CAPUT IV. DE PRIVILEGIIS REGULARIUM

PUNCTUM I. De privilegiis spectantibus ad omnes Regulares in communi.

72. 73. 74. I. De exemptione a iurisdictione Episcoporum.

75. Casus excepti, praecipue circa celebrationem Missarum.

76. Declaratio S. C.

77. Quibus casibus potest Episcopus obligare Regulares, etc.

78. Utrum Regulares teneantur praeceptis Episcoporum.

79. Utrum Episcopus possit eos visitare.

80. Utrum visitare clausuram Monialium.

81. Utrum petere clausuram Monialium.

82. et 83. Quibus casibus possit criminaliter procedere, etc.

84. ad 87. II. De obligatione decimarum.

88. III. Circa fundationes.

89. De monasteriis Episcopo subiectis.

90. IV. De iudice conservatore.

91. et 92. V. De sepultura.

93. et 94. De portione canonica, etc.

72. 1. Regulares habent privilegium exemptionis a iurisdictione Episcoporum, nam Praelati regulares habent in suis ecclesiis et monasteriis iurisdictionem quasi episcopalem, tam quoad personas, quam loca, sicut probant Salmant. qui agunt fasius

de omnibus privilegiis praedictis in hoc puncto; sed nos solum adnotabimus hic res magis principales¹.

73. Itaque quoad praedictam exemptionem adnotandum primo, quod in dubio alicuius privilegii, decisio spectat ad summum Pontificem, quemadmodum declaratum fuit a Clemente IV., et ab aliis Pontificibus². Adnotandum secundo quod huic privilegio exemptionis Regulares cedere non possunt, sicut habetur ex cap. Cum tempore de arbitris, quia id redundaret in damnum religionis; quare nulla consuetudo in contrarium potest in hoc praevalere³.

74. Notandum tertio, hoc privilegio gaudere, non solum professos et conversos, sed etiam novitios, qui in favorabilibus veniunt sub nomine Religiosorum, et etiam Tertiarios et beatos, sicuti dictum est numero 8. Servi etiam Regularium qui actu famulantur, et resident intra claustra monasteriorum et vivunt sub obedientia, iuxta Tridentinum, sess. 24. de Regul. et Monial. c. 11., eximuntur a iurisdictione Episcoporum, tam quoad censuras (iuxta Bullam Alexandri IV. apud Salmant.) quam etiam quoad Communionem paschalem⁴. Notandum quarto quod apostatae et fugitivi possint capi ab Episcopis, sed solummodo ut consignentur suis Superioribus. Episcopus solum eos posset punire in casu quo eorum monasteria essent in longinquo posita, et ipsi moniti nollent regredi iuxta Trident. sess. 6. c. 3. de Reform.⁵. Vide alia, quae de hac re dicentur num. 82. et 83. Notandum quinto quod Saeculares in monasteriis existentes si ibi patrent aliquod delictum, non incurrunt poenas ab Episcopo impositas⁶. Excipiatur, si contravenirent Ordinibus Episcopi circa Missarum celebrationem; sicuti dicetur in fine sequentis numeri.

75. Sexto adnotantur e contrario multa hoc in loco, in quibus Regulares non eximuntur ab Episcoporum iurisdictione. Et primo sine Episcoporum licentia nequeunt Regulares aedificare monasteria iuxta Bullam Urbani VIII. die 28 Augusti 1624. Et animadvertatur quod in Bulla Gregorii XV. Alias, prohibetur Episcopis dare hanc licentiam, si in monasterio nequeant ali reditibus, aut eleemosynis saltem duodecim Religiosi; sed hoc non intelligitur quoad hospitia, ut dicunt Barbosa Peirinus et caeteri. Secundo Regulares non possunt in lucem libros edere sine Episcopi licentia, ut ex Tridentino, sess. 4. Decr. de Edit. librorum7. 3. Episcopus potest cogere Religiosos ad restituendum novitiis, qui nolunt professionem emittere, totum id quod attulerunt in ingressu⁸. 4. Dispositio facienda a novitio, nisi ante duos menses, quam profiteatur, fieri non potest (iuxta Trident., sess. 25. de Regul. et Monial. c. 16.) absque licentia Episcopi, aut Vicarii. 5. Episcopus habet potestatem cognoscendi simul cum Superiore Religiosi de causa nullitatis professionis⁹. 6. Episcopus, aut alius ab eo deputatus, debet scrutari voluntatem virginum, quando ingrediuntur aut profitentur in monasteriis; ex Trident. sess. 25. de Regul. et Monial. c. 17. Sed id debet efficere intra quindecim dierum spatium, aliter non potest hac in re se amplius ingerere. 7. Episcopus potest prohibere, ne in monasteria Monialium, etiam exemptarum, suscipiatur ultra numerum earum quae possint inibi ali iuxta redituum facultatem, sicuti statutum fuit in Bulla s. Pii V.¹⁰. 8. Episcopus potest cogere Monachos, qui permanenter degunt extra monasteriorum claustra, propter debita ab ipsis contracta cum pauperibus personis,

