PUNCTUM II. De animae dispositione.

22. De confessione praemittenda.

23. Qui post confessionem reminiscitur peccati.

24. Quaenam necessitas excusat a prius confitendo.

25. Si sacerdos in celebrando recordetur peccati, aut censurae.

26. Si desit confessarius.

27. Si peccatum est reservatum.

28. An tunc dicendum sit reservatum.

29. Si annexa est excommunicatio.

30. Quomodo intelligendum est, Quamprimum.

31. An tale praeceptum obliget post consecrationem.

32. An obliget celebrantem sacrilege.

33. An obliget laicos.

34. An possit communicare qui dubitat de peccato.

22. Volenti communicare, et de peccato mortali conscio, non sufficit contritio, sed necesse est ut confiteatur: potest tamen communicare, modo adsit celebrandi, aut comunicandi

necessitas, et confessarii copia desit; sed si ille est sacerdos, ei restat obligatio quamprimum post celebrationem confitendi, ut constat ex Trid. Sess. 13. cap. 7. ubi haec leguntur; Communicare volenti revocandum est in memoriam eius (apostoli nimirum) praeceptum: Probet seipsum homo. Ecclesiastica autem consuetudo declarat eam probationem necessariam esse, ut nullus sibi conscius mortalis peccati, quantumvis sibi contritus videatur, absque praemissa sacramentali confessione ad sacram Eucharistiam accedere debeat. Ex quibus verbis communis sententia et vera¹. Suarez Castrop. Lugo Conc. Salm. Tourn.; etc. (contra Navarrum, et alios pauciores) docet tale praeceptum praemittendi confessionem non esse ecclesiasticum solummodo, sed etiam divinum, dum apostolus testatur in sua epistola se hoc accepisse a Domino: Ego enim accepi a Domino quod et tradidi vobis. 1. Cor. 11. 23. Deinde subiungit Concilium: Quod a Christianis omnibus, ab his etiam sacerdotibus, quibus ex officio incubuerit celebrare, haec s. Synodus perpetuo servandum esse decrevit, modo non desit illis copia confessarii. Quod si, necessitate urgente, sacerdos absque praevia confessione celebraverit, quamprimum confiteatur.

23. Igitur dictum est 1. quod conscius peccati mortalis non potest communicare, nisi prius confiteatur. Dicitur mortalis, quia peccata venialia, quotquod sint, sicut gratia divina non privant, ita nec prohibent quominus ad sacram mensam quis accedat. An autem impediant a consecutione fructus illius, vide quod dictum est n. 7. Hic quaeritur an qui recordatur alicuius culpae gravis, postquam cum universali peccatorum dolore confessus est, teneatur confiteri illam, et ab absolutionis beneficium recipiendum ante Communionem? Multi dd. id affirmant (et haec sententia caeteroquin est communior); ita Suar. Bonac. Coninch. Tourn. Conc. Salm. etc., excipiunt tantum, si quis nequiret sine scandali, aut infamiae periculo confessionem praemittere. Sed valde probabiliter negant Garcia, Praep. Ferrantinus Honorius Fabri Corneius et Regin.; et novissime hanc sententiam ex proposito tuetur Continuator Tournely cum Pontas Gilbert et Arr., et asserit primam sententiam nullo inniti valido fundamento; ego tantum asserere non audeo, sed dico hanc secundam sententiam revera valde esse rationi consonam, prout mihi affirmarunt doctus Episcopus Torni, et aliud doctus theologus examinator synodalis civitatis Neapolis, et alii theologi quos, antequam hoc scriberem, consului. Ratio nostra est, quia qui confessionem praemisit, iam praecepto ante Communionem confitendi satisfecit, et iam confitendo probatus est, ut praecipit apostolus; siquidem per confessionem peccatum oblitum iam indirecte remissum est. Remanebit tamen poenitens obligatus ad postea subiacendumi llud peccatum clavibus, ut confessio reddatur integra etiam materialiter, sed interim non obligat praeceptum ad confitendum ante communionem. Dicunt adversarii quod praeceptum a Concilio indicatum de confitendo requirit confessionem non tantum formaliter, sed etiam materialiter integram. Sed respondemus hoc gratis asseri, dum praeceptum aliam non requirit confessionem quam illam, quam poenitens tenetur facere, scilicet formaliter integram; nam per illam iam obtinetur finis et effectus a praecepto intentus, nempe ut anima probata remaneat et certa magis de divina gratia, quae facilius acquiritur per sacramentalem absolutionem; quae cum sola attritione delet peccata. Nec obstat quam opponunt fidelium praxis, quia haec non erit statuenda pro obligationis norma, sed potius habenda est tanquam pius est laudabilis usus, qui caeteroquin omnibus

