PUNCTUM I. De approbatione confessarii.

74. Necessitas approbationis. Non est necessarium examen.

75. Si approbatio iniuste revocetur. An successor possit ad examen revocare, etc.

76. An sacerdos simplex possit absolvere a venialibus.

77. An parochus possit sibi adsciscere parochum alterius dioecesis.

78. An eiusdem dioecesis.

79. Quinam Episcopus approbare potest.

80. An regulares approbati in una dioecesi, etc.

74. Approbatio non est iam iurisdictionis collatio, sed est iudicium a Trident. requisitum de sacerdotis habilitate ad iurisdictionem recipiendam. Super hoc notanda sunt 1. quod licet peccaret Episcopus, qui iniuste approbationem alicui negaret, nihilominus sine hac nemo potest confessiones audire, uti constat ex propositione 13. damnata ab Alexand. VII. quae dicebat: Satisfacit praecepto annuae confessionis qui confitetur Regulari, Episcopo praesentato, sed ab eo iniuste reprobato. Et in quantum ad Regularium privilegia quae opponuntur, respondent Salm. privilegia loqui, cum ipsis negata est iniuste iurisdictio, non autem approbatio². 2. Ad approbationem non requiri necessario examen, sed sufficere prudens Episcopi iudicium de habilitate sacerdotis; ita Laym. Coninch. et Busemb. Dicunt item Salmant. quod licet Praelatus interne aliquem reprobaret, tamen approbaret eum externe, hoc sufficeret ad ei conferendam iurisdictionem³. Notandum 3. quod Episcopus potest hanc dare approbationem etiam per alios, nam hic est actus non Ordines, sed iurisdictionis⁴.

75. Notandum 4. approbationem posse limitari quoad personas et tempus et locum. Si autem data esset absolute, non dubitatur quin peccaret Episcopus, si iusta non existente causa eam revocaret. Dubium restat an talis revocatio in iusta non solum esset illicita, sed etiam invalida? Alii negant; sed affirmant Suar. Lugo Castrop. Conc. Salm., etc., dicendo quod sine iusta causa non potest privari confessarius iure suo iam acquisito. Caeterum recte advertit Lugo, quod in dubio revocatio praesumi debet iusta; et hoc posito, sententia praefata difficulter potest deduci in praxim, dum Episcopo in revocanda approbatione multae possunt esse causae, quae confessario ignotae sunt⁵. Notandum 5. Episcopum successorem ex iusta causa ad examen revocare posse omnes confessarios approbatos a praedecessore, etiam parochos, modo vehemens eorum imperitiae adsit suspicio, ut decrevit S. C. 15. Ian. 1667.⁶: et etiam mendicantes, ut rectedicunt (contra aliquos) Suar. et Lugo; et super hoc refert Cabass. Alexand. VII. 30. Ian 1656. in causa Episcopi Andegav. quae cum diversis Ordinibus regularibus agebatur, damnasse ut erroneam hanc propositionem: Non possunt Episcopi limitare seu restringere approbationes quas Regularibus conceduntu ad confessiones audiendas, neque ulla ex parte revocare. Et praeterea refert decisum fuisse in Concilio status Galliae Episcopum non teneri reddere rationem revocationis approbationum⁷. Notetur hic in super S. Pium V. in Constitut. Romani. Pontificis,dixisse quod regulares approbati ab Episcopo praedecessore, ab Episcopo successore examinari de novo poterunt, et si minus idonei reperti fuerint, reprobari. Hinc inferunt multi aa. ut Silv. Mirand. Fagund. Cespida Nicolius, et alii apud Ferraris, Vicarium Capitularem non posse auferre facultatem regularibus ab Episcopo approbatis, nec ad examen revocare,

modo approbatio ab Episcopo data non esset cum clausula, Ad beneplacitum nostrum; tunc enim morte Episcopi expirat. Nunc restant hic discutienda 4. dubia.

76. Dubitatur 1. an confessiones venialium factae sacerdoti simplici sint illicitae ac invalidae? Quod sint illicitae hodie in dubium revocari nequit post Decr. Innoc. XI. apud Bonac.¹ 12. febr. 1679. in quo non solum praeceptum fuit Episcopis: Ne prmittant, ut venialium confessio fiat sacerdoti non approbato ab Episcopo; Sed praeterea hoc vetitum fuit ipsis sacerdotibus, cum ibi dicatur: Si quicumque sacerdotes secus egerint, sciant Deo se rationem reddituros. Dubium ergo restat, an huiusmodi confessiones sint etiam invalidae? Comminissima est sententia quae negat; sed cum valde probabile sit talem facultatem non habere sacerdotes simplices directe a Iesu Christo (ut dicunt alii), sed ab Ecclesia, ut tenent Suar. Lugo Bonac. Conc. Ronc., etc., puto valde probabile esse cum p. Conc. Platel., etc., tales confessiones post Decr. Innoc. XI. hodie esse etiam nullas; nam non praesumitur Ecclesia velle iurisdictionem conferre eis, quibus expresse illa talis iurisdictionis prohibet usum².

