Caput

  1   1|     quoniam prima sanitas hominum in cibis congruis constat,
  2   1|       faciunt. Exinde etiam fumus in capite ascendit, unde escotomaticis
  3   1|          humoris boni nutriuntur. In hoc etiam prima sanitas
  4   2|      exemplum suggerimus: quomodo in fabrica domus parietis si
  5   2|         sit ipsa mixtio, proficit in fabrica et tenit, si autem
  6   2|            nihil proficit, sic et in cibis uel potu ratio debet
  7   3|          Nam si quis dicat: 'homo in expeditione positus uel
  8   3|       potu si quis cabalicando et in labore festinando amplius
  9   3|      praesumpserit, commouendo se in equo uexabitur et in uentre
 10   3|           se in equo uexabitur et in uentre peiora nascuntur
 11   4|        senserit, ustulant se foco in stomacho et uentre et per
 12   7|      hordeum non frixum sic coque in aqua et uidebiss defluentem
 13   8|      uaccinis uaporatas factas et in sodinga coctas utendum,
 14   8|          coctas utendum, etiam et in iuscello, ut prius expromatas
 15   8|           una unda mittat, et sic in nitida aqua, quantum ratio
 16   8|          uel finiculum, et coquat in una hora, et sic addis mel
 17   8|       ista omnia simul trita bene in mortario fictile addito
 18   8|         tribulatum fuerit, mittis in olla et agetas bene ita,
 19   8|       modicum sentiat et remittat in ius uirtutem suam. Ubi tamen
 20   8|   superius contenit, mittatur, et in bucculare non coquat, sed
 21   8|         bucculare non coquat, sed in olla fictile meliorem saporem
 22   9|  frequenter utantur aptae sunt et in iuscello simplici et in
 23   9|           in iuscello simplici et in assatura, ut delonge a foco
 24  10|          aut uaporatas aut elixas in iuscello; etiam et assas
 25  13|        conficiuntur, ita, ut sale in aqua soluto cum pinnis,
 26  13|         melius est, sic tamen, ut in sale puro intingantur. Nam
 27  14|         apti et congrui elixi uel in iuscello et assi in furno,
 28  14|           uel in iuscello et assi in furno, ut non grandis sit
 29  14|      uaporati, et inde intingendo in oximelli simplici ad hora
 30  14|         adhibeatur, et sic coquat in uas fictile, et sic intingantur
 31  17|          fuerint, et ipsi sumendi in dulci piper habentem, parum
 32  18|           pinguamen ipsum defluit in foco et laredus deueniet
 33  18|     Pinguamen ipsius laredi, quod in cibo aliquo supermissum
 34  19|       bonum, et si qua uitia sunt in uisceribus uel intestinis,
 35  20|        tota uulnera quae foris et in corpore nata fuerint uel
 36  20|    diximus. Ecce quale beneficium in laredo crudo, ut, quod medici
 37  20|     laredo crudo, ut, quod medici in medicamentis uel potionibus
 38  27|        congruus est. Laredum uero in fartalia missum interdum
 39  28|        sic manducent: inciso bene in graticula ferrea, quae habet
 40  28|          oleo aut de uncto et sic in subtilis carbonis assent
 41  32|       inter diuersa bona commixta in prandio si unus cibus non
 42  32|          Supra scriptae uero aues in iuscello bene coctae congruae
 43  33|           tales carnes habent, et in uino missi aut singulatim
 44  33|         uino missi aut singulatim in iuscello cocti sumantur,
 45  33|           modicum et piper mittat in ipso iuscello, postea cum
 46  34|    turtures quidem qui saginantur in domo scitur ab omnibus grauiores
 47  34|           aliquis interdum sumat. In campis uero qui nascuntur
 48  34|           se ab aliquo accipisse, in tantum, ut et corruptillam
 49  34|         constringat. Istud et ego in tempora mea probaui in prouincia
 50  34|        ego in tempora mea probaui in prouincia mea: in uilla
 51  34|         probaui in prouincia mea: in uilla duo rustici sic ad
 52  37| desentericis, ut elixae bene sint in aqua pura sine ulla conditura,
 53  37|       sale; si non uero, intingat in sale.~
 54  39|                     Passaris, qui in parietibus nutriunt, pullus
 55  43|         desuper iuscello facto et in egrogario in gauata conponatur
 56  43|    iuscello facto et in egrogario in gauata conponatur quomodo
 57  43|  monticlos, et sic gauata ponitur in carbonis et sic uapore ipsius
 58  43|      ipsut afratu, et sic ponitur in medio missorio grauata ipsa,
 59  43|          solimus et de pisce bono in ipsa opera admiscere aut
 60  44|     infirmis; ita tamen fiant, ut in tepida aqua mittantur uel
 61  44|         aqua mittantur uel maxime in frigida, et sic coquant
 62  44|           coquant lento foco, aut in carbonis paulatim caleficiat
 63  44|        sic penetrat intus; nam si in feruenti aqua missa fuerint,
 64  45|           oua aut ex casu quomodo in enpisa ponuntur; mediolum
 65  49|          De piscium rationo, quae in his partibus sunt:~
 66  53|           et congruae sunt elixae in sale et oleo. Quae etiam
 67  54|              Anguillae uero, quae in glarea aspera uel in saxosis
 68  54|         quae in glarea aspera uel in saxosis locis nascuntur,
 69  54|      melioris sunt quam illi, qui in limosis locis uel lutosis
 70  54|        cappellentur partes et sic in brido assentur, aptioris
 71  54|         sunt quam elixae, ita, ut in salemoria tangantur, dum
 72  56|         et sanis et infirmi elixi in sale et oleo.~
 73  61|        caro elixi facti et assati in testo suo, et opera inde
 74  62|      fuerint, quomodo sunt clausa in testa sua, aptiora sunt.