ut sunt pupilli, viduae, etc.¹. 9. Episcopus potest adstringere Religiosos, ut processionibus intersint, iuxta Trid. sess. 25. cap. 13., dummodo eos vocet non per publicum Edictum, sed medio aliquo nuntio personaliter². 10. Episcopus habet iurisdictionem supra monasteria, in quibus non possunt ali 12. Religiosi, ut dicetur num. 88. ad 3. Denique excipiuntur Episcoporum ordinationes circa Missarum celebrationes: etenim quoad hoc statuit Tridentinum, sess. 22. de Observat. in Celebr. ut Episcopi se gerant velut delegatos apostolicos, dicens: Ut nons olum ea ipsa sed quaecumque alia huc pertinere visa fuerint, ipsi... ut delegati Sedis apostolicae prohibeant, mandent, etc.: atque ad ea inviolate servanda censuris ecclesiasticis, aliisqe poenis.... fidelem populum compellant: non obstantibus privilegiis, exemptionibus ac consuetudinibus quibuscumque. Idem hic notandum quod adest resp. S. C. ad Episcop. Nebiens 7. Febr. 1632. (lib. 14. Decret. p. 561. a tergo), ubi generaliter loquendo dictum fuit: In his in quibus a iure communi, a s. Concilio Trident. a Constit. apostolicis tributa est Epsicopo iurisdictio in Regulares, potest illos etiam per censuras ecclesiasticas compellere. Et idem decisum fuit die 4. Iunii 1672. (lib. 27. Decret. pag. 406.). Quare sicut bene advertit Benedictus XIV.³ Episcopi quoad celebrandas Missas possunt adigere omnes, quamvis Regulares, ad observandum non solum ea, quae statuuntur a Concilio, sed etiam quae statuuntur a seipsis. Quare recte Eminentissimus Cardinalis Spinelli, cum esset Archiepiscopus Neapolis, die quinta Ianuarii 1743. praecepit sub poena suspensionis a Divinis, etiam Regularibus, ne admitterent ad celebrandum in suis ecclesiis aliquem sacerdotem advenam sine licentia Ordinarii.

76. Adnotantur alia, quae declarata fuere a S. C. in Decreto die secundo Iulii 1520. Et 1. Regulares possunt recipere, quae a devotis offeruntur, sed non mendicando per ecclesiam. 2. Non possunt uti palli oaut pluviali per aprochiam extra eorum ecclesias, aut earum recinctum: neque possunt facere processiones, dummodo non habeant pro se consuetudinem in contrarium, ut dicunt Rodriq. Bordon. et Villalobos⁴. 3. Vocati ad funeralia debent ire ad ecclesiam, ubi manet clerus iam coactus; sed in hoc dicunt Salmantic. cum Lezana, esse consuetudinem in contrarium⁵. 4. Non potest vetari Regularibus ne celebrent Missam in suis ecclesiis ante Missam parochialem, et ne pulsent campanas, uti declaravit s. Pius V. in Constit. Etsi Mendicantium, § 2. 5. Regualres nequeunt publicare matrimonia. 6. Possunt ipsi concionari in suis ecclesiis, tempore Adventus et Quadragesimae, quamvis in parochia sermocinetur⁶.

77. In tribus casibus potest Episcopus cogere Regulares ad obediendum, etiam adhibitis censuris: 1. est ad restituendas res novitiis, ut dictum est, iuxta Tridentinum, sess. 25. c. 16.: 2. ad observandam clausuram, loquendo de Monialibus, Trid. ib. c. 5.; 3. ad observandum totum id, quod ab episcopo statutum est quoad Missarum celebrationem, ut dictum est n. 75. Et circa id refert Bened. XIV.⁷ duo Decret. S. C. Concilii, in quibus dictum fuit, quod Episcopi ut delegati apostolici possint etiam censuris cogere Religiosos, et procedere adversus eosdem, si admittant ad celebrandum in suis ecclesiis advenas sine Episcopi licentia, iuxta Tridentinum, sess. 22. Decr. de Obs. in Cel., ubi praeceptum fuit, praesertim Episcopi: Interdicant, ne cui vago, vel ignoto sacerdoti Missas celebrare liceat.