77. Dubitatur 2. an parochus possit adsciscere parochos alterius diocesis ad audiendas confessiones in sua ecclesia? Affirmant Castr. Suar. Vasq. Lug. Wigandt, Conc. Bonac., etc., dicendo quod parochus in collatione parochiae approbatur pro tota Ecclesia, ex eo quod dicit Trident. (sess. 23. cap. 15.): Nullum posse confessiones audire, nec ad id idoneum reputari, nisi aut parochiale beneficium, aut ab Episcopis approbationem obtineat. Ex quo inferunt omnem parochum approbationem universalem pro tota Ecclesia accipere. Sed probabilius hoc negant Laym. Barb. Piasec. Garc. Croix. etc. eum Lamb.³, nam per verba allata non intellix Concil. dare parochis approbationem universalem, sed tantum declaravit quemlibet parochum collata sibi cura, sine alia approbatione approbatum remanere a Concilii dispositione; non autem ab Ecclesia, et pro tota Ecclesia, sed a suo Episcopo et iuxta eius voluntatem, ut confessiones suarum ovium audiat. Et super hoc adsunt plures declarationes S. C.⁴. Advertendum hic obiter parochum, qui a cura se abdicavit, non posse confessiones audire sine speciali Episcopi approbatione⁵.

78. Dubitatur 3. an parochus possit sibi adsciscere alium parochum alterius parochiae, sed eiusdem dioecesis? Afirmant communius, praeter citatos dd. Castropal. Croix, et Mazz. sed probabiliter hoc etiam negant Barbosa cum Piasec. Homob. et cum altera declaratione S. C. Et ratio est, a suo Episcopo, et pro eius voluntate, quoties nescit Episcopum voluntatem habuisse, se pro tota diocesi approbandi, ille non potest confessiones audire, nisi tantum in sua parochia: dum facile esse potest, quod Episcopus eum idoneum iudicaverit pro uno, et non pro alio loco; nempe pro oppido, et non pro civitate. Recte tamen dicunt Bonac. Cler. et Lambert.⁶ sententiam oppositam bene practicari posse ubi sic fert usus; imo Wigandt absolute id admittit, quia dicit talem esse consuetudinem multarum dioecesium.

79. Dubitatur 4. a quonam Episcopo obtinenda sit approbatio? Sub nomine Episcopi venit quilibet alius Praelatus iurisdictione episcopali gaudens, ut gaudent nonnulli Abbates, et capitula Sedibus vacantibus. Venit etiam Episcopus confirmatus, licet non consecratus, sed non qui tantum

est electus, aut si Episcopatu se abdicavit, Lug. Salm. et Croix¹. sed quod magis refert, est ut sciatur quinam intelligatur pro episcopo proprio, a quo approbatio impertienda est? Alii intelligunt ordinarium sacerdotis; sed hodie (quicquid dicat Mazzotta) procul dubio intelligendus est ordinarious loci ubi confessiones adiuntur, ex Bulla, Cum sicut, Innocent. XII. 19 aprilis 1700. relata per extensum a Salmant.² (et confirmata a Bendicto XIV. in Bulla Apostolica indulta, dat. 5. aug. 1744.) ubi declaratum fuit, quosvis confessarios non posse audire confessiones saecularium in vim Bullae Crucitae sine approbatione Ordinarii loci; secus (dixit) invalidae sunt confessiones, et confessarii suspensi; et concludit his verbis: Reprobata tamquam falsa et temeraria quacumque contraria opinione. Hoc non obstante p. Mazzotta sustinere contendit improbabilem non esse priorem opinionem, nempe intelligi etiam ordinarium poenitentis, dicendo Bullam Innocentii probabiliter intelligi tantum pro iis confessariis, qui absolvunt contra voluntatem suorum Ordinariorum. Sed nescio quomodo haec interpretatio locum habere possit, dum expresse Bulla dicit, nullas esse confessiones, quae fiunt sine approbatione Ordinarii loci, in quo ipsi poenitentes degunt. Et si hoc currit pro iis qui privilegio gaudent Cruciatae,tanto magis valebit pro eo qui nullo fruitur privilegio; et ita mecum sentiunt Ronc. et Salm. qui scripserunt post Bullam Innoc. se revocando ab eo quo prius docuerant in Tract. de Poenitent.3. Dicunt tamen Salm. hoc currere pro iis, qui privilegio Cruciatae donati sunt, non autem iubilaei, aut huiusmodi; sed Benedictus Deus data 25. dec. 1750. §. 4. declaravit etiam in iubilaeo Seculares alium non posse eligere sib confessarium quam a loci Ordinario approbatum, et Moniales⁴. advertendum contra valde probabile esse cum Croix et Salm. (qui hanc sententiam, ut communem habent) parochum posse ubique locorum confessiones suorum subditorum audire. Et circa hoc adest declarat. S. C.⁵.

80. Quoad Regulares autem ante Innoc. XII. declaraverat Innoc. X. suo Brevi.⁶. Regulares etiam exemptos, qui confessiones secularium audire cupiunt, approbandos esse ab ordinario loci: Regulares in una diocesi approbatos non posse in alia confesiones audire, sine approbatione Episcopi illius, sunt verba Brevis, quod postea confirmatum fuit ab Innoc. XIII. in Bulla Apostolici Ministerii, et deinde in quadam alia Bulla a Benedicto XIII.⁷.

PUNCT. II. De iurisdictione confessarii.

81. Quisnam habet iurisdictionem ordinariam, et quisnam delegata.

82. An delegata spiret morte, etc. Si habetur a principe aut ad causarem universitatem.

83.De consensu praesumpto Episcopi.