scadendus est, quoties causa aliqua in oppositum aliud non suadeat¹. An autem cum dubius quis est commisisse aliquod mortale, de quo non sit confessus, teneatur illud confiteri ante communionem, vide dicenda seq. n. 34.

24. Dictum est 2. necessariam esse confessionem, modo non adsit necessitas celebrandi, aut communicandi. Videamus nunc quid nomine necessitatis intelligatur. Non hic intelligitur magna devotio: et nec sacerdotis paupertas, nisi esset paupertas valde gravis, ut ait Croix, sed intelligitur necessitas urgens, ut esset 1. Si moribundo afferendum esset Viaticum, sicut admittunt omnes²; 2. si omitti non posset communio sine infamia, aut scandalo, v. g. si quis in communicantium scamno iam reperiretur, unde discedere non posset quin ab aliis notaretur, prout etiam communiter dicunt dd.³. Idem etiam esset si allato Viatico ad infirmum, tempus non suppeteret ut confessio compleretur sine periculo mortis aut infamiae; quia tunc, ut recte dicunt Ronc. Sporer Busemb. Tambur., etc., sacerdos, audito aliquo peccato, debet moribundum absolvere, imponendo ei ut deinceps integram confessionem faciat, et tunc debet ei communionem praebere⁴; 3. si parocho celebrandum esset ut populus sacro intersit, et non esset alius qui celebraret, aut ille non posset celebrationem omittere sine infamiae nota. Sed hoc aliis sacerdotibus non licet, ut bene advertunt Lugo Castrop. Aversa Salmant., et Ronc. contra Dianam, licet populus in die festivo Missa carcere deberet⁵. Et etiam dicimus cum Suar. Laym. Lugo Bonacin. Tourn. Conc., etc. (contra Sot. et Silvest.), sacerdotem in die festo potius omittere debere Missam ex obligatione, quam sine confessione celebrare; quia tale praeceptum, cum sit divinum, praeferendum est ecclesiastico de audienda Missa⁶. An autem possit quis communicare cum sola contritione, cum deest confessarii copia ut praecepto paschali satisfaciat, affirmant caeteroquin communissime Sot. Palud. Coninch. Henriq. Castrop. Lugo, etc., ex eo quia praeceptum paschale etiam divinum est. Sed negant Suar. Tourn. Salm. etc., dicentes quod tunc praeceptum communionis paschalis non obligat. Hae sententiae sunt ambae probabiles⁷.

25. Si contingeret quod sacerdos in celebrando peccati mortalis recordaretur, quicquid dicant alii, distinguendum est cum communi sententia Suar. Vasq. Lugo Castrop. Bonac. etc.; quod si recordetur illius post consecrationem, tunc non est MIssa interrumpenda ut confiteatur, sicuti docet etiam s. Thomas⁸, et uti expressum est in Eubrica (de Defect. tit. 8. n. 4.): intelligitur quod semper contritionis actus eliciendus est; et licet Lugo Tamb. et alii dicant, quod si sacerdos magnam haberet difficultatem in huiusmodi temporis aungustiis ad se conterendum, posset citra culpam Missam prosequi, modo conaretur ad contritionem eliciendam; attamen iure merito contradicit p. Concina, dum in tali casu urget praeceptum divinum, et contra nemo est qui nesciat deum non iubere impossibilia, ut dicit Trident. Sess. 6. c. 11, sed praestare sua auxilia ad operandum, aut saltem ad petendum id quod facere debemus: hinc si sacerdos delinquit in se conterendo, sua negligentia delinquit, aut quia peccato adhaeret. Si vero recordetur ante consecrationem, et praesertim ante canonem, tunc confiteri debet, si confessarius adest et si absque infamiae nota hoc efficere potest; et nihil refert si Missa interrumpatur, nam talis pars est extrinseca Sacrificio⁹; et si confessarius

