CAPUT III. DE CONFESSIONE

PUNCTUM I. De conditionibus confessionis.

27. Confessio I. debet esse vocalis II. debet esse secreta.

28. III. Debet esse vera. Qui mentitur in confessione, etc.

29. IV. Debet esse integra. De circumstantiis aggravantibus.

30. 31. et 32. De peccatis dubiis.

33. De peccatis dubie confessis.

34. Qui confessus est peccatum dubium, cum novit esse certum etc.

35. Quando excuset impotentia physica mutos, surdos, ignorantes linguam, et moribundos.

36. De moribundo qui dedit signa per testes.

37. De iis qui nullum dant signum.

38. De iis qui in actuali peccato corripiuntur.

39. Quando excuset impotentia moralis.

40. Qui debet complicem aperire, etc.

41. Non potest confessarius inquirere nomen complicis.

27.Quatuor sunt confessionis conditiones: Nempe, ut sit vocalis, secreta, vera et integra. Et primo debet esse vocalis, nempe voce, dum hic est usus communis Ecclesiae, non iam facta per signa aut scripto: habetur ex Extrav. Inter cunctos de privil. ubi dicitur: Nisi articulus necessitatis occurrat, sanctificanda est oris confessio: modo nulla adsit gravis causa, v. g. nimiae et extraordinariae verecundiae, aut linguae impedimenti, et huiusmodi, quia in tali casu sufficit, postquam confessarius confessionem legerit, quod dicat poenitens: Me accuso de omnibus istis peccatis; ita communiter Castr. Cano, Conc. Tamb. Salm., etc.². Qui autem non posset voce confiteri, tenetur saltem per signa aut scripto, cum sine periculo, et sine magno incommodo id efficere potest, prout dicemus loquendo de Muto seq. n. 35. ad 1.³. 2. Debet esse secreta, quia nemo tenetur publice, nec per interpretem confiteri, nisi esset in mortis periculo constitutus, aut existens in mortali dubitaret de contritione sua, ut dicemus cit. n. 35.

28. III. Debet esse vera, unde graviter peccat sacrilegii qui mentitur in materia gravi, negando aut tancendo sine iusta causa aliquod peccatum grave patratum, aut non adhuc confessum; et aliquando poenitens tenetur aperire peccata confessa ad manifestandum habitum contractum (contra id quod dicebat prop. 58. ex proscriptis ab Innoc. XI.), ut confessarius possit se dirigere ad impertiendam, aut differendam absolutionem. Ita etiam peccat qui ex malitia se accusat de aliquo peccato gravi, quod

non commisit; imo iste duo committit peccata, unum contra virtutem religionis, propter iniuriam quae in Sacramentum infertur, alterum contra virtutem veracitatis, cum tale mendacium sit graviter ipsimet nocivum. Dictum est in materia gravi, quia negare in confessione aliquod veniale commissum, aut mortale iam confessum, aut dicere aliud mendacium leve, communis est sententia cum Suar. Lugo, Bon. Ronc. Anacl. Holzm., etc. (contra Caiet. et Armilla) non esse grave. Nec obstat id quod dicit s. Thomas¹, peccare mortaliter qui negat veritatem quam confiteri debet: quia ibi loquitur Sanctus de confessione, quae fieri debet in foro externo, non autem de sacramentali, ubi certum est non teneri nos ad confitendas nec culpas veniales, nec graves iam confessas, nisi cum hoc expediret ad recipiendam absolutionem².

