PUNCTUM II. De qualitate et obligatione beneficiatorum, et quot modis beneficia amittuntur.

42. Qualitates beneficiatorum. De intentione intra annum suscipiendi Ordines, etc.

43. Qui recipit parochiam cum animo dubio, aut conditionato.

44. Qui recipit beneficium cum animo illud relinquendi.

45. Munia beneficiati. Quoad fructus, etc. An de illis vivere possit.

46. Quibus debet erogare superflua.

47.An loci pauperibus.

48. An parentibus.

49. An pensionarii teneantur erogare superflua.

50. De residentia canonicorum.

51. Poenae non residentiam.

52. Causae excusantes, et I. Infirmitatis.

53. II. Necessitatis.

54. An excommunicatus, etc.

55. An irregularis, etc.

56. III. Utilitatis. De eo qui assistit, etc. De poenitentiario, et theologo.

57. De examinatoribus, visitatoribus, etc.

58. Quot modis amittuntur beneficia; praecipue renuntiatione, et per iura, et praecise si intercedit simonia.

59. De pensionibus.

60. Quae artes, et officia sunt clericis interdicta.

61. De bonorum ecclesiasticorum alienatione.

62. De solemnitatibus requisitis.

42. Primo loco de qualitatibus loquendo, beneficiatus debet esse clericus, saltem tonsuratus. Item non debet esse illegitimus (cum quo tamen potest Episcopus dispensare ad Ordines minores, et ad beneficium simplex.) Item quod non sit irregularis non facinororus nec excommunicatus. Item habeat scientiam competentem, et aetatem legitimam, nempe ad beneficium simplex 14. annorum (et sufficit inceptorum iuxta communem cum decl. S. C. apud Fagn. tom. 3. in 1. part. 3. Decretat. de Praebend. cap. Super inordinata, n. 15.); ad illud atem quod requirit Ordinem subdiaconatus, annum 21. inceptum; pro eo quod requiritu diaconatum, annum 22; quod requirit sacerdotium habeat annos 24; pro beneficio curato habeat annos 25. inceptos, ut habetur ex c. Licet de Elect. in 6. Pro episcopatu denique requiritur aetas 30, annorum completorum, ex c. Cum in cunctis, n. 16. et seqq. eodem tit. Adnotandum hic insuper quod in ecclesiis cathedralibus pro dignitatibus quae sacerdotium non requirunt, exposcitur aetas 22. annorum inceptorum: sed hoc non requiritur pro collegiatis, iuxta Declarat. S. C. apud Fagnan. in cit. cap. de elect. n. 34. et seqq. Hi beneficiati tenentur intra annum suscipere Ordinem sacrum; et si una tantum hora desideraretur, beneficiatus illud retinere non posset, modo in bona fide illiud non praescripsisset per triennium, ut dicunt Less. et Busemb.¹. Qui ergo beneficium cui annexus est sacer. Ordo suscipit, intentionem tenetur habere se promovere faciendi intra annum. Et si beneficium est curatum, qui animum non habet sacerdotio initiandi, non tantum graviter peccat, ut certum est, sed etiam ipso iure beneficio privatus existit, adeo ut teneatur restituere omnes fructus perceptos, excepto si intra annum ab hac voluntate discederet, ut recte dicunt Less. Nav. Sanch. et Salm. (contra Sotum et Tol.) et ut clare habetur ex cap. Commissa de elect. in 6. cum ibi dicatur: Nisi, voluntate mutata, promotus fuerit etc. Potest tamen Episcopus ad septennium dispensare, ut beneficiatus studiis vacet, substituendo interim beneficio vicarium². Sed hoc debet intelligi (ut ait Laym.)

non posse huiusmodi dispensationem concedi sine gravi necessitate, aut magna utilitate Ecclesiae, ut apparet ex cap. cum ex eo de elect. in 6.

