B. Zmysłowość a liberalizm

Wraz z pychą, która rodzi wszelki egalitaryzm, zmysłowość w szerszym znaczeniu tego słowa jest przyczyną liberalizmu. Właśnie w tych posępnych głębiach znajduje się punkt styczny pomiędzy tymi dwoma metafizycznymi zasadami Rewolucji, a mianowicie równością i wolnością, które są wzajemnie sprzeczne z tak wielu punktów widzenia.

         a. Hierarchia w duszy. Bóg, który wycisnął hierarchiczne piętno na wszystkich widzialnych i niewidzialnych stworzeniach, uczynił to samo w ludzkiej duszy. Rozum powinien prowadzić wolę, a ta powinna kierować uczuciowością. Jako następstwo grzechu pierworodnego istnieje w człowieku stałe tarcie zachodzące pomiędzy zmysłowymi władzami pożądawczymi a wolą kierowaną przez rozum: „lecz widzę inny zakon w członkach moich, sprzeciwiający się zakonowi umysłu mojego.” ³⁴

         Lecz wola, będąc władczynią zmuszoną do rządzenia poddanymi zawsze skłonnymi do buntu, posiada środki, aby zawsze zwyciężyć... zakładając, że nie stawia oporu łasce Bożej. ³⁵

         b.Egalitaryzm w duszy. Proces rewolucyjny, który dąży do osiągnięcia powszechnego zrównania, nie jest niczym więcej jak uzurpacją funkcji rządzenia przez tych, którzy powinni być posłuszni. Gdy proces ten zostaje przeniesiony na relacje między władzami duszy, wtedy z konieczności prowadzi do żałosnej tyranii niepohamowanych namiętności nad słabą i złamaną wolą oraz zaćmionym rozumem, a szczególnie do panowania rozszalałej zmysłowości nad poczuciem skromności i wstydu.

         Kiedy Rewolucja ogłasza absolutną wolność jako zasadę metafizyczną, to czyni tak tylko dlatego, aby usprawiedliwić swobodę najgorszych namiętności i najbardziej zgubnych błędów.

         c. Egalitaryzm a liberalizm. Inwersja, o której mówimy — prawo do myślenia, odczuwania i czynienia wszystkiego, czego wymagają niepohamowane namiętności — stanowi istotę liberalizmu. Jest to wyraźnie ukazane w bardziej radykalnych formach doktryny liberalnej. Analizując je dostrzega się, że liberalizm przywiązuje małą wagę do wolności dla tego, co dobre. A jedynie jest mocno zainteresowany wolnością dla zła. Kiedy jest u władzy, z łatwością, a nawet z radością, ogranicza wolność dobra jak dalece jest to możliwe. Jednak na wiele sposobów chroni, faworyzuje i obdarza honorami wolność dla zła. W tym ujawnia się on jako przeciwny cywilizacji katolickiej, która udziela pełnego poparcia i całkowitej wolności temu, co jest dobre i powstrzymuje zło, jak tylko jest to możliwe.

         Otóż, ta wolność dla zła jest dokładnie wolnością dla człowieka dopóki jest on „rewolucjonistą” w swoim wnętrzu tj. dopóki zgadza się na tyranię namiętności nad swoim rozumem i wolą.

         W ten sposób liberalizm i egalitaryzm są owocami tego samego drzewa.

         Zresztą pycha, rodząc nienawiść przeciw jakiejkolwiek władzy, ³⁶ doprowadza do wyraźnie liberalnej postawy. Z tego względu musi być brana pod uwagę, jako aktywny czynnik liberalizmu. Gdy jednak Rewolucja zdała sobie sprawę, że wolność spowoduje nierówność — jeśli ludzie nierówni w swoich zdolnościach i ich wykorzystaniu pozostaliby wolni — wtedy z powodu nienawiści do nierówności zdecydowała się poświęcić wolność. To zrodziło jej fazę socjalistyczną, która nie jest niczym innym, jak tylko etapem w tym procesie. Rewolucja oczekuje u swego kresu ustanowienia stanu rzeczy, gdzie całkowita równość będzie współistniała z pełną wolnością.