84. Qui absolvit cum iurisdictione dubia.

85. Quis potest sibi eligere confessarium.

86. Quilibet potest confiteri approbato.

87. Cuinam confiteri possunt peregrini.

88. Cuinam Religiosi.

89. Cui Moniales.

90. De titulo colorato, et de errore communi.

91. De iurisdictione probabili.

92. An excommunicati, etc. possint absolvere moribundos.

93. An sacerdotes simplices coram approbatis.

94. Casus excepti.

95. De confessario complice in peccato turpi.

96. An confessarii simplices coram Superiore possint absolvere, etc.

97 An a casibus papalibus.

98. An moribundus teneatur per litteras facultatem petere a Superiore.

81. Iam dictum est alteram esse

potestatem Ordinis, quam circa peccatorum absolutionem recipit quilibet sacerdos a Iesu Christo, cum sacerdotio initiatur: alteram potestatem iurisdictionis, quae ei ab Ecclesia confertur, ut exerceat Ordinis potestatem erga subditos suos, super quos Ecclesia auctoritatem ei concedit. Haec autem potestas iurisdictionis altera est ordinaria, altera delegata. Ordinaria est illa quam habent omnes pastores, ut sunt Papa, Episcopi, Archiepiscopi (cun visitant subditos Suffraganeorum suorum), parochi, et Praelati Religionum. De vicariis generalibus Episcoporum dubitarunt nonnulli aa., an ipsi habeant iurisdictionem ordinariam in foro sacramentali, adeo ut possint confessiones expicere, et aliis facultatem dare, dicendo eorum potestatem esse tantum circa causas fori externi. Sed affirmat sententia communissima, et verior, cum Fagnan. Hostien. Nav. Azor. Silv. Sanch. Bos. Salm. et aliis, quia vicarii habent talem iurisdictionem non iamab Episcopo, sed a Canone, sive a lege, dum ipsi cum Episcopis unum constituunt tribunal, ut apparet ex cap. 2. de Consuet. in 6. et cap. Romana, de Appellat. in 6.1. Delegata autem est illa quae conceditur ab iis qui habent ordinariam ut a Papa qui pro tota Ecclesia concedere potest, ab Episcopis pro sua dioecesi, a Praelatis pro suis ordinibus, et a parochis pro suis parochiis. Papa delegare potest facultatem contra consensum parochorum, et inferiorum Praelatorum, sed non e converso².

82. Notandum 1. iurisdictionem externam terminari morte concedentis, non autem internam, ut dcit Busemb. cum aliis; sed lelius distinguunt sanch. et salm. dicendo hoc currere cum delegatio est generalis (sive sit a Papa, aut ab Episcopo); secus autem cum est particularis; pro particulari casu aut persona³. Notandum 2. quod delegatus non potest subdelegare, nisi id sibi expresse concessum est. Excipitur 1. si quis esser delegatus a principe; sed hoc intelligitur, ut explicant Laym.et Castr.⁴, cum talis delegatio facta est alicui pro officio, non autem cum electa est persona intuitu paeritiae suae, aut cum ei commissa est alicuius causae expeditio. 2. Si quis est delegatus ad causarum universitatem, licet non a principe; sed in hoc pariter distinguere oportet cum Laym.⁵, duobus modis posse alicui delegari iurisdictionem ad causarum universitatem. primo cum ei committur aliquod officium cui annexa est iurisdictio, et hoc etiam, licet officium non sit proprium, sed vicarii, verbi gratia, viceparochi, aut vicerectoris, in locum parochi absentis, aut non adhuc sacerdotis. Talis vicarius utique potest iurisdictionem suam subdelegare, non quidem totam, sed pro una aut altera causa, ut communiter dicunt dd., quia huic non solum commissum est parochi exercitium, sed etiam officium, cui officio non solum competit solus usus, sed etiam iurisdictionis delegatio; ita Laym. Castr. Sanch. Coninch. Silv. et alii cum s. Thoma⁶ qui dicit: Vicarius non potest totam sua potestatem communicare, sed potest partem. Secundo cum alicui delegata est, non officum, sed iurisdictio tanquam privilegium perpetuum officio suo, aut iurisdictioni annexum, quia tunc talis iurisdictio iudicatur tanquam ordinaria, prout est facultas Cap. 6. Liceat concessa Episcopis a Trident. Sess. 24. Dicunt autem Rod. Beia et Viva, cum Navar. Peirin. Naldo, Bord., etc. quod si episcopus dat facultatem alicui confessario absolvendi ab omnibus reservatis, posset hic subdelegare talem facultatem alteri in aliquo particulari

casu; sed melius Laym. et Castrop. cum Coninch. hoc admittunt, si talis facultas concessa est ratione officii; v. g. parochi, aut viceparochi, ut superius dictum est, non autem cum alicui ratione suae peritiae, aut probitatis concessa est; nam facultas subdelegandi competit tantum illi cui committur officium, non autem cui committitur solus usus exercitii iurisdictionis¹.

83. Notandum 3. ad Poenitentiae Sacramentum administrandum non sufficere internum Episcopi consensum, nec praesumptum de futuro, sive sit ratihabitio, nempe quod si sciret, utique assentiretur; quia talis voluntas interpretativa non sufficit ad conferendam pro tempore praesenti urisdictionem. sed sufficit contra consensus praesumptus de praesenti, signis externis patefactus, ut esset si quis, Episcopo praesente, et non contradicente, confessiones audiret².

