PUNCTUM III. Cuinam ingredi religionem vetitum est.

23. An ingredi possint filii, relinquendo parentes in necessitate. Et an professi teneantur egredi ut succurrant parentibus.

24. An possint ingredi invitis parentibus. An si relinquantur filii in necessitate; quid si fratres aut sorores.

25. Qui avertit aliquem a statu religioso.

26. Qui vocationem negligit.

27. An ingredi possint debitores.

28. An Episcopi.

29. An parochi.

23. 1. Nequeunt religionem ingredi qui relicturi essent parentes in necessitate,

semper ac possent illis succurrere, in saeculo manendo; praeterquam si in saeculo, ut ait s. Thomas¹, vident non posse vivere sine peccato mortali, vel non de facili; et idem dicunt Sanch. Castr. Lez. Peyr. Salm., etc.². Pro periculo autem intelligitur, ut dicunt Salm., proximum. Et pro necessitate non intelligitur solum extrema, sed etiam gravis, ut dicunt communiter dd. cum s. Thoma, qui dicit contra, loco citato, quod non sit obligatus filius in saeculo remanere, si (parentes) sine eius obsequio possunt aliqualiter sustentari, non honorifice3. Notandum tamen quod si filius culpabiliter relinqueret parentes in gravi necessitate, eius professio non esset invalida. Ideoque ex sententia probabiliori s. Antonin. Caiet. Sanch. Bon. Salm. Bord. Busemb., etc. si filius iam professus sit, non tenetur egredi e religione, ut succurrat parentibus in gravi necessitate constitutis. Ratio est, quia professus iam elegit statum, sicut filius qui uxorem duxit. Et hoc docet idem Doctor angelicus⁴ dicens; Ille vero, qui iam est in religione Professus, reputatur mortuus mundo, unde non debet occasione sustentationis parentum exire claustra. Dictum est in necessitate gravi, quia in extrema utique teneretur filius egredi⁵.

24. Extra casum necessitatis, dicebat Lutherus peccare filios ingrediendo religionem sine parentum consensu. Sed oppositum docuerunt omnes ss. Patres: s. Hieronumus, s. Ambrosius, s. Augustinus, s. Ioannes Chrysostomus, Concilium toletanum X. c. ult. s. Thomas, et omnes catholici; dum certume st, ut aut Angelicus⁶, filios circa status electionem liberos esse. Et licet deceat (ut dicunt dd.) ut filii, nisi prius patris benedictionem susceperint, non discedant, hoc tamen intelligitur, cum nullum subest periculum, quod pater eos a sancto proposito avertat, sed quia hoc periculum plerumque semper adest, ideoque s. Thomas⁷ absolute hortatur filios ne consanguineorum consilio utantur, cum res agitur de vocatione religiosa: Sed ab hoc consilio (ait Sanctus) primo quidem omovendi sunt carnis propinqui. Propinqui autem carnis in hoc proposito amici non sunt, sed potius inimici. Et s. Cyrillus relatus ab ipso s. Thoma⁸, explicando effatum Evangelii: Nemo mittens manum suam ad aratrum, et respiciens retro, aptus est regno Dei (Lucae 9. 62.), ait: Aspicit retro, qui dilationem quaerit cum propinquis conferendi9. Parentes pariter non possunt ingredi religionem, et relinquere filios in gravi necessitate, aut sufficienti educatione destitutos, non praeviso qualiter educari possint ait s. Thomas 2. 2. q. 189. a. 6. Sed hoc non intelligitur ut dicunt Suar. Castrop. pelliz., etc. (regulariter loquendo), de filliis emancipatis¹⁰. Quoad fratres et sorores, tunc tantum non possunt religionem ingredi, cum illi in necessitate extrema relinquerentur; si autem essent in sola gravi, qui votum emisit religionis, non potest propter hoc illud differre, saltem diutius, sine dispensatione¹¹.

25. Sed antequam ulterius procedamus, iuvat hic animadvertere quod parentes, qui sine iusta et certa causa avertunt filios a statu religioso quocumque modo, sive malis artibus, aut precibus simplicibus, aut promissionibus, nequeunt excusari a peccato mortali: ita communiter s. Antonin. Navar. Tournely Abelly Salm. Conc. Spor. Mazzot., etc. Et (ut dicunt) non solum parentes, sed quicumque alius qui abducit proximum a vocatione religioso, peccat graviter, ob grave damnum quod illi affert. Parentes autem dupliciter peccant, contra charitatem, et contra pietatem; dum ipsi tenentur pietatis officio ad procurandum filiorum spiritualem profectum

quam maxime possunt, ut recte advertit Bonac.¹.

26. Sed praeterea hic quaeritur, an peccet graviter qui vocatus ad religionem, vocationem negligit? Respondit Less.², quod ex se loquendo, non peccaret; consilia enim divina ad culpam non ligant; tamen subiungit, quod non posset excusari a peccato qui existimaret se damnatum iri, si in saeculo remaneret, en verba Lessii: Si conscientia dictet tibi (quod saepe accidit) te desertum iri a Deo, nisi divinae vocationi obtemperes, et te periturum, si manseris in saeculo, etc., tunc peccatum est non sequi divinam vocationem. Caeterum ego sic ratiocinor: Si peccat graviter (ut superius dictum est) quicumque alium a vocatione abducit propter damnum quod illi infert, quomodo a culpa erit immunis, qui novit se certe vocari a Deo ad religionem, et in mundo vult remanere cum suae salutis aeternae periculo? Ait doctus Habert quod qui statum vitae, ad quem non est vocatus a Deo, eligit, licet (absolute loquendo) possit in eo salvari, attamen cum difficultate salvabitur; nam (ut loquitur) erit ut membrum a suo loco motum, quod cum difficultate suo muneri deservire potest. Non secus qui in saeculo manere vult, neglecta divina vocatione, difficulter salvabitur, cum Deus in saeculo negabit ei ea aberiora auxilia, quae praeparaverat exhibere in religione, et sine his auxiliis posset salvari (absolute loquendo) sed nunquam salvabitur. S. Greg. scribens ad Mauritium imperatorem qui interdixerat militibus ingressum in religionem, dixit hanc legem esse iniustam, quia multis paradisum claudebat; Nam plerique sunt (sunt verba sancti) qui nisi omnia reliquerint, salvari nullatenus possunt. Itaque huic periculo salutis aeternae se exponere, numquam mihi suadere potero vacare culpa. Utrum vero haec culpa sit gravis aut levis, sapientum iudicio relinquo³. Sed redeamus unde progressi sumus.