43. Hic dubitatur 1. an graviter peccet, aut teneatur ad restitutionem fructuum, qui animo ancipiti, aut conditionato sacerdotio initiandi, recipit beneficium curatum? Tres adsunt sententiae. Alii absolute negant; alii affirmant, si animus est dubius, negant vero si sit conditionatus; ita Less. Sanch. Salm. etc., quia animus conditionatus (ut dicunt) est verus animus. Sed nos affirmamus cum Sot. Azor. et Conc., sive animus sit dubius, sive conditionatus; quia semper ac deest animus sacerdotio initiendi, semper adest fraus, ratione cuius textus citatus cap. Commissa, obligat ad fructuum restitutionem, cum ibi dicatur: Teneris ad restitutionem fructuum, cum eos receperits fraudulenter. Caeterum hoc non impedit quominus beneficiatus, accepto beneficio animo absoluto, deinde mutata intentione, possit illud abdicare¹.

44. Dubitatur 2. an qui recipit beneficium simplex, graviter peccet, si illud acceptet animo illud postea deponendi? Certum est (ut supra innuimus) graviter peccare, si beneficio annexus est sacer ordo, et ipsi deesset animus initiandi; ita communietr Castrop. Sanch. Salm. Busemb., etc. Sed dubium restat an, cum beneficio non est annexus ordo, peccet qui illud recipit cum intentione illud renuntiandi, et deinde uxorem ducendi? Affirmant Tolet. Less. et Salm. putantes hoc gravem ordinationis naturalis et divinae continere perturbationem. Alii contra, ut Castropal et Garcia, eum excusant ab omni culpa. Sed alii communius, ut Sanch. Nav. Laym. Vasq. et Busemb., dicunt peccare tantum venialiter, non agnoscentes in hoc tam gravem perturbationem, ut pertingat ad mortale, saltem ob s. Antonin. documentum ex s. Thoma excerptum, nempe nihil tamquam grave damnandum, nisi evidens ratio id suadeat². Verba s. Antonini allata sunt Tr. 3. n. 66.

45. Loquendo secundo loco de beneficiatorum muneribus, haec sunt plura. Tenentur illi deferre habitum, et tonsuram, recitare Horas canonicas, et restituere fructus, si illas omittunt. Sed de his in examine Ordinandorum in 3. appendice ex num. 49. ad 84. Restant tantum hic discutiendae et obligatio bene administrandi fructus beneficiorum, et obligatio residendi. Et quoad administrationem fructuum, notandum 1. certum esse (quicquid dicant aliqui aa. qui videntur potius rigore oblectari, quam ratione) beneficiatum tuto posse ex illis vivere, licet bonis propriis provisus esset; ita communiter Fagnan. Habert Petrocor. Anacl. Holzm. et alii cum s. Thoma³; cum aequum sit ut qui altari servit, ex altari vivat. Quis militat (ait apostolus) suis stipendiis unquam? (1. Cor. 9. 7.). Sed excipiendus cum Angelico casus in quo adesset aliquis pauper in gravi necessitate, aut captivus apud barbaros, quia tunc beneficiatus, cum iam habeat superfluum statui suo, tenetur ei subvenire⁴. Caeterum excepto hoc casu, si clericus viveret propriis reditibus, bene potest sibi abdicare ex bonis beneficii, et pro libitu suo insumere quantum ad suos usus impendit, ut dicunt Less. Anacl. et alii⁵.

46. Notandum 2. quod si fructus beneficii supersunt clerici sustentationi, etiam certum est quod ille tenetur eos pauperibus erogare, aut alii pio usui applicare, ut communiter admittunt dd., dum a Tridentino nihil aliud praecipitur, nisi ne illos dilapident, sed ut in pia opera applicent. Sed in hoc etiam excipiendus est cum Lugo et Lessio, casus,

si adessent pauperes in gravi necessitate constituti: quorum pauperum, ait p. Viva, teneri Episcopos et parochos notitiam exquirere¹. At cum desint huiusmodi pauperes, ait Holzm. cum s. Thoma² et aliis, posse beneficiatum reservare fructus perceptos pro Ecclesiae aut pauperum necessitatibus futuris³.

