CAPUT VIII. DE SIGILLO CONFESSIONIS

147. Obligatio sigilli.

148. De iis qui tenentur ad sigillum.

149. An teneatur qui est requisitus de consilio a confessario ex poenitentis licentia.

150. An consultus ab ipso poenitente.

151. An qui legit folium confessionis.

152. Cadunt sub sigillo. I. Peccata etiam levia. II. Peccata complicis, sed ex licentia poenitentis potest admoneri complex.

153. III. Obiectum peccati. IV. Poenitentia. V. Circumstantiae, sed non impertinentes. VI. Revelationes, et virtutes quando, etc. VII. Scrupuli.

154. VIII. Defectus naturales.

155. Casus de poenitente surdo.

156. Casus in quibus non adest obligatio sigilli. De licentia poenitentis; et an liceat eum admonere intra confessionem, quin ab eo petatur licentia.

157. Casus in quibus laeditur sigillum. 1. Qui diceret in monasterio, etc.

158. Qui diceret in oppido, etc.

159. II. Qui utitur notitia confessionis ad gubernationem, cum gravamine, etc.

160. Si redit poenitens malae conscientiae.

161. an confessarius possit sibi cavere de damnis, etc.

162. An possit praeberi schedula confessionis, etc.

163. Si poenitens minetur mortem, etc.

164. An liceat uti opinionibus probabilibus, etc.

147. Sigillum sacramentale inducit obligationem tacendi peccata et omnia alia in confessione manifestata in ordine ad absolutionem etiam colloquendo cum ipsomet poenitente: et haec obligatio est ita stricta, ut confessarius in nullo casu et tempore possit ea revelare, licet mortem subiturus esset. Ut clarius super hac materia valde implicata procedam, adnotemus gic primo loco eos qui tenentur ad sigillum: secundo ea quae cadunt sub sigillo: tertio casus in quibus laeditur sigillum: quarto casus in quibus non laeditur.

148. Et primo loco adnotabimus eos, qui tenentur ad sigillum. Generaliter loquendo, tenentur omnes ii, ad quos quocumque modo pervenit notitia confessionis. Sed loquendo in particulari, tenentur 1. Confessarius, qui frangendo sigillum tria peccata committeret: sacrilegii ob iniuriam quam infert Sacramento, iniustitiae qua afficit poenitentem et etiam detractionis, si peccatum non esset publicum. Confesssarius, si forte interrogaretur de peccatis auditis, potest recte affirmare etiam iuramento se nihil audivisse; nam de omnibus, quae ipse in confessione excepit, nullam habet scientiam communicabilem; ita communiter s. Anton. Suar. Laym. Wigandt, Antoine, et alii cum s. Thoma¹ qui dicit: Potest iurare, se nescire, quod scit tantum ut Deus. Et hoc etiamsi, ut dicunt Lug. Vasq. Suar. Laym. Croix, etc. (contra Conc.) confessarius requisitus esset ad respondendum non ut homo, sed uti Dei minister: aut si requisitus esset ad respondendum sine aequivocatione, ut dicunt Lugo, Holzm. Croix, etc.; nam tunc ille iam respondet sine aequivocatione, nempe intelligitur sine illo aequivoco quod potest licite omitti; nam contra interrogans non habet ius ut ei respondeatur sine illo aequivoco quod non potest omitti sine peccato. Si vero confessarius interrogatur, an vel ne dederit absolutionem poenitenti, respondere dabet: Functus sum officio meo.Sed sic dicere aliquando etiam suspicionem nagatae absolutionis afferre potest; unde omnibus istis interrogationibus temere factis semper satius erit respondere exprobrando sic: Suntne interrogationes faciendae! Si autem accideret casus quod confessarius non absolvisset, et clericus interrogaret, utrum poenitens communicaturus sit: Confessarius respondere debet: Interroga eum, an velit communicare2. 2. Tenetur etiam ad sigillum Praelatus qui requisitus fuit de licentia pro casibus reservatis, ut recte dicunt Suar. Lugo, Conc. et Salm. (contra Castropal. et Vasq.); quia secus redderetur odiosa confessio. 3. Interpres. 4. Qui audiret aliquod (etiam casu inculpabiliter) a poenitente prolatum in ordine ad confessionem, ut dicunt commun. Bonac. Laym. Castrop. Salm., etc. contra Sot. Ita

