TRACTATUS XVI. DE POENITENTIAE SACRAMENTO

CAPUT I. DE MATERIA ET FORMA

1. De materia remota et proxima.

2. An Religiosi debeant confiteri semel in mense.

3. An peccata confessa sint materia apta.

4. An distinguenda sint peccata iam confessa a non confessis.

5. An necessarium verbum te. An verba a peccatis tuis. An caetera verba. An per verbum absolvo possint absolvi censurae. Requiritur praesentia poenitentis.

6. De absolutione sub conditione.

1. Poenitentia accipitur uti virtus, et uti Sacramentum; uti virtus definitur: Virtus tendens in destructionem peccati, quantum est offensa Dei medio dolore, et satisfacitone. Uti Sacramentum: Est Sacramentum consistens in actibus poenitentis, et in absolutione sacerdotis. Poenitentia uti virtus semper fuit necessaria necessitate medii ad salutem, sed tanquam Sacramentum in nova Lege adhuc est necessaria necessitate medii lapsis in mortale post Baptismum, saltem in voto, sive desiderio, si non potest realiter suscipi. Materia remota huius Sacramenti iuxta s. Thomam¹, et communem sententiam, sunt peccata post Baptismum commissa; sed peccata mortalia sunt materia necessaria; venialia, et mortalia alias confessa sunt materia sufficiens; nam haec sufficiunt ut recipiatur absolutio, sed nemo tenetur ea confiteri. Materia proxima iuxta eumdem s. Th.², sunt actus poenitentis, a Trid. nuncupati quasi materia, quia non sunt materia physica; prout est illa caeterorum Sacramentorum; ii actus sunt (ut declaravit Concilium) contritio, confessio et satisfactio. Satisfactio tamen non est pars essentialis, ut sunt duae primae, sed tantum integralis; nam sine illa in aliquo casu bene potest esse validum Sacramentum. Hoc est contra Scotum, qui vult totam essentiam consistere in sola absolutione.

2. Loquendo de materia remota, dictume st venialia, et mortalia alias confessa esse tantum materiam sufficientem. Sed in hoc quaeritur 1. an Religiosi et Moniales teneantur ad confitendum saltem semel in mense, quamvis mortalibus non sint gravati? Dubium oritur ex Clement. Ne in agro, §. Sane, de statu Monach. ubi (cum sermo fiat de Monach. benedictinis) sic dicitur: Sane singulis mensibus tam in monasteriis quam extra (sublata occasione quacumque) ad confessionem saltem semel accedant omnes et singuli monachi. Et in prima dominica mensis cuiuslibet in monasteriis semper communicent. His positis, alii dd. Azor. Vasq. Hurtadus, etc.³ dicunt hoc esse praeceptum obligans sub culpa gravi; unde dicunt teneri Religiosus quolibet mense confiteri, licet gravibus peccatis obnoxii non sint. Sed communius Sotus Can. Caietan. Navar. Molfes. et Megal.⁴ tenent praefatam Clementinam praeceptum grave non inducere. Imo p. Suar.⁵ dicit praefatum Decretum non importre praeceptum, sed tantum consilium; et deducit ex Tridentino sess. 25. c. 10. ubi cum sermo fiat de monialibus, sic dicitur: Attendant diligenter Episcopi, et caeteri Superiores sanctimonialium, ut in constitutionibus earum admoneantur sanctimoniales, ut saltem singulis mensibus confessionem peccatorum faciant et Eucharistiam suscipiant. Ex quibus verbis concludit p. Suar., quod nisi constet quod constitutiones religionis obligent sub gravi, nulla rigorosa

obligatio de hoc habetur. Et idem sentiunt Castropal. Can. Praepos. Vivald. Leand., etc. apud Salmant.¹. Et hoc quod dicunt aa. citati de confessione, dicunt etiam de Communione.

