PUNCTUM I. Cuinam conferri possint et debeant beneficia.

31. Quotuplex sit beneficium.

32. Quot modis acquiritur. de iure patronatus.

33. An etiam beneficia simplicia conferenda sint dignioribus.

34. An patroni debeant digniores praesentare.

35. An ad praelaturas, etc.

36. An sit valida minus digni electio.

37. An elector teneatur ad restitutionem.

38. An peccet dignus qui concurrit cum digniori.

39. An examinatores non denuntiando ec.

40. et 41. De pluralitate beneficiorum.

31. Beneficium ecclesiasticum definitur: Est ius perpetuum auctoritate Ecclesiae constitutum exercendi officium spirituale in aliqua ecclesia, et percipiendi propter ipsum fructus ex bonis ecclesiae. Distinguere oportet beneficia simplicia a duplicibus. Simplicia sunt illa quae tantum instituta sunt ad Horarum canonicarum recitationem, aut ob altaris ser vitium, et sunt canonicatus, et capellaniae auctoritate Pontificis, aut Episcopi erectae, et etiam praestimonia, quae clericis praestantur, ut vacent studio, et huiusmodi. Duplicia sunt illa quae aliquam iurisdictionem habent, ut episcopatum, et parochiales, et etiam decanatus, praepositurae, archidiaconatus, et hius generis, quae aliquam iurisdictione gaudent in clerum; aut aliqua praeeminentia fulgent, sed sine iurisdictione, v. g. loco distincto in choro residere, aut in processione, ut sunt dignitas primiceriatus, cantoratus, aut sacristae maioris, et haec proprio vocabulo appellantur personatus; aut denique habent annexum aliquod officium ecclesiasticum, ut thesaurarii, oeconomi, custodis, sacristae minoris: et hi habent aliquam administrationem, sed sine iurisdictione, et sine ulla praeeminentia¹.

32. Tribus modis acquiritur beneficium; 1. Collatione libera Pontificis aut Episcopi. 2. Electione aut confirmatione Superioris approbantis idoneitatem electi. 3. praesentatione et iustitutione, sive electione Superioris, quae subsequitur, cum beneficium est iurispatronatus. Ius autem patronatus alterum est laicale alterum est ecclesiasticum. Et in hoc scire oportet, quod si patronus laicus non praesentat inter quatuor menses, ecclesiasticus intra sex, collatio devolvitur ad Praelatum, ad quem institutio spectabat, ut habetur ex c. Quoniam de iure patr. et c. un. §. Verum eod. tit. in 6.². Et notandum quod tempus praefatum currit etiam si orta fuerit lis circa praesentationem; modo lis non vertatur iuter patronum et Episcopum, ut dicunt Azor. Salm., etc. ex cit. c. Quoniam. Potest tamen Episcopus prorogare praegatum terminum per alios sex menses, sed non amplius, ut notant Barb. Salm. ex c. 2. de Concess. praeb.3. Si autem a patrono laico plures praesentati sint. Episcopus potest eligere quem malit, quia utraque praesentatio est valida; si autem a patrono ecclesiastico, debet eligere prius praesentatum, ex c. Cum authentice, de iurepatr. Sed si plures a diversis patronis fuerint praesentati, tunc si patronatus est ecclesiasticus, Episcopus debet praeferre digniorem, ut habetur expresse ex Trid. sess. 24. cap. 18. ubi dicitur: Episcopus ex dignis eligat digniorem, quem patronus ei praesentet. Nomine patroni hic intelligitur patronus ecclesiasticus, de quo in hoc loco fit sermo, et intelligitur sive sit unus, sive plures qui haberent ius patronatus. Et sic declararunt mentem Concilii Sixtus V. et S. C:, ut referunc Salmant.⁴ cum Garcia Barbosa, etc. Si vero patronatus est laicalis, sufficiens erit si praesentatus sit idoneus, ut declarat Concilium ibidem: Quod si ius patronatus laicorum fuerit, debeat praesentatus examinari, et non, nisi idoneus repertus fuerit, admitti. Qua de re tunc Episcopus debet eligere eum qui plures voces habet, ut dicunt communiter Less. Busemb. cum Laym. et Salmant. cum Sanch.⁵. Et hoc procedit proculdubio etiam pro beneficiis curatis, de quibus perspicue loquitur Concilium in praefato loco, quicquid dicant Salmant.