27. II. Nequeunt religionem ingredi debitores, qui ingrediendo non sunt amplius, solvendo, sed si in saeculo manerent, sine gravi difficultate, et brevi solvendo fuissent; ita Azor. Navarr. Sanch. Salm., etc. Et licet sit satis probabile quod docet s. Thomas⁴ (quem sequuntur s. Anton. Caiet. Silvest. Palud. Arm., etc.) qui dicit quod debitur non tenetur in saeculo manere, ut procuret unde debitum solvat, dicendo sufficere si cedat eis bona quae possidet; quia (rationem afferens) persona liberi hominis superat omnem aestimatinoem pecuniae. Nihilominus ego puto probabiliorem primam sententiam, quoties tamen (ut dictum est) brevi soluturus erit, nempe intra biennium, iuxta Sanch. et Nav.; et sine notabili difficultate solvere poterit, quia (sicut conveniunt dd. primae sententiae); si debitori manendo in saeculo brevi tempore immineret probabile periculum labendi in mortale, et vocationem amittendi, tunc potest statim ingredi. Intelligitur etiam modo debita sint certa, dum pro satisfaciendo debitis incertis non adest haec obligatio, ut communiter docent Castrop. Suar. Lugo Sanch. Salm., etc.⁵. Advertendum tamen quod Sixtus V. in Bulla an. 1587. et Clemens VIII. vetarunt ingredi religionem nimis aere alieno gravatos, qui bona sua dilapidarunt, vel, qui deponere debent rationes, antequam debita solverint, aut rationes reddiderint⁶.

28. III. Nequeunt fieri religiosi Episcopi, nam ipsi nequeunt relinquere suas ecclesias sine iusta causa; et hoc tum ob votum quod emittunt in acceptatione earum ut docet s. Thomas⁷, se obligando perpetuo eis inservire; tum ob spirituale coniugium quod Episcopus contrahit cum

sua ecclesia, quod coniugium a solo Deo solvi potest, ut exprimitur in c. Inter corporalis, de translat. Episc. ubi Innoc. III. sic dixit: Non enim humana, sed potius divina potestate coniugium spirituale dissolvitur. Ex quo merito deducunt Sotus Sanch. Caiet. Vasquez et Salm. (contra Suar. et Barb.) permutationem episcopatum prohiberi iure divino; unde ne Papa quidem potest dispensare sine iusta causa. Dico sine iusta causa; nam, ut habetur in c. Nisi, de renunt., bene potest Papa, propter aliquam utilem et honestam causam, permittere renunciationem, vel permutationem. iustae causae sunt, ut dicunt dd. 1. bonum Ecclesiae universalis, ac etiam particularis (loquendo de permutationibus), v. gr. si alicui ecclesiae non esset alius idoneus qui promoveri possit. 2. Defectus proprius, si Episcopus esset infirmus, aut si aer illi esset nocumento, aut si est Senex, aut ignarus, aut irregularis. 3. Defectus subditorum, si eorum profectui reditus sit inefficax, aut si officio suo, ut convenit, fungi nequit. IV. Evitatio scandali aliorum, sed non intelligitur scandalum eorum qui iustitiam proterere vellent¹.

29. Nihilominus hoc quod dictum est de Episcopis, non procedit de parochis; nam hi, etiam contradicente Episcopo, possunt religionem ingredi, ut declaravit Urbanus II. c. Duo sunt 19. q. 2. sic dicens: Si quis clericorum in ecclesia sua sub Episcopo populum (nempe proprium ut explicat Glossa) retinet, et saeculariter vivit, si afflatus Spiritu Sancto in aliquo monasterio, vel regulari canonica salvare se voluerit, etiam Episcopo contradicente, eaet liber nostra auctoritate. Et, ut ait s. Thomasi², Parochus ingrediendo religionem licentia ne Pontificis quidem indiget. Hoc confirmatum est a Benedicto XIV. in sua Bulla Ex quo dilectus, ann. 1747: attamen ibi dicit Pontifex, quod Parochus antequam ingrediatur, debet Episcopum certiorem facere; insuper decervit ibidem parochiam non vacare, nisi post professionem, adeo ut fructus ad eum spectent durante tempore novitiatus. Et idem dicendum de aliis beneficiatis, ut dicunt Suar. Sanch., sed hi non peccant (ut subiungit idem Benedictus ibidem), si suos Episcopos certiorare omittunt, timentes ne ab ipsis de suo proposito revocentur. Caeterum declarat Pontifex, quod sicut potest Praelatus regularis sbditum suum, qui ad strictiorem Ordinem sit digressus, ita Episcopus potest parochum aut clericum suum repetere a religione, si ex transitu suo prima ecclesia gravem sustineret iacturam, etc. Sed si Ecclesia graviter laederetur, esset revocandus. Priora verba sunt Innoc. IV., posteriora Panormitani, quibus utitur Benedictus in sua Bulla, et postea concludit: Et sic satis provisum est Episcopo3.