pariterqui auscultat peccatum voce elata confessum, sed in aliqua necessitate naufragii, conflictus, etc.; secus autem si poenitens tantum ad suam confusionem vellet publice confiteri, Castr. Coninch. Salm., etc. 5. Omnes quibus aliquid sacrilege revelatum est, communiter Laym. Holz. Salm. Conc. Spor., etc. 6. Laicus qui dolo se finxisset confessarium, Suar. Lugo, Ronc. et alii communiter contra Sotum, et Vasq. 7. Qui alterius rudis confessionem scripsit. Nonnulli addunt etiam poenitentem sub eodm sigillo sacramentali teneri ad reticenda ea quae confessarius ei dicit; sed hoc negat communis et vera sententia cum Layman, Wigandt, Suar. Castrop. Bonac. Salm. Holzm. Busemb., etc. quia revera ius sigilli institutum est in poenitentium beneficium. Omnes tamen conveniunt cum Holz. poenitentem vinculo sedreti naturalis teneri ad reticenda a confessario sibi dicta, quorum propalatio potest illi damno esse; et ego subiungo tale vinculum esse strictius simplici naturali; dum conilia ab aliis data sunt spontanea, sed illa confessari data sunt ex officio et obligatione; unde infero quod rarissimus esse posset casus in quo poenitens tale secretum licite revelare posset, cum damno confessarii¹.

149. Quaeritur 1. an doctor, quem confessarius consulit de licentia poenitentis, teneatur ad sigillum sacramentale? Negant Castr. Vasq. Tamb. Diana, etc. dicentes tunc peccati uotitiam non haberi ex confesssione, sed ex manifestatione facta ex licentia, et consequenter nomine poenitentis, unde sicut non teneretur ad sigillum sacramentale, qui consults esset ab ipsomet poenitente, ita nec requisitus poenitentis nomine. Sed communius et proabilius affirmnt Silv. Navar. Lugo Laym. Bonac. Sporer croix Petrocor. Ronc. Mazzot. et Viva, et expresse docet s. Thomas². Ratio est quia eadem Sacramenti institutio exigit ut remaneat sigilli obligatio unicuique ad quem pervenit notitia peccati causa confessionis, alias confessio semper redderetur odiosa. opponit Tamb. quod poenitens in danda licentia praesumitur voluisse abstrahere illam notitiam ab obligatione sigilli; sed nos respondemus cum Lugo et Spor. quod imo praesumitur oppositum, nempe quod quilibet poeniens, dando licentiam, eam det maiori quam imponere potest restrictione, cum agatur de retam odiosa quam est peccata sua propalare³. Advertendum tamen hic quod, non obstante sigillo, doctor qui consilium dedit, donec iudicium per absolutionem non perfectum est, potest libere loqui de illlo casu cum confessario, et cum aliis in consilium convocatis, quia moraliter sic intelligitur fuisse data licentia. Advertendum etiam, quod si evenerit unquam quod duo confessarii semotim peterent consilium ab eodem doctore de poenitentis licentia, dicit Luho, quod non potest doctor cum secundo loqui de circumstantiis auditis a primo, et ignotis secundo; sed pce tanti doctoris, ego contrarium sentio, quia cum poenitens det loquendi de casu cum eodem consultore, sicut certe credendum est nihil aliud velle poenitentem quam consilium rectum, ita etiam certe praesumendum est illum consentire, ut consultor dicat quicquid scit, et quicquid dicendum sit, ut bonum praebeat consilium⁴.

150. Quaeritur 3. an teneatur ad sigillum ille quem ipse poenitens consulit de confessione quam alii facere intendit? Affirmant Tamb. Conc. Spor. Antoine Croix Diana, etc., dum dicunt quod dum oporteat poenitentibus consilium capere ut bene confiteantur, si consultor non teneretur ad sigillum, confessio redderetur odiosa. Sed probabilius negant Suar. Castrop. Avers. Henriq., etc. Ratio

est quia sigilli sacramentalis obligatio non oritur nisi ex sola confessione sacramentali, ad finem recipiendi absolutionem facta, ut docent omnes cum Vasq. Suar. Gabriel Coninch. Castrop. cum eodem p. Conc. et cum s. Thoma¹ qui dicit: Sigillum sacramentale confessonis non se extendit, nisi ad ea de quibus est sacramentalis confessio. Unde fit quod consiliarius in quantum ad notitiam ei praestitam ad consilium ab eo capiendum (non autem absolutionem), tenebitur ille quidem ad sigillum naturale, non autem sacramentale. ad rationem opositam respondetur quod timor revelationis redderet consultationem iam odiosam, sed non confessionem. si unquam consultatio in aliquo casu esset necessaria ad confessionem, non negamus tunc revelationem reddituram fore confessionem odiosam; sed hunc casum nescimus reperire, quod quis ut confiteatur, debeat absolute alios consulere praeter confessarium. Secus autem esset, meo iudicio, contra Henriq., si poenitens consuleret confessarium, ut postea apud ipsum confiteretur de ipsismet, quae tunc illi aperit: quia tunc illa consultatio iudicatur confessio proxime inchoata, dum facta est ad recipiendam ab eo ipso absolutionem².