29. IV. Confessio debet esse integra. Et hic distinguenda est integritas materialis a formali. Per se loquendo confessio debet esse materialiter integra, nam poenitens tenetur ad explicandas tam species peccatorum, quam eorum numerum. Iam tr. 3. punct. 3. locuti fuimus de distinctione specifica, et n umerica peccatorum, et ex quibus radicibus desumenda sit. Sed hic quaeritur an teneamur confiteri non solum circumstantias speciem mutantes, sed etiam notabiliter aggravantes? Tres adsunt sententiae probabiles. Prima affirmat cum Soto, Suar. Gonet, Sanchez, Concina, etc., dicentes eamdem rationem, quae obligat ad explicandas circusmtantias mutantes speciem, obligare etiam ad aggravantes, dum utraeque mutant notabiliter confessarii iudicium. Secunda sententia, quam tenent Layman Sporer Busemb. etc., etiam affirmat, sed tantum de illis circumstantiis quae respiciunt integritatem substantialem peccati, ut est quantitas furti, et gradus coniunctionis in incestu: secus (ut dicunt) confessarius debitum iudicium substantiae peccati formare non potest. Tertia sententia communior et probabilior, quam tenent s. Antoninus, s. Bonaventura, s. Bernard. Sotus, Cabass. Lugo, Castrop. Bonac. Ronc. Holzm. Salm. et alii, absolute id negat; et hanc sententiam tenet s. Thomas³, qui dicit: Alii vero dicunt quod non sint de necessitate confitendae, nisi circusmtantiae quae ad aliud genus peccati trahunt, et hoc probabilius est: et in responso ad 2. subiungit: Unde sufficit quod (sacerdos) cognoscat quantitatem quae ex specie peccati consurgit. Ratio est 1. quia Tridentinum sess. 14. cap. 5. non imponit ut confiteantur nisi solas circumstantias, quae mutant speciem, dicens, quod sine earum notitia non potest confessarius recte iudicare; ergo e converso, iuxta Concil. cum explicantur illae, confessarius iam recte iudicium fere potest. 2. Quia obligatio confitendi circumstantias aggravantes esset poenitentibus nimiae angustiae, cump ossint ipsi dubitare an circumstantiae omissae essent leves, aut notabiliter aggravantes, et an sint sufficienter expressae. 3. Quia (et haec est ratio potissima aliarum) talis lex confitendi circusmtantias aggravantes, uti dicunt Cabassut. Lugo, Roncagl. et Salmantic. cum Lambert.⁴, est dubia, et nemo tenetur ad leges dubias, uti ostensum est in tr. 1. n. 33. cum s. Thoma⁵, qui dicit: Nullus ligatur per praeceptum, nisi mediante scientia illius praecepti. Nec obstat hic dicere, quod in Sacramentorum materia non possimus sequi opiniones solum probabiles, quia hoc procedit cum agitur de valore Sacramenti, secus de integritate: et in quantum ad valorem, certum est sufficere integritatem formalem. Nihilominus recte advertunt Lug. Castrop.

Salmant., etc. quod in quantum ad furtum, licet poenitens per se non teneatur ad explicandam quantitatem, plerumque tamen tenetur confessarius ad eam investigandam, ut se dirigat ad absolutionem impertiendam, et circa quantitatem et modum restitutionis¹.

30. Praeterea quaeritur an adsit obligatio confitendi mortalia dubia? Sed hic quaesita distinguenda sunt; hinc quaeritur 1. an confitenda sint peccata positive dubia, nempe cum proabbile est ea commissa fuisse, et probabile est ea commissa fuisse, et probabile non fuisse? In eo casu affirmant Merbes. Habert, et Con., qui aut hi auctores dicunt, in dubiis via tutior est eligenda. Sed communiter id negant Silvester, Sylvius, Gerson. Sanchez. Suarez. Boanc. Anacl. Ronc. Salmant. Holzm. et alii plurimi, propter generalem rationem, quod licite sequi possumus opiniones vere probabiles, ut ostensum est tr. 1. ex n. 33. Et ad regulam oppositam respondetur cum s. Antonino, ut ibidem n. 36. Recte tamen advertunt Sanch. Viva, Holzm., etc., quod in mortis articulo in tali dubio quilibet aut debet contritionem elicere, aut accipere absolutionem confitendo saltem aliam materiam certam².