An deinde in aliis casibus supracitatis possit Episcopus cogere censura Regulares: affirmant Barbosa Garcia et alii; sed communius negant Sanchez Lezana et Salmantic. cum aliis, propter multa privilegia papalia, quae hac de re afferunt; et addunt cum Barbosa, Diana, Lezana (contra alios) quod Episcopus ne denuntiare quidem potest Regulares excommunicatos, etiam ob publicum delictum¹.

78. Quaeritur primo utrum Regulares obligentur Decretis synodorum provincialium, aut dioecesanarum, aut aliis Episcopi praeceptis? Certum est Regulares non teneri interesse dictis synodis, dummodo non essent parochi, sicut habetur ex Trident., sess. 24. c. 2. et ex pluribus Decretis S. C. Deinde quoad quaesitum Vasq. Sanch. Becanus alique dicunt eos obligari ad eorum omnium observantiam, quae non praeiudicant observantiae regulari; sed non intelligitur quoad vim coactivam; ita ut contraveniendo non incurrant aliquam poenam, sed solummodo quoad vim directivam, id est, ut se conforment reipublicae, cuius sunt partes. Alii tamen, ut Suar. Lezana Salm. etc. id negant (dummodo hoc necessarium non sit ad evitandum scandalum, aut casus non esset, in quo Religiosus aliquis haberet aliquod munus dependens ab Episcopo, ut munus parochi, confessoris, concionatoris, etc.). Et id probant ex cap. 1. de Privil. in 6., ubi dicitur Regulares eximi a praeceptis Episcoporum, exceptis casibus in iure expressis. Rationem deinde adversariorum dicunt valere, quando partes sunt heterogeneae, ut sunt Religiosi, qui non perinde ac saeculares multa alia onera particularia habent. Caeterum in duobus ulla sine haesitatione ipsi obligantur ad obediendum, ut dicitur in Trident. sess. 25. c. 12. 1. quoad observantiam interdicti positi ab Episcopo semper ac observatur ab Ecclesia matrice; 2. quoad observanda festa ab Episcopo statuta²; praeter ordinationes circa Missarum celebrationem, ut dictum est superius n. 75. circa finem. Praeterea notetur Episcopum posse Regularibus interdiecre auditum confessionum in propriis aedibus sive cellis, iuxta Decretum S. C. emanatum an. 1617. 15. Sept. et videri potest apud p. Ferraris³. Potest etiam vetare omnibus confessariis audientiam confessionum mulierum, aut puellarum extra confessionarium sub poena suspensionis ab audiendis confessionibus ex Decreto s. Congr. 18. Decemb. 1693. apud eumdem Ferraris⁴.

79. Quaeritur secundo utrum Episcopi possint visitare personas et monasteria Regularium? Communiter loquendo, certum est ex c. Nulli 16. quaest. 1., et ex Tridentino, sess. 25. c. 8., exemptas esse a visitatione Episcopi, tam personas, quam monasteria et ecclesias Regularium (dummodo in illis degant duodecim Religiosi. Vide num. 88.). Et iuxta plures declarationes sacrae Congregationis etiam ecclesias parochiales Saecularium, quae subduntur Regularibus, et ubi parochus est Religiosus, qui, si delinqueret etiam circa suum officium, non potest ab Episcopo puniri. Sed hoc non obstante nunc praeter Bullam Gregor. XIV. declaratum atque definitum est in Bulla Cum nuper edita 8. Nov. an 1751. huiusmodi subiectos esse Episcopo in his quae vel ad ipsum spectant exercitium curae animarum, vel etiam ad eorum vitam et mores pertinent. Sed fusius idem Bened. XIV. de hac re agit in quadam Bulla peculiari Firmandis, edit adie 6. Novemb. 1744. ubi plura statuit. 1. Quod parochi regulares omnimode subsunt iurisdictioni,

