PUNCTUM IV. Quomodo cum pueris, adolescentibus et puellis.

37. Cum pueris adhibere debet omnem charitatem, et modos suaviores quantum fieri potest. Primo eos interrogare debet, an sciant res Fidei? et si nesciant, oportet eos patienter instruere pro tunc, si tempus adest, vel eos mittere ad alium, t instruantur saltem circa necessaria ad salutem. Cm autem agat de confessione, in principio curare debet, ut pueri ex seipsis confiteantur peccata quorum memores sunt; et postea fieri illis poterunt sequentes interrogationes: 1. An tacuerint aliquod peccatum ob verecundiam? 2. An blasphemaverint in Sanctos, aut dies sanctos? vel an iuraverint cum mendacio? 3. An omiserint in festis audire Missam, aut in audienda illa, sermones habuerint? Et an in festis laboraverint? 4. An parentibus fuerint inobendientes, aut irreverentiam irrogaverint eos subsannando, manus in eos extollendo, vel convicia, aut imprecationes coram ipsis proferendo. Et hic advertendum quod dictum est n. 21. de modo imponendi pueris petitionem veniae a parentibus. 5. An aliquod turpe peccatum patraverint? Sed in hac materia confessarius sit valde cautus in interrogando: incipiat interrogare de longe, et verbis generalibus: et prius, an dixerint mala verba? an iocati fuerint cum aliis pueris, aut puellis? Et si iocos illos clam exercuerint? Deinde interroget, an commiserint res turpes? Multoties, etiamsi pueri negent, prodest uti cum eis interrogationibus suggestivis, v. g.: Et nunc dic mihi, quoties haec fecisti? Quinquies, decies? Interroget, cum quo dormiant, et si in lecto manibus iocati fuerint? Puellas interroget, si aliquem iuvenem amore fuerint prosecutae, et an adfuerint pravae cogitationes, verba, aut tactus? Et a responsis procedat ad ulteriores interrogationes, sed caveat abexquirendo a puellis, vel a pueris, an adfuerit seminis effusio: cum his enim melius est deesse in integritate materiali confessionis, quam esse causam, ut apprehendant quae nondum noverint, vel ponantur in curiositate addiscendi. Interroget eitam a pueris, an attulerint nuntia vel dona virorum mulieribus? Et puellis, an acceperint dona a personis suspectis, nempe coniugatis, Ecclesiasticis, aut Religiosis? 6. Interroget, an commiserint furtum, vel an damnum attulerint praediis alienis, bestiis, aut alio modo? 7. An alicui detraxerint? 8. Circa praecepta Ecclesiae interroget, an impleverint confessinoem et Communionem paschalem? Et an carnes aut lacticinia comederint diebus vetitis?

38. Quod autem pertinet ab absolutionem his pueris impertiendam, magna requiritur attentio. Si constet quod ipsi sufficientem usum rationis

iam habeant, prout si distincte confitentur, vel adaequate interrogationibus respondent, et appareat quod ipsi iam comprehendant cum peccato offendisse Deum, et meruisse infernum; tunc si satis videantur dispositi, absolvantur. At si in peccatis lethalibus sunt recidivi; ipsi tractandi sunt sicut adulti; unde si non praebeant extraordinaria signa doloris, absolutio eis differri debet. Si autem dubium sit, an puer perfectum usum rationis habeat, prout si ille in actu confessionis non maneret compositus, sed oculos in girum ageret, manibus iocaretur, impertinentia interponeret: tunc si est in periculo mortis, aut in obligatione implendi praeceptum paschale, absolvendus est sub conditione; et tanto magis si confessus fuerit aliquod dubium mortale; bene enim potest administrari Sacramentum sub conditione, quando iusta adest causa, ut esset haec liberandi hunc puerum a statu damnationis, si unquam in illum est lapsus. Idque agendum, etiamsi puer sit recidivus; dum ideo differri debet absolutio iis qui perfectam discretionem habent, quia spes est quod ex tali dilatione ipsi redeant dispositi; sed spes haec difficulter haberi potest a pueris qui perfecto usu rationis carent. Et probabiliter plures dd. dicunt quod pueri isti dubie dispositi absolvi possunt (saltem post duos vel tres menses) sub conditione, licet sola venialia afferrent, ne careant diu gratia sacramentali, et forte etiam sanctificante, si forte aliquam gravem culpam haberent ipsi occultam. Oportet autem curare, ut hi pueri eliciant actum doloris necessarium ad suscipiendam absolutionem, modo respectu ipsorum magis proprio, exempli gratia: Amasne Deum qui est Dominus tuus tam magnus, et tam bonus, qui te creavit, pro te est mortuus, etc.? Hunc Deum tu offendisti. Ipse tibi veniam dare vult, et tu spera quod propter Sanguinem Iesu Christi Filii sui tibi ignoscat. Sed oportet te poenitere. Quid dicis? poenitet te nunc eum offendisse, etc. Istis iniuriis quas Deo irrogasti, scis quod infernum meruisti? displicet tibi quod ipsas commisisti? Deus meus, nunquam amplius volo te offendere, etc. Poenitentia autem his pueris iniungenda levis sit quantum fieri potest, et curandum quod illa ab psis quantocius impleatur, alioquin aut eam obliviscentur, aut omittent. Curet etiam confessarius magnopere pueris insinuare devotionem erga Deiparam, utque recitent quotidie Rosarium, et ter Ave mane et sero, semper hanc precem adiungendo: Mater mea, libera me a peccato mortali.