84. Notandum 4. peccare sacerdotem qui absolveret ex dubia iurisdictione. Sed excipiunt casus in quibus urgeret aliqua necessitas, ut esset (sicut dicunt Elbel, Bus. Holzm. etc.): 1. si adesset periculum mortis. 2. Si poenitens deberet satisfacere praecepto annuae confessionis, et non adesset confessarius qui haberet iurisdictionem certam. 3. Si poenitens celebrare deberet; aut communicare, et secus incurreret infamiae notam, aut, addunt Salm., si sacerdos deberet ex obligatione eo die celebrare. sed in hoc advertere oportet, quod dictum est Tract, praecedenti num. 34., quia si quis certus esset de peccato mortli, et non esset certus de contritione, in tali casu recipiendo absolutionem dubiam, non posset communicare; tunc enim possideret praeceptum de se probando, quod importat absolutionem certam, non vero dubiam. Caeterum in casibus allatis dicunt aa. citati posse confessarium conditionatam dare absolutionem, si possum. Advertunt Suar. Conc. Reg. et Busemb. expedire tunc quod poenitens se accuset de aliquo peccato veniali, ut directe ab illo absolvatur, et indirecte ab aliis.³

85. Notandum 5. Possunt sibi aligere confessarium ratione suorum privilegiorum, 1. Reges, et principes (nempe qui supremo gaudent dominio). 2. Pontificis domestici⁴. 3. Episcopi, etiamsi tutelares sint, ut dicit Busemb. Sed in hoc animadverti debet olim ex cap. fin. de Poenit. tam Episcopos quam Superiores regulares, ac etiam Praelatos minores exemptos (intelliguntur Praelati rom. Curiae et Superiores regulares locales) potuisse sibi in confessarium eligere quemlibet sacerdotem; nihilominus S. C. declaravit, ut refert Fagnan., quod Episcopi confiteri nequeunt, nisi approbatis ab Ordinariis domicilii ipsorum sacerdotum, sicut explicat Card. de Lugo, et hoc confirmatum fuit a Gregorio XIII. 1. decemb. 1532. ut refert Fagnan. et Pitton.⁵. Concessum est tamen Episcopis secum conducere confessarium iam approbatum et ei confiteri etiam in aliena dioecesi. Et idem currit pro Cardinalibus, qui praeterea Romae degentes possunt sibi et familiae suae confessarium eligere, et eum quocumque eunt, conducere. Quoad parochos autem damnata fuit ab Alexandr. VII. prop. 16. quae dicebat, eos cuicumque sacerdoti confiteri posse⁶. Loquendo communiter de aliis, dixerunt nonnulli aa. posse aliquem confiteri simplici sacerdoti, si approbatus esset indoctus, aut incurreret periculum gravis damni, si confiteretur approbato, aut si ille nollet eius audire confessionem; sed omnes istae opiniones communiter refelluntur⁷. Notandum etiam hic capellanos castrorum non posse milites in stationibus commorantes absolvere sine Pontificis facultate, aut sine Ordinarii licentia, ut

pluries declaravit S. C.¹.

86. Notandum 6. hodie certum esse (quicquid olim erat in usu) cuilibet saeculari licere confiteri cuicumque confessrio approbato, etiam contradicente parocho, et etiam pro adimplendo praecepto annuae confessionis. Nec obstat quod dixit Ioannes Launoius, confessionem praeceptam iuxta Concil. Later. in cap. Omnis, de Poen. et remis. faciendam esse proprio parocho, cum ibi dicatur, confiteatur proprio sacerdoti, dum pro sacerdote proprio, ut declaravit Clemens VIII. et Clemens X: in Bulla Suprema2, intelligitur de quocumque confessario approbato; et Ioan. XXII. in Extrav. Vas electionis, damnavit Ioan. Poliacum, qui docuerat nullas fuisse confessiones proprio parocho non factas³.

87. Notandum 7. certum etiam et commune esse hodie apud dd., ut docent Castrop. Vasq. Suarez, Conc. Lugo, Bonac.Salm., etc., peregrinos ratione conniventiae Episcoporum, sive melius ex consuetudine universali, posse confiteri cuicumque confessario approbato pro loco ubi illi reperiuntur; et talis consuetudo currit, etiamsi peregrinus proficiscatur e patria fine alibi confitendi, ut dicunt Pontius Fill. Renzi Tambur. Mazz., etc.⁴: vetitum fuit a Clemente X. dumtaxat in alienam dioecesim proficisci in fraudem reservationis; de quo in seq. cap. 7. num. 135. et 136.

88. Notandum 8. Religiosos sine licentia Praelatorum suorum non posse aliis sacerdotibus extra ordinem suum confiteri, ex privilegio quo gaudent ordines dato Innoc. IV, et aliis Pontificibus; et novissime concessum etiam fuit a Bened. XIV. per Brev. Quod communi, 30. mart. 1742. Capuccinis, quibus vi suarum regularum vetitum erat confiteri nisi approbatis ab Ordinariis loci, vel Regularibus approbatis a Superioribus regolaribus. Sed loquendo de Religiosis peregrinantibus, advertendum quod hi, si socium sui ordinis habent, modo ille sit idoneus, huic confiteri debent. Si autem deesset socius, aut alius sacerdos idoneus sui ordinis, confiteri possunt cuilibet idoneo sacerdoti regulari aut seculari. Hoc totum commune est apud dd. Laym. Ronc. Salm. Tamb. Croix etc., et certum est ex verbis Innoc. VIII. mox referendis. Dubium restat an confiteri debeant sacerdoti approbato? ita volunt Wigandt Conc. Antoine, cum aliis paucioribus; sed communissima et verior est sententia opposita, quae id negat cum Suarez Escob. Castrop. Ronc. Bordon. Salm. Mazzot. Rodr.Tamb. etc. (exceptis Cappuccinis qui, ut paulo ante dictum est, ex Bulla Bened. XIV., debent confiteri approbatis). Et id probatur perspicue ex concessionibus Sixti IV. et clarius Innoc. VIII. qui sic dicit: Nos igitur fratribus huiusmodi quos itinerari, et per eorum superiores mitti contigerit, ut si aliquem presbyterum idoneum ex professoribus dicti ordinis habere non possint, quemcumque presbyterum idoneum religiosum vel secularem eligere valeant, qui confessiones eorun audire licite possit. Et recte dicunt Salm. cum s. Antonin. Soto et Silv. quod per to quemcumque alium presbyterum intelligitur quicumque sacerdos simplex idoneus; nam haec praesumitur etiam esse voluntas Praelatorum in danda suis subditis licentia foras proficiscendi, iuxta communem consuetudinem⁵. Advertit tamen Bus. hoc intelligi pro non reservatis⁶.