correctioni et visitationi Episcopi, in iis quae concernunt curam animarum et proprios mores. 2. Quoad visitationem localem, possunt visitari altare, in quo ss. Eucharistiae Sacramentum asservatur, sacrum tabernaculum, fons baptismalis, confessionale in quo residet parochus, pulpitum e quo parochus concionatur, sacrarium ad inspiciendam sacram supellectilem, sepulcrum parochianorum, eorumque caemeterium, turris campanaria, si adsint ibi campanae parochiales, et omnia sacra vasa. 3. Quoad personalem, debet scrutari vitam ac mores curati, quatenus ea quae extra claustrum prodierint: item examinare an titulo legitimo eam curam exerceat, an resideat, an ad Synodum vocatus iverit, an conferentias casuum conscientiae habeat frequenter, an onera curae adimpleverit, an Missam pro populo applicaverit, an festis diebus concionatus fuerit, etc., an vacet confessionibus audiendis, an aeegrotantibus assistentiam praestiterit, an pueros ante Confirmationem et Communionem instruxerit; an de matrimonii impedimentis inquisiverit, et an sponsi in rebus Fidei sint edocti, et an recte ordinatos habeat libros parochiales. 4. Quod licet Superiores reguares non possint deputare alquem ad curam sine Episcopi approbatione, possunt tamen eum removere illo inscio, et ita pariter Episcopus potest cura illum privare sine consensu Superioris, si id iusta causa expostulet, etc. Potest etiam visitare ecclesias adnexas, et subditas monasteriis, si earum administratio sit penes parochos saeculares, prout pluries declaravit s. Congreg. apud Bellarminum et Barbosam: excipe, si incorporatae essent monasteriis, aut nullius esset dioecesis. Possunt praeterea Episcopi visitare confraternitates Saecularium fundatas in monasteriis, sed dumtaxat quoad adminstrationem bonorum, non quoad altaria, ut ex Trid. sess. 25. c. 20. et ex pluribus Decretis sacrae Congregationis. Excipiuntur insuper illae quarum Praefectus est Religiosus ex privilegio Gregorii XIII., cui nulla contraria consuetudo potest obstare¹.

80. Quaeritur tertio utrum Episcopi possint visitare claustra monialium exemptarum? Negant Salmanticenses cum Navarro Sanchez Bonac. Pelliz. etc. ex c. Periculoso de statu Monach. in 6., ubi cura claustri Monialium exemptarum manifeste conceditur Superioribus regularibus. Neque obstat (ut aiunt) Tridentinum, sess. 25. cap. 5., ex quoc ontendunt patroni adversae sententiae, Episcopos esse delegatos apostolicos quoad claustrum Monialium exemptarum, cum ibi statuatur ut ipsi curent, ut restituatur aut conservetur claustrum in omnibus monasteriis sibi subiectis ordinaria, in aliis vero Sedis apostolicae auctoritate. Etenim respondent, quod pro illo in aliis, etc. non intelligantur monasteria Regularibus subiecta, sed subiecta immediate Pontifici, quod asserunt declaratum fuisse per Pium V. in sua Bulla Circa Pastoralis; eo magis quia Concilium in loco praedicto renovat, non revocat citatum textum Periculoso. His non obstantibus contraria sententia amplectenda est cum Barbos. Gavant. Lezan. etc., quia, licet non obstaret Tridentinum, nihilominus obstat equidem Bulla Gregorii XV. Inscrutabilisd anni 1622., in qua dictum fuit, 1. Ut Regulares nequeant destinare alium ad audiendas Monialium confessiones, praeter eum, qui fuerit approbatus ab Ordinario (et in hoc animadvertendum est quod praeterea statuit Bened. XIV. in Bulla Pastoralis die 5. Augusti 1748. confirmans Bullam, Apostolici ministerii, Benedicti XIII.; quod scilicet si regularis Superior negligeret assignare saltem semel in anno confessarium extraordinarium, aut saecularem, aut alterius Ordinis, quemadmodum Pontifex praecepit, possit illum assignare

dioecesis Episcopus). 2. Statuit Gregorius XV., ut administratores monasteriorum dictarum Monialium debeant rationem reddere Episcopo administrationis bonorum. 3. Ut Episcopus valeat removere confessarium, aut alium administratorem monasterii, si Superior monitus illum non removeat. 4. Ut Episcopus praesidere possit electioni Abbatissae. Ac quinto specialiter fuit statutum, ut Episcopus possit corrigere et punire, veluti delegatus apostolicae Sedis, eos omnes qui aliquid admittunt adversus clausuram Monialium, etiam exemptarum. Placet hic adnotare verba Bullae: Tam saeculares, quam Regulares nuliis privilegiis tueri se possint, quominus, si deliquerint circa personas intra septa degentes, aut circa clausuram Monialium, etiam Regularibus subiectarum, ab Episcopo tamquam ad hoc Sedis apostolicae delegato, puniri et corrigi valeant1. Et ibidem refert Barbosa Decretum quoddam sacrae Congregationis, ubi statuitur, quod nullimode possit impediri Episcopis, quin visitent monasteria exempta, et Regularibus subiecta quoad observantiam clausurae, et qui praesumit impedire, post retiam monitionem incurrit excommunicationem ipso facto ex Clem. Attendentes, de statu Mon.2. Praeterea hoc in loco adnotandum est, quod Clemens X., et Clemens XII. praeceperunt, ut observaretur Bulla Gregorii XV, non obstante quacmque contraria consuetudine.

