sed simul 637 54| redit, quasi in singulis motum intelligentiae suae inchoet; 638 33| domum" et quodlibet nomen multarum comprehensiuum rerum, siue 639 97| uel Platonem. Alioquin multiplex esset, non una, sicut Aristoteles 640 30| compositi, et qui uni quiue multiplices, qui etiam sani, qui cassi, 641 45| sufficiant. Nunc de uno et multiplici consideremus intellectu.~ ~ 642 55| 55] Haec de unitate ac multiplicitate intellectuum satis sit inpraesentiarum 643 77| cogitauerat, non reperiat eam in multis contrario modo sese habuisse 644 65| dicta quantum si dicatur "multitudo omnium rerum". Et "uterque" 645 79| opinari non esse malum, multo itaque probabilius qui intelligit 646 54| uero intellectum dicimus multos intellectus ab inuicem dissolutos, 647 | namque 648 19| non coloratum intelligo, necessitate consuetudinis sensus tamquam 649 | necnon 650 12| intellectus, non possumus negare quin deliberatio quaedam 651 99| accipiatur "intelligo quod neuter currit", uel "dico quod 652 73| essentiae, absque omni forma, nititur speculari.~ ~ 653 19| multa se per imaginationem nolenti animo obiciunt quae omnino 654 50| genitiuus, praeter propriam nominationem de Socrate, possessionem 655 65| secundum intellectum horum nominum "quisque" uel "omnis". Et 656 41| coniunctarum rerum facit, ita non-animal quod est infinitum nomen 657 101| quod, cum audio hoc nomen "nonintelligibilis", intelligo nonintelligibile, 658 94| tamen ipsius sensus qui nonnisi in aliquam rem existentem 659 | nonnulla 660 78| recipiatur, habet tamen etiam hoc nonnullam inpugnationem.~ ~ 661 | noster 662 61| 61] Nota quod, cum dicimus secundum 663 91| cum uidelicet, ut supra notauimus, intelligere, hoc non sit 664 6| 6] Praeterea sensus nullam uim deliberandi aliquid 665 4| animati portionem sine qua nullatenus haberi ipse possit.~ ~ 666 71| indifferenter considero ut nullius hominis personalem discretionem 667 75| personaliter discreta est atque una numero reperitur.~ ~ 668 | Nusquam 669 | ob 670 88| eo autem quod dictum est, obici solet quod omnis qui intelligit 671 87| 87] Quod, si quis obiciat quod eadem ratione concedendum 672 19| imaginationem nolenti animo obiciunt quae omnino ab intentione 673 84| propter supraposita scilicet obiecta. Si autem ita dicamus quod 674 51| dictionum et proprietatibus per obliquos circa eas determinatis, 675 34| per successionem pluribus obtutibus unum post alium uideo.~ ~ 676 13| rei studio uel meditatione occupati tenemur, ad eam intelligentiae 677 20| ut uidelicet nihil animo occurrat nisi id solum quod intelligitur 678 13| et cum ad exteriora quae occurrunt circumferatur sensus, animus 679 4| instrumentum, utpote per oculos, uel per aures, uel quamcumque 680 2| aliquid, uel audiendo, siue odorando, aut gustando, seu tangendo, 681 20| est inbuta recens seruabit odorem Testa diu.~ ~Adeo autem, 682 94| numquam sunt, nonnumquam opinamur atque fingimus, ut chimaeram, 683 79| bonum, necesse id ipsum opinari non esse malum, multo itaque 684 79| Peri hermeneias, eum qui opinatur, hoc est intelligit, bonum 685 57| consueuimus. Unde Aristoteles: "Opinio", inquit, "eius non est 686 57| compositi, quos frequentius opiniones quam intellectus uocare 687 24| pro existimare dicimus, et opinionis nomen, quod idem est quod 688 23| 23] Opponit fortassis aliquis aduersus 689 43| uel diuidentes intellectus orationum tantum sunt. Illi quippe 690 63| non tantum constructionis ordinem, subiectum dicimus terminum 691 56| 56] Nunc ordo est, iuxta propositi nostri 692 101| haec, uerum quem intendimus ostendit sensum.