PUNCTUM II.

Quae excusant ab auditione Sacri.

39. Excusat impotentia, qualis est infirmorum, excommunicatorum, viaculis detentorum, custodum, etc.

40. De servis, filiis, et uxoribus coactis, etc.

41. Excusat grave incommodum.

42. Excusat usus.

43. An propter scandalum, etc. an propter grande lucrum, aut ut confiteatur possit omitti Sacrum.

39. Excusat a praecepto audiendi Sacrum quaevis impotentia sive realis, sive moralis, quae grave afferet damnum, aut incommodum spirituale, vel temporali propriae personae, aut proximo. Quare 1. excusantur infirmi quia, si domo egrediantur, grave nocumentum, aut dolor, aut valetudinis procrastinatio timetur. In dubio potest infirmus iudicio medici, aut Superioris, aut viri prudentis acquiescere, et etiam proprio, si iam potest ipse prudenter iudicare, et quando agitur de gravi damno, etiam perseverante dubio, infirmus probabiliter excusatur; nam in tali dubio praevalet ius naturale conservandi salutem¹. 2. Excusantur excommunicati, et carceribus detenti, qui non tenentur absolutionem, vel libertatem procurare, ut Sacro adsint, ut volunt multi dd. Sed ego non excusarem, ut melius dicunt alii, si de facili sine gravi incommodo possent absolutionem, aut libertatem obtinere; aut si ipsi ideo eam obtinere non curent, ne tali praecepto se obstrictos reddant². 3. Excusantur qui custodiunt castra, urbem, gregem, domum, infantes, vel pueros, quos domi relinquere sine periculo, et secum conducere sine templi perturbatione nequeunt. Item illi qui probabiliter timent, ne in carcerem detrudantur, si ad ecclesiam pergant, et illi qui necessario debent assistere infirmis, ut medicinas, et cibum tempore opportuno ilils ministrent, aut eos nequeunt derelinquere, quin molestia magna afficiant³.

40. Excusantur 4. servi, si necessaria foret eorum opera, ut dominorum grave incommodum evitetur. Debent nihilominus huiusmodi servi procurare (si possunt) ut adsint Sacro cum suo incommodo levi, etc., v. g. auferendo aliqud a somno, citius foras egrediendo, etc. Si autem eorum opera non esset necessaria eo tempore, quo audiendm sit Sacrum, non excusantur, nisi in casu, in quo gravem indignationem, aut grave incommodum timeant, v. g. ne dimittantur, ac de facili et statim alium dominum non possent invenire. Idem dicendum de filiis a parentibus, et de uxoribus a viris coactis ad omittendum Sacrum, aut ad laborandum in festo; ipsi enim excusantur, si timeatur gravis indignatio⁴.

41. Excusantur 5. navigantes, et itinerantes, si ex auditione Sacri grave damnum passuri sint⁵. Excusat notabilis distantia ab ecclesia. In hoc pensandae sunt circumstantiae personae, temporis, et loci, sed regulariter putant Suar. Castr. Filliuc. Salm. Trull. Croix, Mazz. et alii excusare distantiam trium milliariu, aut iter pedestre unius horae cum quadrante; et minus si plueret, aut ningeret, aut adesset alia causa excusans⁶.

42. Excusat 6 usus iuxta locorum consuetudinem domo non egrediendi sex hebdomadas post partum, vel mensem tempore luctus ob mortem viri, et etiam sororis, aut filiae, ut dicunt Suarez, et Mazzotta. Sed illae personae, quae iam domo exeunt, ob has casas non excusantur a Sacro. Nulla autem ratione potest licita reputari illa consuetudo (ut melius dicam abusus) qua puellae, ne in publicum exeant, ab auditione Sacri se abstinent. 7. Excusantur tamen mulieres, quae vestibus, aut servis, aut sociis se decentibus carent. sed istae tenentur, si possunt, valde mane, aut in aliqua ecclesia, ubi populus non frequens Sacro adest. Idem dicitur de puella inhoneste praegnante. Aliqui dd. excusant puellam,

si tantum una Missa celebranda esset, et inter eam proclamationes illius nuptiarum faciendae essent sed hoc non potest admitti, nisi in iis locis, ubi talis esset usus, aut puella magno rubore suffundenda esset; quod quidem raro accidit¹.

43. Potest 8. excusari mulier, si sciat quod turpiter illa no teneretur ideo abstinere a Sacro, nisi semel aut bis². Denique potest probabiliter excusare iactura magni lucri, ut in simili dictum est n. 22. Et ita etiam possunt excusari muliones, rhedarii, molitores, qui, ut Sacro adessent, magnum damnum, aut iacturam lucri extraordinarii subituri essent³. Ita etiam potest excusari, qui omitteret Sacrum ut impediret aliquod grave peccatum, aut damnum: aut ut confiteatur, qui secus esset diutius permansurus in peccato mortali. Sed non licet Missam omittere, ut faciat aliquod opus non praeceptum, licet altioris meriti⁴. An autem peregrinus teneatur ad audiendum Sacrum in festo, in loco ubi est de praecepto, licet ibi tantum diem moretur, vide quid dictum est de legibus Tract. 2. n. 41.

Hic obiter notandum Benedictum XIV, in Brevi Cum sicut, dato 22. Decemb. 1748. in regnis Neapolis, et Siciliarum permisisse opera servilia in festis, exceptis Dominica paschali, et Pentecostes, et omnibus aliis dominicis; item diebus circumcisionis, Epiphaniae, Ascensionis, Corporis Christi, et eius Nativitatis, item Purificationis, Annuntiationis, Assumptionis, Nativitatis, et Conceptionis B. V. Mariae immaculatae: item diebus ss. Petri et Pauli, omnium Sanctorum, et patroni principalis cuiusque civitatis aut loci dioecesis. In aliis autem festis indulsit fidelibus teneri tantum ad Sacrum audiendum.