81. Quaeritur 4. utrum Episcopi exigere queant a Regularibus rationem haereditatis relictae cum onere Missarum, aut legatorum satisfaciendorum saecularibus? Videntur posse, ex eo quod eruitur ex Tridentino, sess. 22. c. 8., ubi praebetur Episcopis potestas visitandi omnia legata pia, non obstante quocumque privilegio in contrarium. Et dicunt Salmanticenses, quod ex hoc recte sententia ista redderetur probabilis. Sed ipsi deinde id negant obmulta privilegia Regularibus concessa, praesertim per Pium V., in quibus declarantur exempta Religiosorum bona a quacumque Episcopi iurisdictione, non obstantibus quibuscuqmque Constitutionibus apostolicis et Conciliis³.

82. Quaeritur 5. utrum Episcopus in alia causa possit procedere criminaliter contra Regulares? Dictum est Regulares exemptos esse ab Episcoporum iurisdictione, praeterquam in casibus in iure expressis. Praeter id quod spectat ad Missarum celebrationem et clausuram Monialium, in duobus aliis casibus possunt ex Tridentino Episcopi contra eos procedere. 1. Si Regularis aliquis patraret delictum, degendo extra monasterium, Trid. sess. 6. c. 3. Sed hoc intelligitur eorum respectu, qui permanenter extra monasterium habitant, non vero quoad illum Religiosum, qui extra maneret causa confessionum excipiendarum, aut concionandi, aut alterius negotii ad tempus; aut incoleret pagum, aut locum alium dependentem a monasterio ob negotia religionis. Sed hic oritur dubitatio, utrum possit Episcopus punire illum delinquentem, qui habitaret alium locum ob longum tempus ex licentia sui Superioris? Alii affirmant, veluta Tambur. Barbosa Lezana etc. pluribus innixi declarationibus S. Congr. Alii quemadmodum Salmanticenses cum Sanchez Silvest. Peyrino Bordono etc. negant ex c. Ex Rescripto de iureiur. ubi dicitur, quod qui manet extra monasterium ex licentia Superioris, iudicetur in monasterio manere. Quare aiunt, quod tam Concilium quam praedictae declarationes vigere intelligantur in eos qui extra monasterium morantur sine licentia, aut in loco adeo remoto ab eorum Superiore, ut puniri non possint,

nisi post longissimum tempus¹.

83. Secundus casus est, cum Religiosus, etiam degens in monasterio, extra illud delinqueret cum publico populi scandalo, et Superior eum non puniret. Trident. sess. 25. cap. 14. Et quia Superiores quidam transmittebant huiusmodi delinquentes extra dioecesim, ut immunes essent a poena, statuit Clemens VIII. anno 1596. in Bulla Suscepti oneris, ut in tali casu, instante Episcopo, Superior infra tempus ab Episcopo praescriptum revocare debeat delinquentem, et punire; alias possit eum castigare Episcopus loci, quo ipse transmissus est². Adnotant deinde Salmanticenses cuma liis 1. ut huiusmodi Concilii Decretum vigere debeat cum delictum est notorium etiam facti publicitate. 2. Ut non valeat adversus Superiores delinquentes, qui in odiosis non includuntur sub nomine Regularium, quemadmodum ait Concilium. 3. Ut Episcopus procedere non possit, nisi postquam pluries monuerit Superiorem, ut delinquentem puniret, et ille neglexerit. Si tamen Episcopus delinquentem in actuali delicto interciperet, potest illum capere (sicut dictum fuit), sed ut statim eum transmittat ad Superiorem; et quando crimen fuisset gravis scandali, potest etiam eumdem retinere in carcere, ut transmittat infra 25. saltem horarum spatium. Superior deinde praebere Episcopo debet sufficientia argumenta sequutae punitionis. Episcopus, licet capere possit summariam informationem, ut eam ad Superiorem transferat, non potest tamen iudicium efformare processum adversus reum: sed si forte efformasset, probabile est eo Superiorem uti posse ad procedendum in suum Religiosum, ut aiunt Salmanticenses cum aliis³.

