Rozdział
V.
FORMA
ZAWARCIA MAŁŻEŃSTWA
Kan.
1108 -
§ 1. Tylko te małżeństwa
są ważne, które zostają zawarte wobec asystującego
miejscowego ordynariusza albo proboszcza, albo wobec kapłana lub diakona
delegowanego przez jednego z nich; a także wobec dwóch
świadków, według zasad wyrażonych w następnych
kanonach i z uwzględnieniem wyjątków, o których w kan. 144, 1112, §
1, 1116 i 1127, §§ 2-3.
§ 2. Za asystującego przy
zawieraniu małżeństwa uważa się tylko tego, kto jest
obecny i pyta nowożeńców, czy wyrażają zgodę i
przyjmuje ją w imieniu Kościoła.
Kan.
1109 - Ordynariusz miejsca i proboszcz na mocy swego
urzędu, w granicach własnego terytorium ważnie asystują
przy małżeństwach nie tylko swoich podwładnych, lecz
także obcych, jeśli jedno z nich należy do obrządku
łacińskiego; chyba że wyrokiem lub dekretem zostali
ekskomunikowani, ukarani interdyktem lub suspendowani od urzędu, albo
takimi deklarowani.
Kan.
1110 - Ordynariusz miejsca i proboszcz personalny, na mocy
urzędu ważnie asystują przy zawieraniu małżeństwa
jedynie tych, z których przynajmniej jedno podlega im w granicach ich
okręgu.
Kan.
1111 -
§ 1. Ordynariusz i proboszcz,
dopóki ważnie sprawują swój urząd, mogą
delegować kapłanom i diakonom również ogólne
upoważnienie do asystowania przy zawieraniu małżeństw w
granicach swego terytorium.
§ 2. Aby delegacja upoważnienia do
asystowania przy małżeństwach była ważna, wymaga
się, by została przekazana określonym osobom w sposób
wyraźny. Delegacja specjalna winna byt dana do określonego
małżeństwa, natomiast delegacja ogólna powinna być
udzielona na piśmie.
Kan.
1112 -
§ 1. Gdzie nie ma kapłanów i
diakonów, biskup diecezjalny, uzyskawszy - po wcześniejszej
pozytywnej opinii Konferencji Episkopatu - zezwolenie Stolicy Apostolskiej,
może delegować świeckich do asystowania przy zawieraniu
małżeństw.
§ 2. Należy wybrać
odpowiedniego świeckiego, który potrafi przygotować
nupturientów i właściwie odprawić liturgię
zawierania małżeństwa.
Kan.
1113 - Przed udzieleniem delegacji specjalnej, należy
zatroszczyć się o wszystko, co prawo przepisuje do stwierdzenia stanu
wolnego.
Kan.
1114 - Asystujący przy zawieraniu
małżeństwa działa niegodziwie, jeśli nie
stwierdził stanu wolnego nupturientów zgodnie z przepisami prawa, a
także nie upewnił się, jeśli to możliwe, o zezwoleniu
proboszcza, ilekroć asystuje na podstawie ogólnej delegacji.
Kan.
1115 - Małżeństwa winny być zawierane
w parafii, gdzie przynajmniej jedno z nupturientów posiada stałe
albo tymczasowe zamieszkanie lub miesięczny pobyt; gdy zaś chodzi o
tułaczy, w parafii, gdzie aktualnie przebywają. Za zezwoleniem
własnego ordynariusza albo własnego proboszcza, wolno
małżeństwo zawrzeć gdzie indziej.
Kan.
1116 -
§ 1. Jeśli osoba, zgodnie z
przepisem prawa, kompetentna do asystowania jest nieosiągalna lub nie
można do niej się udać bez poważnej niedogodności, kto
chce zawrzeć prawdziwe małżeństwo, może je ważnie
i godz;wie zawrzeć wobec samych świadków:
1° w
niebezpieczeństwie śmierci;
2° poza
niebezpieczeństwem śmierci jedynie wtedy, jeśli roztropnie
się przewiduje, że te okoliczności będą trwały
przez miesiąc czasu.