47. Notandum 3. non teneri praeferre loci pauperes, ut dicunt dd. communiter, dum Canones disponunt pro pauperibus in generali. Limitant Salm. et Holzm. si in loco adessent pauperes in extrema, aut gravi necessitate; sed haec limitatio communius negatur a Molina Azor. et Bon. cum Nav., dummodo (intelligendum) fructus distribuantur aliis pauperibus aeque indigentibus; et dummodo non constet aliam fuisse fundatorum voluntatem; et addit Molina dummodo aliud non postulet bonum commune dioecesis, v. g. si prospiciendum esset alicuius collegii educandorom paupertati⁴.

48. Notandum 4. sub nomine pauperum comprehendi etiam coniunctos, si vere ipsi egentes ita sint, ut iuxta status sui conditionem vivere nequeant, quod expressum habetur in Trident. Sess. 25. cap. 1. de ref. Et hoc valet etiamsi adsint pauperes egentiores, ut dicunt communiter Tolet. Molina et Viva (contra Laym.), quia propinquorum sustentatio ad proprium statum pertinet beneficiatorum; quapropter dicitur universaliter cum Azor. Castr. et Croix, quod clericus libere potest ex fructibus beneficii alere se et suos⁵.

49. Quaestio est an pensionarius teneatur pariter erogare pauperibus fructus pensionis statui suo superfluos? Alii, ut Sanch. Mol. Salmant., distinguunt pro pensionis qualitate, si est laicalis, aut ecclesiastica (prout explicabitur n. 59.): negant si est laicalis; affirmant vero si est ecclesiastica, dicendo tunc pensionem transire cum eeadem natura et onere fructuum beneficii. Nihilominus est satis probabilis sententia de Lugo Vasq. Covar. Azor., etc. quae universe negat; et Azor refert ita fuisse decisum a Rota romana; ratio est quia cum iam detracta sit pensio a fructibus beneficii, iam isti reperiuntur pie applicari; qua de re nulla remanet obligatio illos applicandi denuo in opera pia. Et idem dicit Mastrius cum Bonac. de commendis equitum s. Ioannis s. Iacobi, etc., quibus Greg. XIII. concedit testandi facultatem; sed in hoc contradicunt Azor. Navar., etc.⁶. An autem beneficiati teneantur ad restitutionem, si fructus beneficii usus vanos impendant, vide quod dictum est Tr. 10. n. 7. ubi etiam, in. 6. fuit sermo de diversis clericorum peculiis, et de eorum facultate in disponendo de illis. Hic tantum superest advertendum, materiam gravem in hoc debere esse maiorem quam in furto, ut communiter loquuntur dd. Coninch. et Castrop. qui requirunt tertiam aut saltem quartem partem fructuum benefcii; sed Lugo Croix, et.c hoc reprobant, et dicunt esse sufficienter gravem vigesimam partem, nempe quina in centena, si ipsa pars pertingit ad summam notabilem⁷.

50. Quoad residentiam vero iam locuti sumus de Episcoporum et parochorum residentia Tr. 7. ex n. 14. et ex n. 62. Restat hic de residentia clericorum, qui portionem habent in cathedralibus, aut collegiatis: hi ex Trid. Sess. 24. cap. 12. de ref. possunt abesse tres menses; et hoc tempore licet lucrentur fructus praebendarum, non vero distributionum, quae (hic obiter advertendum) non possunt a consociis remitti: quavis collusione, aut remissione exclusa, his careant; ut loquitur Concilium⁸. Caeterum quoad fructus prebendarum tribus illis mensibus, ille eos non amittit, licet inutiliter,

et sine iusta causa canonicus abesset, ut satis probabiliter dicunt Sanch. Pelliz. et alii, dum Concilium sine ulla limitatione canonicis permittit tanto tempore abesse. Advertatur tamen quod ex Decr. S. C. Conc. apud Iordan. Pax¹, canonici nequeunt in mensibus conciliaribus abesse dioecesi, nisi de licentia Episcopi. Et hic notandum amplius Episcopum non posse coniungere tres menses anni praeteriti cum tribus aliis anni sequentis, ut declaravit Benedictus XIV. in sua Bulla Ad universae2; sed hoc bene posse canonicos, dummodo (ait p. Concina) absit scandalum, et cultus divinus non minuatur.