84. Secundo Regulares privilegium habent exemptionis a contributione Decimarum. Arrepta occasione, opportune hoc in loco adnotantur quaedam circa Decimas. Decimae dicuntur illa fructuum portio, aut industriarum personalium quae a fidelibus tribuenda est Ecclesiae ministris, pro eorum sustentatione. Revera Decimae debentur ex iure divino naturali, sed quoad quantitatem, id est deimam partem, sunt ex iure ecclesiastico, cum cessaverit ius antiquum divinum ut iudiciale. Hinc fit 1. Pontificem posse quemlibet eximere ex oenre decimarum; Pontificem, inquam, non Episcopos: ipsi dumtaxat possunt ex Trident. sess. 21. c. 5. 6. et 7. applicare decimas unius loci ad alium, et unire ac separare beneficia⁴. Infertur 2. quod consuetudo rite potest aliquos eximere a solvendis Decimis, dummodo remaneat id quod sufficit ad congruam Ecclesiasticorum sustentationem; sed huiusmodi consuetudo praescriptionem quadraginta annorum non inrerruptorum habere debet, lciet ab initio, nec titulus, nec bona fides interfuerint: ad praescriptionem deinde (accipiendo vocem prout sonat praescriptio, non ut consuetudo) necessaria sunt bona fides, et quadraginta anni cum titulo; sine autem titulo requiritur tempus immemorabile. Pro futuris Decimis fieri potest compositio: sed etiam solummodo a Pontifice non ab Episcopo, nisi fieret inter unam et aliam ecclesiam. Dictume st pro futuris, quia praeteritas remittere potest etiam ille, cui debentur⁵.

85. Olim Decimae debebantur, ut dictum est, tam ex fructibus bonorum, quam ex personarum industria. Sed iuxta praesentem consuetudinem pene universalem solvuntur solum ex fructibus bonorum tam stabilium, quam mobilium, iuxta cap. Non est, de Decim. Et debentur ex fructibus integris non deductis expensis et oneribus contributionum, ut ait s. Thom.⁶ et alii communiter ex c. Cum non sit, de Decim.7.

86. Decimae praeterea solvi debent ab omnibus fidelibus, eitam a principibus, sed non pauperibus: isti tamen, nisi sint in extrema necessitate, sed solum in gravi, si pervenirent ad meliores fortunam, tenentur solvere praeteritas Decimas, ut dicunt Suarez Layman Castr. et Alii, cum Salm.¹. De iure autem communi tam clerici quam Religiosi, et etiam parochi tenentur solvere Decimas suorum bonorum patrimonialium, licet assignata fuissent ad titulum Ordinationis, non autem bonorum beneficialium, ut docet d. Th.². Quoad eos vero, qui deficiunt a solvendis Decimis, haec statuit Trid. sess. 25. c. 12. de Reform. Qui vero eas (decimas) aut subtrahunt, aut impediunt, excommuniecntur; nec ab hoc crimine, nisi plena restitutione secuta, absolvantur3.

87. Sed quidquid sit de iure antiquo, hodie ex multis privilegiis pontificiis omnes regulares, etiam Monialies cuiuscumque Ordinis (et etiam Equites hierosolymitani) eximuntur a Decimis non solum personalibus, sed etiam stabilium, tam propriorum (etsi colantur a colonis), quam conductorum, aut emphitheuticorum⁴. Si tamen transeunt ad Regulares bona prius subiecta Decimis, tenentur ad illas, uti constat ex pluribus Decret. Sacrae Congregationis Rotae apud Pignatelli⁵.

88. Tertio. Olim Regularibus vetitum erat, ne nova aedificarent monasteria aut derelinquerent aedificata sine expressa licentia Summi Pontificis cap. 1. de Excess. Praelt. in 6. ex cap. un. de Bel. Dom. in 7. Tractu deinde temporis obtinuerunt diversa privilegia; sed haec omnia anno 1624. limitata fuere ab Urbano VIII. in Bulla Romanus Pontifex, ubi statutum fuit, non posse acceptari nova monasteria, nisi observata forma Canonum Tridentini, et Bullae Clementis VIII. Quoniam ad institutam. Quare hodie ad fundandum novum monasterium tria requiruntur. 1. Licentia Episcopi. Utrum vero requiratur etiam licentia Pontificis alii affirmant, ut Barbosa Tamb. Pelliz. ex Declaratione S. C.; negant vero Salm. cum Lezana Suarez Rodriguez et aliis. 2. Ut adsit consensus eorum, quorum interest, et praesertim omnium monasteriorum existentium intra quatuor milliariorum spatium, aliter Episcopus concedere non potest dictam licentiam, nisi quando illi iniuste contradicerent⁶. Carmelitae tamen privilegium habent, ut alii ordines fundare non possint, ubi ipsi habent monasterium infra spqatium 560. ulnarum Florentinarum, et Minores infra spatium 1200. ulnarum, etc. Contra Minimi et Iesuitae privilegium habent fundandi in locis etiam non remtis intra spatium 560. ulnarum praedictarum. Et in omnibus his privilegiis conceditur communicatio. At praedicta privilegia circa ulnas iuxta consuetudinem non intelliguntur quoad monasteria quae fundantur in civitatibus⁷. 3. Requiritur, ut novum monasterium possit commode reditibus, aut eleemosynis sustentare duodecim Religiosos; sufficit tamen, ut adsit intra breve tempus probabilis spes praedictae sufficientis sustentationis. Quod si monasterium (intelligitur de moansteriis fundatis post citatam Bullam Urbani VIII. emanatam anno 1624.) non valeret sustentare duodecim Religiosos, qui revera in illo non habitarent, statutum fuit per sacram Congr. pluribus Decretis, confirmatis a Greg. XV. et Urbano VIII. ut huiusmodi monasterium omnino subiectum esset Episcopo per haec verba: Ordinarii loci visitationi, correctioni, atque omnimodae iurisdictioni talia monasteria erecta absque eo, quod 12.