89. Circa autem confessiones Monialium plura hic notanda sunt: 1. Confessarii Monialium indigent speciali electione, aut saltem approbatione Episcopi loci, licet Moniales

sint exemptae,et subiectae Regularibus, ex Bulla Gregor. XV. Inscrutabilis, et ex Bulla Innoc. XIII. Apostolici, confirmatis a Bened. XIII. in Bulla Pastoralis; et hoc etiam pro confessione venialium, ut declaravit S. C. II Elapso triennio huiusmodi confessarii suspensi remanent, nisi accedat licentia S. C. ut etiam declaravit S. C., et hoc etiam currit pro confessariis conservatoriorum. Si autem confessarius destinatus esset pro supplemento, probabiliter dicit p. de alex. Tianen. cum aliis, quod potest confirmari pro alio triennio: quia ista prohibitio, prout odiosa, stricte sumenda est de electione ordinaria. Notat insuper praefatus auctor, quod alicubi ob confessariorum idoneorum deficientam permittunt Episcopi illos ultra triennium pergere ad earum confessiones audiendas: advertit item Bord. quod licite possint aliquando Moniales respuere confessarium designatum, si iusta accedit causa, v. g. si confessarius nimio rigore vir esset, aut suorum propinquorum inimicus, etc. III. Ob diversa Decreta S. C. apud p. de Alex. nequeunt esse Monialium confessarii I. Vicarii generales, 2. Parochi, cum cura notabiliter pateretur detrimentum. 3. Regulares. 4. Canonici Poenitentiarii. Probabiliter tamen dicit praefatus auctor de alex. permissum esse Episcopo hos eligere, si ita expedire iudicaret. IV. Episcopi et Regularium Praelati tenentur bis aut ter in anno exhibere Monialibus sibi subiectis confessarium extraordinarium, ut praecipue statuit Innoc. XIII. in Bulla Apostolici ministerii, extensa a Benedicto XIII. ad totum christianum orbem, et ut novissime confirmavit Bened. XIV. in Bulla Pastoralis, 5. Augusti 1748. Dicit Bus. cum Quintanad. Moniales, si eis non exhibetur extraordinarius, posse sibi eligere confessarium et citat quamdam declarationem S. C. apud Barbos.; sed haec opinio merito reiicitur a p. de Alex. tanto magis quod hodie praefatus Benedictus declaravit in allata Bulla, quod Moniales, tam claustrales quam conservatoriorum, si extraordinarium non obtinent, possunt ad Poenitentiarium maiorem recurrere, qui eis illum assignare debebit. Insuper praecipitur in dicta Bulla Pastoralis, quod quaelibet Monialis, licet confiteri nolit, teneatur saltem se paesentare ad extraordinarium. Praeterea ibi praecipitur, ut in mortis articulo cuilibet moniali concedatur confessarius particularis, si eum illa expostulat; et si Monasterium est exemptum, et Praelatus regularis illum non concedit, eum assignet Episcopus; et cum Episcopus nec eum designaret, recurratur ad Poenitentiarium maiorem. Insuper ibi disponitur quod si qua Monialis recusabit ordinario confessario confiteri, Episcopus pro certis vicibus ei deputet alium (et in hoc Papa hortatur Episcopos, ne difficiles sint aliquando concedere dictos extraordinarios illis qui efflagitant).Et si monasterium est exemptum, deputetur a Praelato regulari; et cum ille recusaret, concedatur ab Episcopo, et ipso negligente, concedatur a Poenitentiario maiori. Denique praecipitur ut Praelati regulares bis aut ter in anno assignent Monialibus sibi subiectis confessarium extraordinarium ex approbatis ab Episcopo pro Monialibus, qui (nota) saltem semel sit secularis aut alterius ordinis; secus eum eligat Episcopus; et Papa praecipit ut eo tempore omnino sit prohibitum ordinario confessiones alicuius audire, ne Abbatissae quidem, aut novitiarum¹.

90. Restant nun discutienda multa dubia. Quaeritur 1. an in errore communi suppleat ecclesia iurisdictionem quae deest confessario? Si error communis est adiunctus cum titulo colorato, sive putativo, certum est apud omnes Ecclesiam supplere; ita Sot. Navar. Caiet. Sanch. Cardenas Concin. Antoine, etc., et probatur ex

lege Barbarius, ff. de Offic. Praetor. et ex cap. Infamis 3. q. 7. Ratio est, quia alias multae animae perirent, ideoque rationabiliter praesumitur Ecclesia supplere: advertit tamen Sanch. hoc non currere cum titulus est fictus, sed cum vere est collatus a Superiore, licet sit tantum putativus, quia forte Superiori prohibitum est illum conferre, sicut dicitur in Novella 44. cap.1. Auth. de Tabell. Sed magis dubium est, an Ecclesia suppleat iurisdictionem, cum solus intervenit error communis, sine titulo colorato? Negant Busemb. Concina Ronc. Sporer Holzm., etc., dum dicunt quod secus sacerdotes impii hinc occasionem sumerent se simulandi confessarios esse, et errores disseminandi. Sed haec ratio non convincit, quia quamvis Ecclesia his negaret iurisdictionem, nec damnum impediret; quare probabiliter affirmant Lugo Less. Ronc. Castrop. Sanch. etc.,et dicunt probabile esse iidem Ronc. Spor. et Holzm. cum Carden. Viva Hen. Elbel, dum eadem ratio boni communis, quae pro titulo colorato affertur, currit etiam pro errore communi¹.