haberi nequit, et infamiae periculum abest, probabilius obligari ad Missam omittendam, ut dicunt Lugo Sylvius Tourn. Silvest. et alii, quibus etiam adhaeret s. Thomas¹, dicendo hanc opinionem esse tutiorem (contra Castrop. Suar. Navar. s. Boanv. Victor.); et haec sententia videtur esse iuxta Rubricam (3. p. tit. 8. n. 4. et 5.) ubi haec leguntur: Si ante consecrationem recordetur sacerdos se esse in peccato mortali, aut se esse excommunicatum, vel suspensum, aut locum esse interdictum, si non timetur scandalum, debet Missam incoeptam deserere. Diximus: probabilius, quia non est certum quod Rubrica per Verbum debet imponat grave praeceptum. Caeterum bene advertunt Vasq. Laym. et Tourn., quod in tali casu difficulter evenire potest quod sacerdos deserat Missam sine infamiae nota².

26. Dictum est 3. si confessarii copia deest. Intelligitur 1. si nullus confessarius praesto adsit, et contra sacerdos celebraturus alium absentem sine gravi incommodo adire nequit, ut dicunt Castrop. Vasq. Salm. et alii; absens autem intelligitur, si confessarius in notabili distantia abesset, v. g. (ut dicunt) duas aut tres horas itineris, aut eitam minus (ut dicit Canus), si brevi celebraturus esset³. Intelligitur 2. si praesto esset confessarius idiomatis expers, aut iurisdictione privatus, aut talis cui sacerdos sine gravi damno confiteri non possit⁴.

27. Sed hic quaeritur 2. an habens reservatum, et non adsit confessarius hac facultate praeditus, teneatur confiteri simplici confessario ut communicet? Respondetur: Si iste non habet aliud peccatum praeter reservatum, communis est sententia quod confiteri non teneatur, sed sufficit, urgente necessitate, ut cum contritione communicet: sed si solam haberet attritionem, tenetur confiteri de alia materia, ut saltem indirecta sit a reservato absolutus. Si autem haberet reservata et non reservata, dicimus cum sententia communissima, et probabiliori Suar. Castrop. Vivae Lug. Conc. Salm. et aliorum (contra Vasq. Tourn., etc.) istum teneri ad confessionem; quia stante praecepto de confitendo ante Communionem, si nequit materialiter integre, saltem debet formaliter confiteri⁵.

28. Quaeritur 2. dato quod iste simplici confessario confiteatur, an debeat explicare tam reservata, quam non reservata? Affirmant probabiliter Sot. Filliuc. Bonac. Suar. Viva Conc. Salm., etc.: nam confessarius necesse habet, ut totam poenitentis cognoscat confessionem, ad hoc ut de eius dispositione ad absolutionem obtinendam ferat iudicium, v. g. si habitum aliquem contraxerit, si in proxima versetur occasione, etc., sed non minus et forte magis probabiliter negant Castrop. Gerson. s. Antonin. p. Sot. Alens. Salas. Ledsm.; et Lugo etiam probabile hoc dicit: tum quia non videtur adesse obligatio peccata exponendi non habenti super illis iurisdictionem, ac proinde iudicem esse impotentem; tum quia alias poenitens haberet onus bis eadem peccata confitendi. Et licet quis in casu quo esset habituatus, ut dictum est, et moralem suae dispositionis certitudinem non haberet, teneretur totam conscientiam suam confessario patefacere, ut ille iudicaret an sit, vel ne absolutionis capax; nihilominus hoc esset per accidens, sed non propter obligationem faciendi, confessionem materialiter integram, dum ex se sufficit tunc formalis integritas⁶.