151. Quaeritur 1. an teneatur ad sigillum qui legit chartam, ubi poenitens scripsit suam confessionem? Affirmant Spor. Ronc. et alii pauci; tum quia illascriptura est proxime ordinata ad confessionem futuram; tum quia manifestatio talis scripturae redderet odiosam confessionem; sed negant communissime, et probabilius Sot. Nav. Suar. Bonac. Wig. Sayr. Laym. Coninch. Lugo Castrop. Holzm. Viva Elbel Salm., etc., quia sigillum non contrahitur in praeparatione ad confessionem, sed dumtaxat in confessione actuali aut proxime inchoata, ut superius diximus. Et cum scriptura ordinarie non sit necessaria ad confitendum, respondetur ad secundam rationem oppositam (pari modo ac responsum est in quaestione antecedenti) quod timor revelationis scripturae redderet odiosam scriptionem, non autem confessionem. Recte tamen excipiunt I. Lugo Spor. Holzm., etc., si illa scriptura confecta essset a muto qui non posset aliter confiteri. 2. Si esset epistola ad Superiorem scripta pro obtinenda licentia reservatorum. 3. Si illa charta, ut recte dicunt Viva, Wigandt, cum ipso de Lugo, esset consignata sacerdoti pro confessione facienda, quia tunc etiam habetur tanquam confessio inchoata: aut (addunt) si illa charta relicta esset casu in confessionali post factam confessionem. Caeterum extra hos casus, ut dicunt Laym. Castrop. et Spor., qui legeret huiusmodi scripturas (et tanto magis qui eas proderet) non potest excusari a peccato gravi, nisi sciret certo ibi contineri levissima peccata. addunt amplius Laym. et Spor., quod peccata ibi contenta non posset revelari, nisi in casu maximae necessitatis, ut esset ad salvandam rempublicam, aut vitam innocentis³.

152. Secundo loco adnotantur quae cadunt sub sigillo, et sunt: 1. Omnia peccata poenitentis ab illo manifestata animo se accusandi (non autem si narrata fuisset per modum simplicis narrationis) etiam venialia licet minima; nam in materia huius sigilli certum est apud omnes non dari parvitatem materiae; et hoc licet poenitens indispositus recessisset sine absolutione⁴. 2. Peccata complicis a poenitente manifestata etiam sine necessitate⁵: iam dictum est praec. num. 41. nunquam licere confessario interrogare poenitentem de nomine complicis. An cum licentia possit admonere complicem; negant Tamb. cum Vasq. decentes peccata complicis etiam cadere sub sigillo

sacramentali, adeo ut confessarius nequeat de illis loqui, non petita licentia tam poenitentis quam complicis. Sed affirmat vera sententia cum s. Anton.Gers. Adri. Navar. Lug. Ronc. Croix, etc. nam sigillum sacramentale ad nihil aliud institutum est, nisi ut poenitentes lebenter se confiteantur, quin timeant ne futurum sit ut peccata sua sciantur. Nec valet dicere quod alias confessio redderetur aliis odiosa; nam respondetur quod illud tantum odium confessionis evitandum est, quod retrahit poenitentes a confessione, non autem illud quod movet impios ad optandum ne eorum complices confiteantur. Caeterum confessarius non debet esse importunus in petendis licentiis quae non sunt omnino spontaneae et plene liberae, etiam obtentis, ille nec uti poterit¹.