35. Sed ad propositum punctum

deveniamus, nempe cuinam possint et debeant conferri beneficia? Pro resolutione multa dubia discutienda sunt. 1. An omnia beneficia sint conferenda dignioribus? Quoad cardinalatus, et episcopatus, certum est quod eligendi sunt digniores, ut constat ex Trid. Sess. 24. c. 1. de reform. et ex prop. 47. ex proscriptis ab Innoc. XI. Et idem currit pro beneficiis curatis, ut habetur ex eodem Concilio cit. cap. 1. et cap. 18. Maior autem dignitas accipienda ex maiori Ecclesiae aut fidelium utilitate; sed ceteris paribus praeferri debet qui pietate, aut prudentia praestat doctiori: nobilior, aut potentior: oriundus, senior, pauperior et sacerdos onn sacerdoti¹. Quomodo autem habendus sit concursus pro ecclesiarum parochialium collatione; ac de appellationibus ab irrationabili ordinarii iudicio admittendis, vel reiiciendis, vide in Bullar. Benedicti XIV tom.1. Bulla Cum illud 68. sub die 14. decemb. 1741. Dubium verittur circa beneficia simplicia, an peccet Episcopus eligendo minus dignum? Prima sententia Soti Nav. Sanch. etc. quam probabilem putant Salm. Carden. etc. negat eum peccare (nempe graviter, quia communiter non excusant saltem a veniali), dum dicunt quod beneficia principaliter sunt instituta in communitatis utilitatem, unde modicum est damnum cum praefertur, non tamen indignus, sed dingus digniori. Excipiuntur tantum canonicatus, quibus sit eitam annexum officium poenitentiarii aut instructoris. Hanc sententiam non puto improbabilem, sed existimo certe probabiliorem contrariam, quae etiam,est communior cum s. Thoma², Less. Lugo, Castrop. Holzm. Croix Ronc. Viva Salm. etc. Ratio, quia beneficia, ut communiter dicunt dd., non tantum instituta sunt propter Ecclesiae utilitatem, sed etiam (licet minus principaliter) ob meritorum remunerationem. Ex quo Episcopus duplici ex capite peccat graviter conferendo ea minus dignis, 1. quia laedit iustitiam distributivam, attento iure quod habent digniores, cum Episcopus non sit dominus, ut loquitur s. Thomas, sed simplex distributor beneficiorum: 2. ob damnum quod Ecclesiae suae infert, dum ubi non praeferuntur digniores, pauci curant digniores se reddere, et lioc non est detrimetnum parvi momenti in bonum commune³. Limitant tamen Nav. Soto, Less. Lugo etc. 1. si posthaberetur dignior semel atque iterum ad beneficium simplex, et etiam ad aliquem canonicatum, qui caret iurisdictione, aut functione magni momenti. 2. Si beneficium esset tenue. 3. Si eligeret aliquem de familia fundatoris, ut ait Tourn. cum Sylvio. 4. Si electus brevi renuntiaturus esset beneficium; Holzm. cum Pichler⁴.

34. Quaeritur 2. an patroni etiam teneantur praesentare digniorem? Quoad beneficia curata, certume st patronos ecclesiasticos, et patronos episcopatuum (qui sunt reges) ad hoc teneri, ut declaravit Trident. Sess. 24. cap. 1. et 18. de ref. At idem proculdubio tenendum cum Lugo Sanchez Croix Viva Eonc. Salm. etc. quoad omnia beneifcia curata, dum in cit. cap. 1. Concilium dicit quod quicumque patronus tenetur praesentare ad curas animarum digniores. Et hoc confirmatur ex eadem prop. 47. Innoc. XI, quae loquebatur de quocumque beneficio curato. Si autem beneficium fuerit simplex, ut diximus, probabilius est Episcopos teneri ad eligendum digniorem: ita dicimus de patronis qui eos praesentare debent. Excipit Lugo tantum eos qui conferunt capellanias contra Azor. Mol. Vasq. qui hoc permittun solum fundatoribus⁵. Quaeritur 3. an etiam renuntiationes debeant fieri dignioribus? Hic adsunt multae sententiae diversae, quae in

opere observari possunt¹; sed maxime aequa mihi videtur illa Card. de Lugo, qui dicit hic rationem culpae dimetiendam esse a damno, quod ex tali renuntiatione Ecclesiae obveniret. Unde postea concludit quod raro licitae sunt renuntiationes beneficiorum curatorum, et praecipue episcopatuum quia istae ut plurimum fiunt sub onere pensionis, ideoque non fiunt cum diligenti meritorum inquisitione².