31. Quaeritur 2. an confitenda sint peccata negative dubia, nempe quorum nulla apparet ratio affirmandi, vel negandi? Affirmant cum communiori Busemb. Dian. Tambur., etc., dicendo Trident. sess. 14. c. 5. praecipere poenitentibus confessionem omnium mortalium, quorum conscientiam habent: ergo (dicunt) utique confitenda sunt peccata dubia, quae dubia sunt in conscientia. Sed negant probabilius Merbes. Habert, Conicnh. March. Holzm. Croix, Mazzotta, etc., et hanc sententiam probabilem vocant Layman, et Viva cum s. Antonino, Ledesm. Palud. etc. Ratio I. est quia Concilium non iam imponit, ut supponunt adversarii, confessionem peccatorum, ut sunt in conscientia, sed peccatorum, quorum (poenitentes) conscientiam habent, dicere intendens eorum quorum poenitentes certam habent scientiam, cum conscientia (sicut explicat s. Bernard.) significat cordis scientiam; unde perperam dicitur quis habere conscientiam illius peccati, cuius nullam habet rationem illud commisisse. Tanto magis, quod Trident. loco cit. subingit: Nihil aliud in Ecclesia a poenitentibus exigi, quam ut... quisque.. ea peccata confiteatur, quibus se Dominum et Deum suum mortaliter offendisse meminerit; qui negative dubitat, non potest dici quod recordetur commisisse peccatum. Ratio 2. est quia (sicut superius diximus) non debet onus certum pro lege dubia imponi; contra nulla adest lex certa confitendi peccata dubia³. Et hoc currit, etiamsi quis vellet communicare, ut diximus tr. 15. n. 34. quicquid dictum sit in opere⁴.

32. Caeterum regulariter loquendo, consultius est poenitentibus suadere ut peccata dubia confiteantur, ad maiorem suae conscientiae quietem, modo non sint scrupulosi, ut diximus tract. 1. n. 10. et 11. Insuper sapienter dicunt Salm. Scholastici, Habert, Bonac. Suar. Croix et alii, quod personae probatae pietatis, quae diutius nunquam, aut valde rarius mortali alicui assentitae sunt, istae cum dubitant de consensu, praecipue si recordantur in principio restitisse, aut dubitant si fuerint in perfecta vigillia, possunt certo sibi statuere mortaliter non peccasse, cum (sicut dicunt Salm. et Habert) moraliter impossibile est, quod voluntas in bono proposito ita obfirmata, mutetur, quia clare hoc percipiat. Dicit p. Alvarez, quod peccatum mortale est mostrum ita horribile, ut in animam, quae ab eo per multum temporis abhorruit, se introducendo, non potst se in eam introducere, quin anima dilucide illud cognoscat; sicut

contra, loquendo de iis qui ex habitu mortalibus consentiunt, in dubio praesumuntur illi consensisse, quia si restitissent, utique de conatu in tentatione repellenda adhibito recordarentur: unde recte concludit Croix, quod in tali materia difficulter datur dubium negativum, dum praesumptio bonae aut malae vitae recte fundat credulitatem dissensus, aut consensus praestiti¹.