51. Praecipit Tridentinum ibidem canonicos, qui ultra tres menses non resident, primo anno privari dimidia parte fructuum; quod si in absentia perseveraverint, privantur omnibus fructibus illius anni; Crescente vero contumacia (ait Tridentinum), contra eos iuxta sacrorum Canonum constitutiones procedatur, nempe ad ipsorum beneficiorum privationem. Tenet Bon.³ canonicos absentes pro illo absentiae tempore non privari ipso facto dictis fructibus, dicens quod decretum Concilii est poenale, ideoque exposcit sententiam. Nos non dubitamus quia sit poenale quoad restitutionem dimidiae partis fructuum totius anni; sed quoad fructus correspondentes ad absentiae tempus elapso trimestri conciliari, dicimus cum Salm.⁴ eos non posse exigi, aut reitneri, dum in concilio dicitur: Privetur dimidia parte fructuum, quos ratione etiam praebendae, et (nota) residentiae fecit suos. Si igitur canonicus ratione residentiae facit suos fructus, consequens erit quod non residens non facit suos. Et hoc clarius explicavit Benedictus XIV. in Brevi (quod in Bullario est appositum) cardinali Delfino directum sub die 19. Ianuar. 1748. ubi dixit canonicos non canentes in choro nullo pacto ex praebendis et distributionibus facere fructus suos, atque adeo restitutioni obnoxios esse. Igitur si non canens non acquirit fructus, tanto minus qui non assistit choro⁵.

52. Causae excusantes totaliter canonicos a chori assistentia sunt tres, Infirmitas, rationabilis corporis necessitas, et evidens Ecclesiae utilitas, ut dicitur in c. un. de clericis non resid. in 6. Ita ut his stantibus causis, canonici non privantur nec fructibus, nec distributionibus. Excusat igitur 1. infirmitas, intelligitur gravis, aut ea quae probabiliter potest gravis fieri. Hinc excusantur senes, si non possunt sine gravi incommodo adire, aut interesse choro. Caeci tament tenentur interesse, si sine gravi incommodo possent adire ecclesiam; et ita pariter surdi, qui tamen supplere tenentur submisse recitando partem, quam non audiunt⁶.

53. Excusat 2. necessitas corporis; qua de re intelligitur excusare timor cuiuslibet damni gravis. Ideoque excusantur, qui medicinas sumunt, aut ad balnea, aut ad salubriorem aerem proficiscuntur⁷. Hic notatur 1. quod si quis fuerit iniuste excommunicatus, aut suspensus, aut si oi iniuste denegetur absolutio,e t propterea choro non interest, hic nec fructus, nec distributiones amittit. Notatur 2. quod si ecclesia fuerit polluta aut interdicta, canonici, licet non assistant, lucrantur utrumque, modo ipsi causam non dederint interdicto, aut ecclesiaeviolationi⁸.

54. Hic dubitatur 1. an excommunicatus, etsi choro assistat, sit ipso facto privatus distributionibus, et fructibus? Affirmat p. Concina cum aliis, sed non improbabiliter negant Sanch. Bonac. Castr. Salm., etc. quia licet

ille peccet assistendo, et mereatur illis privari, attamen nullibi reperitur imposita talis privatio ipso facto¹.