3. Quaeritur 2. an peccata alias confessa sint materia apta ad recipiendam absolutionem? Dubium oritur ex eo quod peccatum remissum non est amplius capax remissionis; unde videtur non esse materia apta confessionis. Sed est communis sententia, et usus fidelium, qui id admittit cum s. Thoma², Suar. Castrop. Salm. etc., et est certum ex Extravaganti 1. de Privil. §. Verum, in fine, ubi dicitur: Ut eorumdem peccatorum iteretur confessio, reputamus salubre. Nec obstat dicere quod peccatum remissum non est amplius peccatum, quia peccatum licet remissum semper est peccatum commissum; unde bene potest esse materia Sacramenti non semel, sed iterum atque iterum et amplius, ut ipsa aqua bene potest esse materia multorum baptismorum³.

4. Quaeritur 3. an in confessione sint necessario distinguenda peccata confessa a non confessis. Respondetur negative cum Bonac. Lug. Conc. et Sanch., modo hoc non sit necessarium ob occasionem proximam, quae removenda foret, aut ob casum reservatum, aut ob aliam circumstantiam⁴.

5. Forma Sacramenti poenitentiae sunt verba sacerdotis: Ego te absolvo a peccatis tuis. Autumant nonnulli auctores primaevis temporibus formam fuisse deprecatoriam, prout est nunc (ut testatur Martene et Tourn.) forma Graecorum; sed quoad Latinos, hoc negant Baronius Gonet et alii⁵. Sed hic quaeritur 1. an sit de essentia verbum te? Negant Lugo et Wigandt sentientes satis exprimi verbum te per alia in forma contenta, id est a peccatis tuis. Sed communissime affirmant Bonac. Castropal. Conc. et Holzman. Et quia haec sententia est etiam probabilis, haec in praxi tenenda est, eum proscripta sit ab Innoc. XI. propos. I. quae dicebat licitum esse in conficiendo Sacramento uti opinione probabili. Quaeritur 2. an sint necessaria verba a peccatis tuis? Negant Milante Conc. Lugo Holzm. etc., nam (dicunt) ex circumstantiis sufficienter determinantur alia verba ad peccata poenitentis. Et in Catechism. rom. (p. 2. n. 14.) alia verba non exprimuntur de formae essentia, quam: Ego te absolvo. Sed multi alii dd. ut Paludan. Maior. Croix Mazz. etc., volunt esse necessaria, quia si valeret ea ratio adversariorum, dicunt etiam verbum te posse reticeri. Et quia haec sententia est etiam probabilis, haec sequenda est, ut confitentur iidem adversarii Holzman Ronc. etc. Et omnes conveniunt esse grave, si omittantur⁶. Est sententia communis contra Durandum (doctorem caeteroquin doctum, sed extravagantem in suis opinionibus) verba in nomine Patris, etc. non esse de essentia; et communissime dicunt Bonac. Castrop. Salm. Croix etc. quod ea omittere non excedat veniale⁷. Caetera verba: Misereatur, etc. Indulgentiam, etc.; commune est quod possint omitti citra peccatum. Et idem dicunt dd. de verbis: Dominus noster Iesus Christus, etc. dum Trident. sess. 14. c. 3. dicit tantum quod, excepta forma, aliae preces laudabiliter adiunguntur. Sed p. Concina contendit omittere praefata verba esse veniale, et non sine ratione, dum Rit. rom. (de Form. absol.) dicit: In confessionibus frequentioribus omitti potest, misereatur etc., et satis erit dicere: Dominus noster Iesus Christus usque ad illud, passio etc. Urgente

