Capitulum XI

1. Haec narrante Selenissa non se regebat Radirobanis animus, tam prodigiosi certaminis expectatione suspensus. Sed ecce colloquentibus modum imposuit tunc primum iniucunda Radirobani Argenis. Forte redibat per illam horti semitam, cui antea minus consueverat. Eaque conspecta nihil Radirobani & Selenissae inter se addere licuit, nisi ut postera die in idem horti spatium paulo post solem exortum tanquam ambulantes convenirent. Nec gavisa Argenis est Radirobane viso; soli enim Selenissae colloqui properabat multo hilarior quam cum excesserat e cubiculo. Cum is tamen venienti obviam isset, non severe exceptus est, virgine per alia gaudia minus illum tunc oxosa. Quae etiam, ut animum tegeret seria laetitia perturbatum, deflexit ad levia chartamque versibus plenam ostendit paulo ante a poeta non ignobili oblatam. Iis ille felicitatem regii luci celebraverat, in quem Argenis sive levando aestu sive ad primae noctis pulchritudinem solebat concedere. Ipsa quidem explicatam manu chartam tenebat, quam sic porrexit Selenissae ut Radirobanem quodammodo invitaret ad istorum carminum lectionem.

2. Fortunata nimis, solesque habitura serenos,

O quaecunque tuos diffuso vertice ramos

Pandis & in spatiis nutas regalibus arbor!

Te neque Chaoniis vocalis silva columbis,

Nysaeumve nemus, summisque habitata deorum

Ida, vel intonsi superent fastigia Pindi.

Quis parvi ingentes nemoris, quis carmine digno

Aequet opes formamque loci Nymphasque deosque?

Populus hic, trepidisque Alnus prope candida ramis,

Fraxineumque decus, Platanique, Ornique minantes

Sideribus, saevoque illaesae fulmine Quercus,

Et Fagi veteres, & amicior Ulmus Iaccho

Fronde placent varia. Non est color omnibus unus;

Non parili se stirpe levant. Hic multa Cupressus

Tollitur in metas, gracilique umbone superbit.

Hic & Apollineae Laurus, Piceaeque liquentes,

Et Phrygiae Pinus, & glaucae dona Minervae.

At lentae subtus Coryli, fecundaque puro

Fonte arbusta tepent. Tum floribus alma superbos

Vestit terra sinus, quales non blanda faventis

Aura creat Zephyri, Stygio nuptura marito,

Quos legat Enneis simplex Proserpina campis.

Nec diros haec silva lupos nec sentit aduncae

Spumea rostra suis, vel formidabile murmur

Accipit, absentes si qua leo devovet agnas,

Raucaque vicinum terrent ieiunia campum.

Insontes capreas placidoque examine cervos

Cerne magis pigras latus acclinare per umbras,

Vel parva trepidare fuga, si plausibus aura

Infremit, aut dubios venti movere tumultus.

Vos quoque, praesagae cantuque alisque volucres,

Non isthic avido retinet circumlita visco

Arbor. Ad humentes nec fraus sedet improba fontes,

Heu! vestros prensura pedes. Iuvat aethere toto

Nunc tranare polos, nunc tutis sidere terris.

Quam bene nocturno gentilia proelia cantu

Conserit & Thracem narrat Philomela tyrannum!

Quam bene, cum roseos nox ultima pallet ad ignes,

Innumeras dat lucus aves & picta salutat

Turba diem, tantisque sonant concentibus aurae!

Parva loquor. Totas Dryadum nemora ista catervas

Incoluisse iuvat. Procul ô procul impia cedant

Lumina, nec sanctam laedant contagia silvam.

Unde tamen luco tantum decus, unde frequentes

Numinibus sedes, ipsae vos dicite Divae.

Scilicet huc castos magni quod filia Regis

Ferre gradus, parvoque ingens producere luco

Virgineos assueta choros; se laeta beato

Indulsit Natura solo; Nymphaeque decoras

Aucturae comites, hos implevêre recessus.

