Rozdział I.
POWIERZENIE URZĘDU KOŚCIELNEGO
Kan. 146 -
Urzędu kościelnego nie można ważnie otrzymać bez
kanonicznego powierzenia.
Kan. 147 -
Powierzenie urzędu kościelnego dokonuje się: poprzez swobodne nadanie
przez kompetentną władzę kościelną; poprzez
przydzielenie przez nią dokonane, jeżeli poprzedzała je
prezentacja; poprzez zatwierdzenie lub dopuszczenie, przez nią dokonane,
jeżeli poprzedzał je wybór lub postulacja; poprzez zwykły
wybór przyjęty przez elekta, jeżeli wybór nie wymaga
zatwierdzenia.
Kan. 148 - Do
władzy, która jest kompetentna erygować urzędy,
dokonywać w nich zmian i znoszenia, należy również ich
kanoniczne powierzanie, chyba że prawo coś innego postanawia.
Kan.
149 -
§ 1. Ażeby urząd
kościelny można komuś powierzyć, powinien on
pozostawać we wspólnocie Kościoła i być zdatnym,
czyli posiadać przymioty wymagane do tego urzędu prawem powszechnym,
partykularnym lub fundacyjnym.
§ 2. Powierzenie urzędu
kościelnego temu, kto nie posiada wymaganych przymiotów,
nieważne jest tylko wtedy jeżeli przymioty są wymagane
wyraźnie prawem powszechnym, partykularnym lub fundacyjnym do
ważności powierzenia. Poza tym jest ważne, ale może
być cofnięte dekretem kompetentnej władzy albo wyrokiem
trybunału administracyjnego.
§ 3. Powierzenie urzędu dokonane
symoniacko jest nieważne z mocy samego prawa.
Kan.
150 - Temu, kto nie otrzymał
jeszcze święceń kapłańskich, nie można
ważnie nadać urzędu związanego z pełnym
duszpasterstwem, do wypełniania którego potrzebne jest wykonywanie
władzy święceń.
Kan.
151 - Powierzenia urzędu
duszpasterskiego nie należy odkładać bez ważnej przyczyny.
Kan.
152 - Nie wolno nikomu nadawać
dwóch lub więcej urzędów niepołączalnych, a
więc takich, które równocześnie przez jednego nie
mogą być wykonywane.
Kan.
153 -
§ 1. Powierzenie urzędu,
który zgodnie z prawem nie wakuje, jest tym samym nieważne i nie
zyskuje ważności przez późniejszy wakans.
§ 2. Jeśli jednak chodzi o
urząd nadawany z przepisu prawa na określony czas, powierzenie
może być dokonane w ciągu sześciu miesięcy przed
upływem tego czasu i osiąga swój skutek od dnia wakansu
urzędu.
§ 3. Obietnica jakiegoś urzędu
- przez kogokolwiek zostałaby dana - nie powoduje żadnego skutku
prawnego.
Kan.
154 - Urząd prawnie wakujący,
a przez kogoś bezprawnie jeszcze zatrzymywany, może być nadany,
jeżeli zostanie właściwie stwierdzone jego bezprawne
zatrzymanie, i o tym stwierdzeniu mówi pismo nadające urząd.
Kan.
155 - Kto, działając za
kogoś zaniedbującego się lub mającego przeszkodę,
nadaje urząd, nie otrzymuje żadnej władzy nad osobą,
której go nadał, lecz jej pozycja prawna pozostaje nienaruszona tak
jak gdyby powierzenie zostało dokonane według zwyczajnych
przepisów prawa.
Kan.
156 - Każde powierzenie
urzędu powinno być dokonane na piśmie.
Art. 1
SWOBODNE NADANIE
Kan.
157 - Jeśli prawo czegoś
innego wprost nie postanawia, do biskupa diecezjalnego należy swobodne
powierzanie urzędów kościelnych we własnym Kościele
partykularnym.
Art. 2
PREZENTACJA
Kan.
158 -
§ 1. Ten, komu przysługuje prawo
prezentacji na urząd, powinien przedstawić kandydata władzy, do
której należy przydzielanie urzędu, i to - jeśli coś
innego nie zostało prawnie zastrzeżone - w ciągu trzech
miesięcy od otrzymania wiadomości o wakansie urzędu.