~ ~ 693 78| propositi nostri prosequamur partem utrum uidelicet omnis intellectus 694 81| in secundo uero sensu, ad participium uel infinitiuum uerbi sequentis, 695 89| habet intellectum huius particularis affirmatiue Çquoddam animal 696 33| comprehensiuum rerum, siue partium in quantitate conuenientium 697 1| primum a caeteris animae passionibus siue affectionibus disiugere, 698 10| animus nobis uidetur esse. Patet itaque, ex suprapositis, 699 49| Sed haec quae tetigimus paucis declaremus exemplis. Cum 700 22| Boethius dicit intelligentiam paucissimorum hominum esse, nequaquam, 701 20| Boethium, intelligentia quam paucorum admodum hominum et solius 702 54| uel "animal" et postmodum, paululum quiescens, addam "rationale", 703 17| uidelicet confusam animae perceptionem sine sensu, siue illa quidem 704 15| diiudicatione sicut et sensus facit, percipiendo, ut iam satis supra meminimus.~ ~ 705 14| excidunt, diuersis eamdem rem percipientes modis. Unde et uterque sine 706 14| eo erat, omnino integer permanebit in eadem scilicet rei deliberatione 707 21| confusa animae perceptio, sed perpetuo eum cuncta intellectu continere, 708 45| quidem refellendo, non nobis persistendum censemus, in quo aut comprobando 709 71| considero ut nullius hominis personalem discretionem attendam, hoc 710 75| indifferenter absque ulla scilicet personali discretione eam attendit 711 50| obliqui casus ad eandem personam non fiat cum praecedenti 712 7| animi, qua rerum naturas perspicere ac diiudicare ueraciter 713 64| uel remotionem praedicati pertinet. Unde et bene Aristoteles 714 80| inpugnationes ipsas, quae ueritatem perturbare uidentur, impugnemus.~ ~ 715 9| complexionis sui corporis ex qua perturbationem aliquam trahat, ut insanus 716 101| pluribus", et similiter Plato, si ideo dicamus "non praedicabilis 717 97| proponat Socratem currere, uel Platonem. Alioquin multiplex esset, 718 14| Unde et uterque sine altero plene retinetur. Sic etiam intellectus, 719 67| constructionis ualeant, de quo plenius in constructionibus prosequimur.~ ~ 720 19| quaecumque dispositio et pleraeque accidentales formae corporum 721 17| 17] Unde cum plerosque de incorporeis rebus habeamus 722 70| 70] Si enim sic esse ponamus quod equidem ponendum uidetur, 723 70| esse ponamus quod equidem ponendum uidetur, nonnulla fortassis 724 97| currere, non tamen ideo ponimus quod proponat Socratem currere, 725 3| plerique alii frequenter ponunt, eo fortassis quod huiusmodi 726 33| hoc nomen "plura", uel "populum" uel "gregem", uel "aceruum" 727 4| quamcumque aliam corporis animati portionem sine qua nullatenus haberi 728 50| sequens tamen dictio, ex positione, constructionis proprietatem 729 66| subiectionis differentia, quod, per positionem copulata, falsam semper 730 34| et tres lapides ante me positos uno intuitu modo simul uideo, 731 50| dum eam tamquam a Socrate possessam insinuat, et tale est "domus 732 50| nominationem de Socrate, possessionem quamdam determinat circa 733 34| partibus tamen dicitur; possunt itaque eaedem res et per 734 | post 735 | postea 736 50| eandem personam non fiat cum praecedenti dictione, ut uidelicet eadem 737 101| uel "hoc uniuersale non praedicabile de pluribus praedicatur 738 64| aliquid de aliquo, hoc est praedicando essentiam, et in eodem, 739 66| omnes simul; licet haec sit praedicationis diuisorum et subiectionis 740 63| deliberare uolumus; ponitur praedicatus uero ad