TRACTATUS XIII. DE PRAECEPTIS PARTICULARIBUS CERTO HOMINUM STATUI PROPRIIS

CAPUT I. DE STATU RELIGIOSO

PUNCTUM I.

De obligatione professionis religiosae.

1. Quid sit status religiosus, et quinam possit approbare religiones.

2. Religiosus tenetur tendere ad perfectionem; quando peccat contra hanc obligationem, et quando peccat Praelatus non corrigendo illum.

3. Aetas, acceptatio, et spontanea deliberatio requisita ad professionem. Causae nullitatis, etc.

4. An Episcopi teneantur ad vota, et regulas, et an fugitivi, et expulsi. Causae expulsionis.

1. Religio, loquendo iuxta vitae statum, definitur: Est status ab Ecclesia approbatus fidelium in communi viventium, et ad perfectionem tendentium per vota paupertatis, castitatis, et obedientiae. Dicitur 1. ab Ecclesia approbatus, quia religiones prius approbantur etiam ab Episcopis, sed a Concilio lateranensi statutum fuit, ut in posterum approbarentur tantum a Sede apostolica.

2. Dicitur 2. ad perfectionem tendentium, quia quilibet Religiosus vi suae professionis tenetur tendere ad perfectionem, dum tenetur observare ea quae sunt sui status propria; quae quidem sunt consilii, non autem praecepti. Ideoque graviter peccat Religiosus contra hanc obligationem, 1. Si regulas sui ordinis violet ex contempta, nempe si aut eas putat esse vanas, aut quis non vult se illis subiicere; caeterum, ut dicit s. Thomas⁷, in regulis alio modo delinquere

(etiam frequenter), si illae per se non obligant ad grave, non excedit culpam venialem. At licet regula ad nullam obliget culpam, numquam excusabitur a veniali, qui advertenter, et citra iustam causam eas violat: Laym. Sanch. Valent. et alii cum eodem s. Thoma¹; 2. si suo exemplo alios inducat ad regulae relaxationem, aut alicuius regulae maioris momenti, ut est illa silentii, orationis, aut huiusmodi cum damno gravi communis disciplinae², 3. si absolute statuit nihili habere perfectionem. Sed quaeritur an peccet graviter qui vellet observare eas dumtaxat regulas, quae obligant ad mortale, et alias negligere? Multi eum excusant, multi vero non. Sed scite dicit Sanchez difficulter futurum esse, ut iste excusetur a mortali, saltem ex aliis capitibus, nimirum ob periculum cui se exponit aut delinquendi contra vota, aut inducendi (ut dictum est) regulae relaxationem in communitatem³. Et hic advertendum quod, licet subditi non peccarent nisi venialiter, nihilominus Praelati, qui negligunt eos corrigere, peccant graviter, cum defectus sunt multi, et huiusmodi, ut possint relaxare disciplinam, ut sun tsilentii solutiones, orationis omissiones, ieiuniorum, etc. ita peccat etiam graviter (uti dicit p. Suarez, et alii) qui officio fungitur zelatoris, si nimis negligit certiorem facere Superiorem de defectibus, quos observat⁴. Insuper dicit s. Thomas⁵. Praelatum (si opus est) posse etiam subditum verberare, et conviciis exprobrare, modo id non efficiat ex iracundia, neque coram exteris, aut novitiis.

3. Dicitur 3. per vota paupertatis, etc. quia religionis essentia in illis tribus votis consistit. Hic notandum tribus votis consistit. Hic notandum 1. ad valorem professionis religiosae non requiri ut vota sint solemnia; sunt tamen tria necessaria: 1. Ut subiectus sexdecim sit annos natus, et ut integrum annum in novitiatu versatus sit, et nullum habeat impedimentum ex substantialibus pro illo Ordine, quem professurus est, ut statuit Trid. Sess. 25. c. 15. de reg. et mon. Et quoad mulieres declaravit insuper S. C. ut nemini detur habitus ante 12. annos, contra Sanch. et Villalob., etc. Praeterea, ut antequam suscipiatur habitus, et antequam emittatur professio, debeat Episcopus aut eius vicarius voluntatem uniuscuiusque puellae explorare, secus graviter peccaretur, licet professio esset valida. Et notant Salmanticenses, Episcopum posse explorare voluntatem puellarum etiam in monasteriis exemptis⁶. 2. Requiritur acceptatio Praelati, et capitularium, iuxta cuiusque ordinis statuta. Et error circa substantiam tam quoad partem Praelati, quam profitentis vitiat professionem⁷. 3. Requiritur ut professio sit spontanea, et non sit facta ex timore incusso ab aliis ad hunc finem, aut timore reverentiali parentum, aut precibus importunis et saepe repetitis, ex quibus timet novitius gravem indignationem, nisi profiteatur⁸. Qui vero professionem nullam emiserit, et religionem vellet deserere, debet intra quinquennium reclamare, alias non amplius audiretur, iuxta Tridentinum Sess. 25. cap. 19., quia praesumitur ratam habuisse. Et super hoc puncto iuvat hic notare nonnulla sancita a Benedicto XIV, in Bulla, Si datam (47. in tom. 2. Bull.) nempe 1. Non posse Superiorem aliquem expellere, nisi prius cognita iudicialiter causa; 2. causas nullitatis debere cognosci tam a Praelato regulari locali, quam ab Ordinario loci; 3. professum, non obstante quod non reclamaverit intra quinquennium, posse tamen a Sede apostolica obtinere restitutionem in integrum; 4. Professum non posse statim post primam sententiam egredi a religione,

sed debere expectare secundam, si pendet appellatio¹.

4. Notandum 2. Episcopos regulares non remanere absolutos a votis, nisi in quantum eorum observantia repugnat statui episcopali; ita s. Thomas² et communiter alii ex c. Statutum, n. 18. qu. 1. Quapropter s. Doctor docet Episcopum regularem non posse testamentum facere³. Contra vero probabilissimum est Episcopum regularem non eneri ad regulas sui Ordinis, ut infertur ex c. citato, ubi sic legitur: Monachus quem canonica electio a iugo regulae absolvit, etc. Et sic nec tenetur aliis votis suae religionis propriis⁴. Religiosus vero ad parochiam promotus tenetur tam ad vota, quam ad regulam, iuxta sententiam probabiliorem; ac tenetur deferre habitum⁵. Ad haec omnia tenentur etiam Religiosi fugutivi; ei notetur quod quicquid isti acquirunt, monasterio acquirunt. Eiecti vero obstricti remanent voto castitatis, sed quoad paupertatem, omnium quae acquirunt usus est ipsorum, dominium est monasterii; et quoad obedientiam, et regulas, ac etiam divinum officium, ad ea non tenentur usquedum erunt denuo acceptati. Causae eiiciendi aliquem Religiosum sunt hae: 1. Si dum receptus fuit, aliquod essentiale impedimentum reticuerit, aut aliquem defectum valde nocivum communitati, ut est lepra, aut aliquis morbus id genus; 2. si aliquod infame crimen commisit, quod toti religioni erit damno; 3. si est incorrigibilis in aliis criminibus. Olim ob quodlibet grave delictum, licet semel admissum, poterant Religiosi eiici; sed Urbanus VIII. anno 1644. declaravit neminem (excepta Societate Iesu) posse expelli, nisi sit incorrigibilis, sed ut tantum possint puniri ieiuniis, et carcere: quod semper observandum est cum monialibus incorrigibilibus⁶.