§ 2. Jeśli prezentacja
przysługuje jakiemuś kolegium albo zespołowi osób,
prezentowanego należy wyznaczyć z zachowaniem przepisów kan.
165-179.
Kan.
159 - Nikt nie może być
prezentowany wbrew jego woli; stąd proponowany do prezentacji zapytany o
zgodę, jeżeli do ośmiu dni użytecznych nie odmówi,
może być prezentowany.
Kan.
160 -
§ 1. Komu przysługuje prawo
prezentacji, może przedstawić jednego kandydata lub kilku, i to
równocześnie lub kolejno.
§ 2. Nikt nie może prezentować
samego siebie; natomiast kolegium lub zespół osób może
prezentować któregoś ze swoich członków.
Kan.
161 -
§ 1. Jeśli prawo czegoś innego
nie postanawia, kto przedstawił kandydata, który okazał
się niezdatny, może tylko raz powtórnie prezentować
innego kandydata w ciągu miesiąca.
§ 2. Jeśli przed przydzieleniem
prezentowany zrezygnował albo zmarł, posiadający prawo
prezentacji może w ciągu miesiąca od otrzymania wiadomości
o rezygnacji lub śmierci, ponownie wykonywać swe prawo.
Kan.
162 - Kto w użytecznym czasie,
zgodnie z postanowieniami kan. 158, § 1, i kan. 161, nie dokonał
prezentacji, a także dwa razy przedstawił kandydata, który
okazał się niezdatny, traci w tym wypadku prawo prezentacji.
Władzy zaś, która ma prawo przydzielania, przysługuje
swobodne powierzenie wakujące urzędu, za zgodą jednak
własnego ordynariusza kandydata.
Kan.
163 - Władza, która,
zgodnie z przepisami prawa kompetentna jest do przydzielenia urzędu
prezentowanemu, ma obowiązek przydzielić go prawnie przedstawionemu,
którego uznała za zdatnego i który wyraził zgodę,
a jeżeli kilku prezentowanych, zgodnie z przepisami prawa, okazało
się zdatnymi, winna przydzielić go jednemu z nich.
Art. 3
WYBÓR
Kan.
164 - W wyborach kanonicznych, jeśli
prawo czego innego nie przewiduje, należy zachować przepisy
kanonów, które następują.
Kan.
165 - Jeżeli kolegium lub
zespołowi osób przysługuje prawo wyboru na urząd, nie
powinno się wyboru odkładać przez okres dłuższy
niż trzy użyteczne miesiące, licząc od otrzymania
wiadomości o wakansie urzędu, chyba że inaczej zostało
zastrzeżone w prawie, albo w prawnych statutach kolegium lub zespołu.
Po bezskutecznym upływie tego terminu, wakujący urząd powinna
powierzyć swobodnie ta władza, której przysługuje prawo
zatwierdzania wyboru lub zastępczego powierzania urzędu.
Kan.
166 -
§ 1. Przewodniczący kolegium lub
zespołu winien zwołać wszystkich należących do
kolegium lub zespołu. Wezwanie zaś, gdy ma być osobiste, jest
ważne, jeżeli zostało dokonane w miejscu stałego lub
tymczasowego zamieszkania lub w miejscu pobytu.
§ 2. Jeżeli ktoś z tych,
których należy wezwać, został pominięty i dlatego
był nieobecny, wybór jest ważny, jednakże na jego
wniosek, ale po udowodnieniu pominięcia i nieobecności winien
być unieważniony przez kompetentną władzę, nawet po
zatwierdzeniu wyboru, jeśli prawnie stwierdzono, że rekurs
został przesłany przynajmniej w trzy dni od otrzymania
wiadomości o wyborach.
§ 3. Jeśli pominięto
więcej niż jedną trzecią wyborców, wybór z
mocy samego prawa jest nieważny, chyba że wszyscy pominięci
rzeczywiście wzięli udział w głosowaniu.
Kan.
167 -
§ 1. Po zwołaniu dokonanym zgodnie z
prawem, uprawnienie do głosowania przysługuje tylko osobom obecnym w
dniu i miejscu oznaczonym w tymże wezwaniu, z wykluczeniem - jeśli
statuty legalnie czegoś innego nie zastrzegają - możliwości
głosowania bądź listownie, bądź przez
pełnomocnika.
§ 2. Jeśli któryś z
wyborców jest obecny w domu, gdzie odbywa się głosowanie, lecz
nie może wziąć w nim udziału z powodu choroby, skrutatorzy
powinni przyjąć od niego głos na piśmie.