33. Quaeritur 3. an poenitens teneatur confiteri peccatum certe commissum, sed in dubio, an de illo nec ne confessus sit? Si dubium est negativum, certum est apud omnes eum teneri. Contra si dubium est positivum, adeo ut probabiliter credat de eo confessum esse, adest sententia non teneri ad illud confitendum; et hanc tuentur Suar. Navar. Silvest. Bonac. Lugo, Salm. Croix, etc. Verum sicut mihi probabilis minime visa fuit opinio relata tract. 1. n. 17. in fin. eorum auctorum, qui dicebant non esse obligationem implendi vota, quae probabiliter impleta sunt, ita nec valeo hanc approbare sententiam quoad peccatum probabiliter confessum, cum obligatio confessionis sit certa, et satisfactio dubia. Non autem reprobo id quod iidem citati auctores tradunt, nempe quod ille qui diligens fuit in suis peccatis confitendis, si postea dubitat an aliquod peccatum omiserit, postquam multum elapsum sit tempus a quo illud patravit, non tenetur ad confitendum, cum possit credere eo casu moraliter certe iam de illo confessum fuisse. Et subiungit p. Concina, quod illi qui diutius vitam rectam duxerunt, licet antea in vitiis habituati fuerint, si postea ipsi dubitant aliquod peccatum aut circumstantiam omisisse in confessione generali, aut particulari, debita diligentia praecedente, confessarius debet imponere ut amplius de illis non confiteantur, et ut nunquam ad illa animum addicant. Et loquendo de scrupulosis (ut dicunt communiter dd.), hi non tenentur aliquod peccatum confiteri, nisi certi ita sint, ut iuramento possint affirmare illud peccatum fuisse mortale, et quod nunquam confessi sunt²; vide dicta tract. 1. n. 10. et 11.

34. Quaeritur 4. an qui confessus est peccatum uti dubium, teneatur iterum confiteri, cum advertit illud certum? Negant Holzm. Spor. Tamb. Elbel, etc., quia illud peccatum (ut dicunt) est iam directe absolutum. Sed vera, et communissima sententia Sanch. Card. Ronc. Busemb. Viva, Diana, etc., affirmat; quia licet peccatum fuerit directe absolutum, non tamen fuit, sicut erat in conscientia, explicatum cum commissum fuit, et sicut est in praesenti iuxta suam cognitam gravitatem, et iuxta confessionem a Trident. sess. 14. c. 5. praeceptam. Opponunt: Ergo si quis confitetur commisisse decem peccata circiter, et postea recordatur certo fuisse undecim, hic teneretur ad repetendam confessionem. Sed respondetur quod in illo circiter iam includitur numerus undecimus: contra in dubia accusatione non includitur certa: nec dubia potest unquam pro certa sumi. Caeterum probabiliter dicunt Coninch. Suar. Sanch. Salmant., etc., quod si quis confitetur peccatum, quod ille nec confessarius ut grave cognoscit, non tenebitur postea illud repetere, cum cognoscet certo illud esse grave in suo genere, quia in tali casu poenitens exponit peccatum ut est in conscientia³.

35. Hactenus de integritate materiali; sed aliquando in confessione sufficit integritas formalis, nempe quod poenitens confiteatur iuxta quod nunc moraliter potest, remanente caeteroquin sibi obligatione faciendi postea confessionem materialiter integram; cum impedimentum fuerit remotum, et urgeat praeceptum iterum confitendi. Itaque excusat ab integritate materiali impotentia tam physica

quam moralis. Et primo ob impotentiam physicam excusantur 1. muti, quibus tam in morte, quam in praecepto paschali sufficit signis, modo quo possunt, explicare unum peccatum dumtaxat¹. An autem muti scribere scientes teneantur confiteri sua peccata scribendo; negant Castrop. Caiet. Nav. Valent. et alii, dicendo quod talis modus est periculo manifestationis obnoxius. Sed communietr, et probabiliter affirmant Lugo, Bonac. Anaclet. Croix, Salm., etc. cum s. Thoma², dum qui tenetur ad finem, tenetur etiam ad media. Intelligitur modo haec media non sint notabiliter difficilia; quapropter non enetur mutus ad scribendam confessionem, cum extraordinario incommodo aut periculo esset illi, ut peccata sua ab aliis cognoscantur³. 2. Surdi, qui confessarii interrogationibus respondere nequeunt, nec uti deberent, peccata sua explicare sciunt; intelligitur hoc de omnino surdis, quia surdastri debent adduci in aliquem remotum locum, ut eorum confessiones audiantur. 3. Illi qui linguam patriam ignorant. Isti tempore praecepti, aut alterius necessitatis, possunt absolvi manifestando tantum signis peccatorum suorum dolorem; nec tenetnru per interpretem confiteri, ut dicunt Suar. Vasquez, Lugo, etc. An autem teneantur confiteri sic in morte. Alii affirmant; sed alii, ut Sot. Caiet. Castr. Salm. Viva, etc. probabiliter negant, nisi esset quod dubitarenmt de contritione sua; quia tunc tenentur ad confitendum cum sola attritione quam haberent, ut per Sacramentum gratiam perciperent; sed tunc sufficiet ipsis, ut confessario per interpretem aliquod veniale manifestent⁴. 4. Moribundi; sed hic multa secernenda sunt. Si moribundus sui compos est, sed nequit loqui quoties ipse poenitentiae dat signa, aut ostendit velle absolutionem, bene potest absolvi, et quoties repetit signa; quia tunc iam adest confessio in illa expostulatione quam facit de absolutione, aut in illo signo quod dat doloris sui, quo iam confitetur se esse peccatorem; unde tunc directe absolutionem recipit super peccatis omnibus sub generica peccati ratione, licet ipse teneatur, cum poterit, ad ea in particulari explicanda, ut confessionem materialiter integram faciat⁵.