§ 2. W obydwu wypadkach, gdyby był
osiągalny inny kapłan lub diakon, który mógłby
być obecny, powinien być poproszony i razem ze świadkami byt
przy zawieraniu małżeństwa, z zachowaniem zasady
ważności małżeństwa wobec samych świadków.
Kan.
1117 - Określona wyżej forma powinna być
zachowana, jeśli przynajmniej jedna ze stron zawierających
małżeństwo została ochrzczona w Kościele katolickim
lub została do niego przyjęta i nie odstąpiła od niego
formalnym aktem, z zachowaniem przepisów kan. 1127, § 2.
Kan. 1118 -
§ 1. Małżeństwo
pomiędzy katolikami lub między stroną katolicką i
niekatolicką ochrzczoną, winno być zawierane w kościele
parafialnym; w innym kościele lub kaplicy może być zawierane za
zezwoleniem ordynariusza miejsca lub proboszcza.
§ 2. Miejscowy ordynariusz może
zezwolić na zawarcie małżeństwa w innym odpowiednim
miejscu.
§ 3. Małżeństwo
pomiędzy stroną katolicką i stroną nieochrzczoną
może być zawarte w kościele lub innym odpowiednim miejscu.
Kan.
1119 - Poza wypadkiem konieczności, przy zawieraniu
małżeństwa należy zachować obrzędy przepisane w
księgach liturgicznych zatwierdzonych przez Kościół albo
przyjęte prawnymi zwyczajami.
Kan.
1120 - Konferencja Episkopatu może opracować
własny obrzęd zawierania małżeństwa, wymagający
zatwierdzenia przez Stolicę Świętą, odpowiadający
miejscowym i ludowym zwyczajom, przystosowanym do ducha
chrześcijańskiego, z zachowaniem jednak prawa, by asystujący,
obecny przy zawieraniu małżeństwa, zapytał
nupturientów, czy wyrażają zgodę i tę zgodę
przyjął.
Kan.
1121 -
§ 1. Po zawarciu
małżeństwa, proboszcz miejsca zawarcia lub jego zastępca,
chociażby żaden z nich przy nim nie asystował, powinien jak
najszybciej zapisać w księdze zaślubionych nazwiska
małżonków, osoby asystującej i świadków, a
także miejsce i datę zawarcia małżeństwa, w
sposób określony przez Konferencję Episkopatu lub przez
biskupa diecezjalnego.
§ 2. Ilekroć
małżeństwo jest zawierane zgodnie z przepisem kan. 1116,
kapłan lub diakon, jeśli był obecny, w przeciwnym razie
świadkowie są obowiązani jak najszybciej powiadomić
proboszcza lub ordynariusza miejsca o zawartym małżeństwie.
§ 3. Co do małżeństwa
zawieranego za dyspensą od formy kanonicznej, ordynariusz miejsca,
który udzielił dyspensy, powinien zatroszczyć się o to,
aby dyspensa i zawarcie małżeństwa zostały zapisane w
księdze zaślubionych, zarówno w kurii, jak i w parafii
własnej strony katolickiej, której proboszcz przeprowadził
badanie stanu wolnego. O zawarciu małżeństwa ma powiadomić
ordynariusza i proboszcza jak najszybciej małżonek katolicki, zaznaczając
miejsce zawarcia oraz zastosowaną formę publiczną.
Kan.
1122 -
§ 1. Zawarte małżeństwo
winno być odnotowane także w księgach ochrzczonych, w
których zapisany jest chrzest małżonków.
§ 2. Jeśli ktoś zawarł
małżeństwo poza parafią swojego chrztu, proboszcz miejsca
zawarcia małżeństwa ma obowiązek przesłać jak
najszybciej do proboszcza miejsca chrztu zawiadomienie o zawarciu
małżeństwa.
Kan.
1123 - Ilekroć małżeństwo zostaje
uważnione w zakresie zewnętrznym albo orzeczona jego
nieważność, albo zgodnie z prawem zostało rozwiązane,
poza przypadkiem śmierci, należy powiadomić proboszcza miejsca
zawarcia małżeństwa, aby dokonał odpowiedniej adnotacji w
księdze zaślubionych i ochrzczonych.
|