Tytuł VI-OSOBY
FIZYCZNE I PRAWNE (Kan. 96-123)
Rozdział
I.
POZYCJA
KANONICZNA OSÓB FIZYCZNYCH
Kan.
96 - Przez chrzest człowiek zostaje wcielony do
Kościoła Chrystusowego i staje się w nim osobą, z
obowiązkami i prawami, które - zważywszy ich pozycję -
są właściwe chrześcijanom, jeśli są we
wspólnocie kościelnej i o ile nie przeszkadza sankcja
nałożona zgodnie z przepisem prawa.
Kan.
97 -
§ 1. Osoba, która ukończyła
osiemnaście lat, jest pełnoletnia; poniżej tego wieku
małoletnia.
§ 2. Małoletni, przed
ukończeniem siódmego roku życia, nazywa się dzieckiem i
uważany jest za nie posiadającego używania rozumu. Po
skończonym siódmym roku życia domniemywa się, że
posiada używanie rozumu.
Kan.
98 -
§ 1. Osobie pełnoletniej przysługuje
pełne wykonywanie jej uprawnień.
§ 2. W wykonywaniu swoich
uprawnień osoba małoletnia podlega władzy rodziców lub
opiekunów, z wyjątkiem tych spraw, w których małoletni
na podstawie prawa Bożego lub kanonicznego są wyjęci spod ich
władzy; co do ustanowienia opiekunów oraz ich władzy,
należy zachować przepisy prawa cywilnego, chyba że w prawie
kanonicznym co innego zastrzeżono albo biskup diecezjalny uznał w
pewnych wypadkach, ze słusznej przyczyny, że należy
zaradzić temu przez ustanowienie innego opiekuna.
Kan.
99 - Ktokolwiek na stałe nie posiada używania rozumu,
uznany jest za nieodpowiedzialnego i przyrównany dzieciom.
Kan.
100 - Osobę nazywa się mieszkańcem w miejscu,
gdzie posiada stałe zamieszkanie; przybyszem w miejscu, w którym ma
zamieszkanie tymczasowe; podróżnym, jeśli znajduje się
poza miejscem stałego lub tymczasowego zamieszkania, które nadal
zatrzymuje; tułaczem, jeżeli nigdzie nie posiada stałego lub
tymczasowego zamieszkania.
Kan.
101 -
§ 1. Miejscem pochodzenia dziecka, także
neofity, jest to, w którym rodzice w chwili jego urodzenia posiadali
stałe zamieszkanie albo - w jego braku - tymczasowe; lub matka,
jeżeli rodzice nie mieli tego samego stałego lub tymczasowego
zamieszkania.
§ 2. Jeżeli chodzi o dziecko
tułaczy, to miejscem pochodzenia jest samo miejsce narodzenia; jeśli
zaś o porzucone, to miejsce, w którym zostało znalezione.
Kan.
102 -
§ 1. Zamieszkanie stałe nabywa się takim
przebywaniem na terytorium jakiejś parafii lub przynajmniej diecezji,
które albo jest połączone z zamiarem pozostania tam na
stałe, jeśli nic stamtąd nie odwoła, albo trwało przez
pełnych pięć lat.
§ 2. Tymczasowe zamieszkanie nabywa
się przez takie przebywanie na terenie jakiejś parafii lub
przynajmniej diecezji, które albo jest połączone z zamiarem
pozostania tam przynajmniej przez trzy miesiące, jeśli nic
stamtąd nie odwoła, albo przedłużyło się
rzeczywiście do trzech miesięcy.
§ 3. Stałe lub tymczasowe
zamieszkanie na terenie parafii nazywa się parafialnym; na terenie
diecezji - chociażby nie w parafii - diecezjalnym.
Kan.
103 - Członkowie instytutów zakonnych i
stowarzyszeń życia apostolskiego nabywają stałe
zamieszkanie w miejscu, gdzie jest położony dom, do którego
należą; tymczasowe zamieszkanie w domu, w którym
przebywają zgodnie z przepisem kan. 102, § 2.
Kan.