36. Sed hic quaeritur 1. an possit absolvi moribundus sensibus destitutus, cum adstantes testificantur illum confessionem petivisse, aut poenitentiae signa dedisse? Negant Cano, Ledesm. Alvar., etc. Sed est communis sententia opposita, quae tenenda est, quia tunc per testes satis sensibiliter confessario fit nota infirmi confessio; ita docent Bellarm. Sotus, Suar. Lugo, Conc. Salm., etc. cum s. Thoma⁶, qui dicit: Si infirmus uqi petit Unctionem, amisit notitiam, vel loquelam, ungat eum sacerdos; quia in tali casu debet etiam baptizari, et a peccatis absolvi. Et hoc currit, ut dicit s. Antoninus, relatus in Sacerdotali romano apud Lugo, etiamsi infirmus diutius fuerit habituatus in peccatis, et confessus non sit. Hoc probatur ex Concil. Arausicano in can. Qui recedunt 26. q. 6. et ex Concil. 3. et 4. Carthaginensibus, et a s. Leone Papa in can. 15. Qui 26. qu. 6. et denique ex Ritual. rom. (de Sacrament. Poenitent. §. Ordin. min.) ubi dicitur: Etiamsi confitendi desiderium sive per se sive per alios ostenderit, absolvendus est. Et haec sententia habet locum, ut probabiliter dicunt Lugo, Dicast. et Croix, licet unus tantum testis adsit, et etiamsi sit mediatus, qui testetur signa a moribundo data. Nec obstat decretum Clementis VIII. quo proscripta fuit confessio facta in absentia confessarii,dum (ut testantur Bell. Suar. et Petrus Lombardo) idem Pontifex declaravit non intellexisse comprehendere

moribundus, imo expresse dixit hos in nostro casu debere omnino absolvi¹. An autem talis absolutio debeat absolute dari, sententia communior affirmat, dicendo quod in tali necessitate Sacramenta debent absolute conferri, quoties de materiae valore probabilitas habetur: sub conditione autem quoties prodens tantum dubium habetur; sed Suar. s. Anton. Bon. Wigandt, et Croix tenent dandam esse in nostro casu sub conditione; et haec opinio mihi videtur tuat praecipue cum dubitatur (prout facile dubitari potest in rudibus) an poenitens nec ne rite actum doloris elicuerit².