vero aliqua gravi necessitate in articulo mortis, breviter decere poterit: Ego te absolvo ab omnibus censuris, et a peccatis tuis. In nomine Patris, etc.¹. Commune est sacerdotem per illa verba Te absolvo posse absolvere tam a peccatis, quam a censuris. Nihilominus dicunt recte Concina Sotus Salmant. etc. facere hoc sine causa esse veniale, quia est contra Ecclesiae morem; nisi esset (ut probabiliter dicunt Holzm. Viva etc.), quia nulla esset suspicio quod poenitens aliquam incurrisset censuram². Certum est autem formam proferendam esse praesente poenitente: et fuit damnata a Clemente VIII. an. 1602. die 20. Iunii, propositio quae dicebat: Licere per litteras, seu interuntium confessario absenti sacramentaliter confiteri, et ab eo absente absolutionem obtineri. Et declarando Pontifex absolutionem illicitam, ut bene advertunt Salm., declaravit etiam esse invalidam; quia Papa in casibus necessitatis non potuisset eam prohibere. Et Paulus V. anno 1604. die 14. iulii id prohibuit, licet praecessisset confessio in praesentia facta³. Talis praesentia sufficit ut sit moralis, nempe in ea distantia in qua solent homines voce usuali, licet alta, alloqui. Hanc distantiam Sporer et alii extendunt ad 20. passus; dicunt tamen quod si poenitens a confessionali discessit, confessarius eum arcessere debet, ut absolvat, cum id commode fieri potest. Caeterum ait ipse Sporer, cum Bonac. et Gobat, quod sine scrupulo potest confessarius absolutionem impertiri poenitenti, cum certo scit parum distare. Tenet rationabiliter Tamb. quod si absolutio daretur ei qui ex tecto praecipitat, debet dari sub conditione, cum dubium sit an in tanta distantia adsit praesentia moralis. Advertunt tamen communiter dd., non referre quod poenitens absolutionem non audiat. Imo prudenter admonet Croix ut absolutio submissa voce proferatur, ut si forte aliquis dimittitur non absolutus, alii id non animadvertant⁴.

6. Quaeritur hic ultimo quandonam sit valida et licita absolutio, quae datur sub conditione? Si conditio est de futuro, communiter dicunt invalidam esse. Admittit tamen p. Viva, posse ita conferri absolutionem: Absolvo te si Deus cognoscit quod restitues id quod debes; sed recte id negant Coninch. Dicast. Conc. Tournel. etc. quia cum Deus in hominum manus Sacramentorum administrationem commiserit, non possunt apponi conditiones quae hominibus innotescere nequeunt⁵. Si contra conditio est de praeterito, aut de praesenti, omnes conveniunt eam esse validam, et etiam licitam, cum iusta adest causa, iuxta sententiam comunem (contra pauciores), ut dictum est Tract. 14. n. 3. Causae autem iustae sunt 1. si confessarius prudenter dubitat de absolutione collata; Suar. Lugo Ronc. Bonac. Salmant. Croix etc.; 2. si dubitatur de poenitentis dispositione, et contra adesset necessitas eum absolvendi, ut dicetur Tract. ult. punct. 4. et 7., loquendo de pueris, et moribundis Caeterum plerumque confessarius debet esse certus de poenitentis dispositione, ut eum licite absolvere possit; quare recidivi, non solum in peccata mortalia, sed etiam in venialia, non possunt absolvi, nisi certa dent signa suae dispositionis, ut diceretur punct. 2. praefati Tractatus ultimi; 3. ut dicit Bonac. recte absolvi possunt sub conditione illae personae piae quae confitentur de solis imperfectionibus, circa quas dubitatur an ob advertentiae defectum pertingant ad venialia; et hoc non videtur improbabile, cum iusta causa videatur eas ita absolvendi, ne huiusmodi animae huius Sacramenti fructu careant per multum tempus. Dico per multum tempus, quia hoc non admitterem,

nisi semel in mense. Dicit praeterea Sporer quod confessarius potest absolutionem impertiri, si dubitat. de iurisdictione; sed hoc puto non esse admittendum, nisi cum poenitens existeret in mortali, et alias multum temporis absolutione privari deberet. Hoc caeteroquin debet intelligi in solo dubio facti; quia si iurisdictio est positive dubia de iure, idest si probabilis est ob dd. auctoritatem, bene potest absolute conferri, nam tunc supplet Ecclesia, semper ac gravis adest causa, ut diximus Tr. 1. n. 27. Praeterea dicunt Spor. et Mazz. quod potest absolvi sub conditione poenitens qui est in necessitate communicandi, et est dubie dispositus. Sed in hoc distinguendum est, ut diximus Tr. 15. n. 34., et videndum an dubium sit de peccati actione, aut de confessione peccati iam commissi; quia si poenitens est certus quod grave peccatum patravit, et eius dipositio est dubia, ille communicare nequit, licet absolutus fuisset sub conditione; et si non potest communicare, nec etiam potest absolvi: nam tunc deest causa necessitatis communicandi, ut sub conditione absolveretur¹. Vide n. 34. Tr. 15.