Kan.
168 - Chociażby ktoś
posiadał liczne tytuły do głosowania we własnym imieniu,
może oddać tylko jeden głos.
Kan.
169 - Do ważności wyborów wymaga
się, by nikt, kto nie należy do kolegium lub zespołu, nie
został dopuszczony do głosowania.
Kan.
170 - Wybór, którego
wolność rzeczywiście została naruszona w jakikolwiek
sposób, jest mocą samego prawa nieważny.
Kan.
171 -
§ 1. Niezdolnymi do głosowania
są:
1°
niezdatni do aktu ludzkiego;
2° nie posiadający głosu czynnego;
3° związani karą ekskomuniki bądź to przez wyrok
sądowy, bądź przez dekret wymierzający lub deklarujący
karę;
4° którzy notorycznie odstąpili od wspólnoty
Kościoła.
§ 2. Jeśli ktoś z wymienionych
został dopuszczony, jego głos jest bez znaczenia, ale sam
wybór ważny, chyba że stwierdzono po odliczeniu go, że
wybrany nie uzyskałby wymaganej liczby głosów.
Kan.
172 -
§ 1. Aby głos był ważny,
musi być:
1° wolny;
stąd też nieważny jest głos tego, kto został
skłoniony ciężką bojaźnią lub podstępem,
bezpośrednio lub pośrednio, do wybrania jakiejś osoby, lub
różnych osób rozłącznie;
2° tajny, pewny, bezwarunkowy, określony.
§ 2 Warunki dołączone do
głosu przed wyborem uważa się za nie dołączone.
Kan.
173 -
§ 1. Przed rozpoczęciem
wyborów należy wyznaczyć spośród grona kolegium
lub zespołu przynajmniej dwóch skrutatorów.
§ 2. Skrutatorzy winni zebrać
głosy i wobec przewodniczącego sprawdzić, czy liczba oddanych
kartek odpowiada liczbie wyborców, zbadać oddane głosy i
ogłosić, ile każdy otrzymał.
§ 3. Jeżeli liczba
głosów przewyższa liczbę wyborców, nic nie
zostało dokonane.
§ 4. Wszystkie czynności
wyborców powinny być pilnie zaprotokółowane przez
pełniącego funkcję protokulanta i podpisane przynajmniej przez
niego, przewodniczącego oraz skrutatorów. Protokół
należy pilnie przechowywać w archiwum kolegium.
Kan.
174 -
§ 1. Wybory, jeśli prawo albo
statuty nie zastrzegają czego innego, mogą być dokonane
także przez kompromis, jeśli wyborcy jednomyślnie i poprzez
zgodę na piśmie przekazują na ten raz uprawnienie wyboru jednemu
lub kilku zdatnym bądź ze swego grona, bądź obcym, którzy
w imieniu wszystkich wybierają mocą otrzymanego mandatu.
§ 2. Jeśli chodzi o kolegium lub
zespół składający się tylko z duchownych,
kompromisariusze muszą mieć święcenia; inaczej wybór
jest nieważny.
§ 3. Kompromisariusze powinni
zachować przepisy prawa dotyczące wyborów oraz - do
ważności wyboru - warunki dołączone do kompromisu, nie
przeciwne prawu. Warunki zaś przeciwne prawu należy uznać za
niedołączone.
Kan.
175 - Kompromis przestaje istnieć,
a prawo głosu powraca do tych, którzy zgodzili się na
kompromis:
1° na skutek odwołania dokonanego przez kolegium lub zespół,
przed rozpoczęciem sprawy;
2° przez niewypełnienie jakiegoś warunku dołączonego do
kompromisu;
3° przez dokonanie nieważnego wyboru.
Kan.
176 - Jeśli czego innego nie zastrzegają
prawo lub statuty, ten winien być uznany za wybranego i ogłoszony
przez przewodniczącego kolegium lub zespołu, kto otrzymał
wymaganą liczbę głosów, zgodnie z postanowieniem kan.
119, n. 1.
Kan.
177 -
§ 1. O wyborze należy od razu
powiadomić wybranego, który powinien w ciągu ośmiu
użytecznych dni, licząc od powiadomienia, oznajmić
przewodniczącemu kolegium lub zespołu, czy przyjmuje wybór lub
nie; inaczej wybór nie osiąga skutku.