35. Quaeritur 4. an peccent graviter Religiosi qui eligunt minus dignos ad praelaturas? Negant aliqui pauci; sed communissime et rectissime affirmant Lugo, Viva, Croix Ronc. Salm. etc. quia Praelati aeque ac Episcopi debent prospicere bono communitatis; et minus digni faciliter evadunt indigni, quia minori diligentia incumbunt ad sartam tectara servandam observantiam³.

36. Quaeritur 5. an electio minus digni sit valida, cum beneficium est curatum? Negant Sanch. Castropal. Salm. etc.; sed probabilius affirmant Lugo Fill. Vasq. Holzman Anacl. Croix etc.; sed probabilius affirmant Lugo Fill. Vasq. Holzman Anacl. Croix etc. Et probatur ex Bulla s. Pii V. ubi licet concedatur appelatio digniori, ibi tamen declaratur quod appellatio non impedit quominus executioni mandetur electio minus digni; valida igitur habetur. Nec obstat id quod dicitur in Trid. (Sess. 24. c. 18. de ref.): Provisiones omnes praeter supradictas formas factas subreptitiae censeantur. Nam per formas non intelligitur electio, ut adversarii autumant, sed proprie intelligitur ritus praescriptus qui tenendus est in collatione curarum, nimiru, ut intercedant edictum, concursus et examen⁴.

37. Quaeritur 6. an eligens ad beneficium minus dignum teneatur ad restitutionem? Etiam de beneficio simplici, quod siae concursu providetur, affirmant Silv. Caiet. Bann. Salm. et alii: quorum alii dicunt restitutionem faciendam esse digniori; alii dicunt faciendam etiam Ecclesiae. Sed communius Canus, Nav. Tol. Less. Sanchez Lugo Castrop. Croix, eum excusant a restitutione facienda tam digniori, qui nullum ius rigorosum habet super beneficiis, quae principaliter fuerunt instituta ob bonum publicum; et minus principaliter in praemium meritorum, quam Ecclesiae quae non intendit obligare electores, nisi ad non eligendos indignos, (in quo casu utique tenernetur restituere Ecclesiae damnum). Et hanc sententiam puto probabiliorem, iuxta id quod dictum fuit Tract. 1. n. 20. et Tr. 10. n. 73. ubi dictum fuit possessorem bonae fidei non teneri ad restitutionem, quoties non est certus sui debiti⁵. Ideoque ad nihil pariter tenetur qui Episcopum sin efraude avocat a conferendo beneficium digniori; ut diximus Tract. 10. n. 63.⁶. Sed maius dubium vertitur an, cum beneficium providetur per concursum, eligens minus dignum teneatur compensare digniori damnum? Communissima est sententia affirmativa cum Sanch. Tourn. Less. Lugo Castrop. Holzm. Croix etc. quia dignior ob concursum acquirit verum ius in beneficium, ratione pacti quod tunc intercedit inter electorem et concurrentes, quod pactum (ut dicunt) sufficienter explicatur in Edicto. Hoc non obstante etiam excusant electorem non iam a peccato, sed a restitutione, Sot. Nav. Ledesm. Henriq. et alii, dicentes quod pactum quod supponitur non est rigorosum, ita ut obliget sub iustitia commutativa, sed potius declaratio obligationis quae Episcopo inest iuxta iustitiam distributivam (praeferendi nempe digniorem) quae non obligat ad restitutionem. Hanc secundam sententiam mihi animus non est uti probabilem probare, sed nec ut improbabilem audeo damnare, et si revera non constaret de huiusmodi pacto, non esset certa obligatio restituendi. Caeterum

iidem dd. contrarii, uti Sanch. Lugo Ronc. et Garcia excusant ab omni restitutione, si excessus dignitatis esset modicus¹.