153. 3. Cadit etiam sub sigillo obiectum peccati, v. g. si filius accusatur se odisse patrem, quia ille rixatus est: rixa patris esset obiectum peccati, quae rixa non potest manifestari a confessario, ut communiter Filliuc. Viva Renzi Spor. et Tamb. Probabiliter tamen hi duo postremi aa. dicunt, quod si quis v. g. confiteatur se gavisum de homicidio in publica platea commisso, homicidium non caderet sub sigillo, quia tunc non censetur voluisse secreto ligare, quod publice notum est. Caeterum est regulariter accepta ab omnibus illa regula, quod non cadunt sub sigillo omnia illa quorum manifestatio non inducit periculum revelationis directe aut indirecte, nec gravamen poenitentis². 4. Poenitentia imposita si illa est gravis, imo melius dicendum, si non est de minimis, quae plerumque solent imponi pro venialibus levissimis. 5. Omnes circumstantiae peccatorum etiam explicatae post absolutionem, quoties illae dectae sunt in ordine ad confessionem; v. gr. si quis confiteretur Ordinibus initiantum fuisse cum esset spurius, aut se iactasse pro docto cum esset ignarus; ignorantia tunc et esse spurium cadunt sub sigillo. Et hoc currit etiam in dubio an circumstantiae declaratae sint nec ne in ordine ad confessionem, ut communiter dicunt Suar. Bonac. Salm. Tamb. Croix et Mazzotta³. Caeterum recte notant Coninch. Tannerus et Diana, quod non adest obligatio sigilli de illis quae a poenitente tantum per accidens narrantur, et minime ad confessionem vel ad peccatorum explicationem conferunt⁴. 6. Cadunt sub sigillo revelationes et virtutes, cum deteguntur confessario ad manifestandum aliquem defectum commissum, aut propriam ingratitudinem erga Deum, secus vero si manifestantur tantum ut confessarius statum animae suae cognoscat. Ita scite distinguunt Lugo Croix Ronc. Mazzotta et Viva. 7. Cadunt sub sigillo scupuli, et scrupulositas, quam poenitens in exponendis peccatis suis, vel in declaranda conscientia sua ostendit, ut recte dicunt Coninch. Lugo et Granat. contra Marchant., quia saltem in obliquo est materia confessionis. Secus autem esset, dicit Lugo, si scrupolositas non apparet ex poenitentis relatione, sed appareret ex modo ipso confitendi; sed huic nec acquiescere valeo, dum rationabiliter dicunt Castrop. Hurtad. Coninch. Spor. Tamb., etc., quod multi aegre ferunt se haberi et vocari scrupulosos, praecipue si sunt praelati et confessarii, aut iudices, etc.: quia esse scrupulosus saltem est defectus naturalis, cum sit signum perplexae et confusae mentis, et tales defectus naturales per cofesionem cognitos non licet propalare, ut mox dicemus. Quapropter ego non admitterem, nisi loquamur de secularibus, qui cum dicuntur esse scrupulosi potius laudantur, dum sic habentur timoratae conscientiae⁵.

154. 8. Cadunt etiam sub sigillo (ut iam innuimus) defectus naturales poenitentis, v. gr. quod sit surdus, balbutiens, pauper, ignarus, etc. quoties habetur eorum notitia ex confessione, ut dicunt communiter Suar. Lugo Busemb. Roncagl. Mazzot., etc. Et hoc etiamsi poenitens exponeret tales suos defectus sine necessitate, sed solum ad meliorem suorum peccatorum explicationem, ut recte notant Lugo Salm. Croix, etc.; secus autem, ut subiungunt communiter iidem aa. citati, si illorum manifestatio nihil ad confessionem referret; nam tunc non censetur poenitens velle eos sibiicere sigillo; imo etiamsi vellet subiicere, dico quod non posset dum ille impertinenter eos manifestat¹. Quod dicunt Lugo Navar. Ronc. Mazzot. et alii cum Diana (qui eam opinionem vocat communem, sed verum non est, ut videbimus) nec cadere sub sigillo defectus qui innotescunt ex ipsismet actionibus poenitentis, aut ex modo confitendi, v. g. quod sit rudis, balbutiens, aut naturae impatientis, irrisolutae, etc., quia tunc (ut loquuntur) non est quod manifestentur, sed committuntur in confessione: Spor. Tamb. Conc. Antoine Renzi, etc. refellunt, dicentes quod quoties ipsi percipiuntur causa peccatorum explicationis, propalatio eorum redderet odiosam confessionem: nec acquiscere valeo illi quoddicunt iidem aa. Spor. Tamb. et Conc. cum Wigandt et Viva, quod non adsit sigillum pro talibus defectibus, si a poenitente referentur, ita ut ex circumstantiis appareant communiter noti, quia tunc (ut dicunt) non praesumitur poenitens eos narrare, nisi ut notos, dum recte dicit Holzm. eorum manifestationem posse aliquo modo retardare poenitentes a confessione. Nihilominus hoc intelligitur tantum pro iis defectibus quorum manifestationem ex se aegre ferre potest poenitens, ut esset dicere quod sit hebes mente, natura iracundus, rudis, incapax, pauper (si ille est civilibus natalibus); non vero cum sunt defectus qui rubori aut exprobrationi ei non sunt, ut est esse caecus, surdus, mendicans, et huiusmodi; et contra iam communiter innotescunt. Nec etiam puto licere plerumque, contra id quod dicit Lugo, manifestare peccata commissa a poenitente dum confitetur, v. g. convicia illata ab eo in confessarium, et huiusmodi, quia in hoc indirecte manifestaretur aut absolutio denegata, autaliqua vehemens obiurgatio. Quod autem dicit Ronc. quod si poenitens communiter nosceretur nimis prolixus et molestus in confitendo, confessarius non frangit sigillum, si ab eo aufugeret, ut liberaretur ab illo taedio; hoc potest admitti, sed tantum quando communiter una simul ille poenitens habentur bonae conscientiae: secus autem dicerem, si adesset suspicio quod eius conscientia sit gravata etiam culpis gravibus.