29. Si quis autem excommunicatione reservata innodatus existeret, et urgeret communicandi necessitas, ac non esset a quo possit ab ea absolvi, communis est sententia quod iste posset communicare antequam ab

illa absolveretur; quia Communionis praeceptum quod interdicit excommunicatos a Sacramentis, non obligat, cum alioquin non potest evitari scandalum, aut infamia. Sed fit dubium an tunc possit ille confiteri facultate super excommunicatione illa destituto? Negant probabiliter Sylv. Canus Sot. Vasq., etc., dicentes quod ille bene potest communicare, semper ac est contritus; sed nequit Sacramentum Poenitentiae suscipere, cum ab hoc per excommunicationem illi interdictum sit. Sed probabilius affirmant Suar. Sanch. Lugo Coninch. Salmant., etc., quia in eo necessitatis casu, sicut excommunicatio non privat Eucharistiae Sacramento, ita nec privat Poenitentiae Sacramento, quod a volente communicare semper ac potest, ex praecepto divino sumi debet praemissa confessione. Et bene probant praefati aa. valide posse aliquem absolvi a peccato, quin absolvatur ab excommunicaitone, cum Ecclesia non potest, imponendo censuram, Sacramentorum valorem irritare, quae ex divina dependent institutione; et in tantum excommunicatus confitendo invalide absolveretur, quia esset indispositus, cum ab Ecclesia ei interdicta sit Sacramentorum susceptio; sed cum necessitas eum a tali prohibitione eximit, tunc valide et licite recipit absolutionem sacramentalem¹.

30. Dictume st postremo loco, quod si sacerdos cum peccati mortalis conscientia, non praemissa confessione, ob instantem necessitatem, et quia non habet cui confiteatur, celebrat, praecipit Concilium ut post celebrationem quamprimum confiteatur. Hoc non est consilium, ut dicebat propositio 38. damnata ab Alexandro VII, sed est verum praeceptum, et quidem grave. Hoc supposito praecepto quaeritur 1. quomodo intelligendum illud quamprimum? Nonnulli intelligebant, cum sacerdos suo tempore confitebitur; sed haec inanis explicatio etiam damnata fuit prop. 39. ab eodem Pontifice. Alii intelligebant, cum sacerdos vult iterum celebrare; sed haec explicatio est etiam improbabilis, dum Concilium praecepit confessionem praecise post celebrationem, nimirum etiamsi sacerdos vellet pro eo tempore a celebrando se abstinere. Alii vero nimis rigidi dicunt intelligi statim ac ei erit facultas confitendi, etiam eodem die; ita Wigandt et Concina. Sed cum communi recte dicunt Milante Coninch. Lugo Escob. et alii cum La-Croix (qui adducit quamdam declarationem S. C.) sufficere, si sacerdos intra triduum confiteatur, similitudine accepta ab obligatione, quam habent, qui in mortis articulo absoluti sunt ab excommunicatione reservata, Superiorem adeundi, quam cito commode possint, ut in c. Eos qui, de sent. excom. (sub poena reincidendi in eamdem censuram) cui obligationi etiam intelligitur satisfieri intra tres dies; Lugo Garcia et Milante. Et idem currit pro obligatione deferendi libros haereticorum ad Episcopos; Sanch. Ugolin. et Sayr. Advertunt tamen dd. supra citati, quod in aliquo casu potest sacerdos teneri ad confitendum eodem die, et forte eadem hora, v. g. si confessarius cito longe profecturus esset; aut si sacerdos in eadem esset celebrandi necessitate die sequenti, in quo etiam confessarius defuturus esset².

31. Quaeritur 2. an hoc praeceptum obliget sacerdotem qui celebrat reminiscens suum peccatum post consecrationem? Negant Vasq. Pelliz. Lugo et Diana, quia Rubrica (tit. 18. num. 3. et 4.) loquens de eo qui recordatur ante celebrationem, dicit: Tenetur confiteri quamprimum; sed loquens de eo qui recordatur post consecrationem, nihil aliud dicit quam conteratur cum proposito confitendi. Haec sententia non videtur improbabilis; sed est communior et forte probabilior contraria Suar. Molfes. Megal.