91. Quaeritur 2. an liceat confessario absolvere cum iurisdictione probabili? Hic tres adsunt sententiae. Prima est pauciorum, nempe Eliz. Conc. et antoine, qui absolute negant: dicunt hi quod ex propositione I. proscripta ab Innoc. XI. non licet uti opinione probabili in Sacramentis conferendis. Secunda est communis et communiter afirmant cum Less. Filliuc. Cardena Lugo Sanch. Bonac. Castr. Salm. Viva Croix, etc.; et moraliter certam appellant Sanch. Cardenas Dicast. Tamb. Gormaz, etc. Alii assignant rationem erroris communis, sed haec non convincit; ratio vera est consuetudo universalis, quae est in Ecclesia in absolvenso cum iurisdictione probabili, ut testantur aa. citati, et consuetudo utique dat iurisdictionem, sicut docent etiam communiter Suar. Barbos. Carden. Quaranta et Pelliz. Et probatur aperte ex cap.Contingat, de foro compet., ubi sic habetur: Nisi forte hi, quibus delinquentes ipsi deserviunt, ex indulgentia, vel consuetudine (nota) speciali iurisdictionem huiusmodi valeant sibi vindicare. Neque hic obstat dicta prop. damnata quam opponunt, nam (ut bene respondet Viva et Wig. cum Gonet.) propositio loquitur de opinionibus circa ea, in quibus nil potest Ecclesia, ut circa materiam et formam Sacramentorum; sed circa iurisdictionem supplere ob bonum animarum: quare confessarius in tali eventu non absolvit cum sententia probabili, sed cum certa. Tertia denique sententia, quam nos sequimur cum Suar. Marchan. Gobat. Wigandt Holzm. Barb. Sporer Elbel, et aliis, dicit tunc tantum licere aliquem absolvere cum opinione probabili, cum concurrit aliqua causa graviter rationabilis; aliter non praesumi debet Ecclesiam favere velle nimiae confessariorum libertati. Causa autem rationabilis esset 1. Si poenitens praecipue istius confessarii auxilio indigeret. 2. Si complex peccati sit cognitus confessrio qui habet iurisdictionem certam. 3. Si alia adesset periculum faciendi confessionem sacrilegam. 4. Si poenitens timeret incurrere aversionem aut suspicionem nocivam, si confiteretur confessario certam habenti iurisdictionem; aut si alias diutius a confessione abstinere deberet. 5. Si urgeret praeceptum annuae confessionis, aut lucrandi indulgentias peculiares². Addo, si iam poenitens aperuisset confessario aliquod suum grave peccatum, et dubitaretur an illud sit nec ne reservatum, ut dicetur n. 142.

92. Quaeritur 3. an in articulo mortis possint omnes simplices sacerdotes absolvere, etiam haeretici, schismatici, aut excommunicati vitandi? Iam compertum est in morte omnes

sacerdotes etiam degradatos posse absolvere a quocumque peccato, et censura reservata. Et hoc non solum in articulo, sed etiam in periculo mortis, ut sententia comminissima et verior asserit: ita Navar. Silv. Suar. Sanch. Lugo Castr. Salm., etc. contra Sotum et Canum; nam in hac materia idem est de articulo ac de periculo, ut patet ex cap. Si quis suadente, 29. caus. 17. q. 4. ubi dicitur: Nullus Episcoporum illum praesumat absovere, nisi mortis urgente periculo. Et ratio est, quia quilibet fidelis tam tenetur ad confitendum in articulo, quam in periculo mortis. Tale periculum autem indicatur esse in praelio, in longa navigatione, in partu difficili, et in omni periculoso morbo; ita Sanch. et Salm. qui dicunt idem de quocumque qui esset in periciulo probabili incidenti in amentiam, aut esset captivus apud Turcas, et timeret futurum esse, ut eo nullus adventaret sacerdos, ut confiteri posset¹. Sed veniamus ad quaesitum, an sacerdotes ab Ecclesia abscissi, ut sunt haeretici, schismatici et excommunicati vitandi, possint moribundos absolvere? Affirmant Sanch. Suar. Navar. Lugo Salm. et alii et probant ex Trid. sess.14. cap. 7. ubi dicitur: In eadem Ecclesia Dei custoditum semper fuit, ut nulla sit reservatio in articulo mortis; atque ideo omnes sacerdotes quoslibet poenitentes a quibusvis peccatis, et censuris absolvere possunt. Sed negant Fagnan. Petrocor. Concina, etc. cum declaratione S. C. Et pro hac sententia est s. Thomas² qui, loquendo de abscissis ab Ecclesiae communione, dicit, hos tantum posse baptizare in mortis articulo, sed in nullo casu posse aliud ministrare Sacramentum. Nec obstat Concil. quia, ut aiunt, ibi nova lex non conditur, sed tantum declaratur ius antiquum, cum dicatur: In eadem Ecclesia Dei custoditum semper fuit, etc. Atque probat Fagnan. sicut etiam declaravit S. C. et idem Nav. fatetur, olim communem fuisse sententiam cum Magistro sententiarum s. Thoma Scoto s. Antonin. Ricar. Turrecr. excommunicatos in nullo casu posse absolvere³. Attamen p. Lucius Ferraris in sua Biblioth. verb. Moribundus n. 32. advertit, quod p. Franciscus Campioni in Instruct. ad Confess. c. 41. n. 12refert ex Card. Albitio part. I. de Incost. in Fide c. 13. et 19. quod praedicta declaratio sacrae Congregationis Conc. adducta a Fagnano non reperitur in Concilii regestis; signum quod vel non emanarit, vel expuncta fuerit, uti contraria communi sententiae, occasione cuiusdam Episcopi, cui respondenti affirmative obiecta fuit doctrina Fagnani; at dubio delato ad Innocentium XI., hic iussit supprimi quaestionem, nec amplius dubitari moribundum in defectu alterius sacerdotis valide et licite absolvi ab excommunicato vitando, degradato, aut haeretico.