fratres in eis valeant habitare, et de facto habitent, subiecta esse intelligantur1. Eaedem conditiones requiruntur in fundandis Monialium monasteriis. Et advertendum hic quod ex Tridentino et S. C. prohibetur, ne fundentur Monialium monasteria extra habitatum².

89. Praedictae conditiones non requiruntur in fundandis hospitiis Religiosorum, ut notant Peyrinus Tamb. etc., saltem (ut limitat Lezana) si ibi non recipiant Missas, et non habeant ecclesiam³. Neque requiruntur in translationibus monasteriorum, quae possunt fundari (ut probant Salmanticenses cum Nav. Barbosa Peyrino Lezana etc.) sine consensu Pontificis, Episcopi, vel aliorum monasteriorum; dummodo translatio non afferat iis praeiudicium: etenim dicunt, quod iam antea habebant tale privilegium a pluribus Pontificibus concessum, et quod illud limitatum est tantum quoad novas fundationes, quales non vocantur translationes monasteriorum ex uno situ ad alium commodiorem eiusdem terrae (ut intelligitur), aut prope illam, derelinquendo antiquum monasterium. Et in tali casu Religiosi retinent omnia bona, et iura monasterii derelicti⁴. Possunt praeterea Religiosi ex concessione Urbani VIII., et Innoc. VIII., quando deficerent reditus, et eleemosynae unius monasterii, illud unire et incorporare alteri⁵. Insuper possunt ad libitum redire ad monasteria derelicta, dummodo redditus non afferret aliquod novum praeiudicium aliis monasteriis⁶. Possunt insuper Generales religionum superiores ex concessione Sixti IV. et eiusdem Urbani VIII. supprimere monasteria miserabilia, transferendo eorum bona ad maiora monasteria. Adnotetur hic, quod monasteria concessa ab universitatibus, cum derelinquuntur, in manu Ordinarii derelinqui debeant; at si propriis reditibus, et eleemosynis aedificata fuerint, remanent in dominio Religiosorum, ut de iis possint libere disponere⁷.

90. IV. Regulares habent privilegium eligendi iudicem conservatorem qui iudicet de omnibus illis casibus, in quibus Religiosi sunt rei, et etiam in quibus sunt actores; sed quando sunt actores, solum propter iniurias et manifestas violentias ipsis irrogatas⁸.

91. V. Regulares habent privilegium admittendi eos omnes qui volunt sepeliri in eorum ecclesiis. Adnotamus hic praecipua quaedam circa sepulturam, de qua fusius tractant Salm.⁹. Quicumque ad pubertatem pervenerit, sibi eligere valet sepulturam ubicumque, etiam Episcopi; nisi autem illam sibi eligant, sepeliri in cathedrali debeant¹⁰. Religiosi tamen debent sepeliri in monasterio, etsi morentur extra illud, dummodo locus non esset nimis remotus. Novitii valent sibi eligere sepulturam extra monasterium; quod si non faciant, sepeliri debent in illo, licet obirent, dum alia in domo manerent ex licentia sui Superioris¹¹. Idem intelligitur quoad commensales, et familiares, qui actu serviunt, et resident in monasterio sub obedientia Superioris. Et hi valent recipere omnia Sacramenta a Religiosis, Baptismo excepto, et matrimonio¹². Gravissimas incurrunt poenas clerici et Religiosi inducentes alios ad promittendum iuramento, voto, aut fide data, se electuros sepulturam in propria ecclesia¹³. Privandi sunt sepultura, qui moriuntur impoenitentes, et publice constat non fuisse confessos in anno, nec communicasse paschali tempore, et ita etiam haeretici, excommunicati, qui sibi ex ira mortem intulerunt, si deinde poenitentiae indicia non praebuerint, uti