37. Quaeritur 2. an possit absolvi sub conditione moribundus sensibus destitutus, qui nulla dat, nec dedit, poenitentiae signa. Multi negant, ut Lugo, Busemb. Petroc. Abel. Laym. Roncagl., etc., quia tunc, ut dicunt, deest materia sensibilis Sacramenti; sed communis et probabilius affirmant Merbesius, Molin. Carden. Pontius, Salmeron. Iuvenin. Conc. et Croix, et clare id docet etiam s. Augustinus³, qui dicit: Quae autem Baptismatis, eadem reconciliationis est causa, si forte poenitentes finiendae vitae periculum praeoccupaverit; nec ipsos enim ex hac vita sine arrha suae pacis exire velle debet Mater Ecclesia4. Opponitur: Sed in tali casu ubinam est materia sensibilis Sacramenti? Respondent Gobet et Iuvenin; sed eorum responsiones parum satisfaciunt, ut videre est in opere. Melius respondent Molfes. Aver. Salm. Viva, et alii, quod in tali casu iam prudens dubium habetur, quod moribundus antequam sensibus destitueretur, aut in aliqua intervalli luce, suae damnationis periculum agnoscens, velit, ac etiam petat absolutionem signis sensibilibus, v. g. suspiriis, oculorum aut oris motibus, aut saltem respiratione anxia quam ostendit, licet huiusmodi signa non possint perspicue percipi, sed ipsa aut eorum dubium iam sufficiunt ad dandam absolutionem sub conditione; in casu enim necessitatis urgentis bene licet uti materia etiam dubia. quod utique principium certum est apud theologos, ut testatur Iuven. Imo possumus uti tunc opinionibus etiam tenuiter probabilius, sicut communiter docent Sot. Navar. Carden. Sanch. Viva, Gobat. Croix, etc., quia necessitas efficit ut in quocumque dubio licite ministretur Sacramentum sub conditione, dum per conditionem iam reparatur Sacramenti iniuria, et eodem tempore prospicitur proximi saluti. Et hic praeterea advertendum est cum Suar. Vasq. Viva, Mazzot. et aliis communiter, quod sacerdotes (cum possunt) tenentur sub gravi absolvere infirmos, ut deducitur ex can. Si presbyter, 26. q. 6. ubi Iulius Papa dicit: Si presbyter poenitentiam morientibus abnegaverit, reus erit animarum. Contra etiam advertit Ronc., loquendo generaliter de moribundis, quod non debet intra breve temporis spatium saepius replicari absolutio, nisi novum et certum doloris signum habeatur, quam bis aut ter intra aliquam proportionatam distantiam, quia revera tunc cessat necessitas. Non negatur tamen quod si sensuum destitutio diutius perseverat, cum actuale mortis periculum adsit, potest pluries repeti absolutio, v. gr. ter aut quater in die⁵.

38. Quaeritur 3. an possit dari absolutio conditionata peccatori, qui sensibus destituitur in actu peccati, v. g. in adulterio, vel duello? Negant Habert, Gonet, Iuvenin. et Conc.; sed affirmant Pontius, Carden. Holzman, Stoz. Gomaz et alii. Dicunt hi quod semper ac constet huiusmodi peccatorem fuisse catholicum, debere absolvi sub conditione in mortis momento; et recte dicunt Merbes. et Du-Pasquier, quod possumus hac uti opinione, potissimum ob s. Augustini

auctoritatem¹ dicentis: Qui... retinent adulterina consortia, si desperati et intra se poenitentes iacuerint, nec pro se respondere potuerint, baptizandos puto. Qui enim novit, utrum fortassis adulterinae carnis illecebris usque ad Baptismum statuerint retineri? Quae autem Baptismatis, eadem reconciliationis est causa, si forte poenitentem finiendae vitae periculum praeoccupaverit. Et dicendo Sanctus, Quis enim novit, utrum, etc. supponit certo tales peccatores nullum certum suae conversionis signum praestitisse. Hanc sententiam puto sufficienter probabilem ratione eadem superiori quaesito adducta, quia de quolibet Catholico prudens potest esse praesumptio, quod si unquam ille aliquo usus rationis intervallo donetur, optet modo meliori quo potest, damnationem suam aufugere. Dictum est Catholico, dum (ut bene notat Holzm.) haereticus moribundus, licet det signa poenitentiae, non potest absolvi, nisi expresse absolutionem petat; nam alias non potest prudenter praesumi ea signa dare in ordinem ad confessionem, a qua haeretici vehementer abhorrent².