155. Loquamur hic de illo casu facili eventu, sed qui apud aa. non invenitur discussus. Quaeritur quid faciendum confessario, si quis confitendo confuse de materiis gravibus, et interrogatus a confessario decircumstantiis, et de habitu, cognosceretur esse sordus, dum non respondit, aut respondit abs re; et contra confessarius ob adstantes non posset vocem elevare? Ego sic dico; Si circa principium confessionis animadvertit peonitentem esse surdum, tunc ei imponere debet ut tempore et loco opportuno redeat, cum non adsint qui eum audire possint; et interim potest circumstantibus indicare eius surditatem, cum illa est communiter nota. sed si in progressu confessionis id animadverteret, tunc non potest confessarius elata voce ei imponere ut redeat, quia aliis suspicionem ingereret illum de materia gravi confessum fuisse; ideoque in tali casu dicerem, quod confessarius cum peccata meliori modo quo possit, intelligere curaverit, absolutionem det poenitenti

absolutam, si probabiliter eum iudicat dispositum; conditionatam, si de dispositione dubitat; et poenitentiam in hoc casu debet adiungere levem, cum alii eam audituri sunt¹.

156. Tertio loco adnotamus casus ex quibus non oritur obligatio vel fractio sigilli. I. Cum confesssio fuit ficta, aut pravo fine facta, v. g. furandi, seducendi confessarium, aut ei illudendi. II. Si quis diceret aliquod, et se protestaretur id dicere sub sigillo confessionis, in hoc nunquam adest sigillum sacramentale, quia tale sigillum oriri nequit, nisi a solo Sacramento². III. Si confessarius dicit in generali confessionem fuisse de materia levi. Dico de materia levi, quia esset fractio sigilli dicere eam fuisse depluribus venialibus, aut nominare aliquam culpam, licet minimam, in particulari, cum in hoc sigillo non detur parvitas materiae: ita communiter Laym. Suar. Lugo, Sal. etc.³. IV. Si laudat conscientiam poenitentis, sed in hoc advertere debet, ne suspicionem det malae conscientiae aliorum qui eodem tempore forsan sibi confessi essent. V. Si dicit se aliquem confessum fuisse, modo poenitens ei non vetuisset ne se proderet; aut modo ille clam ad confitendum non venisset, ut advertunt Navar. Busemb. Holzm. Sporer etc. VI: Si generaliter loquitur se audivisse tale quoddam peccatum in confessione, ita tamen ut moraliter non possit in poenitentis cognitionem venire; sed in hoc caeteroquin confessariis non modica cautio adhibenda est, praesertim loquendo in oppidis, quia saepe ob circumstantias personae, aut oppidi auditores facile possunt venire in cognitionem, aut saltem in suspicionem poenitentis. VII. Si utitur notitia habita extra confessionem, modo non manifestet aliquam circumstantiam ex soola confessione cognitam. Et in hoc etiam caute procedendum est, quia aliquando, si non est revelatio, saltem potest esse circumstantibus periculum scandali, cum apprehendere possint sic confessiones revelari⁴. VIII: Si manifestat aliquid ex licentia poenitentis, quod certe licitum est, ut docent Nav. Laym. Lugo Conc. Wigandt Roncagl. et alii communiter cum s. Thoma⁵ contra Sotum Durandum et alios pauciores, qui dicunt non posse poenitentes hanc dare licentiam; sed nos dicimus cum communi, quod tale sigillum, sicut tantum in poenitentium favorem impositum est, ita ipsi possunt removere.Advertendum tamen, quod ut confessarius uti possit tali licentia, debet esse I. expressa; 2. omnino spontanea; unde non potest uti ea, qui unquam eam obtinuisset minis, aut metu reverentiali, ut esset si eam obtinuisset replicatis petitionibus, postquam poenitens in principio renuisset eam dare. Quapropter semper consultum est ut inducatur poenitens ad loquendum extra confessionem de eo, quod patefacere debet; 3. non sit revocata, quia poenitens semper potest eam revocare: et idem puto currere, quando censetur poenitens in alio casu, si adesset, fore ut eam revocaret, quia tunc uti tali licentia videtur fore ut redderet etiam odiosam confessionem. Advertendum hic cum Henriq. Graffiis et Diana, quod in dubio an confessarius nec ne locutus fuisset de licentia, potius credendum est confessario, quam poenitenti, aut eius haeredibus, v. gr. quando confessarius ex licentia poenitentis detegit restitutionem faciendam. Practerea advertendum interdum talem licentiam facto concedi a poenitente, nempe cum ille ex se de rebus in confessione manifestatis loqui incipit, ut comm. docent Tann. Bon. Suar. Conc. Antoin. Roncagl. Bus. Sal. et alii cum Lugo, qui praeterea advertit quod tunc perseverat iam iudicium sacramentale, cum illa licentia censeatur moraliter con.