§ 2. Gdy elekt nie przyjął
wyboru, traci wszelkie prawo uzyskane wskutek wyboru i nie odzyskuje go przez
późniejsze wyrażenie zgody, może być jednak ponownie
wybrany. Kolegium zaś lub zespół ma przystąpić do
nowych wyborów w ciągu miesiąca od momentu otrzymania
wiadomości o niezaakceptowaniu wyboru.
Kan.
178 - Elekt, po przyjęciu wyboru,
który nie wymaga zatwierdzenia, natychmiast otrzymuje pełnoprawnie
urząd; inaczej nabywa tylko prawo do niego.
Kan.
179 -
§ 1. Jeśli wybór wymaga
zatwierdzenia, elekt powinien w ciągu ośmiu użytecznych dni, od
dnia przyjęcia wyboru, prosić osobiście lub przez kogoś
innego kompetentną władzę o zatwierdzenie, inaczej pozbawiony jest
wszelkiego prawa; chyba że udowodni, iż posiadał słuszną
przeszkodę, by prosić o zatwierdzenie.
§ 2. Kompetentna władza nie
może odmówić zatwierdzenia, jeśli uzna elekta zdatnym
według przepisu kan. 149, § 1, a wybór został dokonany zgodnie
z przepisem prawa.
§ 3. Zatwierdzenie należy dać
na piśmie.
§ 4. Przed zawiadomieniem o
zatwierdzeniu, elekt nie może ingerować w wykonywanie urzędu,
zarówno w zakresie spraw duchowych, jak i doczesnych, a podjęte
przez niego ewentualnie akty są nieważne.
§ 5. Po powiadomieniu o zatwierdzeniu,
elekt otrzymuje pełnoprawnie urząd, chyba że prawo zastrzega co
innego.
Art. 4
POSTULACJA
Kan.
180 -
§ 1. Jeśli wyborowi tego,
którego wyborcy wolą i uważają za odpowiedniego, stoi na
drodze kanoniczna przeszkoda, od której można i zwykło
się dyspensować, mogą go swoimi głosami postulować u
kompetentnej władzy, chyba że prawo zastrzega inaczej.
§ 2. Kompromisariusze nie mogą
postulować, chyba że to wyrażono w kompromisie.
Kan.
181 -
§ 1. Do ważności postulacji
wymaga się przynajmniej dwóch trzecich głosów.
§ 2. Głos za postulacją
powinien być wyrażony przez słowo postuluję lub inne
równoznaczne. Formuła wybieram lub postuluję lub
równoznaczna jest za wyborem, jeżeli nie ma przeszkody; w
przeciwnym razie za postulacją.
Kan.
182 -
§ 1. Przewodniczący ma w
użytecznym czasie ośmiu dni wysłać postulację do
kompetentnej władzy, do której należy zatwierdzenie wyboru,
która ma prawo udzielenia dyspensy od przeszkody, albo, jeśli takiego
uprawnienia nie posiada, poproszenia o nią u władzy wyższej.
Jeśli potwierdzenie nie jest wymagane, postulację należy
wysłać do kompetentnej władzy aby udzieliła dyspensy.
§ 2. Jeśli w przepisanym czasie nie
przesłano postulacji, jest tym samym nieważna, a kolegium lub
zespół tym razem pozbawiany jest prawa wyboru czy postulacji,
jeśli nie udowodniono, że przewodniczący nie przesłał
postulacji z powodu słusznej przeszkody albo że od przesłania
jej we właściwym czasie nie powstrzymał się podstępnie
lub z niedbalstwa.
§ 3. Postulowany nie nabywa żadnego
prawa z postulacji, a kompetentna władza nie jest zobowiązana jej
zaakceptować.
§ 4. Po dokonaniu postulacji wobec
kompetentnej władzy, wyborcy nie mogą jej odwołać,
jeśli władza nie wyrazi na to zgody.
Kan.
183 -
§ 1. Gdy kompetentna władza nie
dopuści postulacji, prawo wyboru powraca do kolegium lub zespołu.
§ 2. Po dopuszczeniu postulacji,
należy o tym powiadomić postulowanego, który winien
odpowiedzieć zgodnie z przepisem kan. 177, § 1.
§ 3. Kto przyjmuje dopuszczoną
postulację, zyskuje natychmiast pełnoprawnie urząd.
|