 75  62|          callosum, et illud, quod in giro pendit, fiublatum.
 76  66|             Napi boni sunt. Elixi in sale et oleo manducentur,
 77  66|         ita, ut acetum pro sapore in coctura mittatur.~
 78  67|       bonae sunt bene elixae, et (in sale et oleo ) comestae
 79  67|          frixae comeduntur, primo in calda perdurent.~
 80  68|           et urinas prouocant, si in calda illorum apii radicem
 81  68|           nisi fortioris sint, et in sale et olea comedantur. ~
 82  69|          et anetum uel porriollis in omni ciborum coctura miscuntur
 83  70|  Delicatas cocurbitas elixas bene in sale et oleo comestas ad
 84  71|        sicut et semen de cucumere in aliquibus confectionibus
 85  75|     stomachum frigidum habent, et in uia longa maxime bonus est.
 86  79|          factum. Conuenit ergo et in tempore ieiuniorum in quadragesimo
 87  79|          et in tempore ieiuniorum in quadragesimo accipere hoc
 88  80|        uero integra cocta bene et in iuscello, et in oleo, conditura
 89  80|           bene et in iuscello, et in oleo, conditura uel sale
 90  82|         bene lauata et bene elixa in aqua pura ita, ut illa prima
 91  82|        satis, et sic coquat lente in carbonis ita, ut, cum cocta
 92  82|      spargat super lenticula, dum in foco est, et commiscat bene,
 93  82|        oleum gremiale, dum coquet in secunda aqua, mitti cocliar
 94  85|         comedatur, etiam et elixa in pura aqua ita, ut, quando
 95  85|          capruni. Et ponatur olla in carbonibus et coquat lente,
 96  86|           desentericus; et milium in calda pura primo praeduretur,
 97  86|         frangere granum, coquatur in aqua et sic lactis capruni
 98  88|         nutriunt, quidem id, quod in illis carnosum est; quod
 99  90|        petras rotundas scandentis in foco, et sic missas in lacte
100  90| scandentis in foco, et sic missas in lacte sine foco; cum bullierint,
101  90|   bucellas cappellatas et minutas in ipso lacte missas in carbonis
102  90|      minutas in ipso lacte missas in carbonis lente: coquat,
103  90|           carbonis lente: coquat, in olla tamen, nam non in aeramen;
104  90|            in olla tamen, nam non in aeramen; et sic cum bullierit,
105  90|      contra perexunt et uix stant in corpore.~
106  91|    modicum, et non coacolat intus in hominibus; nam si purum
107  91|          aliquibus coacolat intus in epar et in stomachum et
108  91|         coacolat intus in epar et in stomachum et solet grauiter
109  91|      cautius uult quis facere, ut in praesentia sua uacca aut
110  93|          aptum, quia non coacolat in uentre; tamen et ipsud aut
111  94|  splenetici sunt, quia coacolatur in renibus, et lapidis exinde
112  95|           omnino recentem fuerit, in mel intingere bonum est.~
113  97|  producunt, ut illis fiat ita, ut in lactis caprunus coquat in
114  97|         in lactis caprunus coquat in carbonis; quomodo buter
115  99|    sanguine deponunt, ita: incisa in cruce elixentur bene in
116  99|           in cruce elixentur bene in uas fictile in aqua pura
117  99|     elixentur bene in uas fictile in aqua pura dulce et sic manducentur,
118 100|                  Mela bene matura in arbore, qui dulcia sunt,
119 100|            et pera dulcia et bene in arbore maturata; nam dura
120 101|       perseca uel duracina omnino in arbore maturata, uel ceresia
121 101|           aIia genera pomorum, si in arbore maturata fuerint,
122 102|         sed et ipsa omnino matura in suo arbore aut in rubo.~
123 102|          matura in suo arbore aut in rubo.~
124 104| degerentur. Auellanas grauant, si in aliqua confectione cum alias
125 105|        epaticis congrua sunt. Sed in topida missas cortix ipsa
126 105|          tribulata bene sine cute in melle optimo tisicis congrua
127 105|          tisicis congrua sunt uel in catarro, quando incipit
128 108|        incipiente ita, ut diutius in ore masticentur, et quibus