39. Secundo loco ob impotentiam moralem excsatur poenitens ab integritate materiali, et ei sufficiet formalis in pluribus casibus: 1. Si est scrupulosus et iugiter praeteritarum confessionum timore vexatur, ut docent communiter Laym. Illsung. Elbel, et Holzm. 2. Si infirmus, confesso uno vel altero peccato, deficeret, aut in periculo deficiendi esset. 3. Si dum affertur Viaticum, confessarius adverteret confessiones praeteritas fuisse nullas, et infirmus non posset tunc integre confiteri, nisi cum periculo sine absolutione decededi, aut scandali, ut superiori tract. 15. n. 24. dictum est. Et idem dicit probabiliter Ronc. cum urgens esset necessitas celebrandi, aut communicandi, et tempus finiendae confessionis non suppeteret. Idem currit pro sacerdote habente reservatum, et in celebrandi necessitate constituto, si non adesset confessarius facultate praeditus, ut in antecedenti tract. n. 27. diximus. 4. Si sacerdos esset in mortis periculo antequam absolutionem impertiatur. 5. Cum grave adest periculum infectionis, quia tunc confessarius potest absolvere poenitentem infectum, audito uno tantum peccato; Conc. Wigandt, Bonac. Elbel, et alii. Sed si confessarius vellet audire totam confessionem, tenetur infirmus integre confiteri³. 6. Si imminet naufragium, aut praelium: quia sufficit cuique tantum veniale confiteri, aut se peccatorem esse in generali; et potest tunc sacerdos absolvere omnes in generali; dicendo Ego vos absolvo, etc.; praecisus poenitentium concursus, alia non interveniente causa, non est ratio sufficiens ad dimidiandam confessionem, ut ex prop. 59. damn. ab Innoc. XI.⁴. 7. Si ex confessione alicuius peccati prudenter poenitens posset timere grave damnum spirituale, aut temporale, proprium aut alienum, v. g. revelationis, scandali sui, aut confessarii, mortis, aut infamiae. Sed intelligitur cum urget necessitas confitendi ob mortis periculum, aut satisfaciendi Communioni paschali; aut (dicunt Lugo, Henriq., etc.) si poenitens eset in mortali, et ceteroquin ei expectandum esset per biduum, aut triduum, ut confiteretur; imo etiamsi per unum diem, sicut dicunt Suar. et Escob. (licet in alia re) ut dicetur in append. 3. ed Examine Ordinand. n. 20. 8. Denique si non posset peccatum confiteri quia sigillum sacramentale revelet⁵.

40. Tenent autem nonnulli dd. ut Navarr. Innoc. Hostiensis, etc. quod poenitens debeat peccatum suum reticere, si non potst illud confiteri quin complicem manifestet confessario; nami (ut dicunt) praeceptum