38. Quaeritur 7. an peccet dignus concurrendo cum aliis, quos se digniores putat? Negant Less. Sot. Azor. Caiet. Vasq. Salm. etc., et quidem probabiliter, nam talis videtur esse Ecclesiae mens, ut omnes digni concurrant, alioquin si dignioribus dumtaxat esset licitum concurrere, pauci concurrerent et forte iidem digniores, scrupulo perculsi, abstinerent a concursu, quod quidem in Ecclesiae detrimentum redundaret. Contra affirmant Sanch. Castr. Navarr. Lugo etc. semper ac dignus pro comperto haberet alium esse se digniorem, quia si unquam electus esset, iam esset causa talis iniustae electionis. Speculative loquendo haec secunda sententia videtur probabilior: sed in praxi videtur locum non posse habere, qui ain nullo casu dignus potest esse certus quod Episcopus non habeat aliquam rationem, sibi latentem, excludendi illum quem ipse putat digniorem². Sed hic illud dubium se offert, an hic dignus, si certo cognoscat alium esse digniorem, peccet si acceptet beneficium, et teneatur ad restitutionem damni? Affirmant Nav. et Castrop.; sed Sot. Sanch. Turr. Salmant., etc. pobabilius dicunt nec peccare, nec teneri ad restitutionem. Non peccat, quia acceptando beneficium, non iam cooperatur iniustae electioni, ut supponunt adversarii, dum Episcopus, cum iam illud ei contulerit, iam suum peccatum consummavit: quare per accidens habetur, quod postea acceptet vel non. Nec tenetur ad restitutionem, quia, collato beneficio in minus dignum, collatio est valida (ut ostensum est n. 36.); unde beneficium non amplius sistit inter bona communia, ideo dignior nullum amplius ius habet. Et huius sententiae est etiam s. Thomas³ qui loquendo de episcopatibus, dicit quod elector tenetur praeferre meliorem; sed loquendo postea de electo sic ait: Non autem requiritur ut reputet se aliis meliorem, sed sufficit quod nihil in se invveniat per quod illicitum ei reddatu assumere praelationis officium. Tanto magis quod nemo, ut paulo ante diximus, potest certus esse iniustam fuisse eius electionem⁴.

39. Quaeritur 8. an pecent examinatores, non deferendo ad Episcopum quis sit inter examinatos dignior? Negant Lugo Castrop. Croix etc. dicendo illos satisfacere, si tantum deferant Episcopo quos idoneos probant, dum Episcopi munus erit declamare quis eorum sit dignior. Sed probabilius et communius affirmant Azor. Nav. Ronc. Diana Salm. etc. quia licet iudicium ad solum Episcopum spectet, attamen hac propterea de causa Concilium statuit concursum, et examinatores, ut ipsi digniorem proponant, ut ita possit Episcopus melius iudicare, et eligere⁵. examinatores autem debent iurare fungendi fideliter officiis suis, ut praecipit Trident. Sess. 24. c. 18. de reform; secus concursus est nullus ex Decr. s. Congr. Conc. 2 decemb. 1628.

40. Quaeritur 9. an possint unquam conferri plura beneficia uni personae? Sed hic prius distinguenda sunt benficia compatibilia ab incompatibilibus. Compatibilia sunt omnia simplicia quae residentia non indigent. Incompatibilia autem alia sunt primi, alia secundi generis. Primi generis sunt omnia beneficia duplicia quae hic n. 31. adnotata reperiuntur; nempe primo omnia beneficia curata, et ea quae sunt uniformia sub eodem tecto, ea nimirum quae eodem loco, et tempore in iisdem functionibus conveniunt: item omnes dignitates, personatus, et officia ecclesiastica quae ibidem adnotavimus. Incompatibilia vero secundi generis sunt canonicatus,