iuncta cum confessione facta¹. Iam dictum est praec. n. 124. nunquam licitum esse monere poenitentem, non petita ab eo licentia de errore in confessione commisso. Licitum est tamen intra confessionem monere de omnibus defectibus commissis, et peccatis confessis etiam in praeteritis confessionibus, ut communiter Lugo Salm. Wigandt Conc. antoin. Roncagl. Sporer, etc. (quicquid dicant Diana et Fagund.) quia saepe pertinet ad confessarii officum meminisse rerum praeteritarum, quotie censetur prodesse poenitenti. Ne quis dicat poenitentem retinere ius sigilli etiam in nova confessione quam facit, imo dicendum est potius confessarium in actu confessionis habere ius dicendi quicquid prodest poenitenti, et sciendi ea omnia, qorum notitia potest inservire ad melius monendum poenitentem². Et hoc dicunt teiam communiter praefati aa. licere confessario hoc facere immediate post absolutionem³.

157. Quarto loco notantur casus, quando laeditur sigillum. Regula generalis est quod laeditur sigillum, quoties utitur confessione, directe vel indirecte revelando peccatum, aut in poenitentis gravamen. Sed descendamus ad casus particulares. 1. Frangit sigillum, qui diceret se in tali manasterio audivisse peccatum grave cuiusdam Relgiosi, aut diceret quod ibi committuntur peccata gravia licet personam reticeret, quia tunc quilibet eiusdem monasterii damnum pateretur; ita communiter Suarez Busamb. Diana Conc. Castr. Laym. etc., idem dicit Diana cum Maldero, si diceret se audivisse peccatum alicuius Religiosi talis ordinis. Sed probabiliter huic contradicit P. Conc.; dum hoc dicere non censetur sigilli revelatio, nec gravamen poenitentis, nam in quolibet ordine communiter adsunt Religiosi pravi; modo illa non esset religio strictae observantiae⁴. Dicit etiam Diana quod confessarius alicuius monasterii Monialium scandalum afferret, si concionando nominaret defectus in confessione auditos. Sed hoc etiam intelligendum est cum grano salis, nempe in casu quo nominaret aliquam culpam particularem alicuius Monalis, aut illius monasterii; secus autem si loqueretur in communi de defectibus quae communiter in omnibus monasteriis committi solent aut possunt; alias audit confessiones in monasteriis, nunquam posset ibi conciari; quod dicendum non est et communiter oppositum fert usus, et constat ex cap. Si sacerdos, afferendo num. seq.⁵.

158. Quaeritur autem an frangat sigillum qui diceret in tali oppido committi talia peccatorm genera, quae ipse audivit in confessione? Negant Navar. Ren. Fagund. etc.; sed communisssime et merito affirmant Suar. Bonac. Tamb. Laym. Lugo Con. Diana VIva Castrop. etc., si locus est parvus; quia tunc revelatio, cum redundaret etiam in gravamen poenitentis. secus autem si oppidum est magnum, et delicta sunt publica, ut dicunt iidem aa. Lugo Conc. Viva, etc. cum Petrocor. et Habert, qui recte hoc permittunt tunc etiam concionatoribus, modo non manifestent vitia, contra quae invehuntur, se audivisse in confessione; et modo non descendant ad circumstantias particulares, et disserant in generali, ut dictum est cap. Si sacerdos de offic. iud. ord., ubi hoc habetur: Si sacerdos sciat pro certo, aliquem esse reum alicuius criminis, vel sic confessus fuerit...non debet eum arguere nominatim, sed indeterminate.⁶ Dubium tamen restat quodnam oppidum dicatur parvum, et quodnam magnum. Ego sic dicerem, sicut aliorum etiam coepi consilium, ut dici possit: HIc regnat v. g. blasphemia, requireretur ut oppidum

constaret saltem tribus millibus personis circiter; sed minus si tantum diceretur: Hic committuntur multa peccata gravia, quid nominentur in specie. Ut nominetur autem aliquod peccatum afferens infamiam, (quod tamen seet etiam publicum) meo iudicio requiritur ut oppidum sit valde populo frequens, v. g. 6. aut 7. millibus animarum. Si concionator vero haberet notitiam peccatorum extra confessionem, potest maiore libertate loqui; sed pariter cautione utendum est, ne suspicionem revelationis ingerat illis qui ei confessi sunt¹.