39. Circa vero statum ab aliquo adolescente eligendum, non audeat confessarius illum ei determinare, sed tantum ex indiciis curet suadere statum illum ad quem prudenter iudicare potest ipsum a Deo vocari. Praesertim, loquendo de iis qui religionem ingredi volunt, ante omnia curet confessarius bene ponderare, in qualem religionem ingredi cupiant; nam si unquam Institutum illud relaxatum est, melius erit alicui (ordinarie loquendo) quod in saeculo remaneat; nam illi se aggregando ipse se geret sicut se gerunt alii, et parum illud boni quod prius exequebatur de facili in tali religione negliget, ut misere pluribus accidit. Et praecipue magnum scrupulum sibi faciat propinquorum suadeat iuveni illi, ut intret in aliquam huiusmodi inobservantium communitatum. Si tamen religio observantia floret, confessarius vocationem sui poenitentis bene probet, inquirendo ad illam habeatne poenitens impedimentum aliquod inhabilitatis, infirmae valetudinis, inopiae parentum? et maxime expendat finem, an sit rectus, nempe magis se coniungendi Deo, aut lapsus emendandi anteactae vitae, aut saeculi pericula vitandi? Quod si principalis finis esset mundanus, vitam agendi commodiorem, aut se liberandi a propinquis

durae conditionis, aut complacendi parentibus, quiad hoc eum impellunt, caveat ne permittat religionem ingredi; nam eo casu illa non est vera vocatio, sine qua huiusmodi ingressus malum habebit eventum. Si autem finis est bonus, et abest impedimentum, nec debet, nec potest confessarius, neque alius, ut docet d. Thomas, sine culpa gravi illi impedire, aut dissuadere vocationem; quamvis prudenter aget aliquando, si executionem illi differat ad melius experiendum, an resolutio sit firma et perseverans; praesertim si noverit adolescentem esse volubilem, aut si deliberatio illa facta fuerit tempore Missionis, vel exercitiorum spiritualium: dum in huiusmodi occasionibus quaedam concipiuntur proposita quae postmodum, primo fervore transacto, deficiunt.

40. Si aliquis adolescens vellet suscipere statum praesbyteri saecularis, non sit facilis confessarius ad annuendum, sine longa et probata experientia recti finis, et scientiae, vel sufficientis capacitatis. Sacerdotes quidem saeculares habent eamdem, imo maiorem obligaitonem, quam Religiosi; et contra remanent in iisdem saeculi periculis; unde ut quis bonus evadat sacerdos in seculo (in quo raro, ne dicam rarissime, boni inveniuntur) oportet quod prius egerit vitam valde exemplarem, remotam a ludis, ab otio, a pravis sociis, et deditam orationi et Sacrmentorum frequentiae (sed quis est hic, et laudabimus eum?); alioquin se ponet in statum quasi certae damnationis; praesertim si hoc faciat, ut obtemperet parentum fini, qui est res domesticas augere. Iam autem dictum est supra n. 21. et 22. quam gravissimum sit peccatum, quod patrant parentes illi qui filios cogunt, ut statum ecclesiasticum aut religiosum inviti suscipiant. Quoad puellas vero quae virginitatem suam Iesu Christo consecrare cupiunt, non permittat eis castitatem perpetuo vovere, nisi cognoscat eas bene fundatas in virtutibus, et edoctas in vitae spiritualis regulis,et praecipue in oratione exercitatas. Sub initio eis tantum permittere potest, ut castitatem voveant per alquod definitum tempus, nimirum a solemnitate alicuius festi ad aliam alterius.

41. Demum quoad adolescentes illos qui volunt aut debent ducere uxorem (dico debent prout probatum est in libro, loquendo de iis qui essent incontinentes et nollent adhibere alia media opportuna ad se continendos) advertendum, quod sicut peccarent parentes, qui sine iusta causa eis honestum matrimonium impedirent, ita contra peccarent filii (et ideo confessarius tenetur illis hoc prohibere), qui vellent cum dedecore familia matrimonium inire: aut quamvis coniugium non esset indecorum, vellent tamen illud contrahere, invitis parentibus, et cum eorum scandalo, quin ipsi filii iustam causam habeant ob quam excusentur; observa quomodo in libro id elucidatum est. Vide dicta Tr. 18. n. 16.