Capitulum XX

1. Sic loquentes turbavit ab Argenide servus, qui dominae verbis nuntiavit Selenissae ut rediret secumque, si videretur, Radirobanem duceret. "Vade, retulit illa, & dominae nuntia nos confestim adfuturos." Cum servus abiisset: "Expectaris ab Argenide, inquit, ô Rex. Nescio quid eius consilium intervertit huc ad nos veniendi. Dum autem imus ad illam, patere breviter quae supersunt edisseri." Strictim ergo exposuit dum Poliarchus in ea felicitate esset, ortum in Sicilia bellum, Lycogene postquam satis factione invaluit acriter in Meleandrum provecto; strenuum consilio manuque Poliarchum non minus ipso Rege exosum hostibus fuisse; quos etiam primo certamine ita ultus est ut victoriam Regi tribuerit. Addidit calamitatem illius, violatis Lycogenis legatis qui de pace acturi veniebant. Et tunc quidem pulsum esse Sicilia sed in dies ab Argenide expectari. "Ille est, ô Rex (ne immerito Archombrotum insimules) qui virginem hactenus difficilem tibi fecit." Tum Radirobanes: "Putas vero, matrona, illo incolumi me fore securum? Quid si mutabitur Argenis? Quid si repetet prioris amicitiae sacramentum? Ipsum quod iam (ut ais) me amat, deserto Poliarcho, documento est me quoque, nisi aliquod mihi consilium praeoccupo, deseri posse."

2. "Ne dubita, refert anus, ubi semel matrem familias Argenidem habueris, nihil eam a fide connubii deducet. Censeo itaque maturandos hymenaeos. Si vero Poliarchum inter haec redire contigerit, ego incautum & omnia mihi credentem, qua iubebis, in insidias deducam. Tollendus enim erit. Nec arduum facinus inermem solumque opprimere." Radirobanes obstupuit ad mulieris scelus. Probato tamen consilio in Argenidis porticum pervenit, in qua ipsa dimisso Poliarcho ambulabat vultu severo, utique recenti dolore incitata. Obviam tamen Radirobani perrexit iussitque considere; ipsa in sella alia acquievit. Is vero spe quam anus fecerat tumens sua vota, suum amorem virgini commendavit, omniaque addidit quae verus effictusque amandi impetus eadem habet. Argenis praeter expectationem rigida nihil ad eius mentem respondit. Idque ille eo acerbius tulit quo propius spem venerat expugnatum virginis animum esse. Expalluit etiam Selenissa, cum suo promisso fraudatus Rex inspiceret in illam, verita quoque ne amor deceptus in apertae indignationis verba mitteret insanientem.

3. Postquam ille porticu excessit, ausa est anus incusare Argenidem. Quid enim eius animum in contraria rursus egisset? Aut cur fefellisset spem quam pridie ipsa fecerat? Cur non saltem ageret curam patriae, cuius intererat Radirobanem non irasci? Sed puella indignationis vix potens: "Desine, inquit, in peius ominari. Diis curae Sicilia erit, quorum numine perduelles, ut vidisti, nuper extincti sunt." Dubiis verbis nec sat certum an in se directis anus verberata contremuit. Hae primae flagitii furiae erant insidentes meritum pectus. Sed noverat solis sceleribus sua scelera posse defendi. Trepida ergo rerum suarum anxie agitabat, quibus modis Radirobanem ad vim incenderet traderetque ipsa Argenidem. Cui ne suspecta interim esset, paulatim simulavit a Radirobanis patrocinio abire & interdum imitatione doloris querebatur abesse Poliarchum. At non dubia Argenis simulationem hanc esse peius frontem ab animo dissidentem exosa est.

4. At Radirobanes vitia utcunque hactenus pressa eo effrenatius solvere coepit, quo diutius vires dissimulatione collegerant. Nullum praemium par esse auxilio quo Meleandrum iuverat arbitratus, ita agebat tanquam hospitalibus armis plus iusto Siciliam & Argenidem emisset. Itaque immodestius Regem super gnatae foederibus adibat, gravisque inceperat omnibus Siculis esse. Potentiorum praecipue offensam immodesta ambitione contraxerat. At Meleandrum perplexae cogitationes subiêre verentem ne is amor in iurgia desineret, fessusque & imparatus senex nova ad bella revocaretur. Filiam ergo vocat petitque quid tantum in Radirobane ei displiceat. "Privatorum est, inquit, eligere matrimonia ex amicitiae affectu vel morum concordia. Nobis ille suavitas exuenda. Regum enim fortuna est ut nunc indignos & exosos per sanctissima foedera sibi coniungant, nunc omnium nexuum iura omnisque sanguinis caritatem inhumana necessitas neglegat. Carissimus esse solet qui utilitate praecipua potentiam nostram alit, & affinitates pulcherrimae censentur, quaecunque regnum stabiliunt. Si plures genuissem, posses credere non me hic tui habere rationem, sed mei. Scio enim a Regibus saepe filias aut sorores spargi in eos quos fallere amicitiae specie volunt vel ad tempus placare; nihilque deinde sui sanguinis pignoribus, nihil nominum quae mutuo inierunt reverentia motos, pacem & bella ex temporum & fortunae aestimare ingenio. At tu mihi sola es; in te unam affectum patris & Regis natura & successio coniunxit. Aut ipsa tibi consule aut me patiaris consulere."

5. Hic Argenis: "Est, Domine, quod rationem virgo reddat si quem sibi optat in sponsum, non si cui dura esse instituit, sive ratio est sive etiam pudor, cuius esset vel omnes aversari. Hunc autem Radirobanem forsitan possem non odisse, si me potius amaret quam crederet debitam sibi. Tam inconditam superbiam non fero. Tu ipse, optime pater, cetera cogita quae in homine non probas. His quoque adducta sum ne hoc affine, te & Siciliam & me denique perditam velim." Ita obstinatam Rex dimisit certus ipsi, ut solebat, indulgere.