habetur in Rituali romano: Peccatores publici cuiuscumque peccati, et qui moriuntur in flagranti crimine (ut ex cap. Fures, de furto) nullo dato signo poenitentiae: etenim tunc praesumuntur et in peccato obiisse, ut dicunt communiter dd. cum Rituali, quidquid dicant Lezana et Sancius¹. Qui huiusmodi defunctos sepelit, lethaliter peccat; et qui sepelit haereticum, aut haereticorum fautorem, aut publice excommunicatum, aut usurarium, etiam excommunicationem incurrit; et huiusmodi defuncti, si fieri possit, ex sepultura extrahendi sunt. Caeterum nemo sepultura privandus in quocumque casu sine sententia Episcopi, aut Superioris, si cadaver est Religiosi².

92. Sed ad rem nostram, ad Regulares videlicet, redeamus. Plura sunt notanda. 1. Quilibet clericus, aut Saecularis sibi eligere potest sepulturam in ecclesia Regularium. Et quando aliquis haberet sepulturam suorum Maiorum in illa, et non elegisset aliam ecclesiam, possunt Regulares illic eum sepelire³. 2. Parochi qui in associatione ad ecclesiam Regularium plus exigunt, quam exigerent in sepeliendo defunctos in parochia, ut retraherent fideles ab eligenda alibi sibi sepultura, papalem excommunicaitonem incurrunt, ex Bulla Clementis VIII. apud Salmanticenses; et licet Bulla edita fuit pro Indiarum parochis, tamen Lezana Peyrinus et Salmanticenses cum aliis intelligunt eam editam fuisse universaliter pro omnibus⁴. 3. Cum sepeliendus est defunctus in Regularium ecclesia, debent ipsi vocare et attendere parochum; sed si ille renuit venire, aut nimis moratur, possunt ipsi extollere cadaver, et illud in suam ecclesiam asportare; ita communiter Barbosa Lezana Peyrinus et alii cum Salmanticensibus, ex pluribus Decretis S. C.⁵. Officium supra cadaver tum celebrandum est, non a parocho, aut canonicis, sed ab iisdem Regularibus. Nec parochus exercere potest illum actum in eorum ecclesia, nec cogere haeredes ad celebrandas Missas, aut earum partem in parochia, ex pluribus Decretis etiam S. C. Et idem observandum est etiam pro Monasteriis Monialium exemptarum⁶. Adnotandum tamen, in Monialium ecclesiis sepeliri non posse laicos sine licentia S. C. dummodo aliquis non haberet in eo ius sepulturae⁷.

93. Quaeritur utrum Regulares teneantur ad solvendam canonicam portionem Ordinario, aut parocho? Alia est portio canonica episcopalis, et est illa, quae debetur Episcopis pro omnibus donationibus causa mortis, et pro legatis ecclesiis relictis, aut locis piis eorum dioecesum; ut ex Clem. Dudum, de sepult. Haec portio quandoque fuit tertia, quandoque quarta pars; et Innocentius III. cap. Requisitis de Testam. statuit, ut quoad quantitatem attenderetur consuetudo⁸. Alia est parochialis, quae proprie vocatur quarta funeralis, et est illa portio, quae parocho debetur ex funeralibus, legatis piis, et omnibus, quae perveniunt ad ecclesiam, in qua sepeliendum se defuncts statuerat. Et ista etiam fuit diversa, sed quoad eamdem etiam consuetudo attendenda est⁹.

94. Sed quoad Regulares, eximuntur a solvenda portione episcopali eorum monasteria tam hominum quam foeminarum, ex Extravaganti inter cunctas, §. Quibuscumque, de privilegiis, et ex aliis privilegiis apud Salmanticenses¹⁰. Quo vero ad quartam funeralem, ex iure communi olim Regulares tenebantur ad illam solvendam; sed hodie attentis eorum privilegiis, et Trident. sess. 25. c. 13. et Bulla Pii V. Etsi Mendicantium, anni 1567., tenentur ad illam

solvendam ea monasteria dumtaxat, quae ultra 40. annos, antequam Concilium confirmaretur, solebant solvere: ita probant Salmanticenses cum sententia communi, et pluribus Decretis S. C. ex multis privilegiis pontificiis, et praesertim Sixti IV., qui imposuit poenam excommunicationis et privationis beneficiorum parochis, qui vellent exigere praedictam quartam1. Excipiuntur tamen illa monasteria, quae solverent praefatam quartam ex contractu inito, aut ex consuetudine immemorabili².