naturale proximi famam servandi praeferendum est praecepto positivo integritatis confessionis. Sed hoc negatur cum communi sententia s. Bonaventurae, s. Antonin. Gonet, Conc. Suar., etc. cum s. Thoma¹ qui dicit: Si speciem peccati exprimere non possit, nisi exprimendo personam eum qua peccavit, necesse est, ut exprimat. Et idem dicit s. Bern. (de Forma bon. vitae). Ratio est, quia ex una parte integritas confessionis, quoties potest, servanda est: contra (ut dicit s. Thomas) manifestare alterius peccatum vacat culpa, cum iusta intercedit causa: ultra quam quod complex peccando amisit ius ad famam, in quantum ad confessionem, quam illius peccati facere debet. Hoc tamen intelligendum, cum confitendum est mortale; nam ut confiteatur veniale, aut mortale iam confessum, non licet alterius grave peccatum patefacere, ut dicunt Lug. Ronc. Viva et Tamb. contra Renzi². Et etiam in primo casu quo mortale non adhuc est confessum, tenetur poenitens alium inquirere confessarium, cui complex est ignotus; modo (excipiunt dd.) ad hoc faciendum ei incommodum spirituale, aut temporale patiendum non sit, ut esset 1. Si iam suum declarasset peccatum confessario, cui notus esset complex, ac propterea obligaretur bis ad confitendam culpam suam. 2. Si esset in celebrandi, aut communicandi necessitate. 3. Si ad perquirendum alium confessarium longe ei proficiscendum esset, aut ne indulgentias amitteret; aut si ei gravi esset incommodo conscientiam suam aili quam confessario ordinario manifestare; aut si omittenda esset consueta Communio; et tanto magis si caeteroquin ei ultra biduum (ut dicunt Lugo Viva et Renzi) in mortali perseverandum esset. Henriq. putat diuturnam esse bidui dilationem. Imo Antoine absolute dicit excusare ab obligatione perquirendi alium confessarium unius diei dilationem. Praeterea saepe excusantur matres et uxores in referendis apud confessarium filiorum et virorum peccatis, dum hoc ei confert ad sedandum dolorem, aut ad consilium melius capiendum de modo quo se gerere debeatnt. Insuper auctores excusant poenitentem, si iudicaret illum confessarium doctiorem, aut saltem suae conscientiae doctiorem, aut saltem suae conscientiae magis conscium, adeo ut melius posset illum dirigere, et animae suae paci consulere; tanto magis, quod multi dd. graves, ut dictum est Tr. 11. n. 11. tenent non esse culpam gravem etiam sine causa uni vel alteri viro prudenti proximi delictum manifestare³; sed haec esset causa cur etiam a veniali excusaretur.

41. Advertendum hic denique, quod licet poenitens posset in casibus praefatis licite complicem detegere confessario, nihilominus non licet confessario a poenitente complicis nomen exquirere, licet hoc bono fide efficeret, ut eum corrigat, aut damnum impediat; dum Benedict. XIV. in Bulla Ubi primum edita 3. iunii 1746. hoc appellat detestabile: et detestabilius, si confessarius absolutionem negaret ei qui complicem manifestare recusaret. Hinc Pontifex declarat, hoc esse peccatum mortale, et imponit huiusmodi confessario suspensionem (sed ferendae sententiae) ab audiendis confessionibus; et excommuniactionem papalem ipso facto in praesumentes docere oppositum; et insuper aliis (non autem poenitentibus), qui scirent aliquem confessarium prpter hoc absolutionem denegasse imponit denuntiationis obligationem, modo ille ex simplicitate hoc non effecerit. Recte tamen dicit p. Concina, non intelligi per hoc vetitum fuisse confessario circumstantias ad confessionis integritatem necessarias exquirere, prout sunt illae quae mutant speciem, aut expediat eas scire ad poenitentis directionem; quare bene potest confessarius

interrogare de coniunctionis gradu, si complex sit in peccato turpi, an sit ligatus voto castitatis, an sit famula, si in eadem domo commoretur¹. Praeterea dicit p. Mazzotta, quod si a complice gravia timerentur damna, quae solus confessarius avertere posset, tunc complex manifestandus est. Addit auctor Commentarii in Antoine, non potest absolvi poenitens, qui nollet complicem patefacere, cum hoc est necessarium ad publicum damnum reparandum. Ego tamen dico, quod in tali casu nunquam licet confessario stante praefata Pontificis prohibitione, interrogare de complicis nomine; tantum poterit ille tunc obligare poenitentem in generali, ut revelet complicem alicui qui malum impedire potest; sed si poenitens sponte sua confessarium rogaret, ut ipse sibi susciperet has partes et ex se revelaret complicem, tunc confessarius non peccat, et utique potest uti ea notitia, ut remedium afferat; licet plerumque non expediat ut confessarii hoc onus corrigendi ex confessionis notitia sibi assumant, quia hoc difficulter accidit sine scandali periculo, aut sacri ministerii dedecore.