denotandum statum 741 42| simpliciter attendo per praemissionem nominis huius quod est " 742 88| altera et modo altera de praemissis propositionibus probanda 743 45| diuisorum et diuidente ad praesens dicta sufficiant. Nunc de 744 77| cum aliquam conspexerit praesentem quam prius absentem cogitauerat, 745 13| dirigitur, non ad eas res quas praesentes uel uidemus uel aliquo modo 746 50| Socratis", ipse genitiuus, praeter propriam nominationem de 747 94| Quia, et eorum quae iam praeterita sunt, per memoriam recordamur; 748 5| intellectum conficiat, uel praeteritorum scilicet reminiscendo uel 749 6| quoque et equini corporis non praetermittit proprietatem.~ ~ 750 56| iuxta propositi nostri praetitulationem distinguere qui sani uel 751 16| tantum, cuius uidelicet presentia sensui non occurrit, sensus 752 40| sensibilitatem materiae primitus intellecte tamquam formas 753 99| sunt negatiui sensus, et primus quidem sensus est negationis 754 99| quod currit. Et secundum priorem sensum, concedendum est 755 36| ipsas succedenter audimus priusquam naturam corporis attendentes, 756 79| esse malum, multo itaque probabilius qui intelligit hunc hominem 757 88| praemissis propositionibus probanda erit.~ ~ 758 94| attendit. Unde si postmodum procedatur ita "sed omnis homo est 759 32| proprios colligendo intellectus procedit. Primum quidem hominem intelligendo, 760 82| dicendo, celeriter uerba proferat, cum ille celeriter cursum 761 49| rationale~ ~si continue ea profero, auditor ita animal et rationalitatem 762 97| istum? Nisi forte quis ita profiteatur se omnem hominem intelligere, 763 79| specialis quod est asinus profitetur, in quo generale ipsum, 764 40| intellectus qui, per successionem progrediendo, quibusdam rebus prius intellectis 765 29| 29] Nunc autem, iuxta promissionis nostrae propositum, ipsos 766 97| tamen ideo ponimus quod proponat Socratem currere, uel Platonem. 767 90| intelligere quo dicimus proponere. Tota autem haec propositio:~ ~ 768 90| lapidem. Alioquin, falsum proponeret haec consequentia, et illa 769 62| esse lapidem siue albam proponimus.~ ~ 770 49| orationes aeque unas reddunt propositiones quomodo et ille.~ ~ 771 88| modo altera de praemissis propositionibus probanda erit.~ ~ 772 9| igitur spiritus ex natura propria discernere potest, rationalitatem 773 37| nominis et diffinitionis eius proprie, quodammodo idem et quodammodo 774 50| dictionis, ex qua quidem proprietate cum illa re conuenienti, 775 | proprio 776 32| ex singulis dictionibus proprios colligendo intellectus procedit. 777 101| fortassis hic est magis proprius sensus. Sed et cum dicimus " 778 | prorsus 779 78| autem aliam propositi nostri prosequamur partem utrum uidelicet omnis 780 67| plenius in constructionibus prosequimur.~ ~ 781 5| reminiscendo uel futura prouidendo, uel ea etiam nonnumquam 782 94| et quae futura sunt, per prouidentiam iam concipimus; et quae 783 3| rem nobis antepositam aut proximam aut longinquam cernere consueuimus. 