et caetera beneficia residentiam exigentia. Sed hic antequam ad punctum attingamus, advertere oportet quod si quis duo beneficia incompatibilia recipit, accepto secundo, ipso iure vacat primum, et si ipse praesumat sibi retinere utrumque, ipso facto privatur utroque, uti constat ex Trident. Sess. 7. c. 5. et Sess. 24. c. 17. de ref. Hoc est certum de beneficiis incompatibilibus primi generis: dubitatur an idem valeat pro aliis secundi generis? Affirmant Contin. Tourn. Spor. et Salm.¹ cum Azor. Gonzal. Fagn. etc.; et proabnt ex eodem Trident. locis citatis, et ex quadam declarat. S. C. et idem dicunt Salmant. cum aliis etiam de beneficiis simplicibus, licet residentiam non requirant². Nihilominus Laym. Busemb. et alii apud Salm. hoc negant cum Navar. qui dicit non constare de hac declaratione: et ad Tridentinum respondent: Concilium in posteriore loco, ubi tantum disserit de vacatione, loquitur de beneficiis curatis, non vero de aliis³. Sed, ut dicunt iidem Salm. et Abelly, Papa potest dispensare, et dumtaxat in casu evidentis necessitatis, aut utilitatis, secus (ut tenent Bell. Panormit. Tol. Salm.), qui plura huius generis beneficia reciperet, etiam ex Pontificis dispensatione, tutus non esset in conscientia⁴.

41. Caeterum beneficiorum etiam simplicium pluralitas certe Canonibus adversatur, modo primum beneficium congruae sustentationi sufficiat, ut declaravit Trid. sess. 24. c. 17. de ref., ubi sic habetur: Statuit, ut in posterum unum tantum beneficium ecclesiasticum singulis conferatur quod quidem si ad vitam eius, cui confertur, honeste sustentandam non sufficiat, liceat nihilominus aliud simplex sufficiens, dummodo utrumque personalem residentiam non requirat, eidem conferri. Sed maius restat dubium, an pluralitas etiam simplicium sit vetita non tantum iura canonico, sed etiam divino. Alii absolute id negant, ut Innoc. Lugo Filliuc. Valent. etc.; alii absolute id affirmant, ut Panormit. et Continuator Tourn. cum aliis, et praecipue cum Bellarm. qui tenet Papam sine causa urgentissima dispensare non posse: et hoc tum quia non pteost unus duabus ecclesiis deservire, tum quia haec praesumitur fuisse voluntas fundatorum, ne quis nisi de una eccelsia curam habeat. Sed sententia communiset tenenda cum s. Thom.⁵, quem sequuntur Azor. Less. Laym. Abel. Holzm. Salm. etc. dicit pluralitatem beneficiorum utique esse illicitam, etiam iure naturali, ita ut ne Papae quidem dispensatione possint licite retineri, cum unum satis est ad sustentationem. Et non tantum ob primam rationem allatam, quam ob secundam; tum etiam quia perturbaretur ecclesiasticus ordo propter tot rerum confusiones a Ioanne 22. in extrav. Execrabilis de praeb. adnotatas, nimirum quod, admissa hac pluralitate, aliqui superfluis redundarent, et alii forsan digniores mendicare cogerentur: item quod, cum ecclesiae non haberent rectorem peculiarem, facile illae debito obsequio defraudarentur: item quod qui plura habet beneficia, nequit invigilare ad defendenda iura uniuscuiusque ecclesiae: item quia redituum copia cupiditas et luxus foventur. Nihilominus dicimus cum eadem sententia, quod hoc non est ita illicitum, ut Papa ex iustis causis nequeat dispensare⁶. Hae autem causae sunt, 1. necessitas, nempe, ut docet s. Thomas⁷, si sit necessitas in pluribus ecclesiis eius obsequio. 2. Utilitas, si beneficiatus melius potest ipse solus, licet absens, sua auctoritate, doctrina, et prudentia, quam alius praesens prodesse, ut ait idem Doctor angelicus loco citato: Ipse possit plus deservire ecclesiae, et tantummodo absens, quam alius praesens. 3. Meritorum,

praerogativa, eorum nempe qui prosunt ecclesiae sua doctrina, instructione, aut scriptione, cum dicatur in cap. De multa, §. fin. de praebend. Nullus plures dignitates aut personatus habere praesumat; circa sublimes tamen, et literatas personas, quae maioribus beneficiis sunt honorandae etc.