55. Dubitatur 2. an irregularis sit privatus? Sed hoc dubijm dependet ab illo alio, nempe an sola collatio beneficii facta irregulari sit ex se invalida? Si irregularitas fuerit incursa post collationem, certum est apud omnes eum non privari, ideoque canonicus irregualris, qui interest, non privatur nec fructibus, nec distributionibus. Quaestio igitur est, an sit nulla provisio, cum irregularitas ante illam incursa fuerit? Negant Castrop. Ronc. Elbel, Salm., etc.; sed probabilius affirmant Bonac. Tourn. Concina, Holzm. et alii communissime. Et probatur 1. ex cap. 1. de cler. pugn. in duello, ubi dicitur: quod potest dispensari cum clerico irregulari, ut beneficium recipiat; itaque sine dispensatione est incapax. Probatur 2. ex Trident. Sess. 22. c. 4. de ref. ubi sic dicitur: Non fiat provisio nisi iis qui aetatem, et ceteras habilitates habent; alias irrita sit. Nec dicatur hic loqui de habilitate de iure naturali, non autem positivo; nam respondetur quod aetas utique est de iure positivo, ideoque To ceteras habilitates debet intelligi de habilitatibus tum de iure naturae, cum de positivo. Quare probabilius, imo verius irregularius non potest beneficii fructus lucrari².

56. Excusat 3. ecclesiae utilitas: intelligitur modo sit gravis Episcopi aut capituli iudicio; intelligitur non tantum utilitas ecclesiae universalis, aut dioecesis, ut communiter dicunt Concina, et Salmant. cum Pelliz. Castropal. Bonac., etc. contra Holzm. qui non admittit bonum ecclesiae universalis; sed immerito quia istius bonum est praestantius, et in bonum particularis etiam confert. Propterea non carebit nec fructibus, nec distributionibus 1. canonicus qui Romae, aut apud principem degit in iura sui beneficii (non autem ius proprium ad beneficium) patrocinetur, aut missus a capitulo negotiorum. Ecclesiae causa, aut missus ab Episcopo eius nomine ad limina apostolorum visitanda; aut si Episcopus eum ducit secum (cum possit etiam duos secum ducere) ad praefatam visitationem: aut si fuerit in vicarium capitularem electus; si autem ab Episcopo sibi vicarius fuerit creatus, lucrabitur fructus, non vero distributiones³. 2. Canonicus poenitentiarius, si ipse confessiones excipit dum officium recitatur: Trid. sess. 24. c. 8. aut in confessionali expectat eos qui confiteri velint, ut dicunt Castr. Bonac. Concin. Ronc. Salm., etc. cum declaratione S. C. Etidem dicit probabiliter p. Concin. de canonico in locum poenitentiarii suffecto aut de alio qui tempore concursus ad illum coadiuvandum missus fuerit ab Episcopo. Idem dicunt de canonico curato dum suo ministerio fungitur, Castr. et Conc. qui hoc admittunt (contra Bonacinam), licet ecclesia, cuius curam habet, esset diversa, sed ipsius dioecesis. 3. Canonicus theologus qui tempore officii docet, aut concionatur, aut concioni faciendae vacat⁴.

57. Lucrantur vero fructus, sed non distributiones (nisi alia eset consuetudo, ut dicunt Pichler, et Concina) 1. Canonici examinatores examinantes dum recitatur officium. 2. Visitatores dioecesis. 3. Duo illi canonici quos sibi Episcopus adsciscere potest. 4. Canonici qui docent in scholis (aut student de licentia Episcopi per quinquennium theologiae), ut habetur in cap. in fin. Docentes, de magistris; quod etiam extendunt communiter dd. cum declar. S. C. etiam ad grammaticam, Castr. Ronc. et Salmant. qui rationabiliter extendunt etiam ad logicam, et philosophiam. Et etiam currit pro parochis qui docent, non autem qui student,

ut dicunt iidem aa.¹.