O Virgo, ô Princeps, Siculorum ô cura deorum,

I, cupidas specta nemora inter consita divas.

I, gratum dignare nemus. Vestigia campus

Signabit, raptis subitus quae floribus Auster

Impleat. Et servent metitae in cortice Nymphae.

Nec nemus hoc tantum. Siculi te sentiet omnis

Ora soli, faciesque deos satis una faventes.

Tu si qua Libycis exaestuat annus harenis

Ire voles, aut qua emoriens Natura pruinis

Deficit, & gelida sitiunt statione Triones,

Mitescent steriles aurae, tum floribus omnis

Crescet ager, fatoque diem meliore novabis.

3. Radirobanes in cubiculum deductam Argenidem, quia adventabat vespera, relinquit & ad Meleandrum digreditur. Tum vero ad Selenissam Argenis: "Iamdiu est, mater, quod te habere solam quaero. Et te quoque multum existimem proci illius taedio nauseasse. Quid enim tamdiu tecum haesit?" Hic Selenissa mollius loqui & praeter quam Argenis expectabat: se enim nescivisse tantae humanitatis totque leporum hominem esse; suavissime loquendo iunxisse diem nocti, nisi quod identidem referebat, se ex amore miserrimum. Non probavit sagax Argenis de inviso homine praeconium, sed diligentius quaesitura: "Quid autem facturus est, ait, aut quando soluturus in patriam?" "Mitte has spes," inquit anus. "Nisi bello devictus non abibit. Nam & afflictim te deperit, & is furor nisi magna ruina premi non potest. Utinam saltem adesset Poliarchus, utinam illius fortitudine tegeremur. Ac mecastor ingratitudinis famam timeo si pugnandum in hunc erit, cuius auxilio sumus incolumes. Quid si levi spe indulgeremus insanienti? Dilatione frustratus potest in Sardiniam remitti, quasi rebus maturis revocandus. Haec non illius, sed tua & Regis causa dico. Dolebis Hymenaei tui face Siciliam adhuc civilia excutientem incendia rursus ardere."

4. Argenidem sive indoles sua sive industria amoris facile Selenissam esse mutatam admonuit. Sed indignatione in aliud tempus submota, mollius hanc de Radirobanis amore mentionem reiecit, scilicet maius opus adorsa: illam anum, illam versutissimi ingenii larvam alia fraude pervertere. Igitur cum aliquandiu silentium tenuisset: "Mihi quoque aegre est, Selenissa, bene meritum Regem in spes incubuisse quibus illi indulgeri non liceat. Sed de istis deinde viderimus." Laeta matrona, tanquam iuvantibus diis fallere incepisset, virginem solam reliquit, quae mox in fenestram reclinis lacertoque mentum excipiens coepit furiose dolere arcanorum omnium sibi consortem timeri meruisse. In quam enim iam curas partiretur? Quis in dolorum, quis in gaudiorum arbitrium posset iam recipi? Tandem risus imitatione perstricta cogitavit nunquam sine mixtura aut propitios aut tristes deos esse. Satis autem eam lucem habuisse fortunae. Ferendum si quid grave deinde accidisset. Hoc ipsum pro numinum munere habendum, quod non de more quae sibi contigerant quaeque instabant extemplo prodidisset Selenissae.

5. Ea autem sic erant. Spatianti in luco nuntiaverat Arsidas Poliarchum esse in urbe & latere in Nicopompi domo, conveneratque inter eos ut sub noctem per posticum duceretur ad regiam. Ergo puella, laetitiam quam sola non capiebat properans in Selenissam effundere, maturius domum redierat. Sed sub ipsa loquendi exordia defecisse ad Radirobanem anum expavit siluitque de adventu Poliarchi, quem impetus iuvenilis ad nova latendi pericula rursus adegerat.