159. Frangit sigillum qui utitur notitia confessionis ad externam guberanationem in poenitentis gravamen. Hoc est contra id quod scribit Sambovius, innixus multis aa. antiquis Adrian. Valent. cum s. Bonavent. et s. Thoma². Sed Clemens VIII. Decr. 1594. die 26. maii hoc prohibuit dicens: Tam superiores pro tempore existentes, quam confessarii qui postea ad superioritatis gradum fuerint promoti, caveant diligentissime, ne ea notitia quam de aliorum peccatis in confessione habuerunt, ad exteriorem gubernationem utantur. Et licet hoc decretum fuerit editum tantum pro regularibus Praelatis, recte tamen Croix, et Holzm, quicquid dicat Habert, tenent extendi etiam ad saeculares, cum certe ratio currat etiam de ipsia, nempe quia alias confessio redderetur odiosa. Praeterquam quod clarius hoc factum est ex alio Decreto S. C. publicato ex mandato Innoc. XI. anno 1682. quo sequens propositio damnata fuit: Scientia ex confessione acquisita uti licet, modo fiat sine directa aut indirecta revelatione, et gravamine poenitentis; nisi (en quod damnatum fuit) aliud multo gravius ex non usu sequatur, in cuius comparatione prius merito contemnatur. Deinde statuit: Mandantes etiam universis Sacramenti Poenitentiae ministris, ut ab ea (doctrina) in praxi deducenda prorsus abstineant. Itaque ex praefato Decreto vetitum est uti notitia confessionis in poenitentis gravamen, licet ex non usu maius damnum ei eveniret. Hinc recte dicunt Croix Vivas Holzm. et Mazzot (contra id quod etiam dicit Sambov. cum s. Anton.) nunquam licere ex notitia confessionis removere indignum ex officio, aut ei negare suffragium ad electionem officii, aut beneficii, aut negare ei Sacramenta, aut a servo auferre claves, aut praeterita benevolentiae communicatione privare, aut ei torvum oculum ostendere, claves arcae abscondere, fores claudere³. Ita nec etiam licitum est (nec clam) negare Communionem poenitenti, aut eum monere, postquam ei denegata fuit absolutio, ut diximus praec. n. 124., et ut dicunt communiter Tourn. Conc. Mazzot. Corix Holzm. etc. contra Petrocor. qui pro se citat s. Bonavent. s. Thomam s. Antoin. et alios, qui olim tenebant posse negari; sed hodie oppositum certum est ex Decr. Innoc. XI. superius relato. dicunt contra Cast. Bon. Habert. Ant. Spor. etc. posse confessarium ex notitia confessionis cautiorem se reddere in custodiendis bonis, et in socordia sua removenda, modo non ingeratur suspicio peccati, nec adsit exprobratio aliqua poenitentis; et huic adhaeret s. Thomas⁴ dicens: Potest (confessarius) dicere Praelato, quod diligentius invigilet, ita tamen quod confitentem non prodat. Sed haec omnia reprobat P. Conc. et non immerito, dum haec in praxim deducendo difficulter quis evitare potest omne periculum revelationis aut gravaminis. Caeterum advertendum 1. regulam ab omnibus acceptam esse, etiam a P. Concina, licere uti notitia confessionis, quoties non subest nec gravamen, nec revelatio; unde bene potest confesarius ex illa mores suos componere, pro poenitente orare, humanius

cum eo tractare, casui studere, in interrogationibus se dirigere, aut instruere, aut alios monere in generali, ab aliquo damno cavere¹. Et ita etiam dicimus quod, sublato periculo revelationis aut gravaminis, confessarius sciens pollutam esse ecclesiam, potest, imo debet abstinere a celebratione, ut dicunt Lug. Aver. Tamb. contra Coninc. Sporer Silvest. etc.². Advertendum 2. quod si quis praetenderet beneficium, et Superior extra confessionem sciret ipsum esse indignum propter aliquem defectum aetatis aut scientae, etc. non solum potest, sed etiam debet ei denegare suffragium, licet ex confessione cognovisset aliquod eius crimen, ut dicunt Merbes. Natal. de Alex. et Petroc. cum s. Thoma³. Nec obstat quod poenitens tunc posset suspicari ex confessione ei denegari benelicium, quia licet adsit obligatio vitandi rationabiles suspiciones, non autem suspiciones, et coniecturas leves et irrationabiles, quas facile callidi suspicantur, ut docent Lugo cum Medin. Castr. Scot. et Croix, cum Gob. Tamb. Gorm. et s. Thoma⁴ qui dicit. Si amotio subditi ab administratione possit inducere ad manifestandum peccatum in confessione auditum, vel ad aliquam (nota) probabilem suspicionem habendam de ipso, nullo modo Praelatus deberet subditum removere⁵.

160. Dicit Roncaglia, et merito, quod si confessarius cognoverit ex confessione, aliquem esse malae conscietae, non potest ideo (sine alia causa sufficienti) se excusare ab eo audiendo, si ille iterum redit ad confitendum, si ille iterum redit ad confitendum, quoties ex excusatione aliis ingeret suspicionem; secus autem dicendum, si confessarius esset solus, et aliquo praetextu abiret, aut se excusaret ne eum audiret. Sed huic ultimo acquiescere nequeo, quia talis fuga aut excusatio redderet confessionem odiosam tam poenitenti, quam aliis in genere; nam si fideles scirent confessarios ex notitia confessionis posse praetextus fingere ut eos aufugiant, hoc eis occasio esset ut confessionem odio haberent. Unde dico quod in tali casu confessarius tunc tantum potest poenitentem non audire, cum iam prius ex alio motivo statuerat aliam non excipere confessionem⁶.