784 | quaecumque 785 75| indifferenter subsistat, sed quaelibet res, ubicumque est, personaliter 786 64| si quis de quo loquamur quaerat, respondemus "de Socrate"; 787 82| 82] Si enim ita quaeratur utrum omnis intellectus 788 92| 92] Solet frequenter quaeri de significatione atque 789 80| itaque suprapositas soluamus quaestiones, atque inpugnationes ipsas, 790 83| 83] Nunc ad alterius quaestionis terminationem transeamus 791 71| color est, uel scientia, seu qualitas, uel in quocumque alio esse 792 | qualiter 793 | quandoque 794 33| comprehensiuum rerum, siue partium in quantitate conuenientium siue materiae 795 94| complexionis diligenter queamus discernere. Cum itaque dicimus " 796 95| numquam ille sit; et in quibuscumque conceptionibus natura humanitatis 797 | quidque 798 84| esse asinum, et in hoc solo quiescat intellectus meus, uel si 799 54| et postmodum, paululum quiescens, addam "rationale", diuisos 800 12| intellectus, non possumus negare quin deliberatio quaedam insit, 801 | Quisquis 802 30| qui compositi, et qui uni quiue multiplices, qui etiam sani, 803 33| aceruum" uel "domum" et quodlibet nomen multarum comprehensiuum 804 | quolibet 805 91| intellectus conceptum habeam, quoquomodo ideo illud intelligere dicar; 806 | quos 807 56| dicimus intellectus per quoscumque ita ut sese res habet attendimus, 808 | quotiens 809 48| conficiat entiam, et insuper quotienscumque ad uim unius affirmationis 810 93| ad similitudinem sensus, ratiocinantur, ut uidelicet, si homo intelligatur, 811 94| arbitror, quod, si recte ratiocinari uolumus, oportet significatorum 812 8| spiritibus inest, ex qua rationales dicti sunt; haec uero quibusdam 813 6| tam irrationalibus quam rationalibus communis est animalibus. 814 8| 8] Non idem uero est rationalitas quod ratio: illa quippe 815 49| ut unam rem ex animali et rationalitate constituat, quod est animal 816 77| intellectus humanus, iuxta rationes expositas, uanus dicendus 817 20| Quo semel est inbuta recens seruabit odorem Testa diu.~ ~ 818 84| dicendus, ab omnibus statim recepitur ut, si Socratem intelligam 819 78| Quod, cum facile ab omnibus recipiatur, habet tamen etiam hoc nonnullam 820 94| praeterita sunt, per memoriam recordamur; et quae futura sunt, per 821 12| sit quam quaedam sensus recordatio, cum uidelicet, re quam 822 16| quasdam sensuum, ut diximus, recordationes esse uelint, hoc est eas 823 52| ambulat". Haec est enim recta constructionis series:~ ~ 824 67| 67] Vere autem subici non recusant, ueluti cum dicimus "uterque 825 54| conceptionibus in se iterum animus redit, quasi in singulis motum 826 45| 45] Sed in hoc quidem refellendo, non nobis persistendum 827 30| componentem et compositorum referat intellectum uel diuidentem 828 67| quippe ad intelligentiam referre uidentur, sed ad constructionem. 829 49| remotio rationalis. Nec refert ad conceptionis modum uel 830 103| ad chimaeram personaliter relatio fit per femininam uocem, 831 65| intellectum huius nominis relatiui, quod est "uterque". Licet 832 16| deferunt quam sensus in eis reliquit impressam. Notandum quoque 833 5| uel praeteritorum scilicet reminiscendo uel futura prouidendo, uel 834 9| nulla etatis imbecillitate remoratus aut inconcinnitate complexionis 835 64| praedicatorum coniunctiones uel remotiones uocat appositiones. Sicut 836 68| est, et aliquid ab aliquo remouet; ueluti si intelligam hominem 837 77| absentem cogitauerat, non reperiat eam in multis contrario 838 75| discreta est atque una numero reperitur.~ ~ 839 45| quo aut comprobando aut reprobando mihi <non> occurrit ratio. 840 82| modis determinandum est et respondendum, cum quaeritur utrum 841 92| Quod si, prout oportet, respondeatur quod homo in ipso intelligitur, 842 94| 94] Ad quod respondendum, arbitror, quod, si recte 843 103| 103] Ad quod respondeo quod cum dicitur:~ ~ Intelligo 844 99| 99] Ad quod responderi potest quod, sicut haec 845 81| sensus, diuersae dandae sunt responsiones.