104 - Małżonkowie winni mieć wspólne
stałe lub tymczasowe zamieszkanie. Z racji prawnej separacji albo innej
słusznej przyczyny, każdy z nich może mieć własne
stałe lub tymczasowe zamieszkanie.
Kan.
105 -
§ 1. Małoletni z konieczności posiada
zamieszkanie stałe lub tymczasowe tego, którego władzy
podlega. Po wyjściu z dzieciństwa, może nabyć
również własne tymczasowe zamieszkanie, a uzyskawszy usamodzielnienie
zgodnie z przepisami prawa cywilnego, także własne stałe
zamieszkanie.
§ 2. Ktokolwiek z innego powodu niż
małoletność oddany jest zgodnie z prawem pod czyjąś
opiekę lub kuratelę posiada stałe lub tymczasowe zamieszkanie
opiekuna lub kuratora.
Kan. 106 -
Stałe lub tymczasowe zamieszkanie traci się przez odejście z
miejsca połączone z zamiarem niepowracania, z zachowaniem przepisu
kan. 105.
Kan. 107 -
§ 1. Zarówno przez zamieszkanie stałe
jak i tymczasowe, każdy uzyskuje własnego proboszcza oraz
ordynariusza.
§ 2. Własnym proboszczem lub
ordynariuszem tułacza jest proboszcz lub ordynariusz jego aktualnego
pobytu.
§ 3. Proboszczem własnym tego, kto
posiada tylko stałe lub tymczasowe zamieszkanie diecezjalne, jest
proboszcz miejsca aktualnego pobytu.
Kan. 108 -
§ 1. Pokrewieństwo oblicza się poprzez
linie i stopnie.
§ 2. W linii prostej tyle jest stopni,
ile zrodzeń, czyli osób, nie licząc przodka.
§ 3. W linii bocznej jest tyle stopni,
ile jest osób w obydwu razem liniach, nie licząc przodka.
Kan. 109 -
§ 1. Powinowactwo powstaje z ważnego
małżeństwa, nawet niedopełnionego, i istnieje między
mężem a krewnymi żony oraz między żoną a krewnymi
męża.
§ 2. Oblicza się tak, że
krewni męża w tej samej linii i w tym samym stopniu są
powinowatymi żony i odwrotnie.
Kan. 110 - Dzieci
adoptowane zgodnie z przepisami prawa cywilnego uważane są za dzieci
tego lub tych, którzy je adoptowali.
Kan. 111 -
§ 1. Do Kościoła łacińskiego
zostaje włączone przez przyjęcie chrztu dziecko rodziców,
którzy do niego należą, lub - jeśli jedno z nich do niego
nie należy - którzy zgodnie sobie życzą, by potomstwo
było ochrzczone w Kościele łacińskim. Jeżeli zaś
brak zgodności, zostaje włączone do Kościoła
obrządku ojca.
§ 2. Każdy z mających być
ochrzczonym, który ukończył czternasty rok życia,
może dobrowolnie wybrać chrzest w Kościele łacińskim lub
Kościele innego samodzielnego obrządku; w takim wypadku należy
do tego Kościoła, który wybrał.
Kan.
112 -
§ 1. Po przyjęciu chrztu, do
Kościoła innego samodzielnego obrządku zostają
włączeni:
1° ci, którzy otrzymali zezwolenie Stolicy
Apostolskiej;
2° małżonek, który zawierając małżeństwo
lub w czasie jego trwania oświadczy, że pragnie przejść do
Kościoła innego samodzielnego obrządku swego małżonka;
po rozwiązaniu jednak małżeństwa może w sposób
nieskrępowany powrócić do Kościoła
łacińskiego;
3° dzieci tych, o których w nn. 1 i 2, przed ukończeniem
czternastego roku życia, a w małżeństwie mieszanym dzieci
strony katolickiej, która zgodnie z przepisami prawa przeszła do
Kościoła innego obrządku; po osiągnięciu wskazanego
wieku mogą powrócić do Kościoła
łacińskiego.
§ 2. Nawet długotrwały zwyczaj
przyjmowania sakramentów według obrzędów
Kościoła innego samodzielnego obrządku, nie pociąga za
sobą przynależności do tego Kościoła.
|