Bonac. Reginald., etc., quia iam tunc verificatur casus a Concilio suppositus, quod iam celebrat in peccato, et sine confessione; tanto magis quod in illo confitendi Rubricae, facile subintelligitur verbum quamprimum, paulo ante iam a Rubrica expressum¹.

32. Quaeritur 3. an hoc praeceptum obliget etiam sacerdotes sacrilege celebrantes, sive illos qui tenentur et possunt confiteri, et celebrant sine confessione. Aliqui etiam affirmant; sed sententia vera, et communissima negat cum Suar. Vasq. Lug. Filliuc. Sayr. Moya, etc., quia praeceptum Concilii tantum respicit eos qui bona fide celebrarunt, ne confessionem differant sub colorato praetextu necessitatis celebrandi, non autem sacrilegos, quibus tale praeceptum non est profuturum: qui enim spernit praeceptum divinum de non celebrando in peccato, facilius spernit etiam ecclesiasticum de confitendo quamprimum².

33. Quaeritur 4. an hoc praeceptum confitendi quamprimum obliget etiam laicos, qui communicant ob necessitatem ante confessionem? Affirmant Azor. Navarr. Conc. et Tourn. dicendo quod pro laicis eadem militat ratio, ac pro sacerdotibus ex illa regula generali: Ubi currit eadem ratio, ibi currit eadem legis dispositio. Sed est communissima et probabilior sententia opposita Wigandt Coninch. Suar. Vasq. Laym. Bonac. Filliuc. et Lugo, qui asserit primam communiter reiici. Ratio est, quia revera non currit pro laicis ratio quae extat pro sacerdotibus; dum hi plerumque maiorem habent necessitatem celebrandi ad evitandum scandalum, quam non habent saeculares ut communicent³.

34. Quaeritur 5. an dubitans sit vel ne in gratia, possit communicare? Huic dubio respondimus in opere⁴, quod (ex se loquendo) qui dubitat an sit in peccato, non potest communicare. Nihilominus, melius re perpensa mihi videtur respondendum cum maiori distinctione. Unde sic dicamus: Si quis dubitat an graviter peccaverit nec ne, tunc licite, non praemissa confessione, potest ad Communionem accedere, sive dubium sit negativum, sive positivum (sufficiendo sibi, ut tutius fructum Sacramenti percipiat, ut praemittat contritionem); quia praeceptum apostoli Probet autem seipsum homo, ratione cuius intelligitur praecepta esse confessio, ut declaravit Tridentinum, ligat tantum eos qui sunt conscii, nempe certe sciunt se mortale commisisse, de quo non sunt adhuc confessi, ut idem Tridentinum declaravit Sess. 13. c. 7. de Euchar. dicens: Ut nullus sibi conscius peccati mortalis, ad Eucharistiam accedere debeat. Itaque praeceptum prohibitionis non incipit possidere, nisi postquam homo sit sui peccati conscius. Contra si quis est certus de peccato commisso, tunc non potest communicare, nisi certus sit se per confessionem probatum fuisse, quia tunc certe possidet in eo praeceptum prohibitionis; unde ille cum dubio negativo aut positivo, an recuperaverit nec ne amissam gratiam (v. g. cum dubitat an confessio fuerit nulla ex defectu dispositionis, aut iurisdictionis, aut si dubitat de contritione in casu necessitatis communicandi), non potest Communionem recipere: quia tunc agit contra praeceptum quod requiritu probationem non solum probabilem, sed etiam certam, sicut fuit certum peccatum. Sed obiicere possent id quod dictum est Tr. 1. n. 17., nempe sufficere satisfactionem probabilem ad adimplenda praecepta. Sed bene respondet Ronc.⁵ praefatam sententiam locum habere, cum agitur de repetendo opere cui probabiliter satisfactum est; nam non praesumitur legislator velle obligare ad satisfaciendum suis legibus cum tanto rigore, ut repetenda sint opera, quibus probabiliter satisfactum

est; non autem cum agitur quod quis debeat, et possit sine suo magno gravamine abstinere ab aliquo opere faciendo, antequam certus fiat adimplevisse conditionem appositam a lege, quae possidet; quia in hoc non praesumitur aliqua conniventia legislatoris, et ita evenit in casu praesenti.