93. Quaeritur 4. an sacerdos simplex possit absolvere moribundum coram approbato? Prima sententia communissima negat cum Mol. Sanch. Azor. Bonac. Cardena Lugo Laym.Salmant., etc., et probatur ex Trident. loco cit ubi dicitur: Verumtamen pie admodum, ne hac occasione aliquis pereat, in eadem Ecclesia Dei custoditum, et sequuntur alia verba superius relata. Ex praefato textu infertur I. Concil. novam non condidisse legem, sed declarasse antiquam, et antiqua lex erat quod sacerdotes simplices tunc tantum absolvere possent moribundos, cum deerant approbati, iuxta textus ab aa. cit allatos. 2. Quod in tantum Ecclesia dat facultatem sacerdotibus simplicibus, in quantum adest necessitas extrema, ne aliquis pereat; sed cessat haec ratio, cum adest approbatus. Contra secunda sententia affirmat cum Nav. Barb. Sayr. Sa etc., et probabilem appellant Lugo Viv. Sporer, etc.,

dicendo verba Concilii generalia; Atque ideo omnes sacerdotes quoslibet poenitentes a quibusvis peccatis et censuris absolvere possunt. Ad Canones antiquos respondent, eos non loqui de absolutione sacramentali, sed de sola reconciliatione peccatorum publicorum. Hoc non obstante, iudico non esse recedendum a sententia opposita; 1. quia in Rit. rom. (de Poenit. sub. init.) hoc declaratue expresse, dum dicitur: Sed si periculum mortis immineat, approbatusque desit confessarius, quilibet sacerdos potest absolvere. Et quod Rituale declaret antiquum Ecclesiae usum, constat ex eo quod Paulus V. in sua Bulla dicit, ubi praecipit inviolabiliter observari Rituale, cum in eo contineantur ea quae catholica Ecclesia et ab ea probatus usus antiquitatis statuit. 2. Quia praefata verba Concil. atque ideo, etc ut dicunt Fagnan. Petrocor. et Auctor. de Offic. confess. apud Croix, non iam ad quoslibet referuntur sacerdotes, se ad eos dumtaxat de quibus loquitur Concilium in praefato cap. 7., nempe deiis qui ordinariam, aut subdelegatam habent iurisdictionem; tanto magis quod in fine dicti capitis addit: Extra quem articulum sacerdotes, cum nihil possint in casibus reservatis, id unum poenitentibus persuadere nitantur, ut ad Superiores pro beneficio absolutionis accedant. En sermo est de simplicibus confessariis (de quibus tantum dici potest quod nihil possunt in reservatis), non iam de simplici sacerdote; et ita declaravit S. C. Conc. ut refert Fagnan. Quod autem sacerdotes etiam simplices possint absolvere in morte, deficientibus approbatis, dicimus hoc non haberi a Trident., sed ab aliis Canonibus, et communi Ecclesiae Consuetudine¹.

94. Probabiliter tamen conveniunt dd. primae sententiae in dicendo, quod sacerdos simplex potest absolvere etiam praesente approbato in sequentibus casibus: 1. Si approbatus non potest, nec vult absolvere. 2. Si is sit nominatim excommunicatus, aut suspensus. 3. Si sit approbatus tantum in aliena dioecesi. 4. Si moribundus ita horreret confiteri approbato, ut esset in periculo sacrilege confitendi, ut dicunt Croix, et Mazzot. ex S. Thoma. Et putat Sporer, idem esse, si infirmus confiteri non posset approbato sine magna difficultate vel incommodo, aut si ipse putaret simplicem confesarium fore sibi utiliorem. 5. Si confessio iam inchoata esset apud simplicem, quia tunc ille iam acquisivit iurisdictionem; secus autem, si infirmus iam absolutus fuisset (modo non esset circumstantia peccati iam confessi); et secus etiam, si infirmus aliqua excommunicatione reservata esset ligatus, quia tunc, licet confessionem, praesente Superiore, debet a Superiore prius ab excommunicatione absolvi, et postea confessionem apud simplicem persolvere. 6. Si approbatus fuisset complex in peccato turpi poenitentis, sicut declaravit Benedictus XIV². Sed super hoc puncto complicis opus est maiore distinctione.