~ ~ 846 88| intelligit uerum; facile responsum damus quod uidelicet, si 847 50| intellectus unitatem essentiae non respuit, cum uidelicet dicitur " 848 24| imaginationem seu etiam rationem, restat eam ad existimationem et 849 20| primum didicimus firmius retinemus; hinc est illud Horatianum:~ ~ 850 16| imaginationem earum, teste Boethio, retinent ipsis adhuc rebus quas senserant 851 12| recordationem sensus affectum retinet, quomodo ante erat cum sentiret, 852 14| uterque sine altero plene retinetur. Sic etiam intellectus, 853 22| excessum contemplationis reuelatio diuina alicui fiat magisque 854 58| uel etiam hominem esse risibilem, uel non esse rudibilem.~ ~ 855 58| risibilem, uel non esse rudibilem.~ ~ 856 | sane 857 27| amitterent, cum Aristoteles scientias et uirtutes ex diuturnitate 858 21| idem est intelligere quod scire.~ ~ 859 79| aristotelicam sententiam secundi libri Peri hermeneias, eum 860 95| simpliciter, uel hominis sedentis, uel etiam hominis cornuti, 861 | semel 862 77| insensibilium rerum status ad modum sensibilium excogitare, ipsa nos sensuum 863 12| deliberet, sed in his rebus quas sensimus, nihil aliud imaginatio 864 12| cum uidelicet, re quam sentebamus absente, eo adhuc modo sese 865 36| secundum conceptionem rerum sententia huius nominis "animal" et 866 79| enim, iuxta aristotelicam sententiam secundi libri Peri hermeneias, 867 14| suprapositas liquet, actio sentiendi et intelligendi sint diuersae, 868 15| eius supplet non quidem sentiendo, sed rem absentem, absque 869 12| retinet, quomodo ante erat cum sentiret, nihil nunc quoque per imaginationem 870 93| illum uel aliquem alium sentiri, eo uidelicet quod omnis 871 16| uelint, hoc est eas ex rebus sentitis solummodo haberi, Aristoteles 872 93| enim, inquiunt, cum homo sentitur, necesse uel hunc uel illum 873 1| quoque ab inuicem propriis separare differentiis, prout necessarium 874 42| animalis naturam a re quadam separo, ut iam quamdam rem tamquam 875 50| utrique dictioni insinuetur, sequens tamen dictio, ex positione, 876 81| participium uel infinitiuum uerbi sequentis, quod ex ipso uerbo suo 877 52| enim recta constructionis series:~ ~ Homo qui currit ambulans~ ~ 878 87| asinus, quia simplex est sermo, simplicem habeat intellectum 879 34| actiones in uno simplicis sermonis intellectu, secundum hoc 880 20| semel est inbuta recens seruabit odorem Testa diu.~ ~Adeo 881 94| quippe recte medius terminus seruaretur, et coniunctio extremorum 882 103| eum penitus intellectum seruent, quia saepe eius sensus 883 65| ut sunt diuidua nomina, sicuti "quisque", "omnis", "uterque". 884 87| nomine, quod est asinus, significamus atque copulamus, et non 885 32| uidelicet audit homo quod ad significandum hominem institutum est; 886 64| secundo Peri hermeneias significans aliquid de aliquo, hoc est 887 35| orationis easdem prorsus res significantis, quod uidelicet per dictionem 888 31| dictionibus propriam in ipsis significationem tenentibus; ita et intellectus 889 32| per plures progreditur significatiuas dictiones, ita qui audit 890 35| dictionem quae nullis scilicet significatiuis partibus constat, omnia 891 94| ratiocinari uolumus, oportet significatorum enuntiatorum sensus diligenter 892 64| Illud quippe dicitur, siue significatur, de aliquo per quod appositum 893 3| fortassis quod huiusmodi sensus similior intellectui uideatur quam 894 50| dicitur "domus Socratis" uel "similis Socrati" uel "accusans Socratem" 895 58| Aristoteles in eodem rerum similitudines appellat, hoc est ita concipientes 896 31| simplices sunt qui uidelicet ex simplicibus habendi sunt sermonibus, 897 34| sunt simul actiones in uno simplicis sermonis intellectu, secundum 898 65| id est omnia simul, non singula per se.