         W ten sposób, historycznie rzecz biorąc, ruch socjalistyczny jest zwykłym udoskonaleniem ruchu liberalnego. To, co prowadzi autentycznego liberała do akceptacji socjalizmu, polega dokładnie na tym, że w socjalizmie tysiące dobrych lub przynajmniej niewinnych rzeczy jest w tyrański sposób zakazane, gdy jednocześnie jest faworyzowane metodyczne zaspokajanie (czasami z pewnymi przejawami surowości) najgorszych i najgwałtowniejszych namiętności, takich jak zazdrość, lenistwo i lubieżność. Z drugiej strony, liberał dostrzega, że poszerzanie zakresu władzy w ustroju socjalistycznym nie jest niczym więcej, jak tylko środkiem — w ramach logiki systemu — do osiągnięcia upragnionego celu, tj. ostatecznej anarchii.

         Te zderzenia pomiędzy pewnymi naiwnymi lub wstecznymi liberałami a socjalistami są więc zwykłymi powierzchownymi incydentami w procesie rewolucyjnym. Są nieszkodliwymi pomyłkami, które nie zakłócają głębokiej logiki Rewolucji ani jej nieubłaganego marszu w kierunku, który dla kogoś, kto jasno rozumie tę sytuację, jest jednocześnie socjalistyczny i liberalny.

         d. Pokolenie rock-and-rolla. Proces rewolucyjny w duszach, jaki tu opisano, wytworzył w najmłodszych pokoleniach, a szczególnie wśród nastolatków dnia dzisiejszego, ³⁷ którzy hipnotyzują się rock-and-rollem, formę umysłu charakteryzującą się spontanicznością pierwotnych reakcji, bez kontroli rozumu i skutecznego udziału woli oraz dominacją wyobrażeń i odczuć nad metodyczną analizą rzeczywistości. To wszystko jest w dużej mierze owocem pedagogiki, która prawie całkowicie eliminuje rolę logiki i odpowiednią formację woli.

         e. Egalitaryzm, liberalizm i anarchizm. Zgodnie z poprzednimi punktami, jeśli wrzenie nieuporządkowanych namiętności rozbudza z jednej strony nienawiść do jakichkolwiek ograniczeń i praw, to z drugiej wywołuje nienawiść do jakiejkolwiek nierówności. To wrzenie prowadzi więc do utopijnej koncepcji marksistowskiego anarchizmu, według której rozwinięta ludzkość, żyjąca w społeczeństwie bez klas lub rządu, mogłaby się cieszyć doskonałym porządkiem i najzupełniejszą wolnością, z której nie wyłoniłaby się żadna nierówność. Jak można zauważyć, jest to jednocześnie najbardziej egalitarny i najbardziej liberalny ideał, jaki sobie można tylko wyobrazić.

         Istotnie, anarchiczna utopia marksizmu jest stanem rzeczy, w którym ludzka osobowość osiągnąwszy wysoki stopień rozwoju mogłaby rozwijać się swobodnie w społeczeństwie bez państwa i rządu.

         W tym społeczeństwie — które żyłoby w zupełnym porządku pomimo nieposiadania rządu — produkcja ekonomiczna byłaby zorganizowana i wysoko rozwinięta, a rozróżnienie na pracę umysłową i fizyczną należałoby do przeszłości. Jakiś proces selekcji, jeszcze nie określony, złożyłby kierowanie gospodarką w ręce najzdolniejszych, nie wywołując przy tym formowania się klas.

         Byłyby to jedyne i nieznaczne relikty nierówności. Ale ponieważ to anarchiczne społeczeństwo komunistyczne nie jest ostatecznym kresem historii, to wydaje się słuszne przypuszczenie, że te pozostałości byłyby zniesione w toku dalszej ewolucji.