161. Quaeritur 1. an confessarius possit se cavere ab aliquo damno sub aliquo praetextu, si cognosceret ex confessione sibi parari insidias in vitam et bona? Si abest revelatio sigilli et poenitentis gravamen, procul dubio potest; sed dubium restat, utrum possit, quando ex confessarii actionibus insidias parantes argumentari possent confessionem factam a complice de insidiis paratis? Permittunt Castrop. Wig. Laym. Petroc., etc. quia tunc, ut dicunt, confessarius non revelat peccatum confessum, sed tantum confessionem peccati factam. Sed merito negant Lugo Sanch. Ronc. Salm. Mazzotta, etc., quia tunc semper intervenit revelatio indirecta, dum, talibus circumstantiis positis, non tantum revelatur confessio, sed indirecte etiam peccatum confessum, aut saltem praebetur rationabilis suspicio.

162. Quaeritur 2. an cum confessarius requisitus est de schedula confessionis, possit eam exhibere poenitenti non absoluto? Diversae adsunt sententiae, sed communior et probabilior cum Laym. Ronc. Croix Spor. Elbel Holzm., etc. (contra Bonac. et Lugo) ita distinguunt: Si schedula loquitur de sola confessione, illa non debet negari; quia si negaretur, ex una parte revelaretur poenitentis indispositio: ex alia, si concederetur, non iam testificaretur absolutio data, sed tantum confessio facta, quae iam revera facta est. Secus autem, si confessarius deberet scribere schedulam,

quod poenitens sit absolutus; quia tunc non abstat sigillum, cum mendacium iuxta omnes sit intrinsece malum, et in nullo casu dicendum est. Attamen si schedulae essent iam impressae, et ibi assereretur etiam absolutio data (quod a praelatis permitti nunquam deberet), tunc mihi videtur probabile cum aliis (quos consului), licite posse eam praeberi etiam non absolutis, saltem cum palam eam petunt, quia tunc confessarius nec dicit nec scribit aliquod mendacium, sed tantum facit illam actionem praebendi schedulam, quam caeteroquin negare non potest, quin poenitentis indispositionem manifestet¹.

163. Quaeritur 3. an confesarius possit vitare poenitentem qui ei minatur mortem, ob absolutionem quae ei denegatur? Respondetur cum Lugo et Ronc. quod bene potest ab eo aufugere, quoties non datur aliis suspicio denegatae absolutionis; nam illae minae iam non sunt confessio, aut peccata narrata in confessione; sed sunt peccata commissa intra confessionem. Quod si non posset aufugere quin suspicionem istam ingerat, tunc proabsolutione recitare potest aliquam orationem. Nec obstat dicere quod ista videretur simulatio administrationis Sacramenti; quia tunc eveniret simulatio, quando diceret illam orationem, ut crederetur absolutio; secus vero cum profert tantum ut liberetur ab illa vexatione. Posset etiam, ut dicit p. Cardenas, ut liberaretur a vexatione, proferre formam ita: Ego te non absolvo, prolato verbo non submissa voce: vide dicenda in Append. 3. de exam. Ordinand. n. 16.2.

164. Quaeritur tandem 4. an liceat in hac materia sigilli uti opinione probabili? Gobat. Croix Diana, etc. dicunt tantum expedire ut teneantur opiniones quae magis favent sigillo: sed melius dicit p. Viva, non licere uti scientia acquisita per confessionem, nisi quando moraliter certum est, aut saltem probabilissimum (adeo ut oppositum non sit probabile) non adesse aliquam fractionem sigilli, aut aliquod gravamen poenitentis. Et duplici ratione hoc asserit: primo quia sic requirit reverentia debita Sacramento; sed haec ratio suffficienter non convincit, dum dicunt multi graves aa. Pontius Sanch. Salon. Vasq., etc. non deberi maiorem reverentiam quam probabilem tam praeceptis divinis, quam Sacramentis. Secundo propter periculum gravaminis poenitentis, quia etiam gravamen probabile odiosam reddit confesionem. Haec ratio est valde fortis, et effecit ut a prima sententia ad hanc venirem: quandoquidem ex una parte non licet uti opinione probabili in praeiudicium iuris certi quod possidet proximus, ut iam dictum est Tr. 1. n. 21.; ex alia parte certum est quod poenitens possidet ius ne gravetur ex sua confessione; quare non licet confessario uti aliqua opinione, quae potest afferre probabile gravamen poenitenti³.