~ ~ 899 97| nisi etiam Socratem et singulos attendat -- quod nemo umquam 900 67| constructione, uoces iste aliis sociatae longe diuersum efficiunt 901 50| domus Socratis" uel "similis Socrati" uel "accusans Socratem" 902 50| ac si diceretur "domus socratica". Similiter caeteri obliqui 903 77| innumerabilibus modis, quibus sola corpora sese habent, ipsos 904 71| abstraho, eas uidelicet solas in propriis naturis per 905 8| haec uero quibusdam tantum solis scilicet, ut diximus, discretis. 906 20| paucorum admodum hominum et solius Dei esse dicit, omnem et 907 80| Nunc itaque suprapositas soluamus quaestiones, atque inpugnationes 908 9| habet. Rationem uero ille solus qui hoc facile exercere 909 15| supposuimus sine sensu; ad hoc spectat quod, cum sensus quoque 910 70| subiectae materiae, in se ipsa speculantur, uel naturam quamlibet indifferenter, 911 35| per intellectum simplicem speculetur, modo per successionem diuersis 912 8| omnibus angelicis et humanis spiritibus inest, ex qua rationales 913 68| sanum non esse aegrum, uel stantem non sedere. Disiungens uero 914 68| sanum aut aegrum, uel aut stare aut sedere; ac similiter, 915 84| est dicendus, ab omnibus statim recepitur ut, si Socratem 916 1| intellectibus, disserturi, statuimus, ad diligentius eorum documentum, 917 63| praedicatus uero ad denotandum statum secundum quem eam deliberari 918 13| gratia, cum alicuius rei studio uel meditatione occupati 919 9| aliquam trahat, ut insanus aut stultus fiat.~ ~ 920 | sua 921 | suae 922 | suas 923 81| quod ex ipso uerbo suo subaudiendum innuitur, ac si ita 924 42| postmodum per hoc quod subditur "quae non est animal", animalis 925 7| potest, ubicumque ratio non subest ex qua deliberetur aliquid, 926 70| intellectus de re sensui non subiacente habetur, qui eam in aliquo 927 67| 67] Vere autem subici non recusant, ueluti cum 928 59| chimaerae, in rerum euentu, rem subiectam non habet quae uidelicet 929 71| alio esse suo substantiarum subiectarum respectu composito, tunc 930 11| colorem aliquem uel formam subiecti, uel eas scilicet in se 931 66| et subiecta eamdem uim in subiectione custodiunt quam habent in 932 66| praedicationis diuisorum et subiectionis differentia, quod, per positionem 933 64| uidelicet praedicatum de subiecto dici astruat, non subiectum 934 63| 63] Subiectus quippe terminus tantum ad 935 53| intellectu ita conueniunt ut uni subseruiant omnes, et propter hoc iste 936 82| attendendi habet quam res subsistendi uanus sit -- non est concedendum. 937 81| intelligendo rem, alius in subsistendo, hoc est alius modus sit 938 81| intelligentia eius, alius in subsistentia ipsius. Veluti si diuisim 939 74| intelligo, quae diuisim non subsistunt; modo uidelicet solam materiam 940 71| quocumque alio esse suo substantiarum subiectarum respectu composito, 941 6| ac per hoc corporis siue substantie, attendere eum necesse est. 942 71| rationis, formas a subiectis substantiis quodammodo abstraho, eas 943 63| in intellectu primo, res substernitur quam deinde, in copulatione 944 73| uidelicet subiecta superpositis substracta per intelligentiam tollat, 945 74| abstrahens scilicet quam substrahens, aliter quam res se habet 946 73| 73] Subtractio uero e contrario dici potest, 947 34| concipi, et per compositum succedentem. Nam et tres lapides ante 948 31| tempora quae scilicet nullis succedentibus sibi partibus coniunguntur, 949 62| deliberari aliquid, hoc est ipsum sufficere ad attendendam quamcumque 950 | suis 951 88| terminus in eodem sensu sumatur, firma sit omnino complexio. 