95. Praefatus Pontifex in duabus Bullis (quarum altera incipit Sacramentum, et altera Apostolici) dixit confessarium erga complicem in peccato turpi contra sextum praeceptum privari omni iurisdictione, et excommunicationem papalem incurrere, si excipere audeat illius confessionem. Excipit solam extremam necessitatem mortis, in qua permittit absolvere complicem; modo alius desit sacerdos, etiam simplex, qui infirmum absolvere valeat; aut modo ille sacerdos non possit infirmi confessionem excipere sine gravi scandalo, et infamia approbati. Addit tamen Pontifex quod ille (si potest) tenetur removere tale periculum scandali aut infamiae, sub poena eiusdem excommunicationis, licet si illud non removeret, valida esset absolutio³. Circa huiusmodi

Bullas advertendum 1. quod nomine peccati turpis contra sextum praeceptum, non solum intelligendum est peccatum fornicationis, etc. consummatum, sed etiam tactus, et colloquium obscoenum, quoties mortale attingit. Ita dicunt Salmant.¹. Contra vero non comprehenduntur culpae veniales, sive tales sint ob parvitatem materiae, sive ob defectum deliberationis; ita Salmant. ibid. n. 277. Idemque recte dicunt n. 278. de mortalibus internis, vel non plene externe significatis, quoniam etiam actio debet esse externe gravis. Nec comprehenduntur mortalia dubia facti vel iuris; Salmant ibid. n. 280. (vide id quod dicetur hic infra n. 142). Nec cum dubium vertitur, an poenitens ipse quoque graviter peccaverit, quia Bulla intelligitur de complici formali in peccato mortali turpi; Salmant. cit. num. 280. et num. 241. Advertendum 2. absolutionem impertitam a confessario complici, si poenitens non adhunc ab alio de peccato turpi absolutus est, esse invalidam etiam quoad alia peccata; secus autem si ab alio iam absolutus fuisset. Haec duo videntur certa: Sed concurrunt duo dubia, an incurrat excommunicationem confessarius qui iam non absolvit, sed tantum audit complicem suum in confessione, et fingit eum absolvere? Ego dudum fui pro affirmativa sententia, ex quodam sacrae Poenitentiariae responso; sed postea lecta Bulla, Inter praeteritos, eiusdem Pontificis, inveni declaratum oppositum, cum dicatur ibi: Non minus sacerdoti complici, qui vel extra mortis articulum confessionem excipit poenitentis, eumque (nota) absolvit; vel in articulo mortis absolvit, cum alius sacerdos non desit, excommunicationis maioris poena a nobis imposita fuit. Alterum dubium est, an Episcopus virtute cap. 6. Liceat, Sess. 24. Trident. possit absolvere confessarium qui absolvit complicem suum in peccato turpi. Vide dicenda Tr. 20 de Privil. n. 37.2.

96. Quaeritur 5. an praesente Superiore, possit in articulo mortis quilibet confessarius approbatus absolvere infirmum a peccatis, et censuris reservatis? Respondetur distinguendo; Quoad peccata utique potest, quia in morte cessat omnis reservatio, ut declaravit Concilium, adeo ut recte dicunt Suar. Salmant. Palud. Navar. Granad. Praepos., etc., moribundo a reservatis absoluto, nullam restare obligationem, si convaluerit, se praesentandi superiori (sed hoc non currit si poenitens est absolutus in aliqua necessitate, non quidem mortis)³. Praeterea dicunt Suarez, Lugo, Sanchez, Salmant., etc., quod si moribundus habet reservata, et adest confessarius approbatus, non potest sacerdos simplex absolvere, licet confessarius ille careat facultate super reservatis; dum in mortis articulo (ut supra dictum est) cessat omnis reservatio. Quoad autem censuras reservatas, confessarius simplex non potest coram superiore absolvere, quia, cum certum sit moribundum, si convaluerit, teneri Superiorem adire, non iam ut denuo absolvatur, sed ut suam abedientiam ostendat, et ut poenitentiam maiorem recipiat, si Superior ei illam imponit, secus si non se praesentet, in eamdem incidit censuram, ut docent communiter Suar. Sanch. Salm., etc. ex cap. Eos qui de Sent. Excom. in 6. Hinc fit quod si Superior adest, ab eo a censuris infirmus absolvendus est⁴.

97. Quaeritur 6. an praesente Episcopo possit quilibet confessarius absolvere moribundum a papalibus? Alii dd. distinguunt, ut Mol. Suar. Sanch., et dicunt non posse, si casus est occultus; quia tunc Episcopus super illo ordinaria procedit iurisdictione ex cap. 6. Liceat; et idem dicunt de percussione publica clerici iuxta caput Ea noscitur de sent. excom.,

ubi dicitur ob talem excommunicationem, si nequat adiri Pontifex, adeundum esse Episcopum. Contra affirmant posse simplicem confessarium absolvere etiam praesente Episcopo, si casus est publicus (intellige praeter clerici percussionem), quia tunc eadem ac Episcopus est praeditus facultate confessarius simplex. Sed hanc secundam partem communissime negant Navar. Castrop. Coninch. Avil. Sayr. Corn. Hurtad. Salmant., etc. dicentes praefatum textum in cap. Ea noscitur, non solum valere pro publica clerici percussione, sed etiam pro qualibet censura papali, dum pro istis eadem currit ratio; et sicut in quaesito antecedenti probavimus, non possunt censurae absolvi, praesente Superiore. Sed hoc non obstante, non puto improbabilem primam sententiam, cum certum non sit textum praefatum ad omnes extendi censuras¹.

98. Quaeritur 7. an confessarius possit absolvere moribundum a censuris papalibus, cum ille posset facultatem ab Episcopo per litteras impetrare? Negant Lugo Bonac. Suar. Croix, etc.; sed communius et probabilius affirmant Azor. Castrop. Sanch.Valenza, Conc. Carden. Spor. Salm. Viva, etc., tum quia in petenda facultate per litteras potest subesse periculum manifestationis; tum quia in cap. Quamvis, de sent. Excom. impeditus dicitur quicumque aliquo est praepeditus impedimento, quominus Pontificem adire possit².