PUNCTUM VI. De negotiatione.

192. Cui prohibita sit negotiatio; et quando est culpa lethalis; et si clericus negotiatur per alios, aut aliis.

193. Emere pecora pro suis pascuis, etc.

194. Vendere pluris, ut emat minoris. Emere lanam, etc. si fit per necessitatem.

195. An clerico liceat esse tutor, factor, etc.

192. Negotiatio proprie dicitur,

cum aliquid emitur animo illud idem non mutatum carius vendendi. Haec sub gravi vetatur Religiosis, et clericis in Sacris constitutis: secus vero minoristis, nisi essent beneficiati, ut dicunt communiter dd. ex can. Placuit 3. q. 26.¹. Peccat ideoque graviter clericus, vel monachus qui frequenter negotiatur, licet praeciso scandalo, et quamvis in materia non turpi, nec gravi, ut dicunt Lessius Lugo et Salm. cum aliis (contra paucos). Quamquam excusant a mortali, si hoc fieret bis aut ter in materia non gravi, aut semel in gravi². Et ita etiam eum excusant Laym. Cast. Salm., etc. si per alium negotiaretur, modo (ut dicunt Lugo, et Salmant.) eius superintendentia non esset nimia³. Contra declaravit Bened. XIV. in Bulla Apostolicae, quod ille clericus qui aliis negotiatur, incurrit easdem poenas, ac si sibi negotiaretur nisi esset quia negotium, iam a laicis incoeptum, non posset sine detrimento dimitti; nam tunc potest clericus illud prosequi, sed solum ad tempus, et per interpositam laici personam, et de licentia S. C.⁴.

193. Non est veittum clerico emere pecora, ut in propriis pascuis saginata vendat, aut ut vendat partus eorum, lanam, etc.; hoc est commune cum Less. Lugo, Layman. Ronc. Castrop. et Salm. Sed dicimus non esse licitum pascua aliena conducendo hoc facere, cum vetitum sit a Concilio chalcedon. (in cap. Pervenit 21. q. 3.) pascua aliena conducere, ut vendat fructus. An autem liceat pascua aliena conducere ad saginanda propria pecora, et haec vendere; negant Laym. et Sporer; sed affirmant Salm. et Viva, modo absit scandalum; et haec opinio mihi videtur valde probabilis, dum hoc non reperitur ulla lege vetitum⁵.

194. Licitum est vero clericis carius vendere, ut emant minoris. Et ita eitam licitum est vendere aliquid carius, cum emptum sit non animo vendendi, sed conservandi illud. Item etiam licet emere plura pro securitate suae provisionis, et postea superfluum vendere. Insuper emere colores ut vendant picturas, et lanas ut vendant pannum, modo non conducantur alii operarii ad hoc efficiendum, ut dicunt Lugo Salmant. Mol., etc.⁶. Praeterea licitum est clerico etiam negotiationem proprie dictam exercere, quando hoc expediret pro sua, et suorum sustentatione, ut habetur ex c. Multa ne cler. vel mon. Et pro hoc satis est gravis necessitas conservandi statum decentem, prout probabilius, et communius dicunt Castrop. Spor. Croix et Mazzotta contra Laym. qui admittit solam vitae sustentationem⁷.

195. Vetitum est clerico agere tutorem, tabellionem, aut exercere qualecumque officium publici ministerii, propter quod teneatur reddere rationes administrationis. Et si quis clericorum aliquod pra dictorum officiorum exercuerit; in se non poterit ordinari, donec rationesn on reddat, aut saltem praestiterit fideiussionem. Sed hoc non intelligitur de administratione locorum piorum, pupillorum, et viduarum. Item vetitum est clericis personae saecularis procurationem gerere; hoc tamen procedit in casu. (ut dicitur in c. Sed nec 4. ne cler. vel monac.) quo ut clericus eo fungatur officio, negligere deberet proprium ministerium ecclesiasticum: Si quis ab ecclesiastico (sunt verba textus) fiat ministerio alienus, pro eo quod, officio clericali neglecto, fluctibus saeculi se immergit: et eo casu clericus incurreret eitam suspensionem a suo officio, sed ferendae sententiae.