952 | sumus 953 | suorum 954 38| succedenter, formas scilicet superaddendo materiae iam antea intellecte. 955 72| 72] Fit itaque abstractio superiorum ab inferioribus, siue scilicet 956 73| quis uidelicet subiecta superpositis substracta per intelligentiam 957 15| abscedente sensu, locum eius supplet non quidem sentiendo, sed 958 66| singulae res praedicato supponantur; per illa uero, omnes simul; 959 15| exclusionem sensus illud supponi. Ubi enim sensus agit, imaginatio 960 50| utens Socrate". Licet enim suppositio obliqui casus ad eandem 961 15| imaginationem describemus, supposuimus sine sensu; ad hoc spectat 962 2| sensibus ad intellectus surgere humana imbecillitas compellitur, 963 17| quidem perceptio ex sensu surrexerit siue minime.~ ~ 964 22| in nobis moriente homine, suscitatur Deus.~ ~ 965 79| indiuisibilis est, simul sustentari?~ ~ 966 94| hunc uel alium", non recte syllogizat; immo ita potius dicendum 967 | tandem 968 14| agunt, uel ita si simul tangam lignum et uideam, a proprietatibus 969 2| odorando, aut gustando, seu tangendo, ipsum quod sentimus mox 970 65| quisque", "omnis", "uterque". Tantumdem quippe ualet in intellectu " 971 31| simplices quasdam actiones aut tempora quae scilicet nullis succedentibus 972 48| siue per conditionis uel temporis coniunctionem, uel quolibet 973 53| impulsu continue animus tenditur.~ ~ 974 13| uel meditatione occupati tenemur, ad eam intelligentiae nostrae 975 31| in ipsis significationem tenentibus; ita et intellectus ex sermonibus 976 50| uocibus copulati quasdam terminant proprietates circa res praecedentium 977 83| ad alterius quaestionis terminationem transeamus utrum uidelicet 978 91| ut insuper, nisus animi terminetur ibi ac perficiatur. Nam 979 64| perficitur, ita in intellectu termini qui dicitur, hoc est praedicatur, 980 62| intellectus praedicatorum terminorum, ueluti cum hominem esse 981 63| ordinem, subiectum dicimus terminum per quem, in intellectu 982 13| sentimus. Alioquin uix unquam terram uel caelum, quae assidue 983 20| recens seruabit odorem Testa diu.~ ~Adeo autem, ut suprameminimus, 984 49| 49] Sed haec quae tetigimus paucis declaremus exemplis. 985 99| sensus: unum uidelicet hypotheticum disiunctae huius aut hic 986 89| huius particularis affirmatiue Çquoddam animal est asinusÈ. 987 99| nullus currit", affirmatiuus est sensus. Si uero ita 988 73| substracta per intelligentiam tollat, ac per se haec quoque sine 989 87| eorum sanum ualeamus dicere. Totam quippe substantiam ac naturam 990 | totum 991 9| qua perturbationem aliquam trahat, ut insanus aut stultus 992 20| sensum et imaginationem ita transcendit ut sine utroque habeatur, 993 83| quaestionis terminationem transeamus utrum uidelicet omnis intellectus 994 24| ad intellectum quandoque transfertur. Sed differunt quod existimare 995 103| Intelligo chimaeram quae est~ ~transit in locutionem propriam, 996 34| compositum succedentem. Nam et tres lapides ante me positos 997 101| uniuersale non diuisibile diuiditur", uel "hoc uniuersale non 998 67| contextu constructionis ualeant, de quo plenius in constructionibus 999 59| intellectum, sane deliberari ualeat, ut scilicet eam rem ueraciter 1000 16| diximus, recordationes esse uelint, hoc est eas ex rebus sentitis