58. Denique notatur quod quadrifariam beneficia amittuntur: 1. morte beneficiati. 2. Sententia iudicis. 3. Renuntiatione. 4. Legis dispositione. Sed circa hos postremos modos oportet plura notare. Et 1. quoad renuntiationem, aut resignationem beneficii, oportet distinguere plura renuntiationum genera, quae reperiuntur. Alia dicitur expressa; alia tacita, v. g. ob religionis professionem, aut huiusmodi. Alia est pura, sine ullo pacto, aut conditione; alia conditionata, nempe in alicuius favorem facta. Et haec potest esse aut simplex, aut qualificata, nempe cum pensione, autem pacto iterum beneficium recipiendi, quae dicitur ius regressus. Ad hoc ut haec renuntiatio conditionata vim habeat, multa desiderantur: 1. ut beneficium itam a resignante sit acquisitum. 2. Ut libere, non minis fiat. 3. Ut fiat in manus Pontificis, 4. Ut a papa acceptetur, vel ab alio, qui potest ilam admittere; et si renuntiatio est pura, ut sit valida, omnino acceptata esse debet saltem a collatore, ut habetur ex cap. Admonet, de renunt.2. 5. Ut acceptetur a resignatario. 6. Ut patroni consentiant. 7. Ut fiat cum clausula, non alter, etc. 8. Ut, si renuntians sit infirmus, saltem post renuntiationem peractam, superstes sit per 20. dies. 9. Ut renuntiatio publicetur in Curia Romana³. Quod dicitur de renuntiatione, idem etiam currit pro beneficiorum permutatione. 2. Quoad ultimum, quod est legis dispositio, vi huius ipso facto amittuntur beneficia ob matrimonium, ob religiosam professionem, ob alterius beneficii incompatibilis acceptationem, ut dictum fuit num. 40. Item amittuntur beneficia ob simoniae facinus, et praesertim ob simoniam patratam ab examinatoribus synodalibus in beneficiis curatis; qui si aliquid accipiunt examinis contemplatione, tam ipsi, quam illi qui dederunt, inhabiles fiunt ad recipienda in posterum beneficia; et ipso facto privati existunt omnibus beneficiis quae iam habebant; et hoc ante omnem sententiam, ut habetur ex Trident. sess. 24. c. 18. dum dicit Concilium, ab ea simonia absolvi nequeant, nisi dimissis beneficiis. Incurritur eitam privatio beneficiorum, etiam antea obtentorum, ob collationem simoniacam alicuius beneficii. Sed hic distinguendae sunt multae species simoniae: mentalis, conventionalis, realis, et confidentialis. Mentalis est, cum aliquis dat temporale cum intentione aliquem obligandi ad praestandum spirituale, aut e converso, sed nullo interveniente pacto. Conventionalis est, cum intercedit pactum; sed ex neutra parte executioni mandatum; neutri harum imposita est aliqua poena. Realis autem est cum iam pactum est adimpletum; et huic ex Bulla S. Pii V. Cum primum 1566. praeter papalem excommunicationem ipso facto imposita est poena nullitatis collationis beneficii (ita ut ex Extr. Pii IV. In sublimi, sub die 5. maii 1662. simoniacus, si nollet beneficium omittere, absolvi nequeat); et adest praeterea poena nequeat); et adest praeterea poena privationis beneficiorum antea adeptorum; et inhabilitas ad alia in posterum adipiscenda. Sed iuxta sententiam probabiliorem, et communiorem Nav. Suar. Sanch. Laym. Anacl. Ronc. Croix, etc. praefatae poenae non incurruntur, nisi simonia ab utraque parte perfecta sit; et hic est stylus Curiae, ut testatur Nav. et alii⁴. Et licet simonia sit ocmpleta, praedictae duae ultimae poenae privationis, et inhabilitatis non incurruntur, nisi post sententiam condemnatoriam, ut dicunt communissime Bonac. Castrop. Sanch. Laym. Filliuc. Salm., etc.⁵, nam in nulla legum invenitur haec poena ipso facto. Nec obstat Bulla s. Pii, quia (ut dicunt

praefati dd.) illa intelligitur suam habere vim in foro externo, cum dicatur ibi quicumque convictus fuerit; saltem in eo sensu est tantum recepta. Simonia confidentialis denique est cum aliquis renuntiat alteri beneficium cum pacto, ut hic postea retrocedat, aut cum onere fructuum portionem sibi praestandi. Huic simoniae confidentiali impositae sunt eaedem poenae, et insuper ex alia Bulla eiusdem s. Pii Intolerabilis, §. 3. sufficit ut simonia completa sit ab una ex partibus¹. At quod spectat ad privationem beneficiorum, quae iam erant obtenta, et inhabilitatem ad ea in posterum obtinenda, impositas expresse in citata Bulla Cum primum, saltem opus est sententia declaratoria delicti, ut dicunt probabiliter Caiet. Less. Sanch. Castrop. Spor. Mol. Salm., etc., contra Vasq. Bonac., etc.². Observa etiam quod dictum est Tract. 4. n. 51. et 52.

59. Lubet hic aliqua adnotare circa pensionem de qua in praecedentibus numeris mentio facta est. Pensio est ius exigendi aliquam partem ex beneficio alterius. Ipsa triplex est: temporalis, spiritualis, et media. Temporalis, sive localis est illa quae datur saecularibus, aut clericis ob aliquod temporale munus, v. gr. procuratoris, advocati, cantoris, etc. Spiritualis, sive Ecclesiastica, est illa quae datur ob aliquem spiritualem titulum, ut praedicatoris, coadiutoris parochi, etc. Media autem est illa quae non datur ob aliquod munus spirituale, sed est fundata in aliquo titulo spirituali, ut est illa quae datur ad sustentationem parochi senis, clerici pauperis, etc.³. Notandum 1. quod pensio super beneficium quomodolibet sit, debet a Papa designari. An autem Episcopus possit assignare pensionem in certis casibus necessariis, v. g. ad lites componendas, aut ad compensandam aequalitatem in beneficiorum permutatione, aut ad succurrendjm (ut dictum est) paupertati alicuius clerici; alii hoc admittunt cum Busemb. ex c. 21. de praeb. cap. 3. de Coll. et cap. Aquaeductus, de rer. permut.... Sed Lessius, et Salm. negant dicentes hoc esse Pontifici reservatum, iuxta stylum Curiae romanae, qui facit legem⁴. Notandum 2. pensionem debere esse moderatam, adeo ut tertiam partem beneficii redituum non excedat⁵. Notandum 3. quod, cum beneficium est iurispatronatus, requiritur (ut dictum est num. praecedent.) consensus patroni ad renuntiationem, cum est conditionata, secus vero ad pensionem; ita Lessius, Busemb. et alii⁶. Notandum 4. quod pensionarius, si recipit pensionem uti clericus (non autem uti laicus), tenetur ex Bulla s. Pii V. ad recitandum officium B. Virginis, et omittendo illud fructus non facit suos. Illi tamen qui officium maius recitant excusantur a tali onere; et equites Ordinum Militar. satisfaciunt aliis precibus a religione impositis, at commune est apud omnes dd.⁷.

60. Notandum insuper (loquendo de clericis in generali) 1. vetitas esse clericis artes viles, ut hospitis, lanii, gesticulatoris. Vetitum est etiam profiteri chirurgiam in morbis, ubi incisione aut adustione opus est, modo alius idoneus non desit⁸. Hoc tamen solum vetitum est clericis, in Sacris, ut habetur ex cap. Sententiam, ne clerici, etc., non autem beneficiatis, ut recte dicunt Bon. Mol. Tournely, Pontas, etc.⁹. 2. Ordinatis in Sacris, et beneficiatis vetita sunt munia iudicis in criminalibus, et eitam in civilibus in foro saeculari; cap. Sed nec 4. Nec cler. vel mon. et advocati in foro saeculari; c. Multa 1. eod. tit. et cap. Cler. de post. ubi

interdicitur ministris altaris, beneficiatis, et monachis, in placitis saecularibus disputare, excepta defensione orphanorum, aut viduarum, ut dicitur in dicto cap. Multa. Et excipit etiam, si defenderent aliquam causam propriam, aut consanguineorum intra quartum gradum, qui defensorem non invenirent. Clerici tamen in Minoribus licite possunt in quocumque foro causas civiles, et etiam reos in criminalibus patrocinari¹. Et monachis etiam permissum est ex licentia Praelati monasterii causas tueri; cap. Ex parte, de postul. 3. Vetitum est clericis cum mulieribus cohabitare, modo non sint mater, soror, aut amita, aut talis ut bulla ingeri possit periculi, aut scandali suspicio: et insuper arma defere (nisi esset in itinere) ut dicit Busemb.²; venationes clamorosas exercere: observa quod dictum est Tract. 10. n. 72. et negotiari, vide in Tract. cit. n. 192. et seq.

61. Denique notandum vetitum esse clericis et Religiosis ecclesiastica bona cuiuscumque loci pii sine assensu pontificio alienare, ut ex Extrav. Ambitiosae, de reb. eccl. non alien. Sub nomine alienationis veniunt permutare, pignori dare, transactiones facere, cum pars remittitur. Sub nomine Bonorum ecclesiasticorum veniunt stabilia, debitorum nomina, annui redditus, iura, et servitutes in bona aliena, greges, et armenta, arbores fructiferae, et summae magnae datae ad emptiones faciendas stabilium; item veniunt bona mobilia pretiosa, quae possint conservari, ut bibliothecae, gemmae, vasa aurea, aut argentea. Sub nomine loci pii intelligitur quilibet locus auctoritate Episcopi erectus, ut sunt seminaria, hospitalia, et confraternitates. Si tamen adesset aliquis fundus donatus Ecclesiae cum facultate, ut arbitrio administratoris alienari possit, bene potest alienari ab eo sine Pontificis assensu, ut probabiliter dicunt Armul. Bonac. Cov. Croix, etc., nam tunc facultas habetur a domino rei. Sed ita pariter, si dominus prohibuisset alienationem, fundus, etiam accedente Pontificis assensu, alienari non potest, nisi talis causa supervenisset, ut praesumere faceret consensum donantis³.

62. Solemnitates autem pro bonorum ecclesiasticorum alienatione sunt sequentes: 1. Communis consultatio. 2. Episcopi, aut capituli, aut cleri, aut Praelati regularis consensus, et etiam domini, si bona beneficii alienentur. 3. Subscriptio ipsorum consentientium. 4. Assensus Papae, aut S. C. iuxta decretum Urbani VIII. sub die 8. septembris 1624; sed cum pretium esset tenue ex c. Terrulas, 12. q. 2. conceditur Episcopo, ut per ipsum liceret alienari. Dubitatur autem quodnam pretium dicatur tenue: alii dicunt esse summam inferiorem centum ducatis; sed Delbene cum communi, (ut dicit La-Croix) et ut deducitur ex Glossa ad illum textum citatum, dicit esse summam non excedentem 25. scuta aurea, quae valent 40. scutis Romanis. Subiungit tamen Fagnanus in cap. Nulli, de reb. eccl. non alienand. tom. 3, n. 26. in hoc nihil haberi certi, sed summam remitti arbitrio iudicis. Et multi dicunt quod in casu necessitatis, aut evidentis utilitatis, potest Episcopus licentiam dare pro qualibet alienatione⁴; sed hoc debet intelligi, cum tempus non suppetit S. C. adire. An autem ailenationes factae sine solemnitatibus, sed ex iusta causa sint non solum illicitae, sed etiam invalidae? multi negant; sed alii probabilius cum Fagnano affirmant, praesertim si deest Pontificis assensus. Dicit La-Croix cum multis aliis quod, cum adest praescriptio 40. aut 30. saltem annorum, tum praesumitur intercessisse assensus pontificius⁵. Advertendum quod locatio fundorum ecclesiasticorum, qui quolibet anno

fructificant, non potest ultra triennium fieri: beneficiatus tamen, ut dicunt communiter